Didem Doğan Uzm . Çift ve Aile Terapisti Filika Psikolojik Danışmanlık

1. SİSTEMİK AİLE TERAPİSİ’NDEN REHBERLİĞEIII.Zirve’de Rehberlik Günleri, Nisan 2014“Post-Modern Psikolojik Danışma Süreci” Didem Doğan Uzm. Çift ve Aile Terapisti Filika Psikolojik Danışmanlık

2. AlisaPoret (1902-1984)

3. Aile Terapisi’nin Tarihçesi 1950’ler GregoryBeatson “İletişim” John Weakland, Paul Watzlawick Güç-iktidar Don Jackson MRI JayHaley, Ackerman Minuchin, Satir

4. Aile Terapisi Terapi Dünyasına Ne Getirdi? Neden-sonuç döngüselliği Nasıl çözülür? İlişkiyle çalışır Kısa süreli Harita Reframe (yeniden anlamlandırmak) Güçlük-Problem

5. Sistemik Aile Terapisi Sistem Parça-bütün ilişkisi içerir. Parçalar arasında ilişkiler vardır. Her parçanın bir işlevi vardır. Parçalar bütüne hizmet eder. Homeostatik denge korunur. Her sistem başka bir sistemin parçasıdır. Semptomun bir işlevi vardır. Parçalar arasında koalisyonlar vardır.

6. Sistemik Formülasyon Problem Ne problem olarak görülüyor? Net problem tanımı (ne zaman, nerede,+,-….) Somut hedefler Kim tarafından problem olarak görülüyor? Aile nasıl geldi? Başvuruyu kim yapıyor? Tanımlanmış problemde geniş aile/arkadaşların rolü ne? Neden şimdi?

7. Sistemik Formülasyon Bağlamsal faktörler Aile yapısı ve genogramlar Hayat çizgisi Problemin tarihsel geçmişi Çevresel etkenler Kültürel etkenler

8. Sistemik Formülasyon Yapı Sınırlar Hiyerarşi Alt sistemler Bağlantılı diğer sistemler

9. Sistemik Formülasyon Duygular ve bağlanmalar Aile üyeleri arasında Kuşaklar boyu Terapistin duyguları Ailenin terapiste etkisi

10. Sistemik Terapist’in Seansa Katılımı İz sürme Sürdürme Benzeme Meraklılık Umut verme Haritaya uygun sorular sorma Hipotez doğrulama Yeniden düzenleme

11. Sistemik Terapist’in Değerlendirmesi Mevcut aile Geldikleri aileler* Eşin ailesiyle ilişki Sosyal yaşam Sağlık İş hayatı

12. Sistemik Terapist’in Teknikleri Mucize sorusu Semptomun devamını önerme Değişimi sınırlama-yavaşlatma Ritüeller oluşturma Mizah Problemi dışsallaştırma Dengesiz davranma Metaforlar Beden dili

13. “Sistemik Rehberlik” * Sistemik bakışın psikolojik danışmanlık sürecine uyarlanması Sistemin tüm üyelerini tanıma İlişkiler Ailedeki koalisyonlar Semptomun işlevi Semptomun tarihçesi ve net tanımı Güçlük’ten probleme geçiş Döngüler Hedefler Multidisipliner çalışma modeli -aile üyeleri, öğretmenler, hekim, terapist işbirliğinde -öğrencinin duygusal, bilişsel, gelişimsel ve sosyal bakımlardan bir bütün olarak değerlendirilmesi

14. K. 21 yaşında genç kadın K. Öfkesini kontrol edemiyor, özellikle annesi ve babasıyla çok çatışmalı Babasıyla büyük bir tartışmanın ardından son 6 aydır konuşmuyor Baba “bipolar”, tedavi olmuyor, evden uzakta vakit geçiriyor, yoğun çalışıyor, aile üyeleri ile mesafeli ve çatışmalı ilişki K.’nın annesi ile çatışmalı ama yakın-içiçe geçmiş bir ilişkisi var K. kardeşlerine (17 yaş erkek, 12 yaş kız) ebeveynlik yapıyor, kardeşleri ondan destek bekliyor ama çekiniyorlar, mesafeli ilişkileri var Bir psikiyatr tarafından yakın zamanda “başka türlü adlandırılamayan dissosiyatif bozukluk” teşhisi kondu Bir başka psikiyatr teşhis koymadı ama antidepresan ilaç önerdi, kullanıyor

15. K. Sistemik (ilişkisel) bakış açısı K. babaya karşı durabilen tek kişi olarak, ailenin homeostatik dengesini koruma yolunu seçti. K. babasının ebeveyn sistemindeki boşluğunu doldurabilmek için anneyle koalisyona girdi, ancak onu da adeta “eşi” gibi çocuk bakımı vs konularında eleştirmeye başladı. Annesi, K.’yı sorunların içine çekerek kardeşleriyle daha fazla ilgilenmesi ve kendisine destek olabilmesi açıklamalarıyla onun bu rolünü hem belirledi hem de destekledi. Ailedeki tüm üyeler onun öfkesinden çekindikleri için sorun çıkarmamaya başladı. Baba dahil. Çözüm önerisi: Anneyle K.’nın birlikte bulunduğu bir seansta K.’nın içine çekildiği bu rolü annenin de farketmesi sağlandığında anne kendi sorunlarını babayla çözmesinin bu yanlış yapılanmayı tamamiyle değiştireceğine kanaat getirdi. K. ya sadece hak ettiği “evlat” rolünü teslim etmeye karar verdi. Anne, eşinin tedavi olmasını “bu çeşit bir yapılanma ile” nasıl engellediğini de farketti. K.’nın çok zorlandığı öfke nöbetleri önemli ölçüde azaldı. Aile içinde diğer kardeşleri gibi bir role bürünmeye ve kendi kişisel yaşamına odaklanmaya başladı.

16. S. S. 11 yaşında erkek çocuk Okul rehber öğretmeni tarafından ailenin destek alması öneriliyor; önceki yıllardan farklı olarak ders başarısında düşüş, dikkat düzeyinde azalma, arkadaşlarıyla uyum sorunları, öğretmenlerine karşı kendinden hiç beklenmeyen davranışlar problem olarak görülüyor Anne ve baba çocuksuz gelmek istedikleri ilk seansa 23 gündür “küs” oldukları halde geliyorlar Adam 2 sene önce kadını aldatmış, kadının farkına varmasıyla itiraf ediyor, ilişkisini bitirdiğini söylüyor Sık sık küsen ve tartışan karı-koca 2 yıl önce ayrılmak istediklerini çocuğa söylediklerinde çocuk düşüp bayılıyor, bunun üzerine vazgeçiyorlar Evde babayla ileri düzeyde çatışmalı bir anneanne yaşıyor Baba yıllardır bar işletiyor, son bir yıldır sabahları eve gelme alışkanlığı var, kayınvalidesinden nefret ediyor Kadın yalnızlığından, tüm sorumluluğun üzerinde olmasından usanmış, adamın alkolik ve beceriksiz olduğunu düşünüyor ama hala sevdiğini söylüyor Kadın çocuğuna aşırı düşkün, ona bebek gibi davranıyor, bazen yemeğini bile yediriyor

17. S. Sistemik (ilişkisel) bakış açısı Çift, aile sistemine dair temel bilgiler veren terapistle, semptomun bir alarm ve işlevi olan bir sonuç olduğu konusunda, aynı fikirde oldu ve çift terapisi ile başlandı. Çocuk ailenin devamlılığını sağlamak için geliştirdiği semptomlar sayesinde dikkati, kendinden beklenmeyen davranışlar göstererek üzerine çekip, anne-babanın kendi sorunlarından uzaklaşmasını sağlamaya çalışıyordu (anne-baba onun için küs oldukları halde terapiye geliyorlar), Evdeki ilişkiler döngüsünde, işleri giderek kötü gitmeye başlayan ve kızını aldatan damadına karşı kin besleyen kayınvalide onun sevmediği yemekler yapmak gibi alttan bir savaş sürdürüyor ve yalnız hisseden kızının öcünü alarak ona destek oluyordu, Kadın aldatılmasının öfkesini tutuyor aynı zamanda da adamı sisteme davet etmek için onu devamlı eleştiriyordu (değiş mesajı vermeye çalışıyordu), Adam bu güçlüklerle başa çıkmak için alkol ve evden uzaklaşma yolunu seçiyordu (sistemin devam edebilmesi için probleme yol açan yanlış çözüm yolları).

18. S. Ailenin devamı için yapılan bu fedakarlıklar fark edildiğinde (reframe), karı-koca farklı çözüm yolları bulmaya başladılar Önce adamın alkol kullanımı azaldı, kadın eleştirmekten büyük ölçüde vazgeçti, kayınvalideye ayrı bir ev tutulması planlandı. Aralarındaki sorunları çözme becerilerindeki hatalı davranışların çocuğa verdiği zararı görmeye başladıklarında yetişkin çözüm yollarıyla harekete geçmeye çalıştılar. Anne koruyucu tavrından uzaklaşmaya başladı, baba çocuğuyla ve evde daha çok vakit geçirmeye başladı, özellikle çocuğun yanında kavgalar etmemeye konuşabilmeye başladılar, kayınvalide daha yumuşak davranmaya başladı. Okul rehber öğretmeninden çocuğun önceki başarılı ve uyumlu haline dönmeye başladığı haberleri geldi.

19. Yol’unuz açık olsun..