Univerzitet u Sarajevu Fakultet za kriminalistiku, kriminologiju i sigurnosne studije

1. Univerzitet u SarajevuFakultet za kriminalistiku, kriminologiju i sigurnosne studije Policijski sistem SAD-a

2. Osvrt na istorijski razvoj • Razvoj policije u SAD-u je tekao je uporedo sa procesom kolonizacije njenih teritorija; • Proces oblikovanja policije u SAD-u je imao vrlo sličnu razvojnu fazu kao i u V.B.; • Engleski doseljenici su u 17. i 18. stoljeću donijeli sistem očuvanja javnog reda i mira (šerifi, redari, sudije za prekršaje, noćna straža); ovakav sistem je bio zastupljen u sjevernim kolonijama. • Na jugu je postojala patrola koja je nadzirala robove; • Na zapadu i jugozapadu postojale su alcalde; • Postepeno je sistem očuvanja javnog reda i mira koji je postojao na sjeveru proširen na ostatak zemlje.

3. 30-ih i 50-ih godina 19. vijeka uvidjelo se da ovakav sistem očuvanja javnog reda i mira nije adekvatan, te se pristupa formiranju plaćene policije; • Dolazi do ujedinjenja dnevnih straža sa noćnim. Time je policija postala dostupna 24 sata; • U tome prednjači Filadelfija, gdje je 1833. donesen propis o stvaranju plaćene policije (24 pripadnika dnevne i 120 pripadnika noćne smjene); • Ovaj primjer slijedi Boston (1838), Njujork (1844), kao i drugi gradovi; • Većina gradova sedamdesetih godina 19. v imala je svoje policijske uprave, dok je u ruralnim sredinama, okružni šerif bio najutjecajniji policijski službenik; • Poseban značaj se u 19. vijeku pridavao privatnim grupama ( vigilantima); • Ovi pokreti postoje i danas-guardian angels.

4. Teorije o nastanku policije • Teorija o kontroli nereda; • Teorija o kontroli kriminala; • Teorija o kontroli klasnih sukoba; • Teorija o urbanoj disperziji.

5. Modeli rada policije u SAD • Model rada u skladu sa vladajućom politikom (Od sredine 18. vijeka do sredine devedesetih godina 19. vijeka); • Doba napretka (od sredine devedesetih 19. v do sredine 20-ih 20. v); • Doba rada u skladu sa zakonom (period od 20-ih do 60-ih godina 20.v); • Rad policije u zajednici (od osamdesetih godina 20.v)

6. Osvrt na aktuelnu organizaciju policije • Današnja organizacija policijskog sastava je posljedica organizacije i karaktera političkog sistema, odnosno državne vlasti; • SAD nemaju jedinstvenu policijsku organizaciju: postoji više nivoa i formi organiziranja; • Dakle policijski sistem SAD je fragmentiran i decentraliziran • Shodno kazanom postoje: • Policijske organizacije na nivou federalne vlasti; • Policijske organizacije pojedinih saveznih država; • Policijske organizacije u okruzima (3.000 okruga); • Policijske organizacije u gradovima; • Policijske organizacije u više od 15 000 naselja i sela.

7. Kratak osvrt na proces oblikovanja federalnih institucija • Razvoj federalnih policijskih snaga je tekao sporije u odnosu na uspostavljanje policije na nižim nivoima; • 1789. formirana mala flota, koja se bavila borbom protiv krijumčarenja; kasnije će ona prerasti u obalsku stražu; • Iste godine uspostavljen je Ured federalnog šerifa (u čijoj je nadležnosti bilo istraživanje poštanskih krađa i krivičnih djela protiv željeznice, istraživanje ubistava) • 1836. ustpostavljena je funkcija poštanskog inspektora; • 1865. uspostavljena Tajna služba; • 1908. Federalni istražni biro (FBI).

8. Pregled aktuelnih federalnih policijskih snaga U okviru Ministarstva finansija djeluju: • Odjeljenje za duhan, alkohol i vatreno oružje; • Američka carinska služba; • Tajna služba; • Odjeljenje za poreze na prihode; U okviru ministarstva pravosuđa: • Federalni istražni biro (FBI); • Uprava za borbu protiv narkotika; • Služba šefova policije; • Službe za imigraciju i naturalizaciju; • Federalni Maršali; • Direkcija poštanske službe.

9. Ministarstvo finansija 1. Odjeljenje za duhan, alkohol i vatreno oružje: Ovo odjeljenje u okviru svoje nadležnosti provodi zakone koji se odnose na kontrolu proizvodnje i distribucije navedenih artikala, preduzima potrebne istražne radnje kada se radi o prekršajima ili krivičnim djelima iz ove oblasti; provodi zakone kojime je regulisana proizvodnja, prodaja i posjedovanje vatrenog oružja i eksploziva. Pored toga, pripadnici ove službe se aktivno uključuju u rasvjetljavanju težih krivičnih djela izazvanih paljevinama.

10. Ministarstvo finansija 2. Američka carinska služba (carinski biro): Pripadnici carinske službe obavljaju poslove i zadatke koji se odnose na uvozne dažbine, otkrivanje i sprečavanje krijumčarenja opojnih droga, vatrenog oružja, iznošenje iz zemlje relevantnih strategijskih tehnoloških dostignuća i dr.

11. Ministarstvo finansija 3. Tajna služba Ova služba je odgovorna za obezbjeđenje i zaštitu predsjednika, potpredsjednika SAD i njihovih porodica, kao i stranih šefova država ili vlada dok borave na teritoriji SAD. Također, vrši istragu u slučajevima falsifikovanja novca, poštanskih maraka, državnih čekova i drugih vrijednosnih papira. Aktivno se uključuju sa FBI (Federalnim istražnim biroom) u sprečavanju i otkrivanju krivičnih djela iz oblasti informacionih sistema.

12. Ministarstvo finansija 4. Odjeljenje za poreze na prihod: Ovo odjeljenje se prvenstveno bavi provođenjem Zakona o porezima i taksama u okviru čega preduzima i istražne radnje poreskih utaja i učestvuje u rasvjetljavanju teških djela organiziranog kriminala, pranje novca i djela koja se odnose na razne takse.

13. Ministarstvo pravosuđa • Federalni istražni biro (FBI): - Osnovan je 1908. godine. na inicijativu tadašnjeg državnog tužioca - Čarls Džej Bonaparte-a; • Tada je egzistirao u vidu jedne ekipe specijalnih agenata; • 1935. dobija naziv Federalni istražni biro; • Razlog formiranja FBI-a ogledao se u potrebi stvaranja jedne jake policijske institucije koja će se uspješno boriti sa svim oblicima kriminala, a posebno organiziranog; • Težište njegovih aktivnosti je bilo na obračuna sa gangsterima, podzemljem. • Njegov angažman je bio usmjeren i na borbu protiv povreda saveznih zakona.

14. Ulaskom SAD-a u I svjetski rat, FBI dobija na značaju: špijunaža, sabotaža, kontraobavještajna djelatnost; • Sve do tridesetih godina prošlog stoljeća FBI je bio relativno nepoznat i bez jedne čvrste organizacione strukture; • FBI je nesumnjivo jedna od najbolje organiziranih policijskih institucija na svijetu; • Kadrovi FBI-a su dosegli takav nivo znanstveno-stručnih, praktičnih, iskustvenih saznanja da uspješno otkrivaju i suprotstavljaju se raznim vidovima organiziranog kriminala: pljačke, iznude, ucjene, terorizam, prostitucija, trgovina opojnim drogama;

15. Radi se o jednoj od najopremljenijih policijskih službi u svijetu: - Sa modernim laboratorijama, informacionim sistemom, kriminalističkim laboratorijama, Nacionalnim informativnim kriminalističkim centrom (NCIC), koji osigurava primjenu najnovijih metoda u otkrivanju krivičnih djela (analiza rukopisa, otisci prstiju, profil automobilskih guma, mikroskopska vještačenja); • FBI svoje aktivnosti obavlja na cijeloj teritoriji SAD-a, preko svojih ureda koji su locirani u svakoj saveznoj državi; • Ovi uredi su direktno podređeni i odgovorni direkciji FBI-a u Vašingtonu i Ministarstvu pravosuđa;

16. Ministarstvo pravosuđa 2. Uprava za borbu protiv narkotika (DEA) -ima obavještajnu funkciju; Zadaci DEA: - prikupljanje, analiziranje obavještajnih podataka koji se odnose na organizaciju, strukturu, veličinu, opremljenost domaćih i stranih kriminalnih organizacija koje se bave proizvodnjom i ilegalnom trgovinom narkotika; • Infiltriranje vlastitih pripadnika u pomenute kriminalne strukture; • Vodi registar proivođača i prodavača farmaceutskih droga i hemikalija koje se koriste za proizvonju droge.

17. Ministarstvo pravosuđa 3. Služba šefova policije: Osnovana je 1789., a njena nadležnost jeste osiguranje sudskih objekata, obezbjeđenje svjedoka u sudskim postupcima, hvatanje lica koja su pobjegla sa izdržavanje kazne; izdaje naloge za hapšenje. 4. Služba za imigraciju i naturalizaciju: spriječavanje ilegalnih ulazaka u SAD, kontrola stranaca koji po bilo kom osnovu borave u SAD.

18. 5. Federalni maršali • Oko 700 predstavnika saveznog suda, koje imenuje predsjednik SAD-a na prijedlog Senata, na šest godina; preduzimaju aktivnosti transporta lica osuđenih ili optuženih za povredu saveznih zakona. • Direkcija poštanske službe: pripadnici ove službe vrše nadzor nad radom poštanskih službi.

19. Pregled ostalih policijskih snaga (Državna policija) • Organizacija policije u saveznim država je uspostavljena saglasno teritorijalnoj organizaciji; • Do 1900. samo dvije države, Texas i Massachusetts su imale određeni oblik državne policije • Ideja državne policije se sporo prihvatala; • Nakon 1960. sve države su imale uspostavljen neki vid državnih policijskih snaga; • Pored državne policije, postoje i saobraćajne patrole, također na državnom nivou.

20. Pregled ostalih policijskih snaga (Gradske policije) • Kada je u pitanju organizacija policije na nivou gradova jako je naglašena divergencija u pogledu broja policijskih službenika; • Najveću pojedinačnu policijsku organizaciju ima grad Njujork-oko 30,000 zaposlenih pripadnika. Na čelu ovih policijskih snaga nalazi se komesar, kojeg imenuje gradonačelnik na period od 5 godina. • Komesar ima više od jednog pomoćnika.

21. Lokalne policijske snage Postoje uspostavljene policijske snage na lokalnom nivou (opštine i okruzi); • Opštine operativno pokrivaju šerifi, koje imenuje opštinski policijski odbor, na period od 2-4 godine. Nadležnosti šerifa: održavanje reda i mira, nadzor nad lokalnim-opštinskim zatvorima, lišavanje lica za kojima je raspisana potjernica..;

22. Pored toga postoje i : policijske strukture u okviru Ministarstva okoline, državni sekretarijati za izdavanje vozačkih dozvola, industrijska policija, privatni policijski službenici.