Urząd Marszałkowski Sala Herbowa 30/11/2011 Sesja podsumowująca

1. Budowa wieloletniego regionalnego planu działań na rzecz promocji i upowszechnienia ekonomii społecznej oraz rozwoju instytucji sektora ekonomii społecznej i jej otoczenia w regionie Urząd Marszałkowski Sala Herbowa 30/11/2011 Sesja podsumowująca

2. Definicja Komisji UE Komisja Europejska definiuje społeczne przedsiębiorstwa jako "przedsiębiorstwa, których głównym celem jest osiągnięcie impaktów społecznych, a nie generowanie zysku dla właścicieli i zainteresowanych stron. Działają one na rynku poprzez produkcję towarów i usług i przedsiębiorczości prowadzonej w innowacyjny sposób i wykorzystuje się głównie nadwyżki do osiągnięcia celów społecznych. Jest on zarządzany w odpowiedzialny i przejrzysty sposób, w szczególności z udziałem pracowników, klientów i udziałowców będących w kręgu jego działalności ”. Europejski Fundusz Społeczny (zob. przykład art. 3-1c) i artykuł 3-1d)) oraz rozporządzenia w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (patrz Artykuł 5 (9)).

3. Kwestia rozpowszechniania W swoim wniosku Komisja uznaje społeczne przedsiębiorstwa jako "kamień węgielny pluralistycznej Europejskiej społecznej gospodarki rynkowej” i jako „liderów społecznych zmian ". Równocześnie z tym ubolewa co do , "niedostatecznej wiedzy na temat potrzeb i możliwości organizacji społeczeństwa obywatelskiego, społecznych przedsiębiorstw i przedsiębiorców społecznych i organizacji publicznego sektora ". Europejski Fundusz Społeczny (zob. przykład art. 3-1c) i artykuł 3-1d)) oraz rozporządzenia w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (patrz Artykuł 5 (9)).

4. Komisja Europejska: Pierwsza Konwencja Europejska w sprawie programu walki z Ubóstwem i Wykluczeniem (Kraków) 17/18 października 2011 a) zaproszenie do prawdziwego uznania roli ekonomii społecznej jako kluczowego gracza w walce z ubóstwem i promowaniem (re-)integracji osób w społeczeństwie (poprzez zatrudnienie, ale także środki towarzyszące, związane z innymi potrzebami takimi jak mieszkalnictwo, edukacja, stosunki społeczne ...); b) wezwanie do prawdziwego uznania zdolności ekonomii społecznej do mobilizowania ludzi (i ich kompetencji i innych zasobów), do tworzenie więzi i ustanowienia trwałego partnerstwa między różnymi podmiotami w (lokalnych) społecznościach; c) wezwanie do bardziej spójnych ram polityki na poziomie lokalnym, krajowym i UE, które wzmocnią partnerstwa z ekonomią społeczną (oznacza to konieczność lepszej koordynacji różnych dziedzin polityki); d) potrzeba strukturyzacji na poziomie europejskiej ram na rzecz promowania społecznej ekonomii (utworzone na podstawie uczestnictwa podejście oddolne), ustalając główny zestaw zasad, jednak bez wpływania negatywnie na różnorodność inicjatyw i gwarantując miejsce dla manewru dla krajowych i lokalnych inicjatyw w zależności od zróżnicowanych potrzeb ich regionów i gmin.

5. Plan dokumentu • Wstęp • Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej w województwie pomorskim • Diagnoza ekonomii społecznej i jej otoczenia w województwie pomorskim • Priorytety oraz kierunki interwencji • Założenia systemu realizacji oraz monitoringu Planu • Dobre praktyki ekonomii społecznej w województwie pomorskim • Rekomendacje

6. Wstęp o ES • Gospodarka społeczna stanowi szczególną rolę aktywności w ramach funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego. Jej instytucje, mimo różnorodności form i celów, powinno łączyć kilka podstawowych charakterystycznych cech. Z jednej strony pozwolą one na wyodrębnienie ich spośród innych „graczy” rynkowych, z drugiej wskażą obszar zasad przez nich przestrzeganych. Cechami takimi powinny być: dobrowolne i otwarte członkowstwo, odpowiedzialność i solidaryzm, demokratyzacja podejmowanych decyzji, priorytetowość indywidualnych i społecznych celów, drugoplanowość zysku, redystrybucja nadwyżki finansowej na rzecz członków lub interesu społecznego oraz autonomia działania i niezależność od władz publicznych.

7. Cel ES • Celem działalności sektora ekonomii społecznej jest zatem podmiotowość rynku, a nie jego przedmiotowość, jak to jest w przypadku gospodarki rynkowej. W takim wymiarze podmioty gospodarki społecznej zaspokajają potrzeby społeczne swoich członków, a przez to wpływają na rozwiązywanie problemów społecznych.

8. Najważniejszy wątek • « na najbliższe dwa lata zaprojektowane zostały działania o charakterze promocyjnym, edukacyjnym oraz zakładające rozwój efektywnej współpracy wszystkich sektorów. »

9. Etapy pracy 1. Badania ankietowe na temat budowania systemu wsparcia na rzecz rozwoju ekonomii społecznej przeprowadzone wśród podmiotów ekonomii społecznej. 2. Dnia 20 czerwca 2011 r. odbyły się pierwsze warsztaty z udziałem PES oraz przedstawicieli instytucji wsparcia. 3. Dnia 2 sierpnia 2011 roku Zarząd Województwa Pomorskiego przyjął uchwałę 936/66/11 w sprawie przyjęcia zasad, trybu i harmonogramu opracowania planu działań na rzecz promocji i upowszechniania ekonomii społecznej oraz rozwoju instytucji sektora ekonomii społecznej i jej otoczenia w województwie pomorskim na lata 2011-2013.

10. Prace prowadzone na podstawie zasad • wieloletniego planowania rozwoju ekonomii społecznej • spójności • transparentności • partnerstwa

11. Zespół 1) Krystyna Dominiczak – Dyrektor Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego; Przewodnicząca Zespołu; 2) Katarzyna Weremko – Z-ca Dyrektora Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego; Wiceprzewodnicząca Zespołu; 3) Andrzej Kowalczys – Pełnomocnik Marszałka Województwa Pomorskiego ds. Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi; 4) Izabela Mirotta - Murawska – Departament Rozwoju Gospodarczego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego; 5) Ewa Szczypior – Pomorski Urząd Wojew.dzki; 6) Anna Mielecka – Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku; 7) Aleksandra Jaszkowska – Departament Edukacji i Sportu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego; 8) Jadwiga Bławat – Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego; 9) Agnieszka Grafińska – Dejna – Regionalne Centrum Informacji i Wspomagania Organizacji Pozarządowych; 10) Jacek Winogrodzki – Fundacja „Szczęśliwa Rodzina” im. Św. Faustyny Kowalskiej w Bojanie; 11) Beata Nowak – Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Wejherowie; 12) Paulina Dziekan – Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Gdańsku; 13) Dariusz Majewski - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Gdańsku; 14) Mirosława Gruba – Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kartuzach; 15) Mariola Machola - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kartuzach; 16) Katarzyna Stec – Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Gdyni; 17) Jarosław Józefczyk - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Gdyni; 18) Katarzyna Strzała – Osuch – Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej, Ośrodek Regionalny w Gdańsku; 19) Iwona Formela – Centrum Integracji Społecznej w Ostrzycach; 20) Iwona Mikulska – Stowarzyszenie Przyjaci.ł Integracji -Centrum Integracja w Gdyni; 21) Czesław Mamczyński – Wielobranżowa Spółdzielnia Socjalna „Gdynianka”; 22) Jacek Rybicki - Zarząd Regionu Gdańskiego NSZZ „Solidarność”;

12. Zespół 23) Arkadiusz Gawrych – Lokalna Grupa Działania Małe Morze; 24) Monika Hinc – Fundacja Inicjowania Rozwoju „up Foundation”; 25) Iwona Grota – Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Słupsku; 26) Marcin Nowakowski – Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Sopocie; 27) Grzegorz Basarab – Centrum Inicjatyw Obywatelskich w Słupsku; 28) Małgorzata Niemkiewicz – Caritas Archidiecezji Gdańskiej; 29) Mariola Pankau – Spółdzielnia Socjalna „50+”; 30) Urszula Cudziło – „Powiatowa” Spółdzielnia Socjalna; 31) Marianna Sitek Wr.blewska – Gdańska Fundacja Inicjatyw Społecznych; 32) Katarzyna Wilk – Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna; 33) Iga Pachulska – Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna; 34) Ewa Filipska – Stowarzyszenie Małej Szkoły w Wysinie; 35) Piotr Olech – Fundacja Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności; 36) Małgorzata Kulińska – Zakład Aktywności Zawodowej w Czarnem; 37) Ryszard Fidut – Spółdzielnia Socjalna „Partner” w Stegnie; 38) Ewelina Wałęsa- Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego; 39) Agata Chrul - Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.

13. Sektor prywatny • Wojciech Girucki - Gdyńska Spółdzielna Socjalna „Razem“ • Irena Muszkiewicz - Herok Fundacja Gospodarcza Gdynia • Małgorzata Zalewska - Gdańska Agencja Rozwoju Gospodarczego Sp. z o.o. Invest gda • Tomasz Limon – Pracodawcy Pomorza • Dariusz Gobis - Pomorska Izba Rzemieślnicza MSP • Edyta Maria Kochman - Zielony Loft Centrum Promocji Architektura i Zieleń Sp. z o.o. • Robert Radkiewicz - - Zielony Loft Centrum Promocji Architektura i Zieleń Sp. z o.o. • Grzegorz Szczuka - Grupa Kombinat Sp. z o.o. Sp.k • Ewa Barszcz - EDF Polska Centrala Sp. z o.o.

14. Specjaliści 1. Magdalena Skiba Urząd Miasta Gdańska 2. Katarzyna Lewińska Urząd Miasta Gdańska 3. Wojciech Bystry Towarzystwo Pomocy im. Brata Alberta Koło Gdańsk 4. Urszula Dąbrowska Starostwo Powiatowe w Słupsku 5. Jolanta Nagórska MGOPS Czersk 6. Beata Kątnik Urząd Miasta w Słupsku 7. Edyta Kozik -Wilczewska Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego – Departament Europejskiego Funduszu Społecznego 8. Katarzyna Maraszek ROPS Gdańsk 9. Joanna Szymonek KK NSZZ Solidarność 10. Anna Staruszkiewicz Nadbałtyckie Stowarzyszenie Plastyk.w im. Mariana Mokwy 11. Katarzyna Matuszak Agencja Rozwoju Pomorza sp. z o.o. 12. Katarzyna Juszek-Owsiana Wielobranżowa Spółdzielnia Socjalna Gdynianka 13. Ewa Wołczak MOPS Gdańsk

15. Specjaliści 14. Joanna Woźniczka Towarzystwo Pomocy im. Brata Alberta Koło Gdańsk 15. Romana Aziewicz Stowarzyszenie EUREKA 16. Maciej Kisała Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego – Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej 17. Joanna Cholewińska Politechnika Gdańska 18. Zbigniew Urbaniak Stowarzyszenie Misja chrześcijańska TEEN CHALLENGE 19. Waldemar Winter Stowarzyszenie Misja chrześcijańska TEEN CHALLENGE 20. Anna Adamczyk Towarzystwo Pomocy im. Brata Alberta Koło Gdańsk 21. Maria Podgórniak Urząd Miasta Gdańska 22. Monika Michałowska Agencja Rozwoju Pomorza sp. z o.o. 23. Agnieszka Orzug Stowarzyszenie „Na Drodze Ekspresji” 24. Barbara Teclaf GOPS Kartuzy 25. Ewelina Miotk Centrum Integracji Społecznej w Ostrzycach 26. Marek Olechnowicz Pomorska Rada Organizacji Pozarządowych

16. Realizacja Odbyło się 12 spotkań warsztatowych: - 2 spotkania z grupą przedstawicieli organizacji pozarządowych - 2 spotkania z grupą przedstawicieli instytucji publicznych - 2 spotkania z przedstawicielami biznesu - 3 spotkania wszystkich przedstawicieli – trzech sektorów - 1 spotkanie ze specjalistami i ekspertami od ekonomii społecznej - 2 spotkanie z pracownikami Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej Spotkania moderował Piotr Wołkowiński – międzynarodowy ekspert ds. ekonomii społecznej

19. Preambuła Rozwój województwa pomorskiego zależy od udziału w nim jak największej części ludności. Odpowiedzialny rozwój województwa nie może się odbyć bez tych, którzy mają największe trudności w twórczym działaniu na rzecz siebie i innych. Plan wsparcia ekonomii społecznej musi być widziany jako integralna część innowacyjnego rozwoju województwa pomorskiego, umożliwiając wielu osobom włączenie się w ten nurt poprzez wsparcie i tworzenie podmiotów gospodarczych zwanych przedsiębiorstwami społecznymi. Inicjatywy te stanowią jednak tylko ułamek tego co jest potrzebne i powinny być włączone w ogólny nurt partnerski rozwoju województwa.

20. Cel główny • Stworzenie warunków do rozwoju ekonomii społecznej poprzez upowszechnianie,edukację oraz współpracę międzysektorową

21. Priorytet I TWORZENIE SYSTEMU WSPIERANIA PODMIOTÓW EKONOMII SPOŁECZNEJ ORAZ ICH OTOCZENIA

22. Cel 1: Ujednolicenie kierunków działań na rzecz rozwoju inicjatyw w obszarze ES w regionie Działania: 1.1 powołanie zespołu koordynująco-monitorującego, wieloletni plan działań na rzecz promocji i upowszechnienia ekonomii społecznej oraz rozwoju instytucji sektora ekonomii społecznej i jej otoczenia w regionie; 1.2 budowanie mechanizmów skutecznej komunikacji oraz ich wdrażanie – przełamywanie barier między sektorami oraz komunikowanie się ze wszystkimi potencjalnie zainteresowanymi rozwojem ekonomii społecznej w województwie; 1.3 stworzenie warunków do powstawania międzysektorowych partnerstw na rzecz ES; 1.4 stworzenie katalogu aktów prawnych dotyczących ekonomii społecznej; 1.5 stworzenie systemu identyfikacji przyszłych liderów oraz pracowników PES; 1.6 propagowanie wprowadzania zapisów o ekonomii społecznej w dokumentach strategicznych jednostek samorządu terytorialnego.

23. Cel 2: Podnoszenie wiedzy specjalistycznej oraz zapewnienie doradztwa specjalistycznego dla kadry PES oraz kadry wspierajacej PES Działania: 2.1 koordynowanie działań na rzecz ekonomii społecznej w województwie pomorskim poprzez zbieranie i dystrybuję informacji - utworzenie i prowadzenie banku wiedzy na temat ekonomii społecznej w województwie; 2.2 organizacja szkoleń specjalistycznych odpowiadającym zidentyfikowanym potrzebom ; 2.3 udział liderów oraz pracowników PES i ich otoczenia a także instytucji wsparcia w wizytach studyjnych; 2.4 opracowanie i dystrybucja publikacji i broszur nt. ekonomii społecznej; 2.5 zapewnienie usług doradczych.

24. Wskaźniki: • zespół koordynująco – monitorujący, • dokument określający mechanizmy prawidłowej komunikacji, • katalog aktów prawnych ES, • opracowany system identyfikacji przyszłych liderów oraz pracowników PES • liczba JST, które wprowadziły do dokumentów strategicznych zapisy o ES, • bank wiedzy nt ES, • liczba osób, które korzystały ze szkoleń specjalistycznych, • liczba uczestników wyjazdów studyjnych, • liczba udzielonych porad.

25. Priorytet II UPOWSZECHNIANIE IDEI EKONOMII SPOŁECZNEJ

26. Cel 1: Promowanie wiedzy o ekonomii społecznej Działania: 1.1 stworzenie systemu rekomendacji PES dla biznesu; 1.2 organizacja forum ES; 1.3 włączenie inicjatyw PES do konkursu „Bursztynowy Mieczyk” i innych konkursów; 1.4 włączenie do współpracy mediów; 1.5 stała aktualizacja katalogu dobrych praktyk; 1.6 wydawanie publikacji na temat działań PES, otoczenia PES oraz instytucji wspierających; 1.7 prowadzenie i włączanie się w kampanie społeczne o zasięgu regionalnym i lokalnym PES oraz ich otoczenia; 1.8 prowadzenie działań informacyjno - promocyjnych podczas różnych wydarzeń i wśród wszystkich grup zawodowych i społecznych; 1.9 utworzenie podstrony na stronie internetowej www.rops.pomorskie.eu skupiającej ofertę produktów i usług PES z województwa pomorskiego.

27. Cel 2 Edukowanie w zakresie ekonomii społecznej Działania: 2.1 wprowadzenie zagadnień z zakresu ekonomii społecznej do systemu kształcenia formalnego i ustawicznego; 2.2 popularyzacja wiedzy na temat ekonomii społecznej wśród przedstawicieli samorządów; 2.3 popularyzacja wiedzy na temat ekonomii społecznej wśród przedstawicieli sektora prywatnego.

28. Wskaźniki: - dokument nt. systemu rekomendacji PES dla biznesu, - przeprowadzone forum ES (2), - liczba PES biorących udział w konkursie „Bursztynowy Mieczyk“, - liczba zdarzeń medialnych nt ES w województwie pomorskim, - liczba dobrych praktyk przedstawionych w katalogu dobrych praktyk, - liczba artykułów na temat ES w Biuletynie ROPS i na stronie ROPS, - funkcjonująca podstrona na stronie ROPS o ES, - liczba wprowadzonych zagadnień z zakresu ES do programów dydaktycznych, - liczba wydarzeń (konferencje, szkolenia) związanych z ES, w których uczestniczyli przedstawicieli samorząd.w, - liczba wydarzeń (konferencje, szkolenia) związanych z ES, w których uczestniczyli przedstawicieli biznesu.

29. Priorytet III • ZWIĘKSZENIE UDZIAŁU PODMIOTÓW EKONOMII SPOŁECZNEJ W ROZWOJU GOSPODARCZYM WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO

30. Cel 1: Stworzenie warunków do powstawania podmiotów ekonomii społecznej, ich otoczenia oraz instytucji wsparcia Działania: 1.1 aktualizacja diagnozy sytuacji ekonomii społecznej w województwie pomorskim; 1.2 utworzenie dwóch OWES; 1.3 inkubowanie powstania nowych PES w regionie.

31. Cel 2: Dążenie do ekonomizacji PES Działania: 2.1 budowanie marki pomorskich PES; 2.2 opracowanie katalogu produktów i usług; 2.3 wspieranie istniejących PES i ułatwienie im działania i rozwoju. Specjalną pieczą należy otoczyć podmioty takie jak organizacje pozarządowe prowadzące działalność gospodarczą oraz spółki non profit, które obecnie nie otrzymują wsparcia z głównych źródeł finansowania POKL.

32. Cel 3: Tworzenie dodatkowych mechanizmów wsparcia finansowego PES Działania: 3.1 wskazywanie możliwości wsparcia PES przez JST (stosowanie klauzul społecznych, udostępnianie lokali itp); 3.2 uzupełnienie systemu wsparcia dla PES w skład którego wejdą fundusze pożyczkowe, dotacje oraz poręczenia.

33. Cel 4: Inicjowanie współpracy pomiędzy PES a sektorem biznesowym Działania: 4.1 sieć spotkań regionalnych z biznesem (fora, konferencje); 4.2 udzielanie wsparcia dla PES przed spotkaniami z partnerami biznesowymi; 4.3 promowanie idei społecznej odpowiedzialności biznesu.

34. Wskaźniki: - zaktualizowana i opublikowana diagnoza, - liczba OWES, - liczba nowo powstałych PES, - katalog produktów i usług, - liczba JST stosujących w przetargach klauzule społeczne; - liczba funkcjonujących funduszy pożyczkowych, poręczeniowych, - ilość spotkań regionalnych PES z biznesem

35. Finanse • Priorytetu VII Promocja integracji społecznej, • Poddziałanie 7.1.3 „Doskonalenie kompetencji zawodowych pracowników pomocy społecznej w województwie pomorskim” wdrażanym przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej - 7 000 000 zł.

36. Poddziałanie 7.2.2 (konkurs) • Wsparcie dla utworzenia i/lub funkcjonowania (w tym wzmocnienia potencjału) instytucji wspierających ekonomię społeczną, zapewniających w ramach projektu w sposób komplementarny i łączny • Wsparcie dla utworzenia spółdzielni socjalnych poprzez zastosowanie w ramach projektu co najmniej dwóch z następujących instrumentów… • Wsparcie na przyjęcie do spółdzielni socjalnej osób uczestniczących w projekcie • Działania prowadzące do poszukiwania i testowania długookresowych źródeł finansowania instytucji wspierających ekonomię społeczną oraz spółdzielni socjalnych, utworzonych w ramach projektu - 17 000 000 PLN

37. Priorytet IX. Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach Poddziałanie 9.5 1. Oddolne inicjatywy lokalne, obejmujące: • działania o charakterze animacyjnym, szkoleniowym lub doradczym służące zwiększeniu aktywności mieszkańców obszarów wiejskich z grup defaworyzowanych w zakresie kształcenia przez całe życie, rozwój dialogu, partnerstwa publiczno-społecznego i współpracy na rzecz niwelowania negatywnych zjawisk w obszarze edukacji oraz poprawy warunków rozwoju edukacji na obszarach wiejskich.- 1 000 000 PLN

38. Priorytet VI. Rynek pracy otwarty dla wszystkichPoddziałanie 6.2 • Bezzwrotne wsparcie dla osób zamierzających rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej (w tym na założenie spółdzielni lub spółdzielni socjalnej) 29 000 000 PLN • Utworzenie funduszu pożyczkowego dla PES 3 000 000 PLN

39. Proces monitoringu i ewaluacji Planu obejmować będzie: - określenie informacji na temat zarówno jakościowych, jak i ilościowych, - analizę realizacji wskaźników - zbieranie i gromadzenie informacji - weryfikacja danych - identyfikacja postępu, zagrożeń i nieprawidłowości - raporty roczne z monitoringu - podejmowanie w razie potrzeb działań naprawczych - aktualizacja w razie potrzeby Planu - ocena końcowa ex-post

40. Rekomendacje do uwzględnienie na nowy okres programowania (2014-2020) • Dalszy rozwój warunków, niezbędnych do sprawnego funkcjonowania sektora ES –zwłaszcza w zakresie udoskonalania mechanizmów finansowych (żródeł pożyczek, gwarancji, poręczeń itp) oraz ich wdrażania. 2. Decentalizacja funduszy unijnych z poziomu wojewódzkiego na poziom powiatów z wykorzystaniem istniejących partnerstw lokalnych (program powiatowy na rzecz zatrudnienia i spójności społecznej), co jest gwarantem wyskoiej skuteczności kierowania wsparcia. 3. Opracowanie modelu narzędzia informatycznego, umożliwiającego obliczenie uprawnień, do których każdy ma prawo (bezrobocie, emerytura), analizując tym samym co jeszcze danej osobie brakuje ażeby mieć pełne prawa. W niektórych wypadkach jest to bardzo stymulujące dla osoby, która już myśli o następnych etapach życia.

41. Rekomendacje • Doprowadzenie do normalizacji sposobu dofinansowania podmiotów ekonomii społecznej, uzależniając przyznanie środków od etyki ekonomii społecznej PES i jego partnerstwa, od należytego biznesplanu, opartego na rynkowym działaniu podmiotu, oraz analizie kompetencji kadry zarządzającej. 5. Opracowanie modelowych narzędzi współpracy między ekonomią społeczną a sektorem prywatnym, w tym współpracę partnerską, funkcję „chrzestnych rodziców“, „pożyczania“ pracownika kadrowego, rozwój idei PES wewnątrz firmy prywatnej.

42. Rekomendacje 6. Wprowadzenie eksperymentalnego i innowacyjnego programu przygotowania przyszłej kadry PES w województwie. 7. Doskonalenie wypracowanych dotychczas mechanizmów współdziałania wszystkich najważniejszych instytucji (ROPS, DEFS, WUP) ale także OPS, PUP, NGO, izby i inne podmioty sektora prywatnego, oraz JST. 8. Inicjowanie powstawania sieci PES zdolnej do wymian doświadczeń, samoszkolenia się, analizy potrzeb i znajdywania na nie rozwiązań, oraz prowadzenia wymiany opinii i dyskusji z instytucjami sektora publicznego..

43. Dziękuję za współpracę Dziękuję za wysłuchanie Piotr Wołkowiński 517 669 324 p.wolkowinski@wp.pl