600 likes | 1.02k Views
venöz girişimlerde komplikasyon yönetimi. Dr. Cüneyt AYTEKİN. venöz akses kateterlerinde komplikasyonlar. santral venöz kateter. hemodiyaliz, aferez , medikasyonlar (sıvı,ab tdv . vb), TPN US (-): % 6,3 - 11,8 US (+): % 0,5 – 6 IJV (%0,5-4) < SCV (%6)
E N D
venöz girişimlerde komplikasyon yönetimi Dr. Cüneyt AYTEKİN
santral venözkateter • hemodiyaliz, aferez, medikasyonlar (sıvı,ab tdv. vb), TPN • US (-): % 6,3 - 11,8 • US (+): % 0,5 – 6 • IJV (%0,5-4) < SCV (%6) • görüntüleme eşliğinde max: %3* *Lewis CA, Allen TE, Burke DR, et al. Qualityimprovementguidelinesforcentral venous access. The Standards of Practice Committee of theSociety of Cardiovascular & Interventional Radiology. J VascIntervRadiol 1997; 8:475-9.
SVK komplikasyonları • Akut girişim komplikasyonları • Katetermalpozisyonu • Uzun dönem komplikasyonlar
akut girişim komplikasyonları • arter yaralanması • pnömotoraks • hava embolisi • aritmi • kanama ve hematom • sinir hasarı
arter yaralanması • zor venöz anatomi • obez hasta • ileri yaş • koopere olamayan hasta • geçirilmiş cerrahi • tecrübesiz uygulayıcı
arter yaralanması • Görüntüleme eşliğinde: % 0 - 1 • Görüntüleme kullanmaksızın: % 8,4 • IJV (%6) > SCV (%0,5-4)
arter yaralanması Andrew Bowdle, MD,PhD. Journal of Cardiothoracic and Vascular Anesthesia
arter yaralanması Marie-ChristineGuilbert, et al. J VascSurg 2008;48:918-25
arter yaralanması • %70 asemptomatik • %30 semptomatik: hematom, hemotoraks, nörolojik defisit
arter yaralanması(iğne) • parlak kırmızı arteriyel kan rengi • O2satürasyonu düşükse problem • pulsatil kan akışı • belirgin hipotansiyon varsa problem • floroskopide kılavuz telin arteriyel seyir göstermesi ↓ iğneyi hemen çek ve bas!
arter yaralanması(kateterizasyon) • Küçük çaplı kateterse (< 7F) çekilip basılabilir • Büyük çaplı kateterse veya uzun süre önce takılmışsa ↓ cerrahi veya endovasküler tedavi
arter yaralanması • Tedavi • Kompresyon (özl. femoralde) • Endovasküler tedavi • Cerrahi tedavi
arter yaralanması • Tedavi şeklini etkileyen faktörler • Arteriyel hasar lokalizasyonu • İğne vs kateter • Kateterin arterde halen bulunup bulunmadığı • Hastanın hemodinamik durumu • Endovasküler ya da cerrahi tedavi uygunluk durumu
arter yaralanması Kateter yerinde Kateter çekilmiş Cerrahi olarak kolay ulaşılabilir yerde mi? evet hayır *arteriyel hasarın görüntülenmesi *nörolojik değerlendirme *yakın takip *direkt arteriyel onarım *perkütan girişimsel yöntemler Marie-ChristineGuilbert, et al. J VascSurg 2008;48:918-25
arter yaralanması Marie-ChristineGuilbert, et al. J VascSurg 2008;48:918-25
arter yaralanması Miguel Lopez-Quinones, MD. JournalClinicalUltrasoundvol.34 issue 6
arter yaralanması Sadaf T. Bhutta; EvaluationandManagement of CentralVenous Access ComplicationsTechVascInterventionalRad 14:217-224; 2011
arter yaralanması Sadaf T. Bhutta; EvaluationandManagement of CentralVenous Access ComplicationsTechVascInterventionalRad 14:217-224; 2011
pnömotoraks • %0-3 - 3 (Tünelli kateter) • %0,5 – 6 (Port) • SCV > IJV • %100 oksijen / drenaj kateteri / göğüs tüpü
pnömotoraks Sadaf T. Bhutta; EvaluationandManagement of CentralVenous Access ComplicationsTechVascInterventionalRad 14:217-224; 2011
pnömotoraks • asemptomatik ve hemodinamik olarak stabil, pnömotoraks < %15 ↓ %100 oksijen • takipne, taşikardi, hipotansiyon, yüksek akımlı %100 oksijene rağmen instabilsatürasyon ↓ Drenaj kateteri / göğüs tüpü
hava embolisi • En sık yırtılabilir kılıftan dilatör çıkartılması ile kateterin kılıfa yerleştirilmesi arasında geçen zamanda gelişen problemler nedeniyle • Kateter yıkanması sırasında dikkatsiz davranılması durumunda • Geniş kılıflarda tek bir inspirasyonla geniş volümde hava aspire edilebilir
hava embolisi • % 0 – 0,8 sıklıkta görülür • Mortalite: %23-50 • Floroskopide hava / aspirasyon sesi / ani destürasyon / bronkospazm ve öksürük
hava embolisi • Geniş çaplı hava embolisibradikardi yapabilir • Artmış sağ kalp basıncı ile foramenovaleden sol tarafa geçiş olursa ciddi komplikasyonlar gelişebilir
hava embolisi • % 100 oksijen • Trandelenburg pozisyonu • Sol lateraldekübit • ana pulmoner artere hava geçişini engellemek ve havayı hapsetmek için • hava sağ atriyumlateraline ve sağ akciğere kayar (sol akciğer yok ya da problemli ise sorun yaratır)
aritmiler • Kılavuz tel • Çoğunlukla asemptomatikprematürventrikülerkontraksiyonlar • AV nod veya triküspit kapağa yakınsa supraventriküler taşikardi • Ani kalp bloğu ve kardiakarrest riski mevcut • Atriyalfibrilasyon %0,1 – 0,9
aritmiler • Kalıcı aritmi • Kateter çıkarımı ya da repozisyonu • Vagal manevralar • İlaç tedavisi (IV adenosine 6mg bolus, gerekirse ikinci doz 12mg /pediatrik doz: 0.05-0.1 mg/kg) • Kardiyolojik elektriksel girişimler
kanama ve hematom • %0,5- 6,1 • Tekrarlayan girişler • Yanlış teknik • Koagülopati • Büyük hematomlarda drenaj (çok nadir)
vaskülerlaserasyon • Mediastinalvenler • Süperior vena kava • Sağ atriyum
vaskülerlaserasyon • Dilatör ya da kılavuz tel • Başlangıçta lümende izlenen telin damar dışı lokalizasyonda görüntülenmesi • Acil cerrahi girişim gerekebilir
vaskülerlaserasyon Oropello JM, et al: J CardiothoracVascAnesth 10: 634-637, 1996
vaskülerlaserasyon Oropello JM, et al: J CardiothoracVascAnesth 10: 634-637, 1996
vaskülerlaserasyon Oropello JM, et al: J CardiothoracVascAnesth 10: 634-637, 1996
vaskülerlaserasyon • Dikkatli floroskopik takip (kılavuz tel, dilatasyon, yırtılabilir kılıf yerleştirilmesi …) • Kontrast enjeksiyonu (sınırlı ekstravazasyon vs ciddi kaçak) • USG (perikardiyaltamponat)
sinir hasarı • % 0 – 1,6 • Brakiyalpleksus, sempatik zincir, larengeal sinir (vokal kord paralizisi) • Direk travma • Basınç nöropraksisi (perinöralhematom, tromboz, fibrozis) • Düzelme 12 aya kadar uzayabilir
mekanik komplikasyonlar • Kateterde malpozisyon ve yerdeğiştirme • Kateter oklüzyonu / fibrin kılıf • Kateterde kırılma
katatermalpozisyonu • ideal lokalizasyon? (SVK, atriyokaval bileşke, sağ atriyum) • Primer / sekondermalpozisyon • Görüntüleme eşliğinde olmayan işlemlerde %3,7 primermalpozisyon
katatermalpozisyonu • IJV / SCV giriş • Azigos • Karşı brakiosefalik • İnferior vena kava • İnternalmamariyanven • Femoral giriş • Asendanlomber dallar • Renalven
katatermalpozisyonu • Floroskopi eşliğinde düzeltme • Aynı aksesten yeni kateter takma • Farklı aksesten yeni kateter takma
fibrin kılıf • Kateter girim yerinden ucuna kadar çepeçevre kateteri saran inflamatuar hücre, kollajen ve düz kas hücrelerinden oluşan proteinöz kılıf • İlk 24 saatte oluşmaya başlayabilir • Tek yönlü valv gibi davranır. Sıvı vermede problem yoktur. Esas sorun kateterden kan çekememektir.
fibrin kılıf • Tedavi seçenekleri • Fibrinolitik ajan (infüzyon / locktdv) • Mekanik olarak fibrini temizlemek • Kılıf sıyırma (snare) • Balon dilatasyonu • Farklı bir akses oluşturma
kateter kırılması • Damar içinde veya cilt giriş yerinde olabilir • Pediatrik kateterlerde daha sık izlenir • Aynı aksesten takılan yeni kateterde oluşabileceği için farklı akses oluşturulmalıdır
damarla ilişkili lokal komplikasyonlar • Flebit • Venöztromboz • Oklüzyon • Femoral > Juguler • trombolitiktdv / trombektomi / PTA
venözrüptür (%2,1 - 20) • akut / gecikmiş rüptür • minimal ekstravazasyon ve küçük hematom → damar duvar bütünlüğünde belirgin bozulma ve masif hematom • venözdiseksiyon