Jeugdsubculturen en jongerencultuur

1. Jeugdsubculturen en jongerencultuur Een artikel van Koen Depreitere. Uit Caleidoscoop. Depreitere, K. (2002). Jeugdsubculturen en jongerencultuur. Caleidoscoop, 14(2), 2-8.

2. Identiteit • Jongeren op zoektocht naar identiteit • Grenzen verkennen • Dikwijls tegenkanting van thuisfront • Uitroep van eigenheid als vraag om erkenning Waarden en normen • Naast identiteit ook belangrijk • Die ze als positief ervaren • Impact van de media • Essentie van cultuur en authenticiteit gaat verloren

3. Jeugdcultuur • Fenomeen van alle tijden • Begin jaren ´50, maar ook daarvoor • Altijd afwijkend gedrag van volwassenen • 20ste eeuw: nieuw fenomeen -> jeugdbewegingen • De jaren vijftig als breekpunt • Jeugd als aparte categorie: tussen 15 en 20 jaar • Door sociaal-economische bloei: meer geld, meer vrije tijd • Verlenging van de leertijd -> verlenging jeugdfase • Jeugd in opstand t.g.v. fundamentelere maatschappelijke evoluties

4. Subcultuur en tegencultuur • Jeugdcultuur als subcultuur • Subcultuur: op zoek naar verbanden en verhoudingen tussen algemeen gangbare en overheersende cultuur en oudercultuur + blootleggen • Kan neerwaartse of opwaartse weging maken • Vb: Rockers <-> Mods • Jeugdcultuur als tegencultuur • Oppositie voeren tegen heersende cultuur • Alternatieven stichten en nieuwe samenlevingsvormen creëren -> volledig alternatieve levensstijl

5. Stijl om stijl • Bij subculturen en tegenculturen: stijl om duidelijk te maken waarvoor ze staan • Altijd in relatie tot oudercultuur of heersende cultuur • Vormen een betekenis op zich • Vb: Vlaamse snobs, punk

6. Underground en mainstream Underground = plaats waar jeugd(sub)cultuur ontstaat en groeit Mainstream = commerciële circuit, wat massa doet • De tol van het succes • Als subcultuur in underground is gevormd, 2 mogelijkheden: • Blijft underground • Meestal negatieve berichtgeving: even in de media • Grotere groep jongeren ontdekt subcultuur en pikt daarop in, • Media speelt groter rol

7. Wanneer subcultuur zich opwerkt vanuit underground naar mainstream -> meestal dood tot gevolg. De stijlelementen worden losgerukt van filosofie. • Strijd tussen ‘echten’ en meelopers • En van de commercie • Invloed van commercie neemt toe; commercie heeft zich die rol toebedeeld • Jeugdcultuur = supermarkt of styles jongeren = stijlconsumenten • Grote kleding- en schoenfabrikanten volgen trends • Toch verzet: identiteit haalt het van stijl

8. Elementen van jeugdcultuur • Kleding • Kleding die uitdrukt waar jeugd(sub)cultuur voor staat • Vb: Rockers, Mods, Punk, New wave • Ook details: piercings, tatoeages • Muziek • Directheid die gemakkelijk emoties verklankt, kan aanstoot geven en choqueren • Vb: rock’n-’roll, Bob Dylan, techno, punk • Druggebruik • Ontsnappen aan dagelijkse realiteit • Afzetten tegen gangbare opvattingen, regels en wetten

9. Taal • Creatie van eigen taal -> typisch • Vb: slang • Groepsleven • Peer group vormen, wij-gevoel, dikwijls bendevorming • Open of gesloten karakter • Cultuurspreiding • Fanzines + internet • Ideologie • Elke jeugdsubcultuur heeft bepaalde ideologie • meisjes • Rol van meisjes eerder beperkt

10. Jeugdsubculturen in België • België nooit bakermat van nieuwe jeugdsubculturen en nieuwe tendensen, behalve: newbeat-explosie • Toch relatief grote invloed • Do-it-yourself attitude -> ook terug te vinden bij hedendaagse jeugdsubculturen