Digitalne knjižnične usluge za akademsku istraživačku mrežu caspur.it

1. ''BIBLIOSCUOLE'' Mreža ''Biblioškola'' u Italiji Digitalno obrazovanje, novi alati i pristup informacijama Luisa Marquardt Digitalne knjižnične usluge za akademsku istraživačku mrežu www.caspur.it Pedagoški fakultet www.uniroma3.it Proljetna škola školskih knjižničara Opatija,travanj, 2-5 2008

2. Broj generacija rođenih u digitalnom okruženju se neprestano povećava: Odrasta se u neprestanom strujanju informacija, potaknuto različitim medijima i jezicima. Mreža pruža velike mogućnosti, ali istodobno i donosi mnoge rizike. Kako bi se informacije mogle iskoristiti na pravi način, ključnu ulogu u informacijskom opismenjavanju novih generacija imaju škole i njihovi medijski knjižnično-dokumentacijski i informacijski centri. Pripremanje školskih informacijskih stručnjaka na novemetode učenja je zadaća od iznimne važnosti. Od 2003., talijanski projekt ''Biblioškola/Biblioscuole'' pokušava postići upravo taj cilj. Projektom se pokušalo pokazati, kako su digitalni alati (Learning object, ELO, forums, D-Space Repository) pomogli školskim knjižničarima-informacijskim stručnjacima u njihovom profesionalnom razvoju. Dvije studije slučaja – Liceo Classico ''Ariosto'' (Ferrara) i Istituto di Istruzione di Stato ''Machiavelli'' (Roma) – su bila iznesena kao korisni primjeri, kako novi alati mogu biti iskorišteni u radu škole. 2 Sažetak Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

3. 3 Generacija rođena u digitalnom okruženju: novi izazovi u obrazovanju Virtualni svemir više nije znanstvena fantastika: naša djeca i učenici rođeni su u digitalnom dobu, uronjeni u raznoliko mnoštvo komunikacijskih medija, alata i jezika. • Roditelji, nastavnici i školski knjižničari, kao poučavatelji, moraju se suočiti s novim dimenzijama, sa višefacetnim načinom života njihove djece ili učenika : • Učenje se odvija svugdje i na mnoge različite načine • Poučavatelj može biti i stvarna, ali i virtualna grupa ili pojedinac Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

4. 4 Čitanje, ICT, knjižnica i obrazovno okruženje Istraživanje na polju neuroznanosti, kognitivnih znanosti, društvenih znanosti i razvojne psihologije je pokazalo usku vezu između učinkovitog obrazovnog okruženja (prostor gdje se učenje javlja u aktivnom obliku) i ICT-a, upotrebljenog u edukativnom kontekstu Rezultati koji su uključivali čitanje i razumijevanje kod učenika (PISA) su pokazali snažnu korelaciju između broja knjiga (koje se posjeduju kod kuće), kvalitetu i korištenje usluga školskih knjižnica, te ishod učenja. http://ospitiweb.indire.it/adi/pisa/sintesi_pisa.htm. Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

5. Novi koncept pismenosti Kako bi se uspjelo u tranzicijskom i kompleksnom društvu, potrebna su nova znanja i vještine, a posebno novi oblik pismenosti, kako je jasno definirano u UNESCO-ovom planskom dokumentu – Informacija za sve (Information for All Programme), Understanding Information Literacy: A Primer, by Forest Woody Horton, jr. (Paris, UNESCO, 2008) Istraživanje pokazuje kako školska knjižnica, kao obrazovno okruženje, vođena od strane kvalificiranih i pripremljenih profesionalaca efektivno može doprinjeti procesu obrazovanja kod učenika i pozitivnih ishoda učenja (Vidi izvor na IASL-ovoj stranici i u IFLA/UNESCO-ovom Manifestu i smjernicama za školske knjižnice) Moramo uzeti u obzir da, kao što je rekao H. Simon, znati i učiti ne znači više samo zapamtiti, sjetiti se i ponoviti neku informaciju, već znati pronaći i upotrijebiti tu informaciju. (I dodajem, proizvesti, nadograditi, stvoriti novu informaciju i znanje). Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

6. 6 Projekt Biblioscuole (Biblioškola) Dosadašnja iskustva i projekti su postavili temelj za Vladin projekt ''Biblioteche nelle Scuole'' (BNS ili Biblioscuole – Biblioškola), kako bi taj projekt mogao biti uveden. Cilj projekta je zapravo osposobljavanje nastavnika, učenika i roditelja, i olakšavanje pristupa informacijama, te poboljšanja njihove informacijske pismenosti: Središnji cilj (konačan i ambiciozan) je pridonošenje cjeloživotnom obrazovanju, cijelokupnom osobnom i kulturalnom razvoju, te društvenoj pripadnosti. Projekt je utemeljen u Ožujku 2003., na konferenciji talijanskih Vladinih dužnosnika, s ciljem da se uvede akcijski plan ''e-Europe 2005'' u Italiji. Pilot projekt ''Biblioscuole'' (Biblioškola) pokrenut je u Travnju 2004., nakon faze planiranja, kao trogodišnji projekt, a nedavno je vrijeme trajanja i prošireno do prosinca 2008. Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

7. 7 Partnerstvo Biblioscuole Ministarstvo obrazovanja u suradnji sa ministrom tehnologija i inovacija te sa Nacionalnim centrom za skupni katalog iz Ministarstva za kulturnu baštinu promiče i financira Biblioscuole. Kako bi se projekt proveo i ostvarili se njegovi ciljevi, tri glavna međusveučilišna superračunalna konzorcija u Italiji – Caspur, Cilea i Cineca – ponudila su svoja stručna znanja na području tehnologije i knjižničarstva, svoju infrastrukturu i podršku, zahvaljujući specifičnom sporazumu koji su sklopili sa Ministarstvom obrazovanja 2003. godine. Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

8. Uloga suprerračunalnih konzorcija Caspur (www.caspur.it) promovira projekt; implementira i ažurira zajednički školski OPAC; dizajnira i implementira sistem za nadziranje evaluacije projekta. Cilea (www.cilea.it) bavi se obrazovanjem i osposobljavanjem školskih knjižničara i učitelja; održavanjem sistema za pomoć korisnicima u sklopu Virtualnog informacijskog pulta (VRD); dizajnira i upravlja školskim metaOpacom i spremištem digitalnih objekata. Cineca (www.cineca.it) upravlja platformom za učenje na Internetu; održava školski knjižnični registar; implementira, upravlja i ažurira web portal. 8 Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

9. Svrha: Pružiti bolji i širi pristup informacijama Poboljšati informacijsku pismenost Promovirati čitanje 9 The "Biblioscuole" Project • Opća svrha: • cjeloživotno učenja • Ciljevi: • Obrazovanje i osposobljavanje školski knjižničara • Spajanje škole sa lokalnom zajednicom i knjižničarskim svijetom • Omogućiti školi pristup inovativnim uslugama Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

10. 10 Obrazovanje za digitalni svijet Jedan od najvažnijih ciljeva projekta «Biblioscuole» je bilo obrazovanje i osposobljavanje. Specifičan program u 2 faze osmislila jeCileau dvije faze (ili razine): 1.: (u dva dijela) otprilike 2 500 profesionalaca iz više od 800 škola (od vrtića do srednjih škola) spojiti u 120 lokalnih mreža 2.: obratiti se učenicima i njihovim obiteljima Odabran je integrirani ili miješani obrazovni pristup (prikladniji za školske zaposlenike) sa didaktičkim materijalima (LOs SCROM 1.2) dostupan na web portalu projektawww.biblioscuole.it, koji je implementiraoCineca. Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

11. 11 Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

12. 12 RABIS: spašavanje bibliografskih podataka Caspur je razvio specijalni program nazvanRabis (akronim za «Riversamento di Archivi bibliografici in SBN») kako bi školskim knjižničarima omogućili lakši način za spašavanje podataka. http://www.rabis.it Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

13. Biblioscuole portal www.biblioscuole.it 13 Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

14. 14 OPAC, MetaOPAC, Repozitorij, VRD Stjecanje pravih metodologija istraživanja strategija pretraživanja i alata znanja (uključujući pretraživanje bibliografskih informacija), znanja i upotreba izvora korisnih za učenje i procese poučavanja su jedni od ciljeva Biblioscuole projekta. Na primjer, da bi olakšali pretraživanje bibliografskih informacija, portal www.biblioscuole.it pruža korisnicima lak pristup OPACs i metaOpacs školskih knjižnica ili drugih vrsta knjižnica, dostupnih na URL:http://www.biblioscuole.it/public/area1-opac.htm. Također se može pristupiti virtualnom informacijskom pultu. Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

15. Mora se spomenuti D-Space school repository, gdje registrirani korisnici mogu spremati dokumente u raznim formatima (MS Word, PDF, PPT itd.) na siguran i trajan način (URI). Sredstva su opisana prema Dublin Core standardima. Autorska prava i Creative Commons su specificirani: na primjer, da li korisnik smije preuzeti i mijenjati dokument. 15 Repozitorij Biblioscuole Ovaj servis pomaže učiteljima i knjižničarima da steknu kulturu dokumentacije. Ova svijest o važnosti da se ide u korak sa pedagoškim radom i njeno dijeljenje se čini rijetkim u Italiji, iako su pokrenute zanimljive inicijative poput GOLD I ROSoRSE projekata. Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

16. Repozitorij Biblioscuole 16 Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

17. 17 • Škole postaju digitalne: dva primjera • Kratki opisi dviju relevantnih inicijativa se mogu naći ovdje da bi se istaknula korisnost repozitorija i koliko može pomoći u eksploatiranju školske dokumentacije. • The Liceo Classico “Ludovico Ariosto”, Ferrara (www.liceoariosto.it) • The Istituto superiore di Stato “Niccolò Machiavelli”, Roma (www.ismachiavelli.it) Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

18. 18 Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

19. 19 LICEO CLASSICO STATALE “L. ARIOSTO” – FERRARA Njena knjižnica korisnicima pruža širok spektar usluga, izvora i aktivnosti. Neke stare knjige još nisu bile katalogizirane i čuvaju se u ormarima za knjige duž jednog od hodnika. Neki studenti željeli su o tim knjigama znati više. Dvogodišnji knjižničarski i pedagoški projekt započet je sa studentima volonterima (starosti 16-19 godina) . Učili su osnove principa katalogiziranja, indeksiranja, bibilografskog istraživanja itd. Izabrane su knjige vezane uz pozitivizam. Studenti su istraživali autore, bibliografsku pozadinu, potražili bibliografske zapise u National Union Catalogue ili stvarali nove. „Ariosto“ je utemeljena u središtu Ferrare 3. lipnja 1860; ima dugu tradiciju i vrlo dobru reputaciju. U tekućoj školskoj godini 2007-2008. upisano je 1676 studenata (73) razreda Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

20. Brigom studenata uključenih u projekt „Fondo Ottocento“ šk. god. 2005-06. Trebalo bi biti jasno koliko su, na mnogo različitih načina, studenti profitirali u ovom dvogodišnjem projektu. Naučili su više o pozitivizmu, autorima i njihovim djelima. Također su trebali usvojiti strategije pretraživanja informacija i vještine obrade informacija. Radili su sa parovima iz drugih školskih odsjeka te su poboljšali i svoje interpersonalne vještine. Dio starih knjiga barem je bio katalogiziran te implementiran u OPAC. Uz to izdali su ipublikaciju, dostupnu u tiskanom i elektriničkom formatu, cijeloj (globalnoj) zajednici.http://www.biblioscuole.it/public/docs/vetrina/fascicolo_completo.pdf) LICEO CLASSICO STATALE “L. ARIOSTO” – FERRARA 20 …dal fondo Ottocento della biblioteca A cura degli studenti che hanno partecipato al progetto “Fondo Ottocento” a. s. 2005-06 Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

21. LICEO CLASSICO STATALE “L. ARIOSTO” – FERRARA 21 …dal fondo Ottocento della biblioteca Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

22. …dal fondo Ottocento della biblioteca 22 Bibliografski opis 7. JANET, Paul Alexandre René – La morale. La *morale / par Paul Janet. – 3. éd. – Paris : Librairie Ch. Delagrave, 1891. – XIII, 613 p. ; 19 cm SOGGETTO: MORALE CDD: 171.7 Etica (Filosofia morale). Sistemi e dottrine fondati su biologia, genetica, evoluzione, educazione, fattori sociali. ABSTRACT: L’opera è costituita da tre libri: Le Bien o le But, La Loi ou le Devoir, La Moralité ou l’Agent moral. Nella prefazione l’Autore si propone di «riportare ai principi, e di districare, con una certa precisione, le idee fondamentali della morale; infine, di condurre un’esposizione sistematica e ben collegata, certamente non dimenticando questo saggio precetto di Aristotele, di non domandare ad ogni scienza il grado di rigorosità che non può sopportare» e afferma che il suo «principio fondamentale è che il bene morale suppone un bene naturale che lo precede e che gli serve da fondamento». LOCALIZZAZIONI: Biblioteca di filosofia dell’Università degli studi di Milano - Milano – MI Paul Alexandre Janet (1823-1899) Spiritualista eclettico francese, seguace del Cousin, professore alla Sorbona e membro dell’Accademia delle scienze morali. Si è occupato di storia della filosofia (Essai sur la dialectique dans Platon et dans Hegel, 1861; Histoire de la science politique dans ses rapports avec la morale, 1872) e di problemi morali (La famille 1861; La philosophie du Bonheur, 1863). Da molti è considerato come uno dei migliori rappresentanti del liberalismo francese nella seconda metà del sec. XIX. [Da Enciclopedia filosofica a cura del Centro di studi filosofici di Gallarate, 1957] 8. TAINE, Hippolite – Le positivisme anglais. Le *positivisme anglais : étude sur Stuart Mill / par H. Taine. – Paris : Germer Baillière, 1864. – VIII, 157 p. ; 19 cm. ((Cattivo stato di rilegatura SOGGETTO: MILL, JOHN STUART – Studio critico CDD: 323.44 Diritti civili. Libertà d’azione (Libertà) ABSTRACT: Lo studio su Stuart Mill si apre con tre capitoli nei quali Taine colloca il filosofo nel contesto storico-culturale dell’Inghilterra. La trattazione comprende l’esposizione e la discussione del pensiero di Mill. Nella prefazione Taine riferisce le lodi e le critiche ricevute dallo stesso Mill in occasione della prima pubblicazione del saggio. Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

23. 23 Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

24. 24 “Machiavelli” High School, Rome -Sjećanje kao kulturna, povijesna i društvena svijest i sudjelovanje također je kultivirana na mnogo različitih načina. -Jedan od njih je i arhivski rad u školi: način da se nauči o povijesti, promijeni školskog sustava, životu studenta itd., kroz arhivske dokumente škole. -Gotovo svake godine izabire se i započinje istraživački projekt temom posebno vezan uz prikaz škole i povijest Rima. -Jedan od njih je bio deportacija i segregacija mnogih studenata kasnih '30-ih u logorima Auschwitz i Birkenau The Istituto superiore di Stato “Niccolò Machiavelli”, Roma (www.ismachiavelli.it): Ova škola utemeljena je 1933. u povijesnoj zgradi „Villino Centurini“ u središtu Rima s namjerom da priprema predškolske i osnovnoškolske nastavnike. Designed and planned by a Swiss architect Henrie Kleffler in 1874 and owned by Alessandro Centurini, a famous entrepreneur, politician etc. Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

25. 25 “Machiavelli” High School, Rome Nedavni školski posjet koncentracijskom logoru Auschwitz bio je prilika za istraživanje tog razdoblja. Školski arhivski spisi korišteni su kako bi se upoznali s osobnim pričama nekih bivših učenika, te da bi se time rekonstruirala povijest tog razdoblja. Bivši učenici koji su preživjeli segregaciju također su ispitani. Bez sumnje, posao koji su učenici obavili bio je izazovan i koristan za njih i za čitavu zajednicu (ne samo školsku). Istituto Superiore di Stato “Niccolò Machiavelli” Roma – Auschwitz 1943-2003: il cammino della memoria degli studenti romani continua Roma, ISS Machiavelli, 2004. Dokumentacijacijelog rada sada je dostupna u repozitoriju (http://repository-biblioscuole.cilea.it/handle/2172/3815). Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

26. 26 Školske knjižnice također sudjeluju! Il confine permeabile, IC Bitritto (BA) 2006 Fiabe in biblioteca, 2° CD  Agrigento http://2circoloagrigento.wordpress.com Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

27. 27 Školske knjižnice također sudjeluju! “BiblioBella” – Nursery and Primary School - Bella (Potenza) Fiabe in biblioteca, 2° CD  Agrigento http://2circoloagrigento.wordpress.com Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

28. 28 Zaključci Projekt “Biblioscuole“ pomogao je vježbenicima u usvajanju i jačanju svojih bibliotekarskih, dokumentacijskih i informacijskih vještina: naglašena je i njihova uloga jer su dobili zadatak da stvore dokumentaciju i pohrane je u vitrinu ili u repozitorij. Na ovaj način, učenje, informacije, izvori dokumenata, tradicionalni i oni koji to nisu, iskorištavaju se ,a naravno isto tako iskorištavja se i oni koji imaju odgovornosti u školskom upravljanju knjižnicom (školski knjižničar/informacijski stručnjak, učitelj knjižničar itd.) Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

29. References Associazione Italiana Biblioteche (AIB), Le nuove frontiere della biblioteca: cambiamento, professionalità, servizi: atti del 39 Congresso nazionale, Selva di Fasano, 14-16 ottobre 1993. A cura di Angelo Sante Trisciuzzi, Roma, AIB, 1995. Boelens, Helen (2006) 1, Filters make it more difficult for pupils to find information: Instruction in specific information literacy skills, in several different languages, for final examination pupils in Amsterdam.FILTER Closing Event : Filtering of online content in a globalised world - good practice and recommendations. Friday 10 February 2006. Amsterdam, The Netherlands. Boelens, Helen (2006) 2, A new kind of information specialist for a new kind of learning. Presented at 72nd IFLA WLIC, Seoul (South Korea). Boelens, Helen (2006) 3, Paradise. “Newsletter for IFLA, School Libraries and Resource Centers Section” (Section Nr. 11), Issue 43, December, 16-17. http://www.ifla.org/VII/s11/news/school-newsletter43.pdf. Boelens, Helen (2006) 4, Specific information literacy instruction, in several different languages, for pupils studying for university entrance examinations : School Library and Information Centre, Kalsbeek College, Woerden, The Netherlands. Presented at the 35th IASL International conference, Lisbon, Portugal, July 2006. www.iasl-slo.org/conference2006-prog.html. Boeti Loredana – Tais Enrica (eds), Percorsi di ricerca e innovazione per la qualità della scuola. Rapporto regionale del Lazio sul Progetto R.I.So.R.S.E. (Ricerca e Innovazione per il Sostegno della Riforma del Sistema Educativo). Scuola Secondaria I grado – A.A. 2004/2005, Roma, Anicia - IRRE Lazio, 2006. Dagli archivi delle scuole romane. Storia memoria identità, Roma, Gangemi, 2006. Istituto Superiore di Stato “Niccolò Machiavelli”, Roma – Auschwitz 1943-2003: il cammino della memoria degli studenti romani continua, Roma, ISS Machiavelli, 2004. (Available also in PDF format at: http://repository-biblioscuole.cilea.it/handle/2172/3815). Kulthau Carol C.,.Maniotes Leslie K, Caspari Ann K.,Guided Inquiry. Learning in the 21st Century, Westport, Libraries Unlimited, 2007. Marquardt Luisa, Schooling at the library in Italy for the social inclusion. The “BiblioScuole” Project. Proc. 35th IASL Conference Lisbon 3-7 July 2006. Lisbon. IASL, 2006. UNESCO, Information for All Programme (IFAP), Understanding Information Literacy: A Primer, by Forest Woody Horton, jr., Paris, UNESCO, 2008. 29 Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it

30. 30 Puno hvala na pažnji marquardt@caspur.it marquardt@uniroma3.it Carlo Maria Serio - c.serio@caspur.it