Roman Głaz Departament Zmian Klimatu i Ochrony Atmosfery Warszawa , data 2 czerwca 20 11

1. Harmonogram wdrażania do polskiego prawa wymogów dyrektywy 2010/75/UE w zakresie dużych źródeł spalania Roman Głaz Departament Zmian Klimatu i Ochrony Atmosfery Warszawa, data 2 czerwca 2011

2. Przygotowania do transpozycji dyrektywy 2010/75/UE w zakresie dużych źródeł spalania Plan • Definicje • Nadrzędność BAT • Źródła szczytowe • Derogacje z Traktatu Akcesyjnego • Derogacje OPT-OUT • Krajowy Plan Przejściowy • Źródła istniejące

3. Istotne warunki dla LCP agregacja mocy źródeł podłączonych do wspólnego komina, Obejmuje źródła spalania o mocy w paliwie 50 MWth (ale dotyczy to instalacji, w których do wspólnego emitora podłączone są źródła spalania o mocy w paliwie nie mniejszej niż 15 MWth, a suma ich mocy przekracza 50 MWth ,

4. Nowe normy emisji dla lcp nowe normy emisyjne dla instalacji spalania, które otrzymały lub złożyły kompletne dokumenty dla uzyskania pozwolenia przed dniem wejścia dyrektywy w życie – tzw. instalacje istniejące (Aneks V, Cześć I) ostrzejsze normy emisyjne dla instalacji nowych, które otrzymały lub złożyły kompletny wniosek o pozwolenie po tym terminie (Aneks V, Część 2).

5. Przykłady zawartych w dyrektywie IED nowych standardów emisji Inny podział-wszystkie tzw. istniejące jednostki powyżej 300 MW (paliwa stałe) mają standardy ostrzejsze niż dotychczas jednostki 500 MW Paliwa stałe , jednostki istniejące powyżej 300 MW – 200 mg/m3 a dla nowych 150 mg/m3 Podział na nowe i istniejące bardziej restrykcyjny –wszystkie standardy dla istniejących nie różnicują tak jak poprzednio obiektów istniejących, nowych i najnowszych

6. Standardy emisji SO2 dla węgla brunatnego/kamiennego [mg/m3] w przeliczeniu na warunki normalne, przy zawartości 6% O2 w spalinach suchych – instalacje „istniejące”, porównanie wymogów dyrektywy 2001/80/WE, rozporządzenia MŚ z 2005 roku i projektu dyrektywy przemysłowej. * wymagania dla urządzeń powyżej 50 MW, paliwa stałe poza biomasą; ** instalacje oddane do użytkowania przed 28.03.1990; *** instalacje oddane do użytkowania po 28.03.1990; **** węgiel brunatny/kamienny;

7. Standardy emisji NOx dla węgla brunatnego/kamiennego [mg/m3] w przeliczeniu na warunki normalne, przy zawartości 6% O2 w spalinach suchych – instalacje „istniejące”, porównanie wymogów dyrektywy 2001/80/WE, rozporządzenia MŚ z 2005 roku i projektu dyrektywy przemysłowej. * wymagania dla urządzeń powyżej 50 MW, paliwa stałe poza biomasą; ** wartości obowiązujące od roku 2008 (od roku 2016 - wartość w nawiasie); *** tylko dla palenisk pyłowych na węgiel brunatny

8. Standardy emisji pyłu dla węgla brunatnego/kamiennego [mg/m3] w przeliczeniu na warunki normalne, przy zawartości 6% O2 w spalinach suchych – instalacje „istniejące”, porównanie wymogów dyrektywy 2001/80/WE, rozporządzenia MŚ z 2005 roku i projektu dyrektywy przemysłowej. * wymagania dla urządzeń powyżej 50 MW, paliwa stałe poza biomasą ** wartości obowiązujące od roku 2008 (od roku 2016 - wartość w nawiasie); *** wartość 630 obowiązuje dla źródeł istniejących oddanych do użytkowania po 28.03.1990

9. Standardy emisji SO2 dla węgla brunatnego/kamiennego [mg/m3] w przeliczeniu na warunki normalne, przy zawartości 6% O2 w spalinach suchych – instalacje „nowe”, porównanie wymogów dyrektywy 2001/80/WE, rozporządzenia MŚ z 2005 roku i projektu dyrektywy przemysłowej. • * wymagania dla urządzeń powyżej 50 MW, paliwa stałe poza biomasą; • ** w przypadku spalania w cyrkulacyjnym lub ciśnieniowym złożu fluidalnym

10. Standardy emisji NOx dla węgla brunatnego/kamiennego [mg/m3] w przeliczeniu na warunki normalne, przy zawartości 6% O2 w spalinach suchych – instalacje „nowe”, porównanie wymogów dyrektywy 2001/80/WE, rozporządzenia MŚ z 2005 roku i projektu dyrektywy przemysłowej. * wymagania dla urządzeń powyżej 50 MW, paliwa stałe poza biomasą i torfem; ** tylko dla palenisk pyłowych na węgiel brunatny

11. Standardy emisji pyłu dla węgla brunatnego/kamiennego [mg/m3] w przeliczeniu na warunki normalne, przy zawartości 6% O2 w spalinach suchych – instalacje „istniejące”, porównanie wymogów dyrektywy 2001/80/WE, rozporządzenia MŚ z 2005 roku i projektu dyrektywy przemysłowej. * wymagania dla urządzeń powyżej 50 MW, paliwa stałe poza biomasą i torfem

12. Możliwości łagodzenia wymagań Derogacja 17 500 godzin (do roku 2023) Ze stosowania standardów emisyjnych dyrektywy mogą być zwolnione źródła spalania, które w okresie do 1 stycznia 2014 zostaną zgłoszone do tzw. „derogacji 17 500 godzin” dla źródeł o wyczerpującej się żywotności. Źródła te, w okresie od 1 stycznia 2016 r do 31 grudnia 2023 r muszą spełniać wymagania emisyjne Dyrektywy LCP obowiązujące je w dniu 31 grudnia 2015.

13. Możliwości łagodzenia wymagań W okresie od 01 stycznia 2016 r. do 30 czerwca 2020 r. kraje członkowskie mogą określić i wdrożyć przejściowe krajowe plany redukcji emisji tzw. „Transitional National Plan” (TNP) dla instalacji spalania, które otrzymały pierwsze pozwolenie przed 27 listopada 2002 r. lub zostały uruchomione nie później niż 27 listopada 2003 r. Instalacje/źródła spalania produkujące ciepło na potrzeby systemów o mocy < 200 MWth mogą być zwolnione do dnia 31 grudnia 2022 r. ze stosowania standardów określonych w dyrektywie.

14. Możliwości łagodzenia wymagań Instalacje/źródła spalania produkujące ciepło na potrzeby systemów o mocy < 200 MWth mogą być zwolnione do dnia 31 grudnia 2022 r. ze stosowania standardów określonych w dyrektywie Warunki: - instalacja uzyskała pierwsze pozwolenie przed 27 listopada 2002 i została oddana do użytkowania nie później niż 27 listopada 2003 roku; - co najmniej 50% ciepła wytwarzanego w instalacji/źródle (średnia w okresie 5 lat) jest dostarczana w postaci pary lub wody do miejskiego systemu ciepłowniczego, - instalacja będzie dotrzymywała standardów emisyjnych dla SO2, NOx oraz pyłu zgodnych z wymogami Dyrektywy LCP na dzień 31 grudnia 2015 r. - instalacja/źródło znajdzie się na liście takich instalacji, przekazanej do Komisji przez kraj członkowski w terminie do 1 stycznia 2016. Lista ta będzie zawierała następujące informacje dotyczące każdej, umieszczonej na niej instalacji: całkowita nominalna moc cieplna w paliwie, rodzaj paliwa oraz maksymalne standardy emisyjne dla SO2, NOx i pyłów.

15. Możliwości łagodzenia wymagań Bardziej liberalne traktowanie źródeł szczytowych (pracujących do 1500 h/rok) i niektórych źródeł utrzymywanych na wypadek awarii (500h/rok), Szczególne warunki dla wykorzystania lokalnych paliw o niższej jakości, Szczególne warunki funkcjonowania źródeł w rafineriach.

16. Derogacja 20 000 godzin z Dyrektywy LCP Źródła, które korzystały z derogacji 20 000 h Dyrektywy LCP mogą pracować po 1 stycznia 2016, o ile będą spełniały standardy dla nowych źródeł z Dyrektywy IED.

17. Związek z pakietem energetyczno klimatycznym Dla nowych źródeł o mocy > 300 MWth Dyrektywa wprowadza obowiązek stosowania technologii „CO2 capture readiness”.

18. Trochę komentarzy Standardy emisyjne, jakie będą obowiązywać derogowane źródło. Dyrektywa nie odnosi się w kwestii derogacji traktatowych

19. Przygotowania do transpozycji dyrektywy 2010/75/UE w zakresie dużych źródeł spalania Plan • Definicje • Nadrzędność BAT • Źródła szczytowe • Derogacje z Traktatu Akcesyjnego • Derogacje OPT-OUT • Krajowy Plan Przejściowy • Źródła istniejące

20. Definicje Definicje obiektu, instalacji i źródła Art. 3 pkt. 3 – instalacja Dyrektywa posługuje się m.in. pojęciami: instalacji (art. 3 pkt 3), obiektu energetycznego spalania (art. 3 pkt 25), części instalacji (art. 63) oraz części obiektu energetycznego spalania (art. 30 ust. 4,7). Dodatkowo (art. 29) wprowadzona jest zasada łączenia – wspólny komin, to dwa lub więcej obiektów energetycznego spalania uważa się za pojedynczy obiekt energetycznego spalania.

21. Definicje Art. 3 pkt 25 – obiekt energetycznego spalania w powiązaniu z art. 29 (zasada łączenia) i części obiektu energetycznego spalania (art. 30 ust. 4) Mało precyzyjne kryterium parametrów technicznych i współczynników ekonomicznych, które w ocenie organu uzasadniają możliwość oprowadzania gazów odlotowych przez wspólny komin. 21

22. Definicje Art. 3 pkt 7 – pozwolenie • Jaki rodzaj pozwolenia jest objęty zakresem tego przepisu? • Zakres pozwolenia (art. 14) sugeruje, że jest to pozwolenie zintegrowane lub inne pozwolenie emisyjne. (Jest to instytucja dość nowa i trudno o niej mówić w przypadku instalacji eksploatowanych w Polsce przed 2004r.) • Można też przyjąć, że definicja ta obejmuje również pozwolenie na budowę czy też pozwolenie na użytkowanie.

23. Definicje Wątpliwości dotyczą jakie zmiany lub jaka rozbudowa - w sytuacji, gdy nie osiąga ona sama w sobie mocy termicznej ≥ 50 MWt może zostać potraktowana jako „zmiana istotna”. Art. 3 pkt 9 – istotna zmiana

24. Definicje Art. 3 pkt 26 – komin Pojęcie „struktura zawierająca jeden lub więcej przewodów służących odprowadzaniu gazów odlotowych do powietrza” jest bardzo pojemne – jeśli chodzi o kominy wieloprzewodowe objęte „wspólnym płaszczem” to nie ma wątpliwości, ale co z kominami wspartymi/zabudowanymi tą samą ażurową konstrukcją kratownicową? 24

25. Art. 15 – nadrzędność BAT Regułą jest spełnienie wymagań BAT określone w decyzjach w sprawie konkluzji, a jedynie w uzasadnionych wyjątkach można dopuścić standardy emisji zapisane w Załączniku V. Wobec braku tych decyzji jest ogromne ryzyko inwestycyjne przy formułowaniu istotnych warunków zamówienia.

26. Źródła szczytowe Załącznik V Część 1 pkt 2 i 3 – obiekty energetycznego spalania pracujące 1500 h/rok (sposób liczenia średniej kroczącej) Czy kocioł, podłączony do jednego komina z innymi kotłami ale z odrębnym monitoringiem będzie mógł korzystać z odstępstw przy pracy 1500 h/rok niezależnie od pracy pozostałych kotłów? Czy korzystanie ze statusu „źródła szczytowego” jest możliwe przy przepracowaniu łącznie 1500 h niezależnie ile i w którym roku? Co się dzieje z dalszą eksploatacją źródła, jeżeli w danym roku średnia krocząca przekroczy 1500 h? 26

27. Derogacje imienne z Traktatu Akcesyjnego Jak pogodzić korzystanie z derogacji imiennych z Traktatu o Przystąpieniu dla tlenków azotu i pyłu z derogacjami IED? Na jakich zasadach będą mogli korzystać z mechanizmów elastycznych (Przejściowy Plan Krajowy oraz 17 500 h)? Jak wyznaczać dla nich pułapy emisji w Przejściowym Planie Krajowym? 27

28. Derogacje OPT-OUT Art. 33 ust. 1 lit. c) – ustalanie dopuszczalnych wielkości emisji dla instalacji ograniczonym do 17 500 h czasie pracy Istotną kwestią jest sprawa agregacji czy nie mocy na komin. Drugą niejasność stanowi sprawa stosowania standardów emisji, które mają zastosowanie w dniu 31.12.2015 r. a wynikają z derogacji zawartych w Traktacie o Przystąpieniu. 28

29. Derogacje OPT-OUT Art. 33 ust. 1 lit. a) – zakres instalacji pracującej przez 17 500 godzin w okresie 01.01.2016 r. – 31.12.2023 r. Czy z tej możliwości może korzystać wspólny komin czy też kocioł podłączony do wspólnego komina i jak będzie liczony czas pracy do 17 500 h – komina czy kotła? Podobnie w przypadku instalacji o dwóch kominach (obydwa wspólne), czy można ją podzielić na część spełniającą wymogi dyrektywy 2010/75/UE (1-szy komin) i korzystającą z derogacji (2-gi komin)? 29

30. Derogacje OPT-OUT Art. 32 ust. 1 lit. d) – wyłącza możliwość skorzystania z Krajowego Planu Przejściowego obiektów energetyczne spalania korzystających z derogacji OPT-OUT 20.000 h z dyrektywy 2001/80/WE Do derogacji 20 000 h zgłaszane były poszczególne kotły. Rodzi się obawa, że z uczestnictwa w Przejściowym Planie Krajowym mogą zostać wyłączone całe instalacje, w skład których wchodził kocioł korzystający z derogacji. 30

31. Krajowy Plan Przejściowy Art. 32 ust. 2 – ustalenie wielkości emisji dla uczestników Przejściowego Planu Krajowego W pozwoleniach ważnych w dniu 31.12.2015 r. standardy emisyjne mogą być przypisywane poszczególnym kotłom (brak zasady łączenia mocy w kominie). Jakie standardy emisyjne będą miały kotły w zakresie dwutlenku siarki i tlenków azotu (odmienne wymagania), które na dzień 31.12.2015 r. korzystały z imiennych derogacji z Traktatu oPrzystąpieniu? Czy będzie stosowana zasada łączenia w kominie nawet przy stosowaniu „starych standardów emisyjnych”? 31

32. Krajowy Plan Przejściowy Art. 32 ust. 3 – ustalenie rocznych pułapów emisji dla lat 2016 - 2019 oraz 2020 dla uczestników Przejściowego Planu Krajowego Czy pułap emisji dla roku 2016 będzie wynikał z dopuszczalnych emisji zapisanych w pozwoleniu ważnym 31.12.2015 r. Czy akceptowalne jest obliczanie pułapu dla roku 2019 i 2020 bez agregacji mocy w kominie? Czy do wyznaczenia pułapu na okres 01.01.2020 r. – 30.06.2020 r. bierzemy średni przepływ spalin ze wszystkich pierwszych półroczy okresu 2001 – 2010 czy też połowę średniorocznego przepływu spalin z tego okresu? 32

33. Źródła istniejące Art. 30 ust. 2 i 3 – ustalenie standardów emisji dla naprzemiennej pracy instalacji Wspólny komin obsługuje kocioł nowy i kocioł istniejący – jak postępować jeśli konieczna agregacja zmienia lub nie zmienia przedziału mocy, któremu przypisuje się standard. Czy standard dla komina będzie średnią ważoną ze standardów kotła istniejącego i kotła nowego przy jednoczesnej pracy, a w przypadku pracy naprzemiennej odpowiednie standardy emisji dla kotła nowego i kotła istniejącego? 33

34. Źródła istniejące Art. 30 ust. 7 – standardy emisji po rozbudowie Szczególnie w ciepłownictwie chcącym skorzystać z mechanizmów elastycznych dyrektywy 2010/75/UE istotne jest nieagregowanie mocy w kominie. Przy zmianie części instalacji o mocy ≤ 50MWt a zmiana sama w sobie również nie przekroczy 50MWt – czy można ją uznać za nie istotną a instalację uznać za tzw. istniejącą? 34

35. Dziękuję za uwagę Roman Głaz Departament Zmian Klimatu i Ochrony Atmosfery Warszawa, 2 czerwca 2011