Download
1 / 35
E N D
1. HEMSIRELIK TANIMLARI HATICE OLTULUOGLU
3. Temel hemsirelik bakimi insan ihtiyaçlarindan dogmustur.
Hemsirelik hasta bireye, çocuga yardim olarak baslamistir.
Günümüze kadar egitim ve uygulama alanlarinda birçok degisimler göstermistir
4. Tanim; Çagdas saglik sistemi içinde hemsirelik; insan gereksinimlerinden dogan bireylere ailelere ve topluma saglik hizmeti sunan bir meslektir
5. Türk Hemsireler Dernegi (THD) “Hemsirelik, bireyin, ailenin ve toplumun sagligini ve esenligini koruma ve gelistirme ve hastalik halinde iyilestirme amacina yönelik, hemsirelik hizmetlerinin planlanmasi, örgütlenmesi, uygulanmasi, degerlendirilmesinden ve bu hizmetleri yerine getirecek bireylerin egitiminden sorumlu bilim ve sanattan olusan bir saglik disiplinidir
6. Bu tanimda hemsirelikte yer alan önemli nitelikler olarak;
Önce sagliga, daha sonra hastaliga yönelik hizmet verebilmesi,
Hizmetin sistematik biçimde (süreç) gerçeklestirilmesi,
7. Hizmetin kapsaminda bakimin yani sira egitime de yer verilmesi gerektigi,
Hemsireligin toplumsal bir gereksinim ve bilim, sanattan olusan bir meslek oldugu, vurgulanmaktadir
8. Hemsireligin, hizmet alan bireyler için yasamsal bir önemi vardir. Hemsirelik hizmetleri, hastanin kendisi, ailesi veya toplumun baska bir üyesi tarafindan karsilanamayan hizmetlerdir.
9. Hemsirelik mesleginin üç temel ögesi,
bakim,
tedavi
koordinasyondur.
10. Bakim kavrami sadece bakim vermenin üstünde bir kavram olup, görev edinmek, önemsemek gibi kavramlari da kapsar.
Hemsirelik bakimi huzursuzluk, yalnizlik, yardimsizlik alanlarinda bireylere rahatlik ve destek saglar.
Hemsirelik bakimi dinlemek, degerlendirmek ve uygun önlem almaktir.
11. Tedavi ;Sagligin yükseltilmesi ve iyilestirme, profesyonel hemsireligin tedavi edici özelligidir.
Bu özellik bireylerin kendi saglik sorunlarini anlamalarini ve gerekeni yapmalarini saglar.
Bu özellik ilaçlarin ve tedavilerin uygulanmasidir
12.
Bu özellik, ayni zamanda hastanin durumuna göre uygulanmakta olan tedavi planinin devam etmesine veya degistirilmesine yönelik kararlari almayi saglar.
Yine bu özellik, hastanin iyilesmesine katkida bulunacak var olan ve gizil kaynaklarin ne zaman ve nasil kullanilmasi gerektigini bilmeyi saglar ve hastanin kendi kaynaklarinin kullanimini uyarir.
13. Bunlarinda ötesinde hemsirelik, toplumdaki tüm insanlarin saglik için sorumluluk almak, sagligi korumak ve hastaliklari önlemek için düzenlenen çalismalarda yer almaktir.
14. Koordinasyon; hemsirelik, hasta bakimi etkileyen tip profesyonelleri ve diger profesyoneller ile teknik hizmetler arasindaki koordinasyonu saglamaktir. Hemsirelik koordinasyonu hemsirelik bakimiyla ilgili olan herkesi gözleme, egitme ve yönlendirmedir
15. Dünya Saglik Örgütü (WHO)’nün 1986’daki bir yayininda hemsirelik, insanlar ve onlarin tüm ihtiyaçlari üzerinde odaklasan bir bilim ve sanat olarak tanimlanmistir.
16. Perihan Velioglu, hemsireligi; toplumun her kesiminden kisinin bedensel, duygusal, akilsal ve toplumsal saglik gereksinimleri isiginda hemsirelik bakim planini bu plani uygulamaya koyan ve uyguladigi bakim planini sistematik bir biçimde degerlendiren kisi olarak tanimlamistir.
17. Sonuç olarak;
Bireyin tüm ekolojik çevresi içinde fiziksel, psikolojik ve sosyal özellikleriyle bir bütün olarak ele alinmasi,
Açik iletisim ve iyi kisiler arasi iliskilerin gerekliligi,
Hemsireligin hem bilim hem sanat olusu,
Güvenlik, iyilik hali ve korunmanin birincil amaci oldugu,
18. Saglik ve hastalikla ilgili deneyimlerinde bireyin kendi bütünlügünü koruyup, bireye rehberlik etmenin hemsirenin sorumlulugu oldugu,
Ekip çalismasinin gerekliligi, hemsirenin diger üyelerle iliskilerinin niteligi,
Hemsireligin kendi mesleki gelisimi için meslek
üyelerine düsen sorumluluklar,
Hemsirelik uygulamalarinin bilimsel bir yöntemle yerine getirilebilecegi
19. Hemsireligin Özellikleri Bir Sanat Olarak Hemsirelik; Hemsireligin sanat olarak gelecegi, sanatçi yaraticiligiyla, hem bilimsel hem de teknolojik olarak ilerlemistir.
Örnek olarak, hemsirenin hastanin düsünce ve hislerine karsi hem duyarliligi hem de anlayisi gösterebilir.
Hemsirenin agri ve anksiyetesi olan hastanin non verbal davranislarina karsi sanatçi duyarliligidir
20. Bir Bilim Olarak Hemsirelik; Florence Nigtingale (1859) hemsireligin ilk bilimsel teorisyeni olarak taninir. Hemsireligi tiptan ayrilan, bilimsel sanat, agirlikli bir disiplin olarak nitelemistir
Hemsirelik okullarinin üniversiteler içinde kurulmasiyla hemsirelik ve hemsireligin üzerine temellendigi bilimler hemsirelik bilim üzerine çalismaya baslamislardir
21. Hemsirelik okullari üniversitelerin temel bir birimi haline gelmistir.
Artik hemsireler, lisans, lisans üstü ve doktora gibi bir takim akademik dereceler almaktadirlar.
Bunun yani sira hemsire yöneticiler üniversiteler ile ilgili kararlarda söz sahibi olmaktadirlar.
Hemsirelik bir sanat olarak baslamis, bir bilim olarak devam etmis ve bir meslek olarak gelismesini sürdürmektedir
22. Bir Meslek Olarak Hemsirelik; Hemsirelik mesleginin, toplumda kendini meslek olarak kabul ettirmis diger mesleklerle es bir statüye erismesi, kendi alani içine giren islevleri entelektüel beceriler açisindan tanimlamasi, onlari bagimsizca yönetmesi ve egitim standardini yükseltmesi ile mümkündür.
23. Hemsirelik ancak, mesleginin erdemlerine inanmis, bilgili, becerili, kendini devamli yenilemek ve gelistirmek çabasi içinde olan hemsireler yetistirerek gerçek meslek statüsüne kavusacaktir.
24. Hemsirelik Felsefesi; Genel anlamda felsefe, yasamin amaci, insanin yapisi, kaderi, yasamin orijinindeki gerçekleri, hayata gelis nedenini açiklama ugrasi veren bir çalisma alanidir
25. Toplum gereksinimlerini karsilamaya yönelik olan hemsireligin felsefesi asagidaki ilkeleri içerir:
__Hemsirelik, bireyin saglikli bir ortamda yasamaya hakki olduguna inanir.
__Hemsirelik, sagliktan sapmalar oldugu zaman (akut ya da kronik) bireyin optimal bakimi almaya hakki oldugunu savunur.
26. __Hemsirelik kendine özgü bilgi ve olgular içerigi olan, bagimsiz bir saglik disiplinidir.
Hemsirelik meslegi topluma hizmet götürme islevinde diger saglik meslekleri ile siki isbirligi yapilmasina inanir.
__Hemsirelik bireyin kendine özgü özelligi, kisiligi ve bütünlügü içinde hak ve mahremiyetine saygiyi içerir denilmektedir
27. Hemsireligin Sosyolojik Özellikleri Egitim; Hemsirelik diger saglik meslek gruplariyla karsilastirildiginda, farkli düzeylerde egitim almis üyelerinin olmasi dikkati çekmektedir.
28. Bu heterojenlik meslegi algilama, mesleki çabalari benimseme, belirli bir gelire sahip olma gibi özelliklerinden dolayi farklilik yaratmakta ve mesleki gelismeyi olumsuz etkilemektedir. Iyi hemsire olmak için sevecenlik ve özveri gibi niteliklere sahip olmanin yeterli olacagi görüsü günümüzde bile gündeme gelebilmektedir.
29. Çalisma Alani ve Kosullari: Hemsireligin çalisma alani genis yelpazeyi olusturmakla birlikte, dünyanin pek çok yerinde hemsirelerin büyük bir kesimi halen hastanede çalismaktadir. Lisans derecesi veren okullarda kazandirilmaya çalisilan meslek anlayisi, ögrencinin gelecekte görev alacagi ortamdan zaman zaman farkli olabilmektedir.
30. Nicelik ve Nitelik: Hemsireler sayi (niceliksel) olarak diger saglik mesleklerinden fazla olmakla birlikte, niteliksel açidan degerlendirildiginde egitim düzeyindeki farkliliklar nedeniyle diger mesleklerden bazen geride kalabilmektedir.
31. Cinsiyet: Cinsiyet, hemsireligin sosyolojik özelliklerinin en basinda gelen önemli bir faktördür. Ülkemizde erkek hemsirelerin sayilari çok az oldugundan, hemsirelik tamamen kadinlara özgü bir meslek olarak algilanmaktadir. Bu durumun hemsireligin gelisimini olumsuz yönde etkiledigi düsünülmektedir
32. Hemsirelik bakim verici ve yardim edici bir meslek olarak kadinlara mal edilmistir. Ataerkil aile temelli toplumumuzda kadinlardan erkege boyun egme ve saygi beklendiginden, kadinlardan olusan hemsirelik de bu anlamda büyük ölçüde payini almistir.
33. Hemsirelik gibi geleneksel kadin görevleri, temel egitimleri olmadigi halde kadinlara is yasamina kabul edilmelerini saglamis ancak bu durum hemsireligin mesleki gelisiminin istenilen düzeyde olmasini engellemistir
34. Hemsireligin Faaliyet Alanlari Saglikla ilgili gereksinimi olan bireye yardim.
Bu bireyin inançlarina degerlerine saygi göstermek ve göz önünde bulundurmak.
Bireyi rahatlatmak. Örnek: hastanin agrisini dindirmek.
Iletisim. Hemsirelik kisiler arasi süreçtir.
Doktor istemini uygulama.
Çevrenin düzenlenmesi.
35. Hijyenik bakim.
Hasta ve aileye bakim.
Komplikasyonlarin önlenmesi.
Eliminasyon sorunlariyla bas etme.
Psikolojik destek.
Rehabilitasyon (kaybedilen bir fonksiyonun yeniden kazanilmasi).
Güvenlik önlemleri.
Sevk etme ve yönlendirme olarak özetleyebiliriz
36. Hemsireligin Degisen Rolü Toplumda çogunlukla hemsire, hekime yardim eden, hastaya igne yapan ve beyazlar giyinen kisi olarak algilanmaktadir.
Hemsirenin böylesine dar bir kalip içerisinde algilanmasi, hemsireligin koruyucu hizmetlerdeki etkin rolünü ve diger bagimsiz rollerini ihtiva etmemektedir
37. Günümüzde hemsireligin temel yapisi degismemis ve gelecekte de belirgin bir degisme gösteremeyecekse de sosyal fizik ve ekonomik kosullar ve saglik bakimindaki degisiklikler bilimsel ve teknolojik gelismelere bagli olarak hemsirenin fonksiyonlari degismis ve degismeye devam edecektir.
38. WHO “Herkes için Saglik” amacina giden yolda, birer degisim elemani olma çabalarinda hemsireleri tam olarak destekledigini bildirirken uygulama kuruluda hemsirenin rolünün degismeye baslayacagi ve hastanelerden toplumun günlük yasamini sürdürdügü alana koyacaklarini belirtmektedir
39. Hemsireligin Uygulanisini Etkileyen Faktörler Toplumda hemsireligin uygulanisini etkileyen çesitli güçlü egilimler vardir. Hemsirelik öz varligini ve tutarliligini tehlikeye sokmadan duragan kalamaz ve yalnizca gelenege dayanan bir uygulamayi sürdüremez
40. Bu egilimleri söyle siralayabiliriz:
1. Demografik degisiklikler
2. Bilgide ilerleme
3. Gittikçe bilinçlenen tüketici
4. Toplumsal bilincin uyanisi
5. Kadinlarin özgürlügü akimi
6. Hemsirelikte artan profesyonellik
41. Hemsirelik Fonksiyonlari Bagimli;
Hekim istemini uygulamaya yönelik olanlar. Tedaviyi uygulama, tani ve tedavi islemlerine yardim etme gibi islemlerdir
42. Bagimsiz Fonksiyonlar; Hemsirenin bilgi ve deneyimi ile çözümleyecegi sorunlara yönelik olanlar. Örnegin; yataga bagimli bir hastada gelisebilecek komplikasyonlarin önlenmesine yönelik etkinlikler, hastanin yapamadigi günlük yasam aktivitelerinde yardimci olmasi ve ona bagimsizligini kazandirmaya yönelik destekleyici etkinlikleri bagimsiz fonksiyonlaridir.
43. Yari Bagimli Fonksiyonlar;
Hekimin planladigi tedaviyi uygularken, tani islemlerine yardimci olurken, olasi sorunlarin gelisip gelismedigini bilgi ve deneyimleri dogrultusunda izleme ve gerekli tedbirleri almaktir. Örnegin; hekimin isteminde yazili digitali dogrudan hastaya verme yerine, ilaç vermeden önce dijital fonksiyonuna iliskin belirtilerin arastirilmasi, herhangi bir belirti varsa ilacin verilmeyip hekime haber verilmesi gibi
44. Toplumda Hemsireligin Algilanisi Hemsireligin toplumdaki yerini etkileyen faktörler arasinda cinsiyetin önemli bir belirleyici oldugu belirtilmistir.
45. Tüm dünyada kadin meslegi olarak algilanan hemsirelik toplumun kadina biçtigi es ya da anne rolü ile özdeslestirilmistir. Böylece cinsiyeti, aile içindeki konumu ve mesleginin algilanmasi ile uyum saglamis olan kadin, sosyo-kültürel beklentiler dogrultusunda toplumda kabul görür ve toplumda olumsuz görüsleri artirir. Örnegin, kadinin bir cinsel obje olarak görülmesi
46. Hemsirelik, algilamalarimiza bagli olarak farkli imajlar olusturan bir kavramdir. Amerika’da hemsirelik imajlari yillara göre farklilik göstermistir.
19. yüzyilda ve 20. yüzyil baslarinda “sefkatli” meslek imaji, I. Dünya Savasi’nda “kahraman ve idealist kadinlar” olarak görülmüstür.
47. 1920’li yillarda “kiz arkadas” imaji ön planda idi.
II. Dünya Savasi’ndan sonra “kahraman kadin” daha sonra ise “anne” lik imajiyla özdeslestirilmistir.
1970’li yillardan sonra ise “anne” hareketlerinin aktif oldugu dönemlerde “seks objesi” olma ön plana çikmis,
48. 1990’li yillarda ise kadinin gelisimine paralel olarak “ideal kadin” imaji hakim olmus, meslegini seven, girisken ve gelismeye açik hemsireler olarak görülmeye baslamistir.
Kanada’da hemsirelik son 30 yilda önemli gelismeler göstertmis ancak halen medyada zaman zaman objektif olmayan bir biçimde olumsuz olarak nitelenmektedir.
49. Ingiltere’de hemsireler asiri çaliskan, dikkatli ve anlayisli ve ancak çok iyi egitimli olmayan hastalarin gereksinimlerini belirleyebilen ve giderebilen, doktor istemlerini yerine getiren, kadina uygun ve statüsü yüksek olmayan bir meslek üyeleri olarak görülmektedir.
50. Avustralya’da hemsirelik önemli gelismeler göstermelerine karsin meslek olarak kabul edilme ugraslari vermektedir. Halen bilgi ve yeteneginin az oldugu bir kadin meslegi ve doktorun yardimcisi olarak görülmektedir.
51. Kuveyt’te, hemsirelik karsi cins ile çalismasi nedeniyle uygun görülmeyen ve çalisma saatleri uzun olan bir meslek olarak degerlendirilmektedir. Bu nedenle, ebeveynler çocuklarinin hemsirelik meslegini seçmeleri konusunda tereddüt yasamaktadirlar.
52. Suudi Arabistan’da hemsirelik insancil fakat düsük prestijli olarak görülmekte ancak, erkekler için daha uygun bulunmaktadir. Bu ülkede kadin hastalara kadin hemsireler, erkek hastalara ise erkek hemsireler bakim vermektedir
53. Türkiye’de hemsire, hekim yardimcisi ve yönetiminde olan, hastaya bakim veren ve yardim eden, sevimli, sevecen, fedakar, somut isleri yapan bireyler olarak görülmektedir. Hastaya yardim eden profesyonel bir meslek olarak degerlendirilmekte ancak egitim düzeyinin yüksek olmasina gerek olmadigi düsünülmektedir.
54. Hemsirelerin teorik bilgi düzeyleri ve egitim durumlarinin kismen olumlu olduklari, toplum hizmeti veren meslek üyesi olarak önemini bildiklerini ancak verilis biçiminden memnun olmadiklari, daha fazla otonomiye sahip olmalari gerektigi, meslege baglilik kriterlerini kesin olarak bilmedikleri halde meslegine bagli olduklari belirlenmistir.
55. Böylece, toplumun hemsirelik anlayisi zaman içinde mesleklesme açisindan daha iyi bir konuma gelmekle birlikte, bu gelisme süreci devam etmektedir.
56. Toplumun hemsirelere iliskin görüslerini olumsuz etkileyen en önemli faktörlerden birinin medya,
Diger birinin ise toplumdaki insanlarin kendi deneyimleri ve gözlemlerine iliskin düsünceleridir
57. Meslek üyelerinin verilen hizmet biçimleri ve uygun model oluslari hemsireligin toplumdaki yerini belirleyici etkenlerden biridir.
Saglik hizmeti veren ekip üyelerinden hemsire, bulundugu konumu ve etkiledigi insan sayisinin çoklugu nedeniyle önemli bir güce sahiptir.
Bu güç kaynaklarini kullanma oranina bagli olarak da mesleki ve toplumsal statüsünü istendik sekilde yönlendirecegi düsünülmektedir
59. FLORANCE NIGHTINGALE=1859 Hastayi iyilestirmek için hasta çevresini düzenleme ve iyilestirme eylemi” diye tanimlamistir.
Nightingale, hastayi iyilestirmek için temiz, iyi havalandirilmis ve rahat bir ortam öngörmüstür
60. Doganin birey üzerinde en iyi sekilde etkili olabilmesi için bireyin en iyi duruma getirilmesidir.
Ø Sicaklik
Ø Beslenme
Ø Temiz su
Ø Kötü koku
Ø Isik
Ø Gürültü
Ø Dogadan alabilecekleri maksimum olmali
61. TAYLOR=1933
Bireyin fizik ve psikolojik gereksinimlerine istenen tedaviyi ve önlemleri uygulamaktir.
62. II.DÜNYA SAVASI=1940-1945 Hemsire tüm hasta bakimini vermelidir.
Total hemsire bakimindan hemsire sorumludur.
63. ANA=1955 Hemsirelik yardim sunan bir meslek olup, bu hizmetleriyle insanlarin saglik ve esenligine katkida bulunur.
64. Poliklinik hastasinin,yaralinin,yatan hastanin/saglikli bir bireyin durumunun düzeltilmesi/idamesi, baskalarinin hastaliktan korunmasi/diger personelin gözetimi ve egitimi yada diplomali disçi ve doktorun önerdigi tedavi ve ilaçlari uygular,bakim verir,danismanlik ve gözlem yapar.
65. Uluslararasi Hemsirelik Konseyi' nin (ICN)
Bireyin, ailenin ve toplumun sagligini koruma ve gelistirmeye yardim eden
ve hastalik halinde iyilestirme ve rahabilite etmeye katilan bir meslek grubudur. Hemsire ayrica saglik ekibinin tedavi edici ve egitsel planlarini gelistirmeye ve uygulamaya katilir.
66. VIRGINIA HENDERSON TANIMI
1955’te hemsireligin hala en begenilen, modern tanimini yapmistir. Henderson hemsireyi, “bireyin sagligina ve bagimsizligina kavusma sürecindeki dinamik güç” olarak görmüstür.
67. Henderson’a göre, “Hemsirenin temel ve benzersiz görevi, saglam veya hasta bireylere, sagliklarini korumalari veya tedavileri sirasinda veya huzur içinde ölmeleri için, yardim eden güç olmaktir. Hemsire bu yardimi, birey yeterli kuvvet, istek ya da bilgiye sahip oluncaya ve bunlari yardimsiz yapabilecek duruma gelinceye kadar sürdürür ve bireyi en kisa zamanda bagimsizligina kavusturmayi amaçlar.”
68. VIRGINIA HENDERSON TANIMI 1958
Gerekli güç ,istek ve bilgiye sahip olunabilse idi bireyin yardimsiz olarak kendini iyelestirebilmesi yada sagligi için yapabilecegi seyleri yapmasi gerekirdi.Bunlarin bireyce yapilamadigi hallerde yada saglikli veya hastalikli bireye yardimci olmak hemsirelige özgü bir fonksiyondur
69. Bireyin olabildigince çabuk bagimsizligini kazanmasina yardim etmek,hemsireligin yegane katkisidir. Hemsireligin biricik fonksiyonu hasta veya saglikli bireye sagligin sürdürülmesi,sagliga yeniden kavusturulmasi yada huzurlu bir ölüm için gerekli aktiviteleri yerine getirmesinde yardim etmektir
70. V. Hendrerson hemsirelik taniminda hemsireligin sanat yönü agirlikli olarak vurgulanmistir.
Güncel hemsirelik anlayisinda ise sanat yönüne, hemsire- hasta/saglikli birey
etkilesimini, bütüncül bir görüsle insani, çevresini ve saglik/hastalik durumunda gereksindigi bakimi sistematik yaklasimla ele alan, bilimsel yönler de eklenmektedir
71. TRAVELBEE Profesyonel hemsire bireye,aileye,topluma yada toplumu koruyucu veya hastalik aci çekme halinde ve gerekli ise bu deneyimlerinden bir anlam bulmalarinda yardimci olma sirasinda kisiler arasi süreç
kisiler arasi bir süreç, degisim ve baskalarina yardima yönelik bir hizmet olarak tanimlar.
Hemsirenin iliskide bulundugu kisiler saglikli birey, hasta, aile, ziyaretçi ve diger saglik personelidir
72.
ØBirey-aile-toplum=………………….bütünlük
ØDeneyimden anlam bulmak=……………… bas etme
ØKisiler arasi süreç=…………iletisim
73. 1958-LENINGER Leininger için, özen, bakmanin gerekli esasidir. Önemsemeden hiçbir tedavi etme olamaz, ama önemsemek, tedavi etmeden var olabilir
Leininger’in teorisine göre iyi bakim verebilmek iki merkezlidir;
1-özen göstermek
2-kültür benzerlikleridir.
74. Hemsirelik bilim+sanat disiplinidir.
Bilim evrenseldir-standart vardir.
Sanat standart yok.Süreç burada olur.
Bilimin sanat için kullanilan bölümü sanattir.Bilim uygulamada kullanilan bölümü,bilimin hemsirelik olarak bireye yansiyan yönü sanattir.
76. 1959-JOHNSON Doroty Johnson gelistirdigi davranissal sistem modelinde kisinin amaçlarinin ve hedeflerinin oldugunu bildirmistir ve bu amaçlar ve hedeflerin çevreyle beraber kullanildigini belirtmistir.
77. Çevre onun bu sistemi gelistirmesinde etkili olmustur. Ayrica Johnson hemsirelerin tek baslarina bilgi birikimi oldugunu söylemektedir.
78. Onun inandigi sey hemsirenin temel fonksiyonlarinin hastanin devamli olan sistemlerini düzenlemeye ve dengeli tutmaya yardim etmektir. Hasta biyolojik, psikolojik ve sosyal faktörlerce kontrol edilir.
Davranissal sisteme yardim etmek için hemsire hastanin dengeli alt sistemleriyle iliski içinde olmalidir
79. M.ROGERS=1950-196 Hemsireligi bilim ve sanattan olusan ögrenilmis bir meslek olarak tanimlamistir. “hemsirelik, sagligin korunmasi ve sürüdrülmesi, hastaligin önlenmesi, hasta ve özürlülerin bakim ve rehabilitasyonunu sevkatli bir yaklasimla saglayan hümanistik bir bilimidir
Insan bütünlügünün çevresi ile etkilesimi sonucu bütünsellik, devamlilik, dinamizm ve yansitici degisimin uyumlu durumu olarak ele alir
80. Roger’s için pozitif düsünce çok önemlidir. Bakimin amaci bireyin sagligina kavusmasi için ona yardim etmektir.
Bu kurama göre; çevresel enerji ile insan arasindaki denge bozuklugundan kaynaklanan SORUNU, hemsire, girisimleri ile dengeli, uyumlu duruma ulastirir
Hemsire bilgisini ve sanatini kullanarak hastayi maksimum iyilige ulastirmayi amaçlamalidir
81. Dorethea Orem: Hemsirelik bir toplum hizmeti, bir sanat ve bir teknoloji olarak ele alinir. Hemsirelik, toplum gereksinimlerini karsilamak üzere planlanmis, gelistirilmis ve güçlendirilmistir.
82. Orem hemsirelik sanatini; insan islevini belli bir etkinlik düzeyinde güçlendirmek için öz-bakim sistemlerinin biçimlendirilmesi, saglanmasi ve uygulanmasinda insanlara yardim edebilmek olarak tanimlar
83. Fay Abdellah'in Kurami Bireye, aileye ve dolayisiyla topluma hizmet vermektir.
Abdellah’a göre hemsirelik bilim ve sanat üzerine temellenmistir.
Abdellah’in hemsirelik kurami saglik gereksinimleri ile ilgili hemsirelik problemlerine problem çözümleme yöntemi ile yaklasimdir
84. Abdellah, kuraminda bireyin fiziksel, sosyal ve psikolojik gereksinimlerini 21 temel öge ile açiklamistir.
Bireyin bu gereksinimleri karsilayamamasi durumunda sorunlarin olustugunu ve hemsireligin de bu sorunlara çözümleyici yaklasimlar oldugunu vurgulamistir.
85. Dünya Saglik Örgütü (WHO)’nün 1986’ Hemsirelik, insanlar ve onlarin tüm ihtiyaçlari üzerinde odaklasan bir bilim ve sanat olarak tanimlanmistir.
86. Lydia Hall'un Hemsirelik Kurami Hall, hemsirelik kuramini, temel gereksinimlere dayali beden/bakim, çekirdek/kisi, hastalik/tedavi odakli olarak içiçe giren 3 daireden olustugunu öngörmüstür.
87. Bakim : Care Çekirdek/Core Tedavi/Cure
Hastanin tüm biyolojik Interaksiyon ve
islevlerine hemsire projeksiyon yöntemleri Hemsire hastanin
yardimci olur ile yardim edilir savunucusu
rolündedir.
.
88. Ida Jean Orlando Hasta-hemsire etkilesimini süreç çerçevesinde ele alir. Bu sürecin ilk asamasinda hasta gereksinimlerini davranislarina yansitir. Hastanin davranislarini gözleyen hemsire, düsünce duygu ve algilari ile reaksiyonlarini belirler. Son asamasinda hemsire, hastanin gereksindigi yardimi, hastanin katilimi olmaksizin planli islevlerinde gerçeklestirir.
89. Türk Hemsireler Dernegi (THD) 1981 “Hemsirelik, bireyin, ailenin ve toplumun sagligini ve esenligini koruma ve gelistirme ve hastalik halinde iyilestirme amacina yönelik, hemsirelik hizmetlerinin planlanmasi, örgütlenmesi, uygulanmasi, degerlendirilmesinden ve bu hizmetleri yerine getirecek bireylerin egitiminden sorumlu bilim ve sanattan olusan bir saglik disiplinidir
90. Bu tanimda hemsirelikte yer alan önemli nitelikler olarak;
Önce sagliga, daha sonra hastaliga yönelik hizmet verebilmesi,
Hizmetin sistematik biçimde (süreç) gerçeklestirilmesi,
Hizmetin kapsaminda bakimin yani sira egitime de yer verilmesi gerektigi,
Hemsireligin toplumsal bir gereksinim ve bilim, sanattan olusan bir meslek oldugu, vurgulanmaktadir
91. Perihan Velioglu, Hemsireligi; toplumun her kesiminden kisinin bedensel, duygusal, akilsal ve toplumsal saglik gereksinimleri isiginda hemsirelik bakim planini bu plani uygulamaya koyan ve uyguladigi bakim planini sistematik bir biçimde degerlendiren kisi olarak tanimlamistir
92. Sonuç olarak Bireyin tüm ekolojik çevresi içinde fiziksel, psikolojik ve sosyal özellikleriyle bir bütün olarak ele alinmasi,
Açik iletisim ve iyi kisiler arasi iliskilerin gerekliligi,
Hemsireligin hem bilim hem sanat olusu,
Güvenlik, iyilik hali ve korunmanin birincil amaci oldugu,
93. Saglik ve hastalikla ilgili deneyimlerinde bireyin kendi bütünlügünü koruyup, bireye rehberlik etmenin hemsirenin sorumlulugu oldugu,
Ekip çalismasinin gerekliligi, hemsirenin diger üyelerle iliskilerinin niteligi,
Hemsireligin kendi mesleki gelisimi için meslek üyelerine düsen sorumluluklar,
Hemsirelik uygulamalarinin bilimsel bir yöntemle yerine getirilebilecegi
94. HEMSIRELIKTE PROFESYONELLIK Profesyonel;bir is yapmak üzere toplum önünde yada huzurunda söz vermektir.Asirlar önce bu kelime ;ruhani ve yasamsal önemi olan ugraslari yapan ve yardim alan yada örselemeye açik kisilere hizmet verenlerin toplum önünde verdikleri söz için kullanilmistir.
95.
Toplum Huzurunda Verilen bu söz için
Ø En iyisini yapma ve bunu yasam boyu sürdürme
Ø Standardi yüksek bir hizmetin sözü yer alir.
96. Böyle bir sözü veren kisi yönünde ise
Ø Yaptigi ise kendini adama ,sadik olma ve güvenli iliski beklentisi getirilirken ,insanin yasamlarini degistirme yetkisi de taninirdi.Toplumun huzurunda verilen bu sözler aslinda meslek ile toplum arasinda yer5 alan bir kontrattir.
97.
Profesyonel hemsirelik insancil degerler üstüne kurulmayi gerektirir.
Ø Meslegin bu degerleri temel olarak alindiktan sonra her üye bunlari zamanla kendine uygun biçimde gelistirir.
Profesyonellik iyi ücret,hiyerarsik sirada ilerlemek degildir.
98. Ø Gönül vermek
Ø Kendini yönlendirmek
Ø Kendi uygulamasini kontrol etmek
Ø Kendi kararini vermek
Ø Profesyonellik bireysel sorumluluklarin oldugu bir kavramdir.
Ø Hemsirelikte kendi yaptiklari eylemlerin sorumlulugunu alan kisi sayisi az,profesyonel otonomilerin olmadigini söyleyen kisi sayisi çoktur.
99. Profesyonellik kriterleri
1. Genis,sistematik,kuramsal bilgi
2. Bireysel ilgi yerine toplumsal ilgi
3. Bireysel davranis kontrolü
4. Etik kurullar(soyut bilgiler içere en az 4 yillik üniversite egitimi,hizmete odaklanma,otonomi meslege gönül verme)
5. Profesyonel birini meslek mensuplari yetistirir.
100. HEMSIRELIK KODLARI-ETIK KAVRAMLARIN HEMSIRELIGE UYGULANMASI MESLEK ETIK KODU(ICN 1973) Etik kod basliklari
Ø Hemsireler ve insanlar
Ø Hemsireler ve hemsirelik uygulamalari
Ø Hemsireler ve toplum
Ø Hemsireler ve is ortami arkadaslari
Ø Hemsireler ve meslek
101. Hemsirenin temel sorumlulugu 4 yönlüdür
1. Sagligi gelistirme
2. Hastaliktan koruma
3. Tedavi etme
4. Aciyi hafifletme
102. Hemsirelige duyulan gereksinim evrenseldir
Ø Hemsireligin dogal yapisinda yasama ,onur ve insan haklarina saygi duymak vardir.Bu saygi millet,irk ,renk,yas siyasal yada sosyal statü ile degismez.
Hemsireler saglik hizmetlerini birey,aile ve topluma götürürler ve bu guruplarla ilgili olan kisilerle esgüdüm içinde olurlar
103. HEMSIRELER VE INSANLAR
Ø Hemsirelerin birinci sorumlulugu hemsirelik bakimi gereksinimi olan bireye karsidir.
Ø Hemsire bakim verirken bireyin deger,gelenek ve manevi inançlarina duyulan saygiyi arttiran bir ortam saglar.
Ø Hemsire kisisel bilgileri sakli tutar ve bu bilgileri paylasma konusunda kendi kararini kullanir.
104. HEMSIRELER VE HEMSIRELIK UYGULAMASI
· Hemsire ,hemsirelik uygulamasi ve bu alandaki yetenegini sürdürmek için sürekli ögrenmek gibi kisisel sorumluluk tasir.
· Hemsire,gerçekçi olabilecek en iyi standartta bakim vermeyi sürdürür.
105. · Hemsire ,kendisi sorumluluk alirken ve baskasina yetki verirken bireysel yetenekler dogrultusunda karar verir.
· Hemsire,meslek sorumluluklarini yerine getirirken meslegin sayginligina olumlu yansiyacak davranis standartlarini her zaman sürdürür.
106. HEMSIRELER VE TOPLUM
Hemsire toplumun saglik ve sosyal gereksinimlerini karsilama girisimlerini baslatmak ve desteklemek için diger kisilerle isbirligi yapar
107. HEMSIRELER VE IS ORTAMI ARKADASLARI
v Hemsire ,mesleginde ve diger alanlarda olan kisilerle birlikte çalisirken isbirlikçi iliskilerini sürdürür.
v Hemsire,bireyin bakiminin is ortami arkadaslari yada baska kisi tarafindan tehlikeye sokuldugunda bireyi korumak için uygun girisimlerde bulunur.
108. Bir Meslek Olarak Hemsirelik Hemsirelik mesleginin, toplumda kendini meslek olarak kabul ettirmis diger mesleklerle es bir statüye erismesi, kendi alani içine giren islevleri entelektüel beceriler açisindan tanimlamasi, onlari bagimsizca yönetmesi ve egitim standardini yükseltmesi ile mümkündür.
109. Hemsirelik ancak, mesleginin erdemlerine inanmis, bilgili, becerili, kendini devamli yenilemek ve gelistirmek çabasi içinde olan hemsireler yetistirerek gerçek meslek statüsüne kavusacaktir.
110. Ancak gerek ülkemizde, gerek batida degisik boyutlarda da olsa hala hemsireligin bir meslek olup olmadigi, yani bilimselligi tartisilmaktadir
111. HEMSIRELER VE MESLEK
v Hemsire,hemsirelik uygulama ve egitiminde istendik düzeyin belirlenmesi ve gerçeklestirilmesi için önemli bir role sahiptir.
v Hemsire,meslek bilgisini gelistirmede aktiftir.
v Hemsire,meslegimde esit sosyal ve ekonomik kosullarin saglanmasi ve sürdürülmesi için mesleki kuruluslar yoluyla etkinliklere katilir.
112. 1925’te hemsireler karar verici degil,gözlemler,haber verir,söyle böyle yapan kisi
1950 ortasi akademik çalismalar basladi ve hemsirelik hizla ilerledi,profesyonellik gelisti.Tiptan ayristi.
Tedavi yapar
Bakim verir(bakimin içerigi ne)
113. 1966-1970 Öz bakim, uyum,bütünlük, gereksinim, stresörler, hasta birey için yapan, doktor için degil, hemsire hastanin sözcüsü,savunucusudur,Dr.’nin degil
2000 yilinda hemsirelik bakimi
Profesyonellik var.
Otonomi var
Karar verici
Sorumluluk alici hemsirelik böylece insan kavrami ile tanisti
114. HEMSIRELIGIN SOSYOLOJIK ÖZELLIGI
v Cinsiyet
v Nicelik
v Egitim farkliligi
v Is alani
115. MESLEK
w Genellikle uzun ve yüksek dereceli bir ögrenimi gerektiren,kendine özgü yasal ve ahlaksal kurallari kullanan ve bir bir kimsenin geçimini saglayan ugras’’
w Egitim ve entelektüel yetenekler gerektiren ve yasami kazanmak için yapilan is’’
w Mekanik olmayan ve belli düzeyde egitim gerektiren ugras’’
116. IS; bir sonuç elde etmek,herhangi bir sey ortaya koymak için güç harcayarak yapilan etkinlik
117. Pavalko Bir Isin Meslek Sayilabilmesi Için UyulmasiGereken 8 Ölçüt
1-Bilgi yükü
2-toplumun temel sosyal degerleriyle baglanti.
3-Egitim
4-Topluma hizmet sunma
5-Bagimsizlik
6- Meslege baglilik
7-Sosyallik
8-Meslek ahlaki
118. Mesleklerin özellikleri
w 1-Meslegin kendine özgü ve gerekli bir toplumsal hizmeti yerine getirmeli
w 2-Hizmetin entelektüel teknikler üzerine temellenmesi
w 3-Uzun süre bir egitim üzerine temellenmesi
w 4-Meslegin tümü ve meslek üyeleri için çok boyutlu ve kapsamli otonomi
119. 5-Meslek üyelerinin yargi ve kararlarinda sorumluluk yüklenmesi
w 6-Meslegin temel yetkisi ile donatilmis ,tam bir otonomiye sahip ‘’meslek kurulusu’’olmali
w 7-Meslegi yöneten ahlaksal(etik) kurallar saptanmis olmali.
120. Hemsireligin temel islevleri
Sagligin gelistirilmesi ve devamliligin saglanmasi,hastaliklarin önlenmesi ve gerek hastalik gerekse rehabilitasyon döneminde gereken bakim ve ihtimamin saglanmasi olmalidir.
121. Hemsirenin islevleri
v Bireylere ailelere ve guruplara hemsirelik bakim hizmetlerinin götürülmesi ve hizmetin yönetimi
v Hastalara veya hizmet sunulacak olanlar ile saglik bakim personelinin egitilmesi
v Bir saglik bakim ekibinin etkin bir üyesi olarak çalismak
v Elestirel düsünme ve arastirmalar yoluyla hemsirelik uygulamalarinin gelistirilmesi
122. MESLEKI FONKSIYONLARI
v Bagimli(tani ve tedaviye yardim etme,Dr istemini uygulama)
v Bagimsiz(meslege özgü bilgi beceri deneyimleri ile çözümleyebilecegi hemsirelik bakim sorunlarina yönelik)
v Yari bagimli(planli tedaviyi uygularken veya yardim ederken olasi sorunlarin gelisip gelismedigimi bilgi ve deneyimleri ile izleyerek gerekli önlemleri alabilmesi)
