310 likes | 527 Views
Veri Tabanı Yapıları. İçerik aşağıdaki Kitaptan alınmıştır . Veri tabanı Sistemleri Dersi Teoriden Pratiğe Nergiz Erçil Çağıltay Gül Tokdemir Ada Matbaacılık Fundemantals of database systems 6 th edition Elmasri navate. Günümüzde Bilgi Sistemleri. Teknoloji ve bilginin önemi
E N D
VeriTabanıYapıları İçerikaşağıdakiKitaptanalınmıştır. VeritabanıSistemleriDersi TeoridenPratiğe NergizErçilÇağıltay GülTokdemir Ada Matbaacılık Fundemantals of database systems 6th edition Elmasrinavate
GünümüzdeBilgiSistemleri • Teknolojivebilgininönemi • Internet • Ceptelefonları • Banka Hesapları • Uçuşbilgileri • Hastane • Kütüphane • Öss • ÖğrenciKayıtsistemi • NüfüsBilgileri • Tapu • Borsa……. • Bilgi • Doğru • Hızlıerişim • Istenilenbilgiyeerişim • Bu verilerneredetutulmalı??
BilgiSistemleriniGeliştirilmeAşamaları 1. Aşama GereksinimBelirlemeVeAnaliz İşlevselGereksinimler VeriGereksinimleri 2. Aşama KavramsalModelleme İşlevselAnaliz 1. Aşama MantıksalModelleme Uygulama Program Tasarımı UçKullanıcılar 1. Aşama FizikselModelleme UygulamaProgramları
Ham Veri, Enformasyon, Bilgi • Veri Data • EnformayonInformation • Bilgi Knowledge KararVerme Sentezlenir AnalizEdilir Özetlenir Organize Edilir Toplanır
??????? • TicaretÜniversitesinde 5000 öğrencivardır. B E V • BilgisayarMühçBölümünde 500 öğrencivardır. B E V • BilgisayarMühgenel not ortalaması 2.3 dür. B E V • TicaretüniversitesindeÖğrencilerin %80 kızdır. B E V • Ticaretüniversitesinden her on kişidenbiribilgisayarMühendisliğiöğrencisidir. B E V • Duvarlaradahaçokgençbayanürünlerireklamıalınmalıdır.
GenelKavramlar • Veritabanı • Verilerinkolaylıklaerişilmeisve organize edilmesinisağlayanyapılardır. • Verilertablolarhalindetutulur • Veritabanıyönetimsistemi • Veritabanınısaklamakveyönetmekiçinkullanılanbiryazılımpaketiyadasistemdir. • VeriTabanıSistemi • VTYS içindekiverilerindeiçindebulunduğusistemparçalarınıntümü • Üstveri (metadata) veri data şeklindebilgilerkaydedileri. • Mini World
VeriTabanıTeknolojilerininTemelözellikleri • KendiiçeriğineSahipolması • VTYS catalog veüstveriadıverilenbilgileriçerir. • ProgramlarveVerilerinbirbirindenayrıştırılaması • VeriSoyutlama • Verilerinnasılsaklandığıönemlideğildir. • VerilereFarklıbakışaçılarıileerişim • Farklıarayüz • Tekrarlıtutarsızverikontrolü • Verilerinbirçokkullanıcıtarafındanpaylaşımı
TemelÖzelliklerDevam • Verilereerişimdenetimiyetkisizkişilerinerişimkısıtlaması • Verilerarasındakarmaşıkbağlantılarıngözterimi • YedeklemeveverikurtarmaServisleri • Standartlarınkullanımınısağlar • Etkinsorgulamaiçinverisaklama • Program nesnelerinsaklanması
TarihçeveKurulumMimarileri • Ağmodeli • Hierarchical Model • Relational Model İlişkisel Model 1970 (günümüzdehala en fazlakullanılanmodeldir ) • Object Oriented data model • Objec Relational Data model
MerkeziSistemMimarisi • Uckullanıcıve VTYS veverileraynıfizikselortamda • Maliyetonarımbakımdüşük • Yüksekgüvenlik ??
Client/Server Mimarisi • KullanıcıarayüzleriileSunucuyabağlanma • bilişimsistemlerininihtiyaçlarıarttıkçayeterlikalmadı • Performans • Güvenlikazalması • Kodyönetilmesi
3 katmanlıİstemci/SunucuMimari • Uygulamaileveritabanısunucusubirbirindenayrılır. • Veritabanınadoğrudanerişimyokdahagüvenli • Her katmanfarklısunuculardailemgücüperformans
N-KatmanlıMimariler • Ihtiyacagörekatmansayısı (aradakikatmanlar) artar • Sistemgirerekdahakarmaşıkolmakatadır.
DağıtıkVeritabanıSistemleriMimarisi • Verileriniletişimağlarıilefizikselolarakfarklısunucularüzerindetutulmasınısağlar. • Tekbir VTYS üzerindebirbirleriilealakalıverikümeleriileçalışılacaksatercihedililir.
DağıtıkVeriTabanıYönetimSisstemleriMimarisi • FarklıVeriTabanıYönetimSistemlerimevcuttur.
Neden VYTS?? • Dosya / Listeyöntemi • Sıralı • Rastgeleerişimlidosyalama • VeriTekrarlanmasınıÖnler • VerilerinTutarlıolmasınısağlar • Aynıandakierişimlerdeverilerintutarsızlığınıönler • Verileringüvenliğinisağlar.
VeriModelleme • GereksinimleriBelirleme • Veritipleri • Verigrupları • Verilerileilgilikurallar • Verilerüzerindeyapılmasıgerekenişlemler • KavramsalModelleme • GrafikselolarakVarlıkBağıntı (Entity Relationship) • MantıksalModelleme • IlişkiselModelldeTablolarhalindeifadesi • FizikselModelleme
Terminoloji • Tablo (table) • Aynıözelliktekiverilerinsağklandığıyapılar • Kayıt (record, tuple, row) • Tablolardakibirsatırdakibilgiyeverilenaddır • Nitelik (attribute) • Tablolardaki her verialanı, stünlar. • AnahtarNitelik (key atribute) • Her birkaydıtek (unique) olarakayırmayayarayannitelik.
Terminolji (devam) • BirlerşikAnahtarNitelik (composite) • Birdenfazlaalnınbirleşmesiileoluşananahtarnitelik. • SüperAnahtarNitelik (super Key) • Birtabloyaaitkayıtlarıntekolaraksağlayan her birnitelikgrububirsüperanahtarolarakadlandırılır. • en büyüksüperanahtartümalanlarınkullanılması , • AdayAnahtar (Candidate Key ) • Süperanahtar Alt kümesi
Terminolji (devam) • BirincilAnahtar ( Primary Key ) • Her tablodamuhakkakbirtanebirincilanahartanımlanmalıdır. (adayanahtarlardanseçilebilir) • YabancıAnahtar ( Foreign Key ) • Farklıbirtablonunbirincilanahtarı. • Veritabanışeması (database Schema) liste/şekil • Sınav(kod, tarih,ad, süre, yer, açıklama)
Örnek • Takım (no, ad, şehir, kyılı) • Oyuncu (no, ad, adres, adress, dtarihi, takımno) • Pozisyon (no, ad) • Oynar(oyuncu,pozisyonno)
The Insert Operation • Provides a list of attribute values for a new tuple t that is to be inserted into a relation R • Can violate any of the four types of constraints • If an insertion violates one or more constraints • Default option is to reject the insertion
The Delete Operation • Can violate only referential integrity • If tuple being deleted is referenced by foreign keys from other tuples • Restrict • Reject the deletion • Cascade • Propagate the deletion by deleting tuples that reference the tuple that is being deleted • Set null or set default • Modify the referencing attribute values that cause the violation
The Update Operation • Necessary to specify a condition on attributes of relation • Select the tuple (or tuples) to be modified • If attribute not part of a primary key nor of a foreign key • Usually causes no problems • Updating a primary/foreign key • Similar issues as with Insert/Delete
The Transaction Concept • Transaction • Executing program • Includes some database operations • Must leave the database in a valid or consistent state • Online transaction processing (OLTP) systems • Execute transactions at rates that reach several hundred per second
Gereksinimler • Işkuralları Business Rules • Verigereksinimleri Data Requirements • Işlevselgereksinimler Functional Requirements • Gerekisinimlerintoplanması • Paralelyürütülmeli, başlangıçtabelirgindeğilsonradanbelirginleşir • Gelenekselyöntemler • Görüşme/anketler • Grupyöntemleri • Beyinfırtınası, hızlıuygulamageliştirme, Taopluuygulamatasarımı • Gereksinimanalizi (requirements analysis)
GereksinimÖrnekleri • Kitaptakiörnek
KavramsalModelleme • VarlıkilişkiModeli • Er.ppt