450 likes | 1.19k Views
VERGİ UYUŞMAZLIKLARI VE ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ. S.m.m.m ŞAHAP NURİ ACI. VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ KAYNAKLARI ; HATA VE CEZA UYGULAMALARI ŞEKLİNDE 2 ANA BAŞLIK ALTINDA TOPLANABİLİR. VERGİ USUL KANUNDA HATA. 213 Sayılı yasanın 116-118 maddelerinde Tanımlanan vergi hataları haksız yere fazla
E N D
VERGİ UYUŞMAZLIKLARIVE ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ S.m.m.m ŞAHAP NURİ ACI
VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ KAYNAKLARI ; HATA VE CEZA UYGULAMALARI ŞEKLİNDE 2 ANA BAŞLIK ALTINDA TOPLANABİLİR.
VERGİ USUL KANUNDA HATA 213 Sayılı yasanın 116-118 maddelerinde Tanımlanan vergi hataları haksız yere fazla Veya eksik vergi alınmasına neden olan İdari işlemlerdir.
HATA TÜRLERİ(MADDE117-118) 1-) HESAP HATALARI: 1-a) Matrah hataları:Vergilendirmeye ilişkin belgelerde matraha ilişkin rakamların eksik Veya fazla gösterilmesi 1-b) Vergi miktarında hata:Vergi oran ve tarifelerinin yanlış uygulanması 1-c) Vergide mükerrerlik:Aynı matrah üzerinden bir defadan fazla vergi alınması
2-) VERGİLENDİRME HATALARI 2-a)Şahısta hata:Verginin asıl mükellef yerine başka bir kişiden istenmesi 2-b)Mükellefiyette hata:Açık olarak vergiye Tabi olmayan yada muaf olan kişilerden vergi istenmesi 2-c)Mevzuda hata:Verginin konusuna girmeyen işlem ve gelirlerden vergi istenmesi veya alınması 2-d)Dönemde hata:İstenen verginin ilgili bulunduğu dönemin yanlış; süre açısından eksik veya fazla gösterilmesi.
HATALARIN TESPİTİ Hatalar ilgili memurun tespiti; üst memurların Yaptıkları incelemeler; teftiş sırasında Belirlenmesi ve vergi incelemeleri sırasında Tespit edilebileceği gibi, ilgili mükellefin müracaatı ile de ortaya çıkabilir. (Md 119)
HATALARIN İDARİ İŞLEMLERLE ÇÖZÜLMESİ Hataların idarece tespit edilmesi durumunda; düzeltme re’sen yapılır.Yapılan Düzeltme sonucu mükellefin aleyhine bir Sonuç doğuruyorsa ilgilinin dava açma hakkı Saklıdır.(Md.121)
DÜZELTMEDE YETKİ Vergi hatalarını düzeltme yetkisi ilgili vergi Dairesi müdüründedir.Vergi dairesi başkanlıklarının kurulduğu bölgelerde yetki Ya vergi dairesi başkanları yada yetkisini Devretmesi durumunda grup başkanları Veya vergi dairesi müdürlerince kullanılır. (Md. 120)
HATALARIN MÜKELLEF TALEBİYLE DÜZELTİLMESİ Vergilendirme işlemlerinde hata yapıldığını Tespit eden vergi mükellefleri hatanın düzeltilmesini talep edebilirler.Talebin yazılı Olarak yapılması şarttır.(Md 122) Yapılan yazılı düzeltme talebi ilgili vergi Dairesi müdürü tarafından 30 gün içerisinde Karara bağlanır.(İşlem yönergesi m.60) Düzeltme ret edilirse; durum ilgiliye yazılı olarak Bildirilir. Dava açma süresi geçtikten sonra; düzelme talebinde başvuranların taleplerinin ret edilmesi durumunda ilgililer maliye bakanlığına şikayet yoluyla başvurabilirler. (Md. 124)
Vergi usul kanunda dava açma süresi İçerisinde yapılan düzeltme isteklerinin reddi Durumunda nasıl bir işlem yapılacağına dair Herhangi bir hüküm mevcut değildir.Bu Nedenle İ.Y.U.K. nun 10 ve 11. maddelerini Dikkate almak gerekir. İlgili maddelere göre Haklarında idari bir davaya konu olabilecek İşlem yapılan kimseler düzeltme yapılmasını İdari makamlardan isteyebilirler.Başvurudan itibaren 60 gün içerisinde cevap verilmemesi Durumunda istek red edilmiş sayılır.Bu süre içerisinde Dava açma süresi işlemez.
DÜZELTME İŞLEMİNDEZAMAN AŞIMI V.U.K. Nun 126. maddesine göre vergiyi doğuran olayın doğduğu takvim yılını izleyen takvim yılı başından başlayarak 5 yıldır. - Zamanaşımı süresinin son yılı içinde Tarh ve tebliğ edilen vergilerde hatanın yapıldığı -İlan yoluyla tebligat yapıldığı için dava Konusu yapılmaksızın tahakkuk eden vergilerde Mükellefe ödeme emrinin tebliğ edildiği -İhbarname ve ödeme emri ilan yoluyla tebliğ Edilen vergilerde 6183 sayılı kanuna göre haczin yapıldığı Tarihden başlayarak 1 yıldan aşağı olamaz denilerek süre fiilen 1 yıl Uzatılmıştır.
DÜZELTME İSTENEMEYECEKDURUMLAR 1-)Vergi inceleme raporları ve eklerini Oluşturan tutanaklardaki hatalar 2-) Toplama hatası hariç ödeme emirlerinde Yapılan hatalar 3-) Bir vergi incelemesi yada defter ve belge İncelemesi ile kesinlik kazanacak hatalar 4-)Takdir komisyonu kararlarındaki hesap ve matrah hataları
5-) Hatanın ilgili bulunduğu matrahın re’sen takdiri gerektirmesi 6-) Katma değer vergisinde emsal bedelin yanlış hesaplamasından doğan vergi hataları Bütün bu işlemlerin ortak özelliği bir vergi İncelemesini,bir re’sen takdir işlemini ya da Yargı organı kararını gerektirmesidir.
UZLAŞMA,İNDİRİM YOLUYLA ÖDENEN YA DA YARGIDA KESİNLEŞEN İŞLEMLERDE DÜZELTME Vergi usul kanunu 116-126 maddelerinde ki Hükümler ile vergi hatalarının düzeltilmesine olanak sağlanmakta dır. Böylece vergi hatalarından vergi alınmaması yönünde bir irade beyanı söz konusudur. Bu nedenle uzlaşma sırasında hatanın Dikkate alınmadığı durumlarda; uzlaşma sonrasında dahi düzeltme hükümlerine göre düzeltme Mümkündür. M.B. 20.04.2005 TARİH VE B.07.0.GEL.40/4001 – 115/17574 SAYILI ÖZELGE
Gerek vergi mahkemesi gerekse danıştayda Karara bağlanmış hususlarda eğer vergi hatası var ise bu durumda dahi düzeltme talebinde bulunulabilir.(Md.125) Ancak hata hakkında yargı mercileri tarafından bir karar verilmemiş olması şarttır.
DÜZELTME TALEBİNİN YARGI SÜRECİNE ETKİSİ Dava açma süresi geçtikten sonra da mükellefler düzeltme talebi ve şikayet yoluyla Maliye Bakanlığına başvurma yöntemiyle dava açma hakkını elde edebilirler.Ancak idari işlemde ki hatanın Mutlaka 116 ve 117. maddelerde tanımlanan hatalardan olması gerekir.
SÜRECİN İŞLEMESİ 1.)VERGİ DAİRESİNE DÜZELTME TALEBİ İLE BAŞVURU (ZAMANAŞIMI SÜRESİ İÇİNDE) 2.DÜZELTME İŞLEMİNİN REDDİ YADA RED EDİLDİĞİNİN KABULÜ 3-) ŞİKAYET YOLUYLA MALİYE BAKANLIĞINA BAŞVURU ( 60 GÜN İÇİNDE) 4-) VERGİ MAHKEMESİNE DAVA AÇILMASI (RED EDİLMESİNDEN YADA RED OLARAK KABULÜNDEN İTİBAREN 30 GÜN İÇİNDE)
DÜZELTME DİLEKÇESİ ……. VERGİ DAİRESİ MÜDÜRLÜĞÜ …………… Düzeltme isteminde Bulunan: Düzeltme ile ilgili Vergi ve Cezanın Nevi : Yılı : Miktarı : Tebliğ edilen İhbarnamenin Tarihi : Numarası : Tebliğ Tarihi : Hesap no : Düzeltme Konusu : İstemin Yasal Dayanağı : Sonuç : …/…/…. AD-SOYAD
ŞİKAYET YOLUYLA MÜRACAT DİLEKÇESİ MALİYE BAKANLIĞINA ANKARA Şikayet Yoluyla Müracat Eden : Şikayet ile ilgili Vergi ve Cezanın Nevi : Yılı : Miktarı : Şikayet Konusu İhbarnamenin Tarihi : Numarası : Tebliğ Tarihi : Hesap no : Şikayet Konusu : Şikayetin Yasal Dayanağı : Sonuç : …/…/…. AD-SOYAD EKLER: 1- VERGİ CEZA İHBARNAMESİ 2- VERGİ DAİRESİNE VERİLEN DÜZELTME DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ 3- VERGİ DAİRESİNİN OLUMSUZ YAZISI
UYGULAMADAKİ CEZA TÜRLERİ VERGİ USUL KANUNUN 4. KİTABINDA TANIMLANAN VE TÜRLENDİRİLEN VERGİ CEZALARI; VERGİ ZİYA-I; USULSÜZLÜK VE ÖZEL USULSÜZLÜK CEZALARI VERGİ UYUŞMALIKLARININ TEMELİNİ OLUŞTURAN DİĞER İDARİ İŞLEMLERDİR
339. MADDEYE DİKKAT (!) TEKERRÜR BAŞLIKLI BU MADDEYE GÖRE; KESİNLEŞEN VERGİ ZİYA- CEZASININ 5 YIL İÇİNDE; USULSÜZLÜK CEZASININ 2YIL İÇİNDE TEKRARLANMASI DURUMUNDA CEZALAR SIRASIYLA 1/2 VE 1/4 ORANINDA ARTTIRILARAK UYGULANIR.
EMNİYET ŞERİDİ ( 371.MADDE) VERGİ MÜKELLEFLERİNİ; BEYANA DAYALI VERGİLERDE MADDE DE YAZILI KOŞULLARA UYGUN DAVRANMAK KOŞULU İLE VERGİ ZİYA-I CEZASINDAN KORUYAN BİR DÜZENLEMEDİR.
KOŞULLARI 1-) TALEP YAZILI OLARAK YAPILACAK 2-) İLGİLİ İŞLEMLE İLGİLİ İHBAR OLMAYACAK 3-)VERGİ İNCELEMESİ YADA TAKDİR KOMİSYONUNA SEVK İŞLEMİ BAŞLAMAMIŞ OLACAK 4-) DİLEKÇE TARİHİNDEN İTİBAREN 15 GÜN İÇİNDE BEYANNAME VERİLMİŞ OLACAK. 5-) VERGİ ÖDEMESİ ZAMMI İLE BİRLİKTE 15 GÜN İÇERİSİNDE YAPILACAK.
CEZALARDA ÇÖZÜM YOLLARI CEZALARDAN KAYNAKLANAN UYUŞMAZLIK İÇİN KULLANILABİLECEK YÖNTEMLER İDARİ VE YARGISAL YÖNTEMLER OLMAK ÜZERE 2 ALT BAŞLIK’ A AYRILIR.
İDARİ YÖNTEMLER 1-) İNDİRİM YÖNTEMİ( V.U.K. 376. MD) 2-) UZLAŞMA
İNDİRİM V.U.K. NUN 376. MADDESİNDE TANIMLANAN İNDİRİM MÜESSESİ İLE VERGİ MÜKELLEFLERİ CEZA İHBARNAMESİNİN TEBLİĞİ TARİHİNDEN İTİBAREN 30 GÜN İÇERİSİNDE İDAREYE YAZILI OLARAK BAŞVURARAK İNDİRİM YAPTIRABİLİRLER.
CEZALARA GÖRE İNDİRİM ORANLARI 1-)VERGİ ZİYA-I CEZASINDA BİRİNCİSİNDE YARISI;TEKRARINDA 1/3 Ü 2-) USULSÜZLÜK VE ÖZEL USULSÜZLÜK CEZALARINDA 1/ 3 Ü
UYGULAMA KOŞULLARI 1-) TEBLİĞ TARİHİNDEN İTİBAREN 30 GÜN İÇERİSİNDE YAZILI OLARAK BAŞVURMA 2-) BİR AY İÇERİSİNDE ÖDEME YADA 6183 SAYILI YASADA SAYILAN TÜRDEN TEMİNAT GÖSTEREREK 3 AY İÇERİSİNDE ÖDEME 3-)DAVA KONUSU YAPMAMA.
UZLAŞMA İLK DEFA 1963 YILINDA YAYINLANAN 205 SAYILI KANUNLA GETİRİLEREK; VERGİ HUKUKU SİSTEMİZDE UYGULANMAYA BAŞLANMIŞTIR. TARHİYAT SONRASI VE TARHİYAT ÖNCESİ OLMAK ÜZERE 2 ŞEKİLDE UYGULANMAKTADIR.
TARHİYAT SONRASI UZLAŞMA! KONUSU: UZLAŞMA YÖNETMELİĞİNİN KAPSAMINA GİREN VERGİ DAİRELERİNCE TARH EDİLEN İKMALEN, RE’SEN VEYA İDARECE SALINAN VE TARH EDİLEN BÜTÜN VERGİ, RESİM VE HARÇLAR İLE BUNLARA İLİŞKİN CEZALAR
İSTİSNALARI 03.02.1999 TARİHLİ YÖNETMELİĞİN 2.MADDESİ PARANTEZ İÇİ HÜKMÜNE GÖRE USULSÜZLÜK VE ÖZEL USULSÜZLÜK CEZALARI İLE 344.MADDENİN 3.FIKRASI YARINCA KESİLEN VERGİ VE CEZALAR.
ŞARTLARI İHBARNAMENİN TEBLİĞİNİ TAKİP EDEN GÜNÜ TAKİP EDEN GÜNDEN İTİBAREN; 30 GÜN İÇİNDE MÜKELLEFİN YAZILI OLARAK YETKİLİ UZLAŞMA KOMİSYONUNA BAŞVURU YAPMASI YETERLİDİR. İDARENİN TARHİYAT SONRASI UZLAŞMADA İLGİLİLERİ UZLAŞMAYA DAVET GİBİ BİR GÖREVİ YOKTUR.
TARHİYAT ÖNCESİ UZLAŞMA VERGİ İNCELEMESİ SONUCUNDA TARH EDİLECEK VERGİ VE BUNA BAĞLI CEZALAR İÇİN UYGULANIR. ÖZEL USULSÜZLÜK CEZALARIDA UZLAŞMANIN KAPSAMI DAHİLİNDEDİR. 359. MADDE KAPSAMINDA SALINACAK KAÇAKÇILIK SUÇUNA İLİŞKİN CEZALAR İÇİN TARHİYAT ÖNCESİ UZLAŞMA HÜKÜMLERİ UYGULANMAZ
TALEP SÜRESİ VE ŞEKLİ UZLAŞMA TALEBİNİN İNCELEME TUTANAĞINDA YER ALMASI DURUMUNDA AYRICA HERHANGİ BİR BAŞVURU ŞARTI ARANMAZ. UZLAŞMA TALEBİ İLGİLİLERCE İNCELEMENİN BAŞLADIĞI TARİHTEN SON TUTANAĞIN DÜZENLENDİĞİ TARİHE KADAR HER ZAMAN YAPILABİLİR.
03.02.1999 TARİHLİ YÖNETMELİĞİN 9. MADDESİ HÜKMÜNE GÖRE; İNCELEMENİN SONUÇLANDIĞI ANDA TARH ZAMAN AŞIMINA 3 AYDAN DAHA AZ BİR SÜRE KALDIYSA TARHİYAT ÖNCESİ UZLAŞMA İSTEĞİNİN SORULMAYACAĞI HÜKMÜ VARDIR.
UZLAŞMANIN SONUÇLARI 1-) UZLAŞMANIN KESİN OLMASI 2-) UZLAŞMADA SEBEB SORULMAMASI 3-) VERGİ VE CEZALARDA İNDİRİM 4-) USULSÜZLÜK VE ÖZEL SULSÜZLÜK CEZALARINDA İNDİRİM. 5-)GECİKME FAİZİNDE İNDİRİM. 6-) UZLAŞMA VAKİ OLMADIĞINDA DAVA AÇMA HAKKININ SAKLI KALMASI 7) UZLAŞILAN VERGİLERİN; MATRAHLARININ ARTTIRILMASINI GEREKTİREN SEBEPLERİN TESPİTİ DURUMUNDA TEKRAR TARHİYAT YAPILMAMASI. 8-) ÖDEME YAPILMASADA UZLAŞMANIN GEÇERLİLİĞİNİ KORUMASI
YARGI YOLU İLE ÇÖZÜM VERGİ MÜKELLEFLERİNİN VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ GİDERİLMESİNDE KULLANABİLECEKLERİ BİR DİĞER YOL; KONUYU YARGIYA TAŞIMAKTIR. VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜM YERİ, İDARİ MAHKEMELER VE ONUN BÜNYESİNDE FAALİYET GÖSTEREN VERGİ MAHKEMELERİDİR.
VERGİ MAHKEMELERİNDE DAVALAR İ.Y.U.K HÜKÜMLERİNE GÖRE SÜRDÜRÜLÜR.
ÖNEMLİ HUSUSLAR 1-)DAVA İÇİN DÜZENLENECEK DİLEKÇEDE MUTLAKA İ.Y.U.K.NUN 3. MADDESİ HÜKÜMLERİNE UYULMALIDIR.AKSİ DURUMDA DAVANIN YENİLENMESİNE KARAR VERİLİR.AYNI HATALAR BİR KEZ DAHA YAPILIRSA BU DURUM DAVANIN REDDİ SEBEBİDİR.
2-) AÇILACAK DAVA SAYISININ TESPİTİ. İDARENİN HER BİR İŞLEMİ AYRI BİR DAVA KONUSUDUR.ANCAK ARALARINDA MADDİ VE HUKUKİ YÖNDEN BAĞLILIK VEYA SEBEB- SONUÇ İLİŞKİSİ BULUNAN BİRDEN FAZLA İŞLEME KARŞI TEK DİLEKÇE İLE DAVA AÇILABİLİR.(MAD. 5)
3-)DAVA AÇMA YETKİSİ TÜZEL KİŞİLERDE TEMSİLİ YETKİLİ OLANLAR TASFİYE HALİNDEKİLERDE İSE TASFİYE MEMURLARIDIR.