Przegląd techniczny

1. Przegląd techniczny

2. Definicja maszyny Według Dyrektywy UE „maszyna” to: • zespół, wyposażony lub przeznaczony do wyposażenia w mechanizm napędowy inny niż bezpośrednio wykorzystujący siłę mięśni ludzkich lub zwierzęcych, składający się ze sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jedna wykonuje ruch, połączonych w całość mającą konkretne zastosowanie, • zespół sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jedna wykonuje ruch, połączonych wcałość, przeznaczony do podnoszenia ładunków, a którego jedynym źródłem mocy jest bezpośrednie wykorzystanie siły ludzkich mięśni,

3. Przegląd techniczny w budownictwie Przegląd techniczny w budownictwie • to czynności polegające na sprawdzeniu stanu technicznego budynku oraz sporządzeniu po ich zakończeniu stosownego protokołu zawierającego niezbędne informacje o jego stanie technicznym. A więc zgrupowane w formie uwag spostrzeżenia, co do występujących nieprawidłowości, uszkodzeń i mankamentów funkcjonalnych obiektu oraz jego otoczenia (osobno w każdej z występujących branż kontrolnych). Protokół z wykonanego przeglądu technicznego stanowi, zgodnie z zakresem kontroli, kompendium wiedzy o stanie technicznym budynku i poza sformułowanymi uwagami do stanu technicznego wyposażony jest również w część opisową ujmującą zasady budowy, kompozycję, charakterystykę materiałową i technologiczną elementów składowych budynku oraz stanu jego otoczenia. • Przeglądy pięcioletnie budynków są z racji obowiązujących przepisów (patrz art. 61 i 62 Prawa budowlanego) obowiązkowe i mają charakter okresowy

4. Przegląd techniczny maszyny Przegląd techniczny maszyny to • sprawdzenie stanu technicznego maszyny, urządzenia bądź linii technologicznej, połączone z regulacją, wymianą olejów, smarów, filtrów, itd. oraz usuwaniem drobnych usterek, • konserwacja - zabiegi mające na celu utrzymanie maszyny, urządzenia bądź linii technologicznej w dobrym stanie technicznym, pozwalającym na prawidłowe i bezpieczne użytkowanie, • remont –doprowadzenie maszyny, urządzenia bądź linii technologicznej do prawidłowego stanu technicznego, zapewniającego poprawną pracę określoną w instrukcji użytkowania polegający na wymianie części, elementów, podzespołów. Wyróżnia się remonty bieżące, średnie i kapitalne. • Czynności wykonywane podczas konserwacji, przeglądów i remontów oraz częstotliwość ich wykonania są opisane w DTR dla urządzeń

5. Dokumentacja techniczno-ruchowa • Dokumentacja techniczno-ruchowa (DTR) zwana również paszportem maszyny, jest opracowywana dla każdego urządzenia lub maszyny i powinna zawierać: charakterystykę techniczną i dane ewidencyjne, rysunek złożeniowy, wykaz wyposażenia normalnego i specjalnego, schematy kinematyczne, elektryczne i pneumatyczne, schemat funkcjonowania, instrukcję obsługi, instrukcję użytkowania instrukcję konserwacji i smarowania, instrukcję bhp normatywy remontowe wykaz części zamiennych, wykaz faktycznie posiadanego wyposażenia, wykaz załączonych rysunków, wykaz części zapasowych.

6. Dla obrabiarek DTR zawiera: • dane ewidencyjne, • spis rysunków • opis techniczny z określeniem wielkości charakterystycznych obrabiarki i wykazem wyposażenia normalnego i specjalnego, • opis sposobu transportowania obrabiarki ilustrowany rysunkami wykazującymi miejsca złożenia lin podczas transportu suwnicą, • opis ustawienia i fundamentowania obrabiarki na stanowisku pracy wraz z rys. fundamentu • opis przyłączenia obrabiarki do sieci elektrycznej oraz jej uziemienia lub zerowania, • opis sposobu czyszczenia obrabiarki przed uruchomieniem, • instrukcję smarowania, • opis przeznaczenia poszczególnych dżwigni, korb, pokręteł, wyłączników itp. opis sposobu uruchomienia obrabiarki, • szczegółowy opis eksploatacji obrabiarki, • schemat elektryczny ideowy i montażowy • schemat kinematyczny obrabiarki, opis poszczególnych zespołów i mechanizmów obrabiarki wraz z rysunkami • opis wyposażenia normalnego i specjalnego • opis regulacji i usuwania usterek w poszczególnych zespołach i mechanizmach obrabiarki, • określenie cyklu naprawczego oraz uwagi dotyczące konserwacji, przeglądów, remontu bieżącego, remontu średniego i remontu głównego oraz odbioru technicznego po remontach, • katalog części zamiennych, • karty pomiarów dokładności obrabiarki.

7. W przedsiębiorstwie, które zakupiło urządzenie lub maszynę, dokumentację DTR otrzymuje dział głównego mechanika. • Jeżeli nie zawiera ona oddzielnie wykonanych instrukcji smarowania i obsługi, to dział głównego mechanika powinien opracować takie instrukcje na podstawie DTR i umieścić je na stanowisku pracy. • Dział głównego mechanika opracowuje na podstawie DTR • kartę maszynową, która zawiera: • dane ewidencyjne, czyli nazwę maszyny, typ, nr fabryczny, nr inwentarzowy, rok budowy, rok ustawienia i miejsce ustawienia, wielkości charakterystyczne maszyny, rysunek lub zdjęcie maszyny, wymiary zewnętrzne maszyny u jej masę, dane dotyczące napędu, dane dotyczące wyposażenia normalniego i specjalnego, dane eksploatacyjne maszyny.

8. Przepisy prawa dotyczące przeglądów technicznych maszyn i urządzeń • DYREKTYWA 2006/42/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie maszyn • Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 października 2008 w sprawie zasadniczych wymagań do maszyn (wejście w życie grudzień 2009) • Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. Nr 122, poz. 1321 i z 2002 r. Nr 74, poz. 676) • Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 lipca 2002 r w sprawie w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu. (Dz. U. Nr 120, poz. 1021) wraz ze zmianą z dnia 3 lutego 2003 (Dz. U Nr 28 poz. 240)

9. Przepisy prawa dotyczące przeglądów technicznych maszyn i urządzeń • Ustawaz dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym. (Dz. U. z dnia 19 sierpnia 1997 r.) z późniejszymi zmianami • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. z dnia 26 lutego 2003 r.) • Rozporządzenie Ministra Transportu z dnia 15 października 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia

10. Maszyna jako system z przepływem energii i informacji oraz możliwością obserwacji diagnostycznej.

11. Definicja diagnostyki • Jest to określenie szeroko rozumianego stanu technicznego urządzeń za pomoce obiektywnych metod i środków dla podwyższenia ich trwałości, niezawodności i efektywności działania. • Według Ziemskiego i Pszczołowskiego diagnostyka to rozeznanie jakiegoś stanu rzeczy (obiektu) i jego tendencji rozwojowych na podstawie jego objawów (symptomów) i znajomości ogólnych prawidłowości - do celów planowego działania.

12. Diagnostyka techniczna charakteryzuje się następującymi trzema zadaniami: • diagnoza - określenie aktualnego stanu technicznego, • geneza - określenie przyczyn istniejącego aktualnie stanu, • prognoza - określenie przedziału czasowego, w którym należy spodziewać się następnej zmiany stanu technicznego.

13. Intensywność uszkodzeń maszyny jako funkcja czasu eksploatacji.

14. Etapy istnienia obiektu • Etapy istnienia obiektu w aspekcie diagnostyki: • Fazy wytwórcze • Projektowanie • Produkcja • Fazy eksploatacyjne • Użytkowanie • Obsługa • Likwidacja

15. Proces projektowania jest etap ideowej syntezy obiektu o właściwościach umożliwiających spełnienie określonych w tej fazie wymagań wynikających z realizacji wszystkich etapów istnienia obiektu. • Proces produkcji jest etap materialnej syntezy obiektu o założonych i wymaganych właściwościach (o określonym w fazie projektowania potencjale użytkowym). Obiekt stanowi więc materialny model idei projektowych.

16. Proces użytkowania jest to proces wytwarzania określonego efektu użytkowego, więc proces realizacji zadań do jakich obiekt został stworzony. Faza użytkowania jest główną fazą w okresie życia obiektu. Procesowi temu towarzyszy proces zmniejszania potencjału użytkowego. • Proces obsługiwania jest proces mający na celu nadanie obiektowi określonego potencjału użytkowego. • Proces likwidacji (złomowanie) jest proces mający na celu rozformowanie struktury (unicestwienie) obiektu oraz odzyskanie materiałów i elementów przydatnych. Jest to więc proces odwrotny do procesu produkcji.

17. Rozróżnia się trzy formy obsługiwania: • Obsługiwanie regeneracyjne: • Terapeutyczne, • Profilaktyczne, • Wymuszone zewnętrzne, • Regulacje, • Naprawy elementów, • Wymiany elementów, • Zaopatrzenie, • Usuwanie produktów zużycia • Wymuszone samoczynne, • Naturalne (autoregeneracja),

18. Obsługiwanie generacyjne: • Generacyjne wymuszone, • Generacyjne naturalne: • Docieranie, • Formowanie, • Osiadanie, • Uodparnianie, • Wstępne starzenie, • Nagrzewanie

19. Obsługiwanie degeneracyjne: • Kompresja struktury, • Dezorganizacja struktury, • Regresja struktury.

20. Rozróżnia się następujące przemiany właściwości obiektu: • Zmiany generacyjne ideowe, materialne i wtórne, • Zmiany regeneracyjne, • Zmiany degeneracyjne

21. W badaniach diagnostycznych wyróżnia się następujące klasy stanów diagnostycznych: • Sprawności, • Niesprawności, • Zdatności, • Niezdatności.

23. Dozór techniczny • Dozorowi technicznemu podlegają urządzenia techniczne począwszy od fazy projektowania, wytwarzania, obrotu oraz eksploatacji. • Decyzje dozoru technicznego • Wszystkie urządzenia objęte dozorem technicznym mogą być eksploatowane tylko i wyłącznie na podstawie decyzji zezwalającej na ich eksploatację, która jest wydawana przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego .Na eksploatującym urządzenie ciąży obowiązek niezwłocznego zawiadomienia właściwej jednostki dozoru technicznego o każdym niebezpiecznym uszkodzeniu urządzenia lub nieszczęśliwym wypadku związanym z jego eksploatacją

24. Dozór techniczny • Jednostka dozoru technicznego może wydać decyzję o wstrzymaniu eksploatacji urządzenia w  przypadkach, gdy: • eksploatujący nie przestrzega przepisów o dozorze technicznym, • nastąpi stwierdzenie zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzkiego oraz mienia i środowiska.

25. W zakresie działania Urzędu Dozoru Technicznego są: • Wszelkie maszyny służące do przemieszczania osób lub ładunków w ograniczonym zasięgu, czyli: • wciągarki i wciągniki, • żurawie, • dźwigniki (podnośniki), • wyciągi towarowe, podesty ruchome, przenośniki okrężne kabinowe i platformowe,jak również: • wózki jezdniowe podnośnikowe z mechanicznym napędem podnoszenia, • dźwigi do transportu osób lub ładunków, dźwigi budowlane, • urządzenia techniczne służące do przemieszczania kontenerów przy pracach przeładunkowych.

26. Zakres działania TDT • Wykonywanie dozoru technicznego nad: • urządzeniami technicznymi zainstalowanymi na obszarze kolejowym, w kolejowych pojazdach szynowych oraz na bocznicach kolejowych, • osobowymi i towarowymi kolejami linowymi oraz wyciągami narciarskimi, • zbiornikami, w tym cysternami wykorzystywanymi w ruchu kolejowym, drogowym i żegludze śródlądowej, • urządzeniami technicznymi na statkach morskich, z wyłączeniem statków, na których urządzenia techniczne objęte są nadzorem technicznym instytucji klasyfikacyjnej, pontonach, dokach oraz na terenie portów i przystani morskich nad urządzeniami związanymi bezpośrednio z żeglugą morską, w szczególności urządzeniami ciśnieniowymi, bezciśnieniowymi zbiornikami (cysternami) i dźwignicami, • urządzeniami technicznymi w ciągach technologicznych portowych baz przeładunkowych oraz urządzeniami technicznymi stanowiącymi wyposażenie innych stanowisk usytuowanych na terenie przeznaczonym do prac przeładunkowych i innych czynności wchodzących w zakres obsługi żeglugi morskiej, • wydawanie świadectw dopuszczenia pojazdów do przewozu niektórych materiałów niebezpiecznych, na podstawie odrębnych przepisów, • wydawanie decyzji w sprawach wynikających z wykonywania dozoru technicznego nad urządzeniami technicznymi, • prowadzenie ewidencji eksploatowanych urządzeń technicznych,

27. Badanie techniczne pojazdu • Na podstawie art. 81 Ustawy z dnia 20.06.1997 - Prawo o ruchu drogowym, badaniom technicznym podlegają pojazdy samochodowe, ciągniki rolnicze, motorowery i przyczepy. • Badanie techniczne jest przeprowadzane na koszt właściciela pojazdu w Stacji Kontroli Pojazdów i ma na celu • sprawdzenie cech identyfikacyjnych pojazdu, • sprawdzenie pojazdu pod względem bezpieczeństwa użytkowania zarówno dla osób nim jadących jak i innych uczestników ruchu, ochrony środowiska oraz ich obowiązkowego wyposażenia. • System badań technicznych obejmuje różne rodzaje badań, od okresowych, którym cyklicznie podlegają prawie wszystkie pojazdy poruszające się po drogach, przez pierwsze badania techniczne np. dla pojazdów sprowadzonych z zagranicy, badania dodatkowe aż po specjalistyczne badania, którym muszą być poddane np. pojazdy uczestniczące w wypadku drogowym. • W polskim systemie badań technicznych funkcjonują trzy rodzaje stacji, • okręgowe oraz • dwa rodzaje stacji podstawowych. • Stacje okręgowe są upoważnione do przeprowadzania wszystkich rodzajów badań, wszelkiego rodzaju pojazdów, • natomiast stacje podstawowe są upoważnione do badania pojazdów w ograniczonym zakresie. Zakres badań stacji podstawowej jest zależny od jej możliwości technicznych, jak również od tego, w okresie obowiązywania, jakich przepisów prawnych uzyskała zezwolenie starosty na przeprowadzanie badań. Od momentu wejścia w życie Przepisów wprowadzających Ustawę o Swobodzie Gospodarczej stacje podstawowe mogą jedynie uzyskać uprawnienia do przeprowadzania badań w zakresie ograniczonym do kontroli pojazdów pod względem bezpieczeństwa jazdy i ochrony środowiska.

28. Okresowe badania techniczneNajczęściej wykonywanymi badaniami pojazdów są badania okresowe. Motocykle, samochody osobowe, samochody ciężarowe o d.m.c. do 3,5t oraz przyczepy o d.m.c. do 3,5t podlegają badaniom w systemie 3, 2, 1, 1. Oznacza to, że pierwsze badanie pojazdu, należy przeprowadzić przed upływem trzech lat od daty pierwszej rejestracji, następnie po dwóch latach a później corocznie. Nie dotyczy to jednak pojazdów używanych jako: • taksówka osobowa, pojazdów o liczbie miejsc od 5 do 9 wykorzystywanych do zarobkowego transportu osób, • pojazdów zasilanych gazem, • pojazdu marki "SAM", pojazdu uprzywilejowanego, • nauki jazdy oraz  pojazdu wykorzystywanego do przewozu materiałów niebezpiecznych. Pojazdy te podlegają corocznym badaniom technicznym.Inne rodzaje pojazdów np. samochody ciężarowe o d.m.c. powyżej 3,5t, również podlegają badaniom technicznym przeprowadzanym corocznie. Wyjątek stanowią autobusy o liczbie miejsc, powyżej 15, których badania w stacji kontroli pojazdów należy dokonywać, co pół roku, oraz ciągniki rolnicze, które podlegają badaniom diagnostycznym w systemie 3,2,2…Motorower, przyczepa lekka i pojazd zabytkowy nie podlegają okresowym badaniom technicznym.

29. Dodatkowe badania techniczne • Badania dodatkowe przeprowadza się niezależnie od badań okresowych i podlegają im pojazdy, które: • zostały skierowane przez policję lub starostę, w przypadku uzasadnionego podejrzenia, że zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego lub środowisku, • zostały skierowane przez starostę, w celu ustalenia nieznanych danych technicznych pojazdu, • przystosowano do wykorzystywania jako taksówka, pojazd uprzywilejowany lub do nauki jazdy

30. Specjalistyczne badania techniczne • Specjalistyczne badania techniczne są wykonywane: • w przypadku pojazdów, które uczestniczyły • w kolizji lub wypadku drogowym i są wykonywane na podstawie skierowania policji lub starosty. • Podczas tego badania przeprowadzana jest pełna kontrola stanu technicznego obejmująca swym zakresem badanie okresowe dla danego rodzaju pojazdu, wszystkie badania dodatkowe np. badanie instalacji gazowej oraz dodatkowe sprawdzenie konstrukcji nośnej pojazdu i układu jezdnego. • Na życzenie właściciela pojazdu może być dokonany pomiar punktów bazowych podwozia pojazdu, • Badaniom specjalistycznym podlegają również pojazdy, które będą wykorzystywane do przewozu materiałów niebezpiecznych, pojazdy, w których dokonano zmian konstrukcyjnych, zarejestrowane po raz pierwszy za granicą oraz autobusy, poruszające się po autostradach i drogach ekspresowych z prędkością 100 km/h.

31. Badania pojazdów typu „SAM” • Pojazdy określane jako "SAM", są to pojazdy zbudowane przy wykorzystaniu nadwozia, podwozia lub ramy konstrukcji własnej, do której zaadaptowano z innych pojazdów układ napędowy, kierowniczy, hamulcowy itd. Badania tego typu pojazdów można przeprowadzić w stacjach okręgowych oraz niektórych stacjach podstawowych posiadających odpowiednie upoważnienie.Badanie pojazdu SAM polega na sprawdzeniu: • prawidłowości konstrukcji i poprawności montażu; • czy pojazd odpowiada warunkom technicznym; • czy przedmioty wyposażenia i części badanego pojazdu są oznaczone znakami homologacji lub znakiem bezpieczeństwa • oraz czy stan faktyczny pojazdu odpowiada warunkom technicznym zgłoszonym przez właściciela pojazdu we wniosku. • Na podstawie decyzji starosty o nadaniu numeru nadwozia / podwozia, wykonany zostaje numer i tabliczka znamionowa pojazdu. Po przeprowadzonej kontroli stacja wydaje zaświadczenie o przeprowadzonym badaniu na zgodność z warunkami technicznymi oraz dokument identyfikacyjny, na których podstawie można dokonać rejestracji pojazdu we właściwym wydziale komunikacji.

32. Badania pojazdów zabytkowych • Pojazdy zabytkowe podlegają tylko jednemu badaniu technicznemu, na podstawie, którego zostają dopuszczone do ruchu przez właściwy wydział komunikacji. Badanie takiego pojazdu można przeprowadzić na stacji okręgowej i obejmuje: • sprawdzenie zgodności z warunkami określonymi w przepisach o warunkach technicznych, • prawidłowości działania poszczególnych mechanizmów pojazdu, w szczególności pod względem bezpieczeństwa jazdy • oraz porównania stanu faktycznego pojazdu z warunkami zgłoszonymi przez właściciela pojazdu we wniosku. • Po przeprowadzonej kontroli stacja wydaje zaświadczenie o przeprowadzonym badaniu na zgodność pojazdu zabytkowego z warunkami technicznymi oraz protokół oceny stanu technicznego z zawartymi ograniczeniami w sposobie użytkowania.