Teresa Wąsik, ŚODR Modliszewice

Od pola do stołu –zwiększenie świadomości konsumenckiej dzieci i młodzieży w zagrodzie edukacyjnej u rolnika • Teresa Wąsik, ŚODR Modliszewice

Edukacja w zagrodzie u rolnika : przykłady z Europy Programy edukacyjne w oparciu o rolnictwo organizowane są w wielu krajach europejskich. Najbardziej zaawansowane systemy tworzą: Francja, Szwajcaria, Austria, Niemcy. We Francji działa 740 gospodarstw edukacyjnych skupionych w sieci „Benvenue a la Ferme”(Witamy w Gospodarstwie Rolnym). Celem przyjazdu dzieci do gospodarstwa jest przede wszystkim: • poznanie pracy na wsi, • zwrócenie uwagi na wysiłek związany z wyprodukowaniem żywności i przez to wzbudzenie szacunku dla pracy rolnika jako producenta żywności. • wzbogacenie wiedzy przyrodniczej oraz edukacja ekologiczna i prozdrowotna. Najliczniejszą grupę korzystających z zajęć w gospodarstwach edukacyjnych stanowią dzieci w wieku przedszkolnym, a następnie dzieci w wieku szkoły podstawowej. ŚODR Modliszewice, www.sodr.pl

Francja: GOSPODARSTWO PEDAGOGICZNE ? Według definicji wypracowanej wspólnie przez 4 Ministerstwa : Młodzieży i Sportu Sprawiedliwości Rolnictwa Edukacji Gospodarstwo pedagogiczne to struktura prezentująca zwierzęta albo uprawy, regularnie przyjmujące dzieci i młodzież w ramach aktywności szkolnej i pozaszkolnej. Gospodarstwo pedagogiczne nie musi być gospodarstwem rolnym, ale sieć współpracuje wyłącznie z gospodarstwami rolnymi!

„Witamy w Gospodarstwie Rolnym„ (Bienvenue a la ferme) Istnieje od 1992 r. Sieć prowadzona jest przy wsparciu IZB ROLNICZYCH W ramach tych kategorii istnieje wiele różnorodnych profili gospodarstw. Wśród nich są GOSPODARSTWA PEDAGOGICZNE Skupia gospodarstwa oferujące usługi: gastronomiczne zakwaterowania spędzania wolnego czasu inne usługi

Gospodarstwo pedagogiczne musi: umożliwić dojazd do gospodarstwa zapewnić zadaszone, osłonięte miejsce przystosowane na przyjęcie dzieci w każdych warunkach udostępnić toalety

Edyta Kijak

Szwajcaria: Szkoła w zagrodzie chłopskiej • W Szwajcarii funkcjonuje ogólnonarodowa inicjatywa sektoru rolnego pod nazwą „Scuola in fattoria” (SIF) Szkoła w zagrodzie chłopskiej (SIF)” jest programem nauczania zaakceptowanym na poziomie krajowym na wszystkich poziomach nauczania szkolnego. • Narodowe Forum SIF działa zgodnie z programem, który jest przygotowany i aktualizowany każdego roku. • Narodowe Forum SIF powstało w 1995 roku z inicjatywy Stowarzyszenia Rolników Szwajcarskich, ośrodków doradztwa rolniczego i rolników. Forum wspiera i koordynuje projekt w całej Szwajcarii. Ponadto Forum sporządza materiały do nauczania dla zagród i szkół Edyta Kijak

Organizacja i prowadzenie gospodarstwa edukacyjnego „Szkoła w gospodarstwie rolnym” SIF na poziomie krajowym: • W Szwajcarii ponad 450 rodzin chłopskich bierze udzial w projekcie zagród edukacyjnych • Krajowe Forum SIF organizuje spotkania z menagerami, promuje projekt i tworzy materialy dydyktyczne i promocyjne dla gospodarstw i szkol. • Wspiera menagerów, kształci ich w zakresie szkoleńi poszukiwania dofinansowania, wspomaga finansowo w organizowaniu imprez promującychzagrody chłopskie. Edyta Kijak

ŚODR Modliszewice, www.sodr.pl

Analiza oferty gospodarstw edukacyjnych i agroturystycznych w kantonie Ticino

Kryteria jakościowe materiału do autokontroli • ♦ Lista kontrolna " Pierwszy kontakt telefoniczny „ • ♦ Lista kontrolna “Planowanie programu wizyty „ • ♦ Lista kontrolna " Realizacja wizyty „ • ♦ Lista kontrolna " Ocena „

Kryteria jakościowe materiału do autokontroli • Lista kontrolna "Pierwszy kontakt telefoniczny" • Nauczyciel, z pomocą osoby odpowiedzialnej za program „zagród edukacyjnych” może wybrać gospod., które najlepiej spełnia potrzeby edukacyjne klasy. • Informacje administracyjneImię i nazwisko nauczyciela: ________________________________________________________Adres szkoly: ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________Numer telefonu: __________________________________________________________________Szkola/klasa: _____________________________________________________________________Numer uczniow: _______________________Ewentualne. alergie(siano, pyłki, sierść zwierzęta, produkty zywnosciowe ...): ________________________________________________________________________________ • Wizyta w zagrodzieTemat wizyty/lekcji: _______________________________________________________________(Uwaga: nie wszystkie gospodarstwa nadają się do każdego tematu)Data i czas trwania wizyty: __________________________________________________________Rozwiazania w przypadku złej pogody: ________________________________________________(Data rezerwowe/ mozliwosc przeprowadzenia zajeć w wewnątrz np. pomieszczeniach gosp.)Możliwość przekąski / obiadu/podwieczorku: ________________________________________________________________________________ • Przygotowanie do wizyty • Cel nauczania (Czego muszą się nauczyć i poznać uczniowie po wizycie):Umiejętności i przygotowanie uczniów:________________________________________________________________________________ • Dodatkowe informacje • Data kontrolnej wizyty:_____________________________________________________________ • Ewentualna wplata:__________________________________________________________________________

Kryteria jakościowe materiału do autokontroli Lista kontrolna "Planowanie programu wizyty "

Jaki temat w jakiej porze roku?

Tematyczne pomysły w odniesieniu do przedmiotów szkolnych • Gospodarka żywności / Gospodarstwo domowa / Ogrodnictwo♦ Zmiany produktów spożywczych, zapotrzebowanie na dane produkty, konsumpcja♦ Koszty żywności : wczoraj - dzis♦ Zdrowe odżywianie♦ Nawyki żywieniowe w zależności od: regionu, pory roku , podaży i tradycji♦ Porównanie owoców krajowych i egzotycznych♦ Wiejskie tradycje i zwyczaje w ciągu roku (ubój , winobranie , dożynki, imprezy rolnicze, ... )♦ Metody konserwacji żywności przemysłowe i w gospodarstwie♦ Od surowca do produktów ( np. jogurt, frytki , chleb, dżem, zupa jarzynow... )♦ Babcine sposoby : przyprawy, zioła lecznicze , rośliny lecznicze , ...♦ Rynek, jarmark wiejski♦Planowanie wiejskiego ogródka: sadzenie , flanze, pielęgnacja , zbiory♦ Ziemia / kompost ♦ Biologiczne zwalczania szkodników rolnych♦ Co to jest chwast ?

Tematyczne pomysły w odniesieniu do przedmiotów szkolnych Matematyka i informatyka♦ Obliczanie powierzchni gospodarstwa♦ Obliczanie objętości : potrzeby wody pitnej i dawek pokarmowych dla zwierząt gospodarskich♦ Opracowanie programów i bazy danych dla roślin, zwierząt, etc.♦ Tworzenie modeli matematycznych- jak kształtować ceny♦ Gry symulacyjne Fizyka♦ Wykorzystanie i przekazywanie sił w maszynach♦ Rozpoznanie efektu dźwigni w narzędzich i maszynach rolniczych♦ Różne formy energii, doświadczyć własnej siły

Oferta krajowa • Również w Polsce z powodzeniem rolnicy podejmują inicjatywy edukacyjne. • Ogólnopolskie badania ankietowe prowadzone przez Centrum Doradztwa Rolniczego Oddział w Krakowie we współpracy z wojewódzkimi ośrodkami doradztwa rolniczego w okresie kwiecień-maj 2010 pozwoliły oszacować liczbę gospodarstw rolnych prowadzących lub posiadających odpowiedni potencjał dla rozwoju działalności edukacyjnej na poziomie około 200 obiektów, w tym 47 gospodarstw z certyfikatem rolnictwa ekologicznego ŚODR Modliszewice, www.sodr.pl

Zagroda edukacyjna • Przedsięwzięcie zlokalizowane na obszarach wiejskich, • Prowadzone przez mieszkańca wsi, • Posiadające zwierzęta gospodarskie albo uprawy rolnicze przeznaczone do prezentacji dla grup dzieci i młodzieży przyjmowanych w ramach programów szkolnych lub udostępniane jako atrakcja turystyczne dla rodzin z dziećmi i dorosłych podróżujących indywidualnie, ŚODR Modliszew ic e, www.sodr.pl

Zagroda edukacyjna 4. Realizujące przynajmniej dwa cele edukacyjne spośród niżej wymienionych: • edukacja w zakresie produkcji roślinnej, • edukacja w zakresie produkcji zwierzęcej, • edukacja w zakresie przetwórstwa płodów rolnych, • edukacja w zakresie świadomości ekologicznej i konsumenckiej, • edukacja w zakresie dziedzictwa kultury materialnej wsi, tradycyjnych zawodów, rękodzieła i twórczości ludowej. ŚODR Modliszewice, www.sodr.pl

Zagroda edukacyjna - wymagania • Zadaszone pomieszczenie ( przystosowana obora, stodoła, wiata lub specjalnie przygotowana sala) • Wyposażenie sali szkoleniowej: miejsce do siedzenia, stoliki, tablice do pisania, książki, modele i inne pomoce dydaktyczne • Zaplecze sanitarne: odrębne toalety dla gości z podziałem na ; damskie i męskie • Miejsce zabaw • Zieleń ( komponowana w sposób naturalny dający użytkownikowi poczucie swobody i nieskrępowanej przestrzeni. Niewskazane : sztywno wytyczone alejki, dużo betonu, formowane krzewy, iglaste, trujące rośliny • BEZPIECZEŃSTWO - dopełnienie wymogów budowlanych, p. poż, infrastruktura techniczna gospodarstwa, urządzenia, maszyny itp.. ŚODR Modliszewice, www.sodr.pl

Zagroda edukacyjna- korzyści Zajęcia edukacyjne prowadzone w gospodarstwach rolnych przynoszą wymierne korzyści : • Dla szkolnictwa : • urozmaicenie i wzbogacenie procesu kształcenia • programy nauczania zorientowane na praktyczne działanie • ćwiczenia praktyczne z różnych przedmiotów • otwarcie szkoły • alternatywne miejsca edukacji • poznanie wiejskiej kultury ŚODR Modliszewice, www.sodr.pl

Zagroda edukacyjna- korzyści Dla sektora rolnego: • spotkanie z przyszłymi konsumentami • wzrost zrozumienia dla sytuacji i potrzeb gospodarki wiejskiej • promocja produktów z gospodarstwa • odmiana i wzbogacenie codziennego życia rolnika • radość pracy z dziećmi i nauczycielami • twórczy rozwój rodzin rolniczych • dodatkowy dochód. ŚODR Modliszewice, www.sodr.pl

Oferta edukacyjna - misja społeczna • coraz więcej dzieci nie posiada wcale lub ma fałszywe wyobrażenie na temat źródeł pochodzenia żywności, • gospodarstwa edukacyjne mają szansę wywołać lepsze zrozumienie wsi i wytworzenie osobistej relacji ogółu społeczeństwa z rolnictwem • w dłuższej perspektywie przyczynić się do ochrony rolniczej bioróżnorodności i zrównoważonego korzystania z obszarów wiejskich. ŚODR Modliszewice, www.sodr.pl

1. Edukacja w zakresie produkcji roślinnejprogramy edukacyjne które pomogą odkryć, poczuć, doświadczyć: • Różnorodność biologiczną świata roślin • Poznać tradycyjne i nowoczesne metody uprawy • Cykle życia i przemiany materii • Odkrywanie kształtów, form, kolorów, zapachów i smaków Przykład: cykl wizyt w gospodarstwie dla tej samej grupy uczniów: - na wiosnę dzieci przygotują ziemię w ogrodzie pod uprawę, - sieją ziarno - obserwują wzrost roślin – podczas kolejnych wizyt - dokonują zbioru - jesień ŚODR Modliszewice, www.sodr.pl

2.Edukacja w zakresie produkcji zwierzęcej obcowanieze zwierzętami uczy wrażliwości i bezinteresowności, wdraża do obowiązków i rozbudza potrzeby poznawcze • Poznanie życia zwierząt • Zwiedzanie pomieszczeń inwentarskich • Poznawanie urządzeń i narzędzi • Systemów hodowli • Użytkowania i funkcji życia zwierząt ŚODR Modliszewice, www.sodr.pl

Edukacja w zakresie produkcji zwierzęcejpokazy i warsztaty całoroczne z zakresu: • Przetwarzania produktów mlecznych, mięsnych, zbożowych • Przetwarzania owoców i warzyw – sezonowo Przykłady: droga wytwarzania i zebrania surowca do końcowego atrakcyjnego smakołyka lub przedmiotu użytkowego Dzieci nie tylko uczą się metod przetwarzania ale także doświadczają wysiłku produkcji, a tym samym nabierają szacunku dla pracy producenta ŚODR Modliszewice, www.sodr.pl

3. Edukacja w zakresie świadomości ekologicznej i konsumenckiej : • Proekologiczne zachowanie np. oszczędne gospodarowanie zasobami wodnymi - wykorzystanie deszczówki • Zagospodarowanie odpadów – karmienie zwierząt odpadkami organicznymi, kompostowanie • Pochodzenie i wartość odżywcza produktów z gospodarstwa – odróżnianie produktów naturalnych od wysoko przetworzonych • Kształtowanie nawyków konsumenckich ŚODR Modliszew ice, www.sodr.pl

4. Edukacja w zakresie dziedzictwa kultury materialnej wsi, tradycyjnych zawodów, rękodzieła i twórczości ludowej. • Bogactwo kulturowe i duchowe wsi • Każdy temat edukacyjny można poprzedzić prezentacją wyposażenia domu, sprzętów wgd, maszyn rolniczych wykorzystywanych przez dawnych mieszkańców wsi do wykonywania określonych czynności gospodarskich • Przywołanie pamięci o dawnych zawodach – bartnik, kołodziej, bednarz, rymarz, ŚODR Modliszewice, www.sodr.pl

Ogólnopolska sieć zagród edukacyjnych Administratorem strony - CDR O/ w Krakowie • www.zagrodaedukacyjna.pl • Lokalizacja • Tematyka oferowanych zajęć edukacyjnych • Zakres oferty • Adresaci oferty edukacyjnej ŚODR Modliszewice, www.sodr.pl

Tematyka oferowanych zajęć- www.zagrodaedukacyjna.pl ŚODR Modliszewice, www.sodr.pl

ŚODR Modliszewice, www.sodr.pl

Teresa Wąsik, ŚODR Modliszewice