410 likes | 758 Views
Krew cz. II. Skład krwi. 55% osocze 45% komórki 99% RBCs < 1% WBCs i płytki. Hematokryt. norma u kobiet 0, 38 – 0, 46 l/l norma u mężczyzn 0, 40 – 0, 54 l/l Anemia niedobór krwinek czerwonych Policytemia Wysoki poziom RBCs (ponad 65%) dehydratacja, hypo ks ia tkankowa,
E N D
Skład krwi • 55% osocze • 45% komórki • 99% RBCs • < 1% WBCs i płytki
Hematokryt • norma u kobiet • 0,38 – 0,46 l/l • norma u mężczyzn • 0,40 – 0,54 l/l • Anemia • niedobór krwinek czerwonych • Policytemia • Wysoki poziom RBCs (ponad 65%) • dehydratacja, hypoksia tkankowa, • doping krwią u sportowców
Teoria neounitarystyczna zakłada istnienie komórek macierzystych wspólnych dla mielopoezy i limfopoezy. Komórką zróżnicowaną w kierunku mielopoezy jest komórka określana mianem CFU-S, która ma zdolność różnicowania się w kierunku erytrocytarnym, megakariocytowym i granulocytarno-makrofagowym przez następujące typy komórek prekursorowych: I . granulocytarno-makrofagowe - CFU-GM, 2. erytroidalne CFU-E i BFU-E, 3. megakariocytarne CFU-Meg.
Tworzenie krwinek • Proces tworzenia krwinek to hematopoeza lub hemopoeza • W życiu płodowym produkcja krwinek zachodzi • -hemopoeza płodowa - pozazarodkowo w pęcherzyku żółtkowym( do 2 m.ż. pł.)(erytroblasty płodowe) • -hemopoeza mezoblastyczna –zewnątrznaczyniowow wyspach krwiotwórczych wątroby (3-7 m.ż.pł.)(megaloblasty) • w śledzionie ( 4-5 m.ż.pł.) • -hemopoeza szpikowa - w szpiku (od 5 m.ż.pł. początek, od 7 m.ż.pł.wyłączna produkcja krwinek w szpiku) • W życiu pozapłodowym • wyłączna produkcja krwinek w szpiku ( początkowo wszystkich kości, po zakończeniu wzrastania w szpiku kości płaskich
Szpik kostny • W szpiku zachodzą dwa procesy: • hemopoeza • endocytoza – usuwanie materiału cząsteczkowego z krążenia przez komórki śródbłonka naczyń zatokowych mających właściwości fagocytarne
Komórki szpiku Szpik składa się z dwóch przedziałów: -zewnątrznaczyniowego, który jest miejscem powstawania i dojrzewania krwinek -śródnaczyniowego (zatokowego) będącego odbiorcą krwinek, które osiągnęły dojrzałość Granicę między tymi przedziałami stanowi pojedyncza warstwa komórek śródbłonka wyścielająca naczynia zatokowe, która decyduje o przejściu krwinek do krwioobiegu, tu także odbywa się funkcja endocytarna szpiku
Przez warstwę komórek śródbłonka do przestrzeni zatokowych (czyli przez barierę krew-szpik) przechodzą krwinki dojrzałe co nie jest związane z właściwościami lokomocyjnymi komórek Migracja krwinek do światła naczyń zatokowych odbywa się przez cytoplazmę śródbłonka, a nie przez szczeliny międzykomórkowe, choć możliwe jest również przechodzenie krwinek pomiędzy komórkami śródbłonka (nieśródcytoplazmatyczne) W komórkach śródbłonka tworzą się pory migracyjne – średnica ich jest dużo mniejsza od średnicy krwinek. Wymaga to znacznej elastyczności ze strony krwinek (dlatego nie przejdzie erytroblast tylko erytrocyt) Szpik jest też miejscem syntezy przeciwciał – 10% komórek szpiku stanowią limfocyty ma to znaczenie w odpowiedzi wtórnej – wówczas większość komórek produkujących p/ciała znajduje się w szpiku
Odczyn normoblastyczny szpiku Prawidłowa odnowa normoblastyczna wynosi 12 – 25% wszystkich elementów jądrzastych szpiku. Odsetek erytroblastów wzrasta wraz ze stopniem dojrzałości, czyli najwięcej jest erytroblastów kwasochłonnych. Przy zwiększonym wypływie krwinek czerwonych ze szpiku do krwi obwodowej (utrata krwi, hemoliza) przyspiesza sięrozmnażanie i dojrzewanie erytrocytów w szpiku, a także zwiększa się przechodzenie do krwi obwodowej krwinek dojrzałych i niedojrzałych, odnowa normoblastyczna w szpiku wzrasta do 30 – 50%. Jeżeli wyraźnie zwiększy się odsetek postaci mniej dojrzałych mówimy wówczas o odczynie normoblastycznym z odmłodzeniem,
Odczyn granulocytowy szpiku • Prawidłowa odnowa neutrofili w szpiku wynosi 60 – 70% wszystkich elementów jądrzastych szpiku, odsetek neutrofili wzrasta wraz ze stopniem dojrzałości. • Odczyn granulocytowy szpiku jest to zwiększenie odnowy neutrofili powyżej 95%. Jest to wzmożone dojrzewanie i tworzenie granulocytów obojętnochłonnych na skutek choroby zakaźnej, w posocznicach paciorkowcowych i gronkowcowych • Odczyn białaczkowy jest zawsze odwracalny
Regulacja erytropoezy • 1. Wpływ hormonów: • Erytropoetyna – • - komponenta ciepłostała pobudza do podziału dojrzałe prekursory erytropoezy, • - komponenta ciepłochwiejna zwiększa syntezę Hb • b) ACTH, TSH, hormony tarczycy, glikokortykoidy, testosteron • Wpływ T3 i T4 – wpływ na witaminy, wzmagają zużycie • witamin B1, B2, B12, C i D • - wykazują synergizm z glikokortykoidami • - pobudzają bezpośrednio proliferację erytroblastów • Glikokortykoidy – powodują poliglobulię, ↑E, ↑płytek krwi
Wpływ układu nerwowego na erytropoezę : ośrodki okolicy III komory, zwoje podstawne i układ współczulny (adrenalina pobudza erytropoezę) IL-3 – pobudza do wzrostu kolonie komórek szpikowych działając na komórki macierzyste nieukierunkowane, zwiększa wytwarzanie wszystkich kolonii komórkowych limfokina BPA (burst promoting activity) pobudza komórki macierzyste ukierunkowane szpiku do proliferacjii determinuje je w kierunku erytrocytarnym
Wpływ witamin na erytropoezę witamina B12(cjanokobalamina) – niezbędna do syntezy hemu, jest koenzymem niezbędnym w biosyntezie kwasów nukleinowych, koniecznych do prawidłowego dojrzewania jądra i cytoplazmy komórek kwas foliowy–jest koenzymem niezbędnym do syntezy tyminy i łańcuchów peptydowych w rybosomach. Jego niedobór powoduje asynchroniczne dojrzewanie jądra i cytoplazmy wszystkich komórek, m.in. odnowę megaloblastycznąkrwinek czerwonych. witamina B6– synteza hemu oraz przyswajanie żelaza i miedzi witamina C – zwiększa wchłanianie żelaza i uczestniczy w wytwarzaniu erytrocytów witamina E - chroni erytrocyty przed wczesnym rozpadem
Wpływ żelaza na erytropoezę, • Znajduje się w ustroju w ilości 4 -5 g z czego 65 - 80% • w hemoglobinie • białka wiążące żelazo : • 13% ferrytyna – związek magazynujący żelazo • apoferrytyna – białko, które jest odbiorcą Fe II-wartościowego • 12% hemosyderyna- koloidowa forma tlenku żelaza związanego • z białkiem • 4 – 9% mioglobina – hemoglobina mięśni • i inne związki zawierające żelazo • ( poniżej 1% w enzymach np. katalazie i cytochromach ) • poniżej 1% w transferynie • (beta 1 - globulina związana luźno z dwoma atomami Fe+, • znajduje się w osoczu i transportuje Fe do miejsc, • gdzie powstaje ferrytyna i do dojrzewających krwinek • czerwonych w szpiku.
Inne metale • Kobalt – stymuluje powstawanie erytropoetyny • Miedź – wpływa na procesy redukcji i utleniania żelaza • Cynk – występuje w anhydrazie węglanowej • Mangan – aktywator enzymów
Retikulocyty • Stanowią od0.5 do 1.5% krążących RBC’s • niski poziom u osób z niedokrwistością może wskazywać na problemy z hematopoezą szpikową • leukemia, deficyt składników odżywczych lub błędna odpowiedź szpiku na stymulację erytropoetyną • Duża liczba retikulacytów wskazuje na niedawną utratę krwi lub skuteczną terapię żelazem • Relatywnie dokładny wykładnik prawidłowości erytropoezy
Erytrocyty • 1. Zawierają białko-hemoglobinę,która jest nośnikiem tlenu, ciężar hemoglobiny to 1/3 ciężaru krwinki • 2. Kształt dwuwklęsłego dysku : • - zwiększają stosunek powierzchnia/objętość • - giętkość przy pokonywaniu zwężeń • - brak jądra i organelli • - glikoliza beztlenowa • Norma RBC (erytrocytów) • kobiety 4.0-5.0 T/l, • mężczyźni 4,5-5,5 T/l
Cykl życiowy erytrocytów • RBC (erytrocyty) żyją 120 dni • Są usuwane przez makrofagi w śledzionie i wątrobie • Składniki rozpadu podlegają recyklingowi • W 1 sek. powstaje 2,4 mln. erytrocytów
Hemoglobina • Białko zawierające 4 łańcuchy polipeptydowe • Do każdego łańcucha przyłącza się 1 cz. Hemu • Każda cz. hemu zawiera jon (Fe2+), który może odwracalnie przyłączać cząsteczkę tlenu • Hemoglobina jest podstawowym buforem krwi • Hemoglobina transportuje CO2 z tkanek do płuc
Norma hemoglobiny • Kobiety 7,5 – 10,0 mmol/l • Mężczyźni 8,5 -11,0 mmol/l
Losy składników Hemu • Żelazo (Fe+3) • w szpiku kostnym jest wykorzystywane do syntezy hemoglobiny • Biliwerdyna (zielona) przekształcana jest do bilirubiny (żółta) • bilirubina wydzielana jest przez wątrobę do żółci • konwersja do urobilinogenu i dalej do sterkobiliny (brązowy barwnik stolca) przez bakterie w jelicie grubym • jeżeli reabsorbowana z jelita do krwi to przekształcana do żółtego barwnika, urobiliny i wydalana z moczem
Prawidłowa ilość krwinek czerwonych niedokrwistość
PODZIAŁ NIEDOKRWISTOŚCI • NIEDOKRWISTOŚĆ Z NIEDOSTATECZNEGO TWORZENIA ERYTROCYTÓW • NIEDOKRWISTOŚĆ Z NIEDOBORU Fe • NIEDOKRWISTOŚĆ Z NIEDOBORU WIT. B12 I/LUB KWASU FOLIOWEGO • NIEDOKRWISTOŚĆ APLASTYCZNA (ZABURZONE RÓŻNICOWANIE KOM. MACIERZYSTYCH) • NIEDOKRWISTOŚĆ WYNIKAJACA Z ZABURZONEGO TWORZENIA ERYTROCYTÓW • NIEDOKRWISTOŚĆ Z NADMIERNEJ UTRATY ERYTROCYTÓW • NIEDOKRWISTOŚĆ HEMOLITYCZNA W NASTEPSTWIE A/ ZABURZEŃ ZLOKALIZOWANYCH W KRWINCE CZERWONEJ B/ ZABURZEN ZLOKALIZOWANYCH POZA KRWINKA CZERWONĄ C/ OBU RODZAJÓW TYCH ZABURZEŃ ŁĄCZNIE • NIEDOKRWISTOŚĆ POKRWOTOCZNA • NIEDOKRWISTOŚĆ Z INNYCH PRZYCZYN M.IN. WTÓRNA
PRZYCZYNY NIEDOKRWISTOŚCI Z NIEDOBORU Fe • NARASTAJACA UTRATA NA SKUTEK PRZEWLEKLYCH KRWAWIEŃ • NIEDOSTATECZNE WCHŁANIANIE • NIEDOSTATECZNA PODAŻ • PRZEWLEKŁE ZAKAŻENIE LUB DŁUGO TRWAJĄCE ZAPALENIE • ROZPLEM NOWOTWOROWY
Rola krwinek białych • Obronna • nieswoista- fagocytoza, - swoista - humoralna i komórkowa • Hemostatyczna - plazminogen syntetyzowany eozynocytach - tromboplastyna z leukocytów - profibrynokinaza w leukocytach - heparyna w bazofilach i mastocytach
Rozmaz krwi obwodowej • neutrofile 60-70%(wzrost w infekcji bakteryjnej) - pałeczki 3 - 6 % - segmentowe 55 – 65% • limfocyty 20- 40%(wzrost przy infekcji wirusowej) • monocyty 3 - 8 %(wzrost przy infekcji grzybiczej lub wirusowej) • eozynofile 1 - 4 % (wzrost w reakcjach na pasożyty lub alergicznych) • bazofile 0 - 1%(wzrost przy reakcjach alergicznych lub niedoczynności tarczycy)
Regulacja leukopoezy • a/ Wpływ układu nerwowego • - układ współczulny pobudza granulopoezę • - układ przywspółczulny pobudza limfopoezę • b/ Czynniki humoralne swoiste - • granulopoeza regulowana jest na każdym etapie • rozwoju czynnikami granulopoetycznymi • ujętymi ogólną nazwą - CSF • W obrębie CSF wyróżniamy: • - eozynopoetynę - bazopoetynę • - GM - CSF • c/ interleukina-3 ( IL-3 ) – jest czynnikiem • multipotencjalnym pobudzającym do wzrostu kolonie • komórek szpikowych
Regulacja leukopoezy c.d. • d/ czynniki humoralne nieswoiste -ACTH i TSH glikokortykoidy, hormony tarczycy, rdzenia nadnerczy, estrogeny • -glikokortykoidy – zwiększają ilość granulocytów • obojętnochłonnych, zmniejszają ilość eozynofili, bazofili i • limfocytów, hamują proliferacje limfocytów cytotoksycznych • na skutek hamowania wytwarzania IL-2 przez limfocyt Ts • ACTH – ma działanie pośrednie • TSH – działanie pośrednie • tyroksyna – pobudza szpikowy tor leukopoezy • estrogeny pobudzają szpikowy tor leukopoezy • e) IL-5 – pobudza wzrost i różnicowanie eozynofili • f) IL-9 – wzmaga wzrost i aktywność komórek tucznych
Fizjologia neutrocytów • wypełniają swoje funkcjebiologiczne dzięki odpowiedniemu wyposażeniu biochemicznemu oraz zdolności do mobilizacji, chemotaksji i fagocytozy. • Najszybsza z wszystkich leukocytów odpowiedź na zakażenie bakteryjne i wirusowe
Główną funkcją granulocytów obojętnochłonnych jest fagocytoza, która jest możliwa dzięki obecnościziarnistości w cytoplaźmie: • pierwotnych - (20%) działają w warunkach tlenowych, z ziarnistościami tymi związany jest układ mieloperoksydaza - H202- halidek (Cl, Br, J), aniony ponadtlenkowe, tlen singletowy.System ten wytwarza substancje bakteriobójcze i cytotoksyczne (katepsynę, proteazy obojętne, kwaśne hydrolazy, elastazy kolagenazy, dyzmutazy) • wtórnych – specyficznych (80%) umożliwiających przeciwbakteryjne działanie neutrofilów w warunkach beztlenowych.
Eozynofile (Granulocyty kwasochłonne) • Eozynocyty przejawiają aktywność fagocytarną w stosunku do: • grzybów i pasożytów, • kompleksów antygen - przeciwciało • fibryny. • Po dokonaniu fagocytozy eozynocyty rozpoczynająproces biologicznej degradacji, ich aktywność bakteriobójczajest jednak dużo mniejsza niż neutrocytów.
Bazofile (Granulocyty zasadochłonne) • Zaangażowane są w reakcje zapalne i alergiczne • Nie mają właściwości fagocytarnych • Przechodząc z kapilar do tkanki występują jako mastocyty lub komórki tuczne • Uwalniają heparynę, histaminę, serotoninę, bradykininę, PAF, SRS-A oraz czynnik chemotaktyczny dla eozynofili
Monocyty (Agranulocyty) • Największefagi krwi, o największej ilości w ognisku zapalnym • Fagocytują bakterie, wirusy, obce antygeny, stare krwinki, pasożyty malarii, obumarłe tkanki,trawią lipidowe otoczki bakterii gruźlicy i trądu oraz cząsteczki nieopsonizowane dzięki receptorom dla fibronektyny • W ogniskach gruźliczych ulegają przekształceniu w fibroblasty • Biorą udział w odpowiedzi humoralnej prezentując materiał antygenowy dla limfocytów B • Przechodząc przez śródbłonek przekształcają się w makrofagi tworząc układ fagocytów jednojądrzastych