Het studiekeuzeproces en studentenbegeleiding

1. Het studiekeuzeproces en studentenbegeleiding Sheila Baas Trainer en begeleider, Afd. Studentenbegeleiding april 2013

2. Inhoud: Het keuzeproces Verschil tussen vwo en hoger onderwijs Ervaringen van scholieren Ouders en hun rol en invloed Starten met studeren Studiebegeleiding

3. Keuzes maken en kiezen voor een studie is ingewikkeld ‘Bij het kiezen van een studie zou het het mooist zijn als iemand mij precies kan vertellen wat ik moet doen en me bij elke stap begeleidt. Maar ja… die bestaat niet.’ Emmy (19) Eigenlijk heeft ze geen idee. De ene dag wordt het diergeneeskunde, de andere dag toch maar Engels. We houden ons hart vast volgend jaar.’ Wouter (51), vader van eindexamenkandidate Kim (18) Ik heb twee keer een test gedaan, omdat ik echt niet wist wat ik wilde worden. Daar kwam toen beide keren uit dat ik groenteteler kon worden. Ja, daaaag!’ Chantal (18) Bron: Puberbrein binnenstebuiten

4. VALKUILEN BIJ STUDIEKEUZE Haastige spoed Te smalle basis De perfecte studie Tradities Vanzelfsprekendheden

5. Verschil vwo/hoger onderwijs Grotere hoeveelheden Stof is abstracter Hoor- en werkcolleges Meer zelf doen Meer vrijheid Discipline Engelstalige literatuur

6. Ervaringen uit gesprekken met scholieren Smal beeld van de opleiding, bepaald door het corresponderende schoolvak Zien studiekeuze vaak als het enige keuzemoment , in plaats van onderdeel van een ‘keten van keuzes’. NB: het is de eerste grote beslissing die ze zelf nemen. Zijn daarom positief verrast door de breedte van en keuzemomenten in een opleiding (minoren, profielen, varianten): verlicht keuzestress

7. Ervaringen uit gesprekken met studenten Studenten kijken op eigen studiekeuzeproces terug als grillig, bepaald door toevalligheden, geeft soms ongemak. Studenten zijn vaak kritisch over adviezen van schooldecanen. Met name in de ‘harde’ bèta krijgen meisjes vaker een negatief advies van docenten of schooldecanen. In het eerste jaar verandert het blik op hun vak enorm. Ze ervaren de breedte van het vak, hun interesses kunnen sterk veranderen, vaak positief.

8. Wat willen de scholieren weten? Feitelijke informatie over de opleiding door een autoriteit: Hoe zit de opleiding in elkaar? Welke vakken en keuzemogelijkheden heb ik? Wanneer ben ik geschikt voor die opleiding? Wat leer ik nu eigenlijk? En waarom is dat interessant voor mij? Wat kan ik er mee worden? Authentieke ervaringen van studenten: Hoe is het nou echt? Is het moeilijk? Wat vind jij leuk of niet leuk aan je studie? Waarom heb jij het gekozen? Zijn die Engelse boeken moeilijk? Is Wiskunde belangrijk? Was jij goed in Engels of Wiskunde? Hoe vind ik een kamer? Verschillen tussen school en universiteit

9. Ouders hebben veel invloed op de keuze van hun kind(Trouw, 15 januari 2012) Vraag aan eerstejaars: 'Wie was voor jou de belangrijkste adviseur bij het maken van je keuze?' 47% ouders 29% docenten 26% iemand die het vak studeert Vandaar: inzet van studenten op de informatiemarkt (en op vele andere momenten leerlingencontact) Bron: WO-instroommonitor 2012

10. Het puberbrein Hersenen nog niet volgroeid: • Geen helikopterview • matig vooruit kijken (bron: Puberbrein binnenstebuiten)

11. U als studiekeuzecoach Praat over ervaringen tijdens bezoeken Luister goed Vraag door Kom er nog eens op terug Dring niets op.

12. U als studiekeuzecoach Motivatie en Enthousiasme Steun Sturing Inspiratie = Positieve aandacht

13. Op het spoor komen van interessescoachen aan de keukentafel De rode lijn zien te vinden Vragen stellen en antwoorden zoeken: . Wat voor boeken of tijdschriften lees je? . Wat doe je in je vrije tijd? Wat deed je als kind graag? Welke vakken vind je leuk? Waar word je vrolijk van ? Wie of wat vind je “maar niks”

14. Stappenplan studiekeuze Kijk naar ambities, interesses en capaciteiten Van ‘oriënteren’ naar ‘de knoop doorhakken’, van breed naar smal - Oriënteren - Verkennen - Verdiepen - Knoop doorhakken Bekijk websites en brochures, doe een studiekeuzetest, bezoek voorlichtingsactiviteiten, benader oud-leerlingen, raadpleeg onafhankelijke bronnen/vergelijkingswebsites Eventueel contact met studieadviseur

15. Goede voorbereiding is halve werk Studenten die zich goed voorbereiden op hun studiekeuze behalen betere studieresultaten in het eerste jaar onderzoek Radboud Universiteit onderzoek Startmonitor Studiekeuze123 Studiekeuzegesprekken Radboud Universiteit Goede studiekeuze wordt steeds belangrijker! huidige kabinetsplannen

16. Studeren thuissituatie(top)sportfinanciën bijbaan functiebeperking/ wonen/reizen ziekte studiesucces studiekeuze/ studeerproblemen-motivatie Ondernemerschap Bindend studie-advies OP TIJD STARTEN Bestuurswerk toekomstperspectief

17. Start van de studie Deelnemen introductie belangrijk Begeleiding door ouders tijdens eerste jaar Studenten moeten wennen, neem daarvoor de tijd Voor ouders organiseren opleidingen en studie-verenigingen ouderdagen

18. Afdeling Studentenbegeleiding, onderdeel van Dienst Studentenzaken professionals: Studentendecanen financien, juridisch Studiekeuze- en loopbaanbegeleiding Studentenpsychologen persoonlijke problemen Trainers/begeleiders studievoortgang

19. Studeren met een specifieke hulpvraag Alle studenten moeten zoveel mogelijk in staat gesteld worden om met succes een opleiding te volgen: Sommige studenten hebben iets extra’s nodig Er zijn passende voorzieningen te regelen Begeleiding op maat: het maatjesproject Meld je tijdig bij een studentendecaan of je studieadviseur!

20. Studiebegeleiding Boekjes op de informatietafels aanwezige collega’s http://www.ru.nl/studenten/begeleiding/welkom/ http://www.ru.nl/studereninnijmegen

21. Tot slot • Geef uw kind de tijd • Rationaliseer niet te veel • Ga op stap!