Normalisatie en Risicobeheersing Boorproces

1. Normalisatie en Risicobeheersing Boorproces 28 oktober 2008 Ir. G.J.Dijkstra Tebodin

2. Normalisatie & Risicobeheersing Boorproces • Normalisatie: Wat is het, doel en nut • Hoe verloopt het normalisatieproces • Boorproces en normalisatie • Hoe verder?

3. Normalisatie :Wat is het ? Definitie normalisatie (NEN): “Normalisatie is het opstellen van (technische) regels om daarmee orde of eenheid te scheppen op gebieden waar deze ordening noodzakelijk of gewenst is en zo bij te dragen aan een veiliger en doelmatiger maatschappij” Denkoefening NSTT leden: Vervang : ”Maatschappij” door “Boorproces”

4. Normalisatie: Wanneer? Normalisatie vindt plaats bij voordelen voor: • Bruikbaarheid • Besparing in tijd, materiaal en geld • Uitsluiten van verwarring • Veiligheid en gezondheid • Milieu Deze voordelen zijn te behalen bij: • Massale en meervoudige toepassing (vb.:productnormen) • Grensoverschrijdende processen tussen verschillende disciplines (vb.:systeemnormen)

5. Normalisatie: Nut (1)? • Efficiency (dimensies, koppelbaar, typebeperking componenten etc) • Basis voor kwaliteit en vermijden van fouten (vaste oplossingen voor regelmatig terugkerend technische problemen) • Identificatie van risico’s • Gemeenschappelijke basis voor marktpartijen • Kennisdeling en –verspreiding (opslag vakkennis, weergave ‘state of the art’)

6. Normalisatie: Nut (2)? Een norm heeft geen wettelijke status maar: Uniforme aanpak en beoordeling geeft gemeenschappelijke basis voor marktpartijen: • Basis voor contracten • Basis voor vergunningeisen • Basis/referentie voor regelgeving • Basis voor certificaten • Basis voor productaansprakelijkheid (MINIMUM EISEN, HET MAG ALTIJD BETER !) • Basis bij slechting van geschillen

7. Het Normalisatieproces: Hoe (1)? • In normcommissies met een specifieke en zorgvuldig bewaakte overlegstructuur tussen alle belanghebbende partijen, gebaseerd op consensus. Draagvlak! • Draagvlakvergroting door referenties in regelgeving (Vb.: Toelichting AMVB Buisleidingen) en toetsing door onafhankelijke geaccrediteerde partijen (Notified Bodies)

8. Structuur en proces NEN 3650 serie Normcommissie transportleidingen (NC 310 004) (Overheid en bedrijfsleven) NEN 3650 serie, herziening om de 5 jaar) Werkgroepen NC: -Ontwerp -Bedrijfsvoering & Veiligheid -Materialen -Corrosiebescherming -Uitvoering Tekstvoorstellen Norm + Herziening • BRANCHE: • Deelname NC en WG’s • Commentaar/errata/ praktijk-ervaringen/ nieuw beleid 07/04/2004 GU-IIR 8

9. Het Normalisatieproces: Hoe (2)? Normalisatie is een continu proces: Voortschrijdend inzichten en terugkoppeling vanuit de branche aangaande • techniek • Milieu, duurzaamheid • veiligheid • Economie worden elke 5 jaar geëvalueerd en kunnen leiden tot een herziene uitgave van de norm

10. Bestaande normalisatie boorproces(1) NEN 3650 serie: • NEN 3650 • NEN 3651 Kruisingen • (NEN 3653) • NPR 3659 • NTA 8000 RWS, Dienst weg-en waterbouwkunde • Richtlijn boortechnieken (normatief karakter)

11. Bestaande normalisatie Boorproces Toepassingsgebied NEN 3650 serie NEN NEN-EN 1555 NEN-EN 1091 NEN-EN 13941 (CUR 59 en 122) Rode gebied omvat alle kruisingen met belangrijke Waterstaatswerken !

12. Normalisatie: Wat (1)? Doelvoorschriften: • Algemene functionele eisen • Veiligheid • Duurzaamheid • Milieu • Invulling door de branche/contractpartij • Toetsing achteraf • Veelruimte voor eigen invulling

13. Normalisatie: Wat (2) ? Gedetailleerde technische voorschriften: • Vormgeving • Onderzoek vooraf • Berekeningen • Constructieve voorzieningen • Uitvoeringstechniek • Procesbeheersing (monitoring, controle, bijsturing!) • Vastleggen eindresultaat (revisiemeting/tekening) • Gegevensoverdracht (alle projectfasen)

14. Normalisatie: Wat (3)? Gedetailleerd mag, maar voorkom verstarring: (Fragmentenuitvoorwoord NEN 3650:) “De (..) gestelde eisen zijn veiligheidseisen. Afwijking van de (deterministische) eisen in deze norm is mogelijk, indien wordt aangetoond dat hetzelfde of een hoger veiligheidsniveau wordt bereikt” “Degenen die de norm toepassen moeten bekend zijn met de materie en daartoe de nodige deskundigheid bezitten” “De ontwerper, bouwer of gebruiker van buisleidingsystemen wordt erop gewezen dat deze norm geen ontwerpspecificatie of handboek is”

15. Boorproces, Vergunning en Normalisatie initiatief (regelgeving) vergunning Beheer ontwerp onderzoek uitvoering oplevering Stakeholders (Overheid + Bedrijfsleven) Gebaseerd op consensus! Normalisatie

16. Normalisatie & Risicobeheersing Boorproces Ontwerp (en Bestek): • Boorprofiel, Bochtstraal, diepte (Onmogelijkheden!) • Intrede- , uittredehoek • Materiaalkeuze • Trekkrachten tijdens uitvoering • Belastingen in de eindsituatie • Bekleding en afwerking verbindingen • Invloed grondgesteldheid (altijd lokaal onderzoek!) (bestuurbaarheid, muddruk,stabiliteit boorgat) • Invloed hulpconstructies ( trekken damwanden !)

17. Boorproces, Vergunning en Normalisatie initiatief (regelgeving) vergunning Beheer ontwerp onderzoek uitvoering Alternatieven! Boorprofiel Materiaal buisgeometrie Trekkrachten Buis-grond- interactie boorgatstabiliteit oplevering Input NSTT Normalisatie

18. Normalisatie & Risicobeheersing Boorproces Vermindering risico’s door onderzoek (1): • Geotechnisch onderzoek (NEN 3650, NEN6740) • Grondsoorten (slappe lagen, grind) • Gelaagdheid • Grondwater, stijghoogten • Berekening boorprocesparameters • Maximale en minimale boorvloeistofdrukken • Mogelijke kwel langs de leiding • Nagaan invloed boren op de omgeving (zettingen, rijzingen, uittreden boorvloeistof)

19. Normalisatie & Risicobeheersing Boorproces Vermindering risico’s door onderzoek (2): • Milieutechnisch onderzoek • Historisch onderzoek (desk- en veld studie?) • Kabels en leidingen • Lokale obstakels(grondradar?) • Eisen aan inhoud en presentatie gegevens

20. Risico’s Boorproces en Normalisatie initiatief (regelgeving) vergunning Beheer ontwerp onderzoek uitvoering oplevering -Geotechnisch -Historisch Betrouwbaar! Volledig! TIJDSDRUK! Richtlijnen NSTT Bedrijfsproces aannemer Normalisatie

21. Normalisatie en Risicobeheersing Boorproces Uitvoering: • Voorschriften m.b.t. toe te passen sleufloze uitvoeringsmethode • Afh van belang waterstaatswerk • Afhankelijk van grondgesteldheid • Voorschriften t.a.v. gekozen uitvoeringsmethode • Instellen procesparameters (op basis grondonderzoek!) • Frontsteundruk bij gesloten frontboringen • Boorspoeling, boorsnelheid, muddruk bij HDD’s • Materiaal en materieel • Tijdelijke constructies

22. Boorproces, Vergunning en Normalisatie initiatief (regelgeving) vergunning Beheer ontwerp onderzoek uitvoering oplevering Materiaal Materieel TIJDSDRUK! Onvoldoende kennis Procesparameters vs ondergrond Boorvloeistof boorgatstabiliteit Bedrijfsproces aannemer Input NSTT Normalisatie

23. Normalisatie en Risicobeheersing Boorproces: Oplevering • Voorschriften m.b.t. Gegevensoverdracht • Tijdstip • Inhoud en presentatie onderzoeksgegevens • Inhoud en presentatie (revisie)metingen • Specifieke eisen aan overdracht/interpretatie gegevens ? • Etc Beheer • Eisen t.a.v operating manual • Eisen aan organisatie en procedures • Eisen t.a.v. periodieke metingen en controles

24. Boorproces, Vergunning en Normalisatie initiatief (regelgeving) vergunning Beheer ontwerp onderzoek uitvoering oplevering Revisiemeting (meetapparatuur!) Gegevensoverdracht Betrouwbaar Volledig! Bedrijfsproces Aannemer Input NSTT ? Normalisatie

25. Normalisatie: Risico’s (1) ? Verstarring (Ontwerpers/uitvoerders en handhavers) • letterknechterij, ‘indekken’ • belemmering creativiteit en innovatie Terugkoppeling uit de branche, Periodieke herziening ! Ondeskundig gebruik (we ‘voldoen aan de norm’, maar niet echt) • Standaard berekening zonder overdenken en toetsing lokale omstandigheden en uitgangspunten • Ontwerpuitgangspunten worden niet vervuld in de uitvoering

26. Normalisatie: Risico’s(3)? Handhaving gebrekkig: • Onvoldoende vakinhoudelijke kennis en ervaring bij overheden, ‘notified bodies’ en certificerende instellingen leidt tot onjuiste toepassing of zelfs tot het niet toepassen van de vigerende nor (papieren tijger)

27. Risicobeheersing boorproces en Normalisatie: Hoe verder? Herziening NEN 3650 serie start eind 2008! • Opname design rapport NSTT • Voorschriften t.a.v. revisiemeting en overdracht van documenten bij oplevering • Specifieke voorschriften per leidingmateriaal? (Staal,Gietijzer, HDPE, Beton) Suggesties voor aanpassing huidige document: Nu indienen bij de NC 310.004!

28. Tenslotte: Normalisatie vervangt Vakmanschap niet.... Hoezo : de boring is vastgelopen? We hebben toch volgens de norm gewerkt !!?