460 likes | 1.02k Views
KÖK HÜCRELERİN BİYOLOJİSİNDE GÜNCEL KAVRAMLAR KLİNİKTE KULLANIMA HAZIRMIYIZ ? Emin Kansu ekansu@ada.net.tr. Hacettepe Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü. KÖK HÜCRELERİ NASIL TANIMLAYABİLİRİZ ?. KÖK (STEM) HÜCRELERİ. KENDİLERİNİ YENİLEYEBİLEN
E N D
KÖK HÜCRELERİNBİYOLOJİSİNDE GÜNCEL KAVRAMLAR KLİNİKTE KULLANIMA HAZIRMIYIZ ?Emin Kansuekansu@ada.net.tr Hacettepe Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü
KÖK HÜCRELERİ NASIL TANIMLAYABİLİRİZ ?
KÖK (STEM) HÜCRELERİ • KENDİLERİNİ YENİLEYEBİLEN (Self-Renewal) ve SAYILARI SÜREKLİ SABİT KALAN • FARKLI HÜCRELERİ VEREBİLEN (Farklılaşma =Differansiyasyon) HÜCRELERDİR
KÖK HÜCRE KÖK HÜCRE KÖK HÜCRE SİMETRİK BÖLÜNME
KÖK HÜCRE KÖK HÜCRE YENİ FARKLILAŞMIŞ HÜCRE : Kas, Sinir..vb ASİMETRİK KÖK HÜCRE BÖLÜNMESİ
AKYUVARLAR KÖK HÜCRELER ALYUVARLAR
KÖK HÜCRELER VE BEBEĞİN GELİŞİMİ EMBRYO 6 GÜN FETÜS 35 HAFTA
DÖLLENME SONRASI EMBRYO OLUŞUMU VE BEBEĞİN GELİŞİMİ SPERM + OVUM DÖLLENME
:1998 IVF TÜPLERİNDEN EMBRYONİK KÖK HÜCRE ELDESİ IVF Thomson j. et al., 1998
KÖK HÜCRELERİN DÜNÜ ORGANLAR
İNSAN EMBRYONİK KÖK HÜCRELERİNİN İNVİTRO FARKLILAŞMASI EMBRYONİK KÖK HÜCRELER NÖRONLAR Tubulin+ Cardiomyositler Cardiac troponin+ Endoderm-AFP +
2007 NOBEL ÖDÜLÜ GEREKÇESİ EMBRYONİK KÖK HÜCRE BİYOLOJİSİNE OLAN KATKILARI Ve KNOCK-OUT FARE MODELİNİ GELİŞTİRDİKLERİ İÇİN....
2007 in Physiology and Medicine Oliver Smithies Univ North Carolina U.S.A. Sir Martin Evans Cardiff Univ U.K. Mario Capecchi Univ of Utah U.S.A.
KÖK HÜCRE PLASTİSİTESİ-2002 KAN SİNİR HÜCRESİ KÖK HÜCRELER KAS HÜCRESİ KARACİĞER ENDOTEL OSTEOBLAST
KÖK HÜCRELERİNİN FARKLILAŞMASI TENDON YAĞ HÜCRESİ KEMİK KÖK HÜCRELER KAS KEMİK İLİĞİ KIKIRDAK
KÖK HÜCRE KAYNAKLARI KEMİK İLİĞİ DOLAŞIM KANI KORDON KANI
KÖK HÜCRE TÜRLERİ ERİŞKİN (ASC) EMBRYONİK (hESC) MEZANKİMAL (MSC) KORDON KANI (CBSC)
KEMİK ve KIKIRDAK Erişkin Kök Hücreleri Deri Karaciğer Bağırsak adapted from:Korbling & Estrov, NEJM 2003 CNS
ERİŞKİN KÖK HÜCRELER • BONE MARROW STEM CELLS • PERIPHERAL BLOOD STEM CELLS • NEURONAL STEM CELLS • MUSCLE STEM CELLS (SATELLITE CELLS) • LIVER STEM CELLS • PANCREATIC STEM CELLS • CORNEAL LIMBAL STEM CELLS • MAMMARY STEM CELLS • SALIVARY GLAND STEM CELLS • SKIN STEM CELLS • CARTILAGE STEM CELLS • LUNG STEM CELLS**** • UMBLICAL CORD BLOOD CELLS • UMBLICAL CORD MESENCHYME CELLS • AMNIOTIC STEM CELLS • PARATHYROID GLAND STEM CELLS
MEZENKİMAL KÖK HÜCRELERİ Duygu Uçkan ‘06 Hacettepe PEDI-STEM
Osteoblasts CaPo4 Chondroblasts Collagen II SM Myoblast Sm Myosin MEZENKİMAL KÖK HÜCRELER BAĞ DOKUSU KEMİK KAS TENDON LİGAMENT KIKIRDAK
HASTALIK OSTEOARTİRİT ATEROSKLEROZ KALP KRİZİ DIABET PARKİNSON ALZHEIMER PARAPLEJİ HASTALIKLI DOKU KIKIRDAK *** ARTER ENDOTELİ KALP DAMARI TIKANMASI PANKREAS ADACIKLARI MSS MSS OMURİLİK KÖK HÜCRELERLE KLİNİKTE YARAR SAĞLANMASI BEKLENEN HASTALIKLARREJENERATİF TIP = TAMİR TIBBI
KÖK HÜCRELER VE REJENERATİF TIP İNSAN HÜCRESİNDEN İLK YAPAY MESANE ...Nisan 2006 HARVARD TIP FAKÜLTESİ BOSTON Wake Forest Universitesi Winston –Salem , Kalifornia
2005 YÜZ NAKLİ ....
EMBRYONİK KÖK HÜCRELERİ KULLANIMA HAZIRMIYIZ? IN-VITRO Evet IN-VIVO Hayvan Evet IN-VIVO İNSAN Hayır!! Ne Zaman ??
“Turning Back the Cellular Clock...” Takashi K, et al,Cell 2006 Shinya Yamanaka,M.D.
AKCİĞER HASTALIKLARININ TAMİRİNDE KÖK HÜCRE DENEYİMLERİ • Fare embryonik kök hücreleri akciğeri zedelenmiş fareye nakledildi • Sakrifiye edilen farelerde kök hücrelerin akciğerlere yerleştiği • gösterildi ( Eylül ‘2007, Stockholm- ERS) *İki Pulmoner Hipertansiyon Hastasına Nitric Oksit Salınımı yapabilen Gen-Modifiye Kök Hücreleri Akciğere Kataterizasyon ile Verildi . Kısmi düzelme izlendiği rapor edildi. ( Stewart D., et al., Mc Gill Univ, Montreal - June 19 2008 )
Dişi Fare Akciğer Epitel, Hücreleri Arasına Erkek Fare Kök Hücrelerinin Yerleşimi
AKCİĞER HASTALIKLARINDA KÖK HÜCRELERİN TEDAVİ AMAÇLI KULLANIMLARINDA BAŞLICA ZORLUKLAR AKCİĞERLER ÇOK KOMPLEKS YAPILAR İÇERİRLER AKCİĞERLERDE FARKLI TÜRDE VE HÜCRE TİPİ BULUNMAKTADIR AKCİĞERDEKİ HÜCRELERİN ÖNEMLİ BİR KISMI ÇOK YAVAŞ DÖNÜŞÜM ( Turn-Over) HALİNDEDİR FONKSİYONLARI FARKLI DOKULARI BİRLİKTE İÇERİRLER NIH REPORT May 2007
AKCİĞER HASTALIKLARININ KÖK HÜCRE İLE TAMİRİ KONUSUNDA ÖNCELİKLE ÇALIŞILMASI GEREKEN KONULAR • * EPİTEL- ENDOTEL VE MEZENKİMAL ETKİLERİMLERİN İNCELENMESİ • * HÜCRE-MATRİKS ETKİLEŞİMİ • AKCİĞERDE KÖK HÜCRE “NİŞLERİ” NELERDİR ? • AKCİĞERİN TEKRAR MODELLENMESİ • YAŞLANMA VE İMMÜN SİSTEMİN AKCİĞER TAMİRİNDE ROLÜ NEDİR ? • KLİNİKTE YARARLANILABİLECEK HAYVAN MODELLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ Adult Stem cells, Lung Biology and Lung Disease Weiss D, et al. NIH Report May 2006
AKCİĞER HASTALIKLARINDA KÖK HÜCRE ÇALIŞMALARI İÇİN GELİŞTİRİLMESİ GEREKEN HAYVAN MODELLERİ • PREMATÜRİTEYE BAĞLI PULMONER HİPOPLAZİ ve • SURFAKTAN EKSİKLİĞİ • İDİOPATİK PULMONER FİBROZİS • ERİŞKİN AMFİZEMİ / KOAH • KİSTİK FİBROZİS • AKUT HAVA YOLU ZEDELENMESİ • AKUT RESPİRATUVAR DİSTRES SENDROMU • PRİMER PULMONER HİPERTANSİYON • AKCİĞER NAKLİ SONRASI BRONKİOLİT • ASTIM Adult Stem Cells, Lung Biology and Lung Disease Weiss D, et al., NIH Report May 2006
KÖK HÜCRELERİ KLİNİKTE KULLANIMA HAZIRMIYIZ ? • ERİŞKİN KÖK HÜCRELERİ : EVET • OTOLOG KÖK HÜCRELERİ : EVET • KORDON KANI KÖK HÜCRELERİ :EVET • MEZENKİMAL KÖK HÜCRELER :EVET / HAYIR • EMBRYONİK KÖK HÜCRELER : HAYIR ! • NE ZAMAN KULLANABİLİRİZ : HENÜZ BİLİNMİYOR !..
EMBRYONİK KÖK HÜCRELERİ İNSANDA KULLANIMA HAZIRMIYIZ? İNSAN DA KULLANIMI : HAYIR ! Ne Zaman ??
MEDICINE The Whole World Is Watching Hope—and anxiety—run high as the first clinical trial of embryonic-stem-cell therapy begins this summer. President Barack Obama’s executive order lifted restrictions on Embryonic Stem Cell Research NEWSWEEK March 30 , 2009
? ? + + + KÖK HÜCRELERİ : GELECEK... 2004 2060… 2020 – 2040 ERİŞKİN KÖK HÜCRELERİ KORDON KANI KÖK HÜCRELERİ EMBRYONİK KÖK HÜCRELERİ
2009 DARWIN YILINIZI KUTLUYORUM İlginize Teşekkür Ederim...