ANALIZA NA MODELOT NA OECD

1. ANALIZA NA MODELOT NAOECD • OPFAT NA DOGOVORITE • OPFAT NA LICA

2. OPFAT NA LICA • Опфатот на лица е регулиран во член 1 од моделот на ОЕЦД и според него договорот ке биде применет на лица кои се резиденти на една или двете држави договарачи т.е. предностите на договорот може да ги користат само субјеките кои се : • лица, • резиденти на една или на двете држави потписнички на договорот.

3. Исклучоци за примената на договорот исклучиво на лица кои се резиденти сепак постојат и се однесуваат на: - забрана за нееднакво постапување-недискриминација член 24, - рамена на информации член 26.

4. Во врска со различниот третман на одредени субјекти позначителен проблем кој се јавува е одданочувањето на ортаклакот.Во зависност од даночниот третман зависи и можноста за користењето на повластувањата од договорот.

5. Постојат два вида на одданочување на ортаклакот: • даночно нетранспарентно – кога да третира како засебно правно лице до домашниот даношен систем (самостоен даночен обврзник), • даночно транспарентно- се одданочуваат поедонечно ортаците по основ на неговиот влог, удел и добивка во склад со договорот за ортаклак.

6. ВИДОВИ ДАНОЦИ ОПФАТЕНИ СО ДОГОВОРОТ • Поради нееднаквоста на националните даночни законодавства на државите,во меѓународното право е потребно да се има увид на сите видови даноци врз кои се применуваат договорите.Член 2 на ОЕЦД Моделот ги содржи даноците врз кои се применува договорот.

7. Според став 1 член 2 договорот се применува на даноците на доход и имот кои ги вовела една од државите договорнички или нејзини локални тела незавсино од начинот на кој се наплаќаат.

8. Во став 2 член 2 дефинирани се даноците на доход и имот а тоа се сите даноци воведени на вкупниот доход и на вкупниот имот или на нивни делови,вклучувајќи даноци на добивка од оттуѓени подвижни ствари или недвижен имот,даноци на вкупнииот износ на плата која ја исплаѓаат трговските друштва како и даноците на пораст на имотот.(Во членовите 6-22 е подетално дадена анализа на тоа кои се облици на доход и имот се однесува договорот).

9. Ставот 3 од член 2 ги содржи даноците кои постојат во моментот на потпишување на договорот (опис на сите видови даночни облици кои постојат во државите договорнички врз кои се применува договорот по моментот на негово потпишување).

10. Став 4 член 2 пропишува дека договорот се применува на исти или во голема мера слични даноци кои биле воведени после потпишувањето на договорот за наведените даноци наместо нив.Државите договорнички превземаат обврска преку своите надлежни тела да разменуваат информации за важните промени кои настануваат во нивните даночни системи.

11. DefiniciiOp{ti definicii • Poimot osoba (lice) vklu~va: • fizi~ko lice • dru{tvo • bilo koj drug zbir na lica

12. a) Fizi~koto lice • Fizi~koto lice i negovoto oddano~uvawe se ureduvaat so vnatre{noto dano~no pravo na dr`avata koja go primenuva dogovorot i so nejzinpoto privatno pravo. Po pravilo se ureduva so privatnoto pravo.

13. ~l. 17 st.2 od Zakon za zadol`itelno odnesuvawe : Za~nato dete se smeta za `ivo rodeno, pod uslov da se rodi `ivo. Deteto koe e `ivo rodeno e fizi~ka osoba. Fizi~kata osoba e pravno sposobna i mo`e da bide nositel na prava i obvrski, mo`e da bide i dano~en obvrznik, a so toa i da u`iva i dogovorni povlastuvawa.

14. b) Dru{tvo • Dru{tvo e sekoe pravno lice. Gi opfaka i oddano~enite subjekti koi za dano~nite potrebi imale status na pravno lice. • Dogovorni povlastici imaat samo licata koi se rezidenti na dr`avata dogovorni~ka

15. Poimot dru{tvo, poto~no zna~i Trgovsko dru{tvo, kako voobi~aen oblik na organizacija zaradi ostvaruvawe na rabotni aktivnosti. • Bilo koe drugo zdru`uvawe na lica, se narekuva orta{tvo. • Orta{tvoto ne e lice i zatoa nema pravo na dogovorni povlastuvawa.

16. V ) Pretprijatie • - ( pretprijatie na dr`avata dogovorni~ka), podrazbira obavuvawe na rabotnite aktivnosti, odnosno e rezident na ednata dr`ava dogovorni~ka,

17. G ) Pretprijatie na druga dr`ava dogovorni~ka- odnosno rezident na druga dr`ava dogovorni~ka • Rezidentnost se odreduva spored dr`avata od koja se upravuva so pretprijatieto, a ne spored dr`avata vo koja se vr{i aktivnosta.

18. D) Me|unaroden promet - opfaka: • Sekoj prevoz so brod ili avion • Koj go vr{i dru{tvoto so sedi{te na upravata vo dr`ava dogovorni~ka • Osven ako brodot ili avionot vr{at prevoz samo pome|u mesta vo druga dr`ava dogovorni~ka.

19. \) Nadle`no telo • vsu{nost ne e daden definicaja, tuku e ostaven prazen prostor koj treba da go popolnat dr`avite dogovorni~ki. Toa im ovozmo`uva na dr`avite da navedat edno ili poveke nadle`ni tela

20. E )Poimot dr`avjanin - podrazbira : • Fizi~ko lice {to ima dr`avjanstvo na edna dr`ava dogovorni~ka • Site pravni lica, orta{tva ili zdru~uvawa koi svojot status go odreduvaat spored va`e~kite zakoni na edna dr`ava dogovorni~ka.

21. Sam Modelot ne go definira poimot dr`avjanin, tuku upatuva na definiciite na vnatre{noto pravo na dr`avite dogovorni~ki.

22. @) Delovna aktivnost – podrazbira : • Vr{ewe na profesionalna dejnost • Drugi samostojni dejnosti.

23. Poimite {to ne se definirani }e se tolkuvaat na sledniot na~in : • Nedefiniranite izrazi ke se smetaat kako isklu~ok, ako od ponatamo{niot kontekst nemo`e da se zaklu~i ne{to drugo. • Ako poimot so razli~ni propisi na dr`avata dogovorni~ka e razli~no definiran , vo toj slu~aj prednost ke imaat dano~nite propisi.

24. Rezident (Rezidentnosta kako kriterium za odreduvawe na li~nata opfatenost vo dano~nite dogovori). • Svojstvoto rezident e presudno za odreduvawe na zna~eweto na poimot “ rezident na dr`avatadogovorni~ka ”, odnosno se odreduva koj e rezident na dr`avata dogovorni~ka.

25. Rezident e: • Lice koe vo taa dr`ava e izlo`eno na oddano~uvawe. • Vrz osnova na: `iveali{te, prestojuvali{te, sedi{te na uprava, ili bilo koe drugo obele`je {to e od sli~na priroda.

26. Проблем на двојнaрезидентност • Својството на резидентност може да биде причина за појавата на двојно оданочување, на два начина:

27. 1.Sлучај на dvojna rezidentnost • (spored propisite na dve ili pove}e dr`avi,edno isto lice e rezident na tie dr`avi,pa spored toa vo tie dr`avi podle`i na odano~uvawe vrz osnova na neograni~eni dano~ni obvrski.Toa e slu~aj na dvojna rezidentnost, {to doveduva do primena na neograni~eni dano~ni obvrski vo dvete dr`avi vrz ista osnova t.e vrz osnov na isti dano~nopravni relevantni fakti).

28. 2.Sлучај на neograni~eni и ograni~eni даночни обврски • (според propisite na edna dr`avae nejzin rezident i spored toa podle`i na neograni~ena dano~na obvrska,dodeka pak spored propisite na druga dr`avatoa isto lice e nerezident,koe na podra~jeto na dr`avata B ostvarilo dobivka ili dohod koi se odano~eni vo nea.Toa e slu~aj na primena na na neograni~eni (dr`ava A) i ograni~eni(dr`ava B) dano~ni obvrski,i pritoa i dvete nastanuvaat vrz isti dano~nopravni fakti).

29. Решение на проблемот на двојна резидентност • Во чл.4 од Модел Конвенција,- се наведени критериумите за одредување на поимот на “резидент на државите-договорни страни “

30. Резидентност на физичкилица • Ako fizi~koto lice,soglasno ~l.4. stav 1,od Model konvencijata, e rezident na dvete dr`avi-dogovorni strani,se primenuva prviot supsidijaren kriterium- se utvrduva vo koja dr`ava fizi~koto lice ima postojano mesto na `iveewe.

31. Dokolku fizi~koto lice ima postojano mesto na `iveewe i vo dvete dr`avi,rezidentnosta se odreduva na spored toa kade e sredi{teto(центарот) na negovite `ivotni interesi, t.e. vo koja dr`ava se negovite li~ni i ekonomski vrski pobliski;

32. Dokolku i ovoj supsidijaren kriterium ne mo`e da se utvrdi vo koja dr`ava postoi pogolema bliskost me|u li~nite i ekonomskite vrski,rezidentnosta se odreduva spored toa vo koja dr`ava toa lice ima voobi~aeno mesto na престој(престојувалиште)

33. Ako se utvrdi дека liceto ima voobi~aeno mesto nа престој vo dvete dr`avi ili vo niedna od niv, rezidentnosta se utvrduva vrz osnova na pripadnostа кон edna od dr`avite, {to zna~i deka dr`avjanstvoto e duri ~etvrti kriterium za utvrduvawe na svojstvoto na rezidentnost;

34. dokolku e liceto dr`avjanin na dvete dr`avi,ili nitu edna od dvete dr`avi, nadle`nite tela na tie dr`avi mo`at da go re{at problemot so me|useben dogovor,vo postapkaregulirana vo ~l.25 od Model konvencijata.

35. Критериумите наведени во чл.4 став 2,треба да се применат според редоследот по кој се наведени во прописот. • Пр. so edna odluka koja isto taka bila donesena od strana na Conseil d’Etat (Државе совет) , bil poni{ten dogovorot postignat me|u nadle`nite vlasti na SAD i Francija zatoa{to bila primeneta postapkata na me|useben dogovor,iako slu~ajot mo`el da se re{i so primena na vtoriot kriterium( sredina na `ivotnite interesi).

36. Vo ~l.4 stav 3 e normirano pravilo za odreduvawe na svojstvoto na rezidentnost i za drugi lica osven fizi~kite. • Toa se лица кои се резиденти во државата во која се наоѓа седиштето oд каде вистински се управува со нив.

37. Критериуми за резидентност надруги лица освен физичките”: • А) формални критериуми -место на седиште -место на регистрација -место на оснавање • Б) фактички критериум - место на вистинско управување

38. Критериум за резидентност на drugite лица osven физичките, според Модел конвенцијата e: - местоto на vistinskoуправување - место во кое се донесуваа стратешките одлуки,каде заседава управата-не се однесува на секојдневното управување со друштвото

39. Проблематика на критериумот место на вистинско управување: • разрешување на прашањето-зошто токму тој критериум • утврдување на метото каде се наоѓа местото на вистинско управување • овозможува odano~uvawe na dobivkata na zavisnoto trgovsko dru{tvo koe se nao|a vo druga dr`ava spored propisite na dr`avata vo koja se nao|a mati~noto dru{tvo,zatoa {to se smeta deka zavisnoto dru{tvo e pod nadzor i e upravuvano od strana na mati~noto

40. Два пристапи во одредувањето на критериумот-место на вистинско управување 1)Во Швајцарија, тој е поврзан со постоење на одредени материјални средства (телефон, канцеларија, документи) • од тоа место се донесуваат одлуките за друштвото на ниво на управа,и од тоа место општоземено , се извршува редовното работење со друштвото

41. 2)Во англосаксонските земји , доминира ставот дека местото на вистинско управување – е место во кое се донесуваат важни одлуки во врска со управувањето со друштвото, ( на пр. Одлуки кои се однесуваат на деловната политика na друштвото,одобрување на сметки,распеделба на добивка)

42. ПОСТОЈАНА ДЕЛОВНА ЕДИНИЦА(ДОБИВКА ОД РАБОТЕЊЕТО) • Чл.7:Добивката од работењето на друштвото кое е резидент на една држава договарач подлежи на оданочување само во таа држава. • државата на изворот има право на оданочување на добивката која е остварена на нејзиното подрачје, единствено само ако друштвото кое е резидент на друга држава договарач,на подрачјето на државата на изворот има постојана деловна единица.

43. ПРИЧИНИ ЗА ПОСТОЕЊЕ НА ПОСТОЈАНАТА ДЕЛОВНА ЕДИНИЦА – ИСТОРИСКИ ОСВРТ ПДЕ е последица на т.н. втора индустрискареволуција, кон крајот на 19 век, која ја карактеризираат претежно фиксниот капитал, капиталот вложен во производствените погони, постројки и сл. • во текот на втората индустриска револуција се појавила потребата од суровини кои не постоеле во индустриски развиените земји. • деловните потфати кои претприемачите ги организирале во странските држави барале постоење на постојано место на работење .

44. ПДЕ за претприемачите била правна форма на делување на подрачјето на странската држава, на која и припаѓа правото на оданочување(исклучок бил меѓународниот превоз како релативно подвижен облик на претприемништво). • меѓународниот превоз се оданочува според местото на стварната управа, додека , пак, право на оданочување има дравата резидент.

45. СТАТУСНО ПРАВНО ОДРЕДУВАЊЕ NA ИНСТИТУТОТ ПДЕ ПДЕ е облик на организација на деловната дејност која претприемачот кој е фискален резидент на една држава ја користи заради вршење на дејноста во друга држава. • статусно правно ПДЕ е субјект без правна способност. • во даночното право ПДЕ по правило има статус на даночен обврзник.

46. МЕЃУНАРОДНОДАНОЧНОПРАВЕН АСПЕКТ И ДЕФИНИЦИЈА НА ПДЕ Согласно решението од Моделот на ОЕЦД, правило е дека оданочувањето на добивката од работењето и припаѓа на државата резидент на претприемачот. • исклучок: „освен ако претприемачот работи во друга држава договарач, по пат на постојаната деловна единица која се наоѓа во неа“. • во чл.5. ст.1. од Моделот на ОЕЦД, ПДЕ е одредена како „ постојано место на работење преку кое претприемачот целосно или делумно ја извршува работата“.

47. Kонцептот на ПДЕпретпоставува: 1)постоење на некој претприемач 2)кој врши работна дејност 3)постоење на место на вршење на дејноста, т.е. објект(деловни простории, или во одредени случаи постројки или опрема) 4)местото мора да биде постојано

48. 5)работење на претприемачот по пат на тоа постојано место на работење -во праксата казуистички се формулирани различни толкувања на барањето за постојано место на работење(магацинот изнајмен во текот на 13 години за чување и преработка на крзна се смета за ПДЕ

49. -во чл.5 ст.1. од Моделот на ОЕЦД како примери на облици на деловно присуство на странски претприемачи кои намерно се вбројуваат во ПДЕ се наведени: • а)местото на управата • б)подружница • в)канцеларија

50. г)фабрика • д)работилница • ѓ)рудник, извор на нафта или плин, каменолом, или други места на искористување на природните богатства.