ÖĞRENCİ BAŞARISINDA ANNE BABA TUTUMLARI

1. ÖĞRENCİ BAŞARISINDAANNE BABA TUTUMLARI HATAY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİMART 2007

2. EĞİTİM AİLEDE BAŞLAR

3. “BİR GÜL FİDANI NASIL SUYA, HAVAYA , IŞIĞA VE TOPRAĞA MUHTAÇ İSE; ÇOCUK TA SEVGİNİN ŞEVKATİN , KARŞILIKLI SAYGININ OLDUGU MUTLU BİR AİLE TOPRAĞINA MUHTAÇTIR.”

4. SEVGİDEN YOKSUN ÇOCUKLARIN • BÜYÜMESİ, • YÜRÜMESİ, • KONUŞMASI gecikir. • ZEKA DÜZEYİNDE GERİLEME olur.

5. “Olumlu çocuk yetiştirmenin ilk şartı, olumlu anne-babadır. Hiç birimiz mükemmel değiliz o zaman onlardan mükemmel olmalarını bekleyemeyiz.”

6. İLETİŞİM NEDİR ? KİŞİ YA DA KİŞİLERİN KARŞILIKLI BİLGİ, DUYGU VE DÜŞÜNCELERİNİ PAYLAŞMA SÜRECİDİR. DİĞER BİR ANLATIMLA ANLAMLARI EŞİT KILMA SANATIDIR.

7. Aşağıdaki resimde ne görüyorsunuz?

8. SEÇENEKLER • A- VAZO • B- BİRBİRİNE BAKAN İKİ İNSAN YÜZÜ • C- ANAHTAR DELİĞİ • D– KUPA • E- SÜRAHİ • KARAR BOYUTU • A- MANTIK . B- DUYGULAR . C- İNANÇLAR etkilemektedir.

9. İletişimi trafiğe benzeten CÜCELOĞLU; iletişim kazalarının sonucunda da ‘’yaralananlar’’ ve ‘’ölenler’’ vardır. Küsenler, ayrılanlar ve gücenenler YARALILARI, kendi içine kapanıp yalnızlığa gömülenler ise ÖLENLERİ oluşturur.

10. ANA-BABA TUTUMLARI

11. a.İlgisiz Anne Baba Tutumu • Bu tutum, çocuğa karşı ilgisiz, çocuğun maddî ve manevî ihtiyaçlarına karşı duyarsız, sevgi ve şefkati yetersiz, kontrolü gevşek anne baba tutumudur. Bu tür ailede yetişen çocuklar, biraz şansa kalmıştır. Bazen bu çocuklar iyi bir arkadaş grup içine girebileceği gibi çoğu zaman yanlış ve kötü işler yapan grupların içine düşerek birer suç makinesi hâline gelebilirler.

12. b.Baskıcı Anne Baba Tutumu • Aşırı otoriteye dayanan disiplin anlayışına sahip anne baba tutumu olarak bilinir. Çocuğu sürekli kontrol altında tutan, kurallara sıkı sıkıya uymasını bekleyen anne baba tutumudur. Bu tutumda anne baba çocuğun doğru davranışlarını bile sürekli eleştirir, yanlış yaptığı zaman cezalandırır.

13. c.Aşırı Serbest Anne Baba Tutumu • Bu tutumdaki anne baba, çocuğun doğru veya yanlış hiçbir hareketine karışmaz, yanlışlarına bile kızmaz. Çocuk da neyin doğru ve yanlış olduğunu kesin olarak öğrenemez, deneme yanılma yolu ile öğrenmeye çalışır.

14. d.Aşırı Koruyucu Anne Baba Tutumu • Çocuğa büyük bir sevgi ile bağlanmış, çok kollayıcı olan anne baba tutumudur. Aşırı koruyucu yaklaşıma sahip ailede yetişen çocuk, bağımlı, kendine güveni olmayan, duygusal sorunları olan bir kişi olurlar.

15. e.Dengesiz ve Tutarsız Anne Baba Tutumu • Dengesiz ve tutarsız tutumda, anne baba bazen aşırı hoşgörülü ve serbest, bazen engelleyici, baskıcı ve cezalandıran bir tutum içindedir. Bu aile ortamında kurallara uyulmasında kararlılık ve süreklilik yoktur. Bu ortamda yetişen çocuk neyin iyi, neyin kötü olduğuna karar veremez, hangi davranışın nerede, ne zaman yapılıp yapılmaması gerektiğini bilemez.

16. f.Dengeli Anne Baba Tutumu • Kaynaklarda demokratik, benimseyici olarak da anılan bu tutum, normal ve ideal anne baba tutumudur. Dengeli anne baba hoşgörülü, destekleyici, güven verici, değer veren, özgürlük tanıyan bir tutuma sahiptir. Bu ortamda yetişen çocuklar girişimci, güvenli, karar verebilen, sorumluluk sahibi, kendini yönetebilen, iç kontrole sahip, fikirlerini serbestçe ifade edebilen, çevreleriyle daha etkin ilişki kurabilen, girişken, vicdan özgürlüğüne sahip çocuklar olur.

17. Dengeli anne babalar, çocuklarını seven ve benimseyen, ilişkileri sevgi ve saygıya dayanan, sorunları konuşup danışarak çözümleyen anne babalardır. Sevgi ortamı çocukluğun dert ve sıkıntılarının çoğunu önler. Bu tutuma sahip anne baba çocuğun yaptıklarıyla ilgilenir, doğru davranışlarını takdir ve teşvik eder, yanlışlarını düzeltmesi için uyarır ve verdiği zararı telafi etmesine yardımcı olur. Bu ortamda yetişen çocuklar da bildiği doğruları yerine getirir, yanlışlardan kaçınır ve güvenilir olur.

18. ACABA ŞU ANDA BİZ HANGİ ANNE BABA TUTUMUNU UYGULUYORUZ ?

19. Çocuğunuzu tanıyor musunuz? • *Çocuğunuz en çok hangi rengi seviyor? • *En iyi arkadaşının adı ne? Onunla tanıştınız mı? • *Öğretmenini seviyor mu? Öğretmeninin adı ne? • *En çok kimi taklit ediyor? Büyüyünce kim gibi olmak istiyor?

20. *En çok ne yemekten hoşlanıyor? Sevdiği yemeğin adı ne? • *TV’ de en çok hangi programı seviyor? Sevdiği, izlemekten hoşlandığı bir sanatçı var mı? • *Neleri yapmaktan hoşlanıyor? • *Gelecekte olmayı düşündüğü meslek var mı?

21. Bu sorulara sizin verdiğiniz cevaplar çocuğunuzu ne kadar tanıdığınızı belirlerken daha neler yapabileceğinizi ve çocuğunuzun yaşantısına yeni şeylerin katılmış olduğunu göreceksiniz.

22. Çocuğunuzu tanımaya yönelik bu konuşmaların günlük hayatınız içinde yer alması için her gün vakit ayırın.

23. İLETİŞİM ENGELLERİ

24. EMİR VERMEK, YÖNLENDİRMEK “Yapman gerekir .............”, “Yapmak zorundasın ................” • - Korku ya da aktif direnç yaratabilir; • - Söylenenin tersini “denemeye” davet edebilir; • - İsyankar davranışa ya da misillemeye yol açabilir.

25. UYARMAK GÖZDAĞI VERMEK • “.........yapmazsan............olur”, • “Ya yaparsın, yoksa.........”- Korku, boyun eğme yaratabilir;- Söz konusu sonuçların gerçekten meydana gelip gelmeyeceğini “denemeye” yol açar;

26. AHLAK DERSİ VERMEK • “...........yapmalıydın”, “senin sorumluluğun”, • “...........şöyle yapmak gerekir”- Zorunluluk ya da suçluluk duyguları yaratır;- Çocuğun durumunu daha şiddetle savunmasına yol açabilir; (Kim demiş?)- Çocuğun sorumluluk duygusuna güvenilmediği izlenimi verir.

27. ÖĞÜT VERMEK, ÇÖZÜM VE ÖNERİ GETİRMEK • “Ben olsam....”, “Neden.......yapmıyorsun?”, Bence.....”, “Sana şunu öneriyim.....”- Çocuğun kendi sorunlarını çözmekten aciz olduğunu ima eder;- Çocuğun sorunu bütünüyle düşünüp, değişik seçenekler getirip seçenekleri denemesine engel olur.- Bağımlılıkta da direnme yaratabilir

28. YARGILAMAK, ELEŞTİRMEK, SUÇLAMAK, AYNI DÜŞÜNCEDE OLMAMAK “Sen zaten tembelsin, olgun düşünmüyorsun” gibi cevaplar azarlanma korkusuyla iletişimi kesmesine yol açar. Yargıları gerçek olarak algılar.Ben kötüyüm, siz mükemmelsiniz

29. ÖVMEK, AYNI DÜŞÜNCEDE OLMAK"Çok güzel .....“"Haklısın, o öğretmen berbat birine benziyor""Bence harika bir iş yapıyorsun....."- Beklentilerinin çok yüksek olduğuna ima eder;- İstenilen davranışı yaptırabilmek için, söylenen içtenlikten yoksun bir manevra gibi algılanabilir;- Çocuğun öz-imgesi (kendini algılayışı) ile övgü uygun değilse çocukta kaygı yaratılabilir;- Alışkanlık yapar, yokluğu eleştiri olarak algılanır.

30. AD TAKMAK, ALAY ETMEK "Koca bebek.....“ "Hadi bakalım süpermen“ "Geri zekalı""Hadi sen de sulu göz!"- Çocuğun kendini değersiz hissetmesine, sevilmediği kanısına varmasına yol açabilir;- Çocuğun öz-imgesi üzerinde çok olumsuz etkileri olabilir;- Genellikle karşılık vermeye iteler.

31. YORUMLAMAK, ANALİZ ETMEK, TANI KOYMAK"Senin derdin nedir biliyor musun?" "Herhalde çok yorgunsun""Aslında sen öyle demek istemiyorsun"- Tehdit edici, tedirgin edici olabilir ve başarısızlık duygusu uyandırabilir;- Çocuk kendini korumasız, kırılmış hisseder, kendisine inanılmadığı kanısına varabilir;- Çocuk, yanlış anlaşılma endişesi ile iletişimi keser.

32. GÜVEN VERMEK, DESTEKLEMEK, AVUTMAK, DUYGULARINI PAYLAŞMAK"Aldırma ...... Boş ver. düzelir ....." "Hadi biraz neşelen ....."Zamanla kendini daha iyi hissedersin......"- Çocuğun kendini "anlaşılmamış" hissetmesine neden olur;-Kızgınlık duyguları uyandırır ("Size göre kolay tabi")- Çocuk genellikle mesajı "Kendini kötü hissetmen doğru değil" biçiminde algılar.

33. SORU SORMAK, SINAMAK, ÇAPRAZ SORGULAMAK"Neden?.......Kim? ....... Sen ne yaptım? ....... Nasıl?......,"- Sorulan cevaplama genellikle eleştiri veya zorunlu çözüm getirdiğinden, çocuklar genellikle hayır demeye, yarı doğru cevap vermeye, kaçmaya yönelir veya yalan söylerler;- Öğretmenin endişelerinden doğan sorulara cevap vermeye çalışan çocuk kendi sorununu, gözden kaçırabilir.

34. SÖZÜNDEN DÖNMEK, OYALAMAK, ŞAKACI DAVRANMAK, KONUYU SAPTIRMAK "Daha güzel şeylerden konuşalım ...", "Sen neden dünyayı yönetmiyorsun?"-Yaşamın güçlükleriylesavaşmak yerine, onlardan kaçınmak gerekli mesajını ima edebilir;- Çocuğa sorunlarının önemsiz, saçma ve geçersiz olduğu anlamını verebilir;- Çocuk bir güçlüklekarşılaştığında açık davranmaktan çekinebilir;- Kendisi ile ilgilenilmediğini, kendisine saygı gösterilmediğini düşündürür.

35. TEPKİLERİN ÇOCUKTA YOL AÇACAĞI SONUÇLAR • SUÇLU HİSSETME • ADİL OLMADIĞINIZI DÜŞÜNME • SEVİLMEDİĞİNİ DÜŞÜNME • SERT TEPKİYLE YANIT VERME • KARŞI ÇIKMA • YETERSİZ HİSSETME, ÖZ SAYGISINI YİTİRME

36. Aktif Bir Dinleyici Olabilmek İçin

37. Duyduğunuz mesajı dinleyin, özetleyin ve çocuğunuza tekrarlayın. Çocuğunuz konuşurken göz kontağınızı sürdürün..

38. Başınızı sallayarak ara sıra kapı aralayıcı veya ‘ Evet... Anlıyorum...’ gibi tarafsız tepkiler katarak ilginizi gösterin. • Kendi fikir ve beklentilerinizle uyuşmasa da çocuğunuzun söylediklerini kabul edin ve saygı gösterin.

39. Karşılaştığı problemleri çözmesi için çocuğunuza imkanlar oluşturun. Cesaretlendirin ve kendisine yol gösterin.

40. Etkileşime önem verin, uygun olduğunda karşınızdaki kişiye dokunun, omzuna elinizi koyun, sarılın. Dikkatli bir şekilde dinleyin ve dinlediğinizi davranışlarınızla belli edin. Gerçekçi ve belirli önerilerde bulunun.

41. Aktif dinleme yöntemi; Çocuğunuzun kendi duygularını daha iyi anlamasına ve olumsuz duygularından daha az korkmasına yardımcı olacak, çocuğunuzla aranızda köprüler kuracak ve sıcak bağlar oluşturacaktır.

42. Ana Babaya Not

43. İKİ ELİNİZ KANDA DA OLSA GÜNLÜK MUTLAKAÇocuğunuzla birlikte zaman geçirin.

44. * Çocuklarınızla olumlu, yapıcı, destekleyici ilişkiler kurun. Onları gerçekten dinleyip dinlemediğinizi kendi kendinize sorun. Soru sorduklarında ne yaptığınızı bir düşününüz. * Çocuklardaki başarısızlık yerine başarıyı, olumsuz davranışlaryerineolumlu davranışlarıgörün. Kişiyi değil davranışı sorgulayınız.

45. * İstenmeyen davranışlarını abartmayın, genellemeyin, onları direk suçlamayın, kızmayın ve en önemlisi başkaları ile kıyaslamayınız. Kıyaslamayı kendi kendisi ile yapınız.* Aile ile ilgili karar alınacak konularda fikrini alın. Aile Meclisini toplayınız.

46. *Konuşmalarınızda korkutma ve tehditten uzak durunuz. • *Ön yargılı yaklaşmayınız. • Sevginizi çocuklarınız arasında eşit dağıtın. • * Öğüt vermek yerine onlara örnek davranışlar gösterin.

47. * Gelişim devrelerini, bulundukları yaşın özelliklerini, çocuğunuzun durumunu çok iyi tanımanız gerekir. * Bireysel farklılıkların zihinsel alanda da olduğunu unutmayınız. * Değişime ayak uydurunuz. Asla ‘’Haşlanmış Kurbağa’’ olmayınız (Kurbağa her zaman kendisini 24 derecelik ortamda hisseder)

48. * Eşinizle olan anlaşmazlıkları çocuklarınızın olmadığı ortamda çözün. Kavga sahneleri çocuklarınızda; öğrenme zorlukları, eve gelmeme, hırsızlık, suç işleme, hayale dalma, sık sık ağlama, umutsuzluk, sinir krizleri görülmesinenedenolur.

49. * Hatalı olduğunuzda özür dilemekten çekinmeyin. * Çocuklarımızı geleceğin yetişkinleri olarak görün. Büyüdüklerini kabul edin ve onlara güvendiğinizi her zaman hissettirin.

50. * Anne baba ve çocuklar arasındaki ilişki karşılıklı sevgi ve hoşgörüye dayalı ise çocukların kendi kendine saygı ve öz güven duymasına, kendini gerçekleştirmesine, onurunun korumasına ve kendi yeteneklerini ortaya çıkarmasına yardımcıolacaktır.