370 likes | 523 Views
RIETVELD-LYCEUM DOETINCHEM LES 3. dd. 19 FEBRUARI 2013 HET ZONNESTELSEL : NU “de componenten ” V.s.w . Corona Borealis, Zevenaar.
E N D
RIETVELD-LYCEUM DOETINCHEMLES 3. dd. 19 FEBRUARI 2013HET ZONNESTELSEL : NU“de componenten”V.s.w. Corona Borealis, Zevenaar
Behandeld in vorige lessen: de ZonKERNFUSIE: waterstof >> helium.t.g.v. de ZWAARTEKRACHT >> temperatuurinwendig 15 miljoengraden +DRUK van driemiljardatmosfeer.Meer dan 99 % van de oorspronkelijkegasnevel in de zon.!
Behandeld in een vorige les:Orionnevel, waarinduizendennieuwesterrenontstaan.Minstensviergrotesterren (wittepuntjes)Oorzaaksamen- trekking ?de nevelszijnveelijlerdanonzeatmosfeer.
Behandeld in een vorige les:Een gaswolkverandertnaar een “platte” ronddraaiendeschijf.In het midden de al maar groterwordendeZon.Uiteindelijkbezit de Zon 99 % van allematerie.Het Zonnestelselontstond 4,5 miljardjaargeleden.
De 4 COMPONENTEN WIE ??
Nietalleswerdopgeslokt door zon en de planeten.In de Kuipergordelzittenmiljoenen(of meer?) kleineobjecten. En als een wolkrond de zon en planeten is er de van Oortwolk met honderdenmiljarden “vuileijsballen”“rest materiaal”(kometen)doorsnedetotalezonnestelsel:3 tot 4 L.J.
Schematischevoorstelling WERKELIJKHEID ECHT ROND ?ALS NAASTE BUREN ANDERE ZONNESTELSELSA.U. of A.E. =astronomical unit=astronomischeeenheid=afstandAarde-Zon=8 minuten= 150 miljoen km. ECLIPTICAVLAK= het theoretischevlakwaarinzon en de planetendraaien
‘De tweede ”component”de acht in regelmatigebanenom de ZondraaiendeplanetenVerdeeldnaar 4 Aardseplaneten en vierGasplaneten.de manen, de kleineplaneten(planetoide)
Zon en Planeten in onderlingegrootte.(Onderlingeafstandennietopschaal.)Mercurius 0,4 AE; Venus 0,66 AE; Aarde1AE; Mars1,5AE; Jupiter8AE; Saturnus10AE; Uranus20AE; Neptunus30 AE
De AardseMaan.Zienaltijd de zelfdezijde van de maan.GemiddeldeafstandAarde – Maan : 380.000km.(= 1,3 sec.)MANEN DRAAIEN ROND OM PLANETEN.
Veelmanen. In grotevergeleken met Aarde.Mercurius +Venus: geenAarde : 1.Mars: 2Jupiter: + 60Saturnus:+ 60 + ringenUranus: + 27 + ringenNeptunus: 13 + ringenVeleverschillen in grootte, oppervlak.etc
Astroidengordeltussen Mars en Jupiter.100 duizenden “kleineplaneten”(planetoiden)
AstroideTempel 1.Inslagveroorzaakt door STARDUST(nasa ) in 2006
“3eCOMPONENT” Een aantalgrootstebekendeobjecten in de Kuipergordel.In grotevergeleken met de Aarde.Enkelehebben een of meermanen(b.v. Pluto 3)
“4ecomponent : van Oortwolk”Een komeet, Hyakutaka, afkomstiguit de van Oortwolk. Een van de400 miljardvuilesneeuwballen. Werd door een anderhemellichaamuitzijnbaan “geduwd”. Viel / werd en wordtaangetrokken door de zon. Velengaan in eenellipsbaan door het zonnenstelsel.
De kop van de komeet, bestaanduitijs (water+co2+co etc.) en brokjesgesteenten, mineralen. Verdampingt.g.v. de naderIngzon + botsingen met de deeltjes van de zon. Vormeneen halo rond de kern.
De komeet Hale-Bobb, 1997/98Wit de stofstaartBlauw de gasstaart(plasma-) in het verlengde van lijnzon-komeet.
Het ZONNESTELSEL MAAKT DEEL UIT VAN DE “MELKWEG”-STELSEL. (200 miljardsterren)een anderstelsel: de Sombrero.onderinvloed van een anderstelsel de huidigevorm.Aan de randenzijnstofwolkentezien
Het zonnestelsel over 10 miljard jaar en langer.Helixnevelhet wittepuntje in het midden is het restant van de ster.Zeerveelmateriaal het heelalingeslingerddoorsnedenzeervelelichtjaren.
In het tweedeuur:een aantalplaneten en manen,door Bob van Rongen.
Eenwolk, inhetMelkwegstelsel, waarinnieuwesterrenwordengeboren.Bestaanduitgassen, silicatenenmetalen,zijnderestanten van oudesterren(-stelsels) RECYCLING(hergebruik)
Gelijkertijdonstondenmiljardenkleinere en groterekernen, waarvan een het centrum werd en de grootste: de ZON. Met een achttalgroteplaneten. (De 4 Aardse en de 4 Gasplaneten)
Einde van eenster:de zon over 4,5 miljardjaarDe brandstof is verbruikt (waterstof),gevolggeenkernfusiemeer.Gevolgsterstort in.opnieuwweergroteredrukZwelt op tot mogelijk de Aarde, vernietigt de planeten.Blaastzich op
Eenstervendester(witte punt)Na zichopgeblazentehebbenstoothijallegassen de ruimte in.
Eensterrenstelsel, gelijkend op onsMelkwegstelsel.doorsnede 100.000 lichtjaren.(L.J.)Zonnestelsel op 30.000 L.J. van het midden.In het middeneen “zwart gat”