ZAJĘCIA KOMPETENCJI CYFROWEJ DLA SENIORÓW

1. ZAJĘCIA KOMPETENCJI CYFROWEJ DLA SENIORÓW Spotkanie 1, 2 …

2. CEL ZAJĘĆ • zapoznanie uczestników z programem zajęć • zapoznanie z zasadami bezpiecznej pracy z komputerami (BHP) • zapoznanie ze stanowiskami komputerowymi (z Windows i Linux) • wprowadzenie do obsługi komputera i Internetu

3. Uświadomienie celów • Celem zajęć jest opanowanie podstaw obsługi komputera i Internetu.Związane jest z tym wykonanie praktyczne zadań na komputerze. • Po zajęciach: uczestnik - zna podstawowe zasady BHP przy pracy z komputerem, - włącza i wyłącza bezpiecznie komputer, - znapodstawowe klawisze klawiatury, - rozróżnia pojęcia: hardware, software, system operacyjny, oprogramowanie użytkowe, folder, plik, program, przeglądarka internetowa, wyszukiwarka, portal internetowy- uruchamia przeglądarkę Internetową, uruchamia stronę internetową (wprowadza w pasku adresu przeglądarki adres internetowy i potwierdza klawiszem Enter z klawiatury) – zalecenia ING - wyszukujepotrzebne informacje przy pomocy wyszukiwarki, np. Google, Yahoo, szukaj.onet.pl

4. CELE SZCZEGÓŁOWE • Stosowaćzasady bezpiecznej pracy z komputerem (BHP) • Wymienić podstawowerodzaje komputerów : PC – stacjonarne, laptopy, netbooki, podręczne (palmptopy) - PDA, tablety; mainframe (serwery), superkomputery, wbudowane • Wymienić podstawowe elementy komputera: jednostka centralna (obudowa, płyta główna, procesor, pamięć, karty, wejścia, wyjścia), (touchpad) urządzenia zewnętrzne: monitor, klawiatura, myszka, (drukarka) • Rozróżniać pojęcia: hardware, software, system operacyjny (Windows, Linux, Android), oprogramowanie użytkowe, folder, plik, przeglądarka Internetowa, wyszukiwarka, strona internetowa, portal, wortal. • Włączyć i wyłączyć bezpiecznie komputer, rozróżnić podstawowe porty wejścia/wyjścia: USB - uniwersalne, Firewire, RJ-45 (sieć Ethernet), RJ-11 (modem i linia telefoniczna), VGA-(D-Sub) – analogowy interfejs do przesyłania sygnału wid (port monitora zewnętrznego), HDMI – cyfrowy interfejs zdolny do przesyłania pełnego sygnału audio/wideo bez utraty jakości, S-video (TV-out) – analogowy interfejs do przesyłania sygnału wideo, FireWire -port 1394 - umożliwia podłączenie do komputera opcjonalnego urządzenia IEEE 1394 lub 1394a, takiego jak kamera wideo. PS/2 (dawniej klawiatura, mysz) , równoległeLPT (dawniej drukarka), szeregoweCOM, • Znać podstawy obsługi klawiatury (z pisaniem polskich znaków, duże i małe litery) i uruchamiania programów • Uruchomić przeglądarkę internetową, wprowadzić adres podanego portalu (strony internetowej) na pasku adresu • Wprowadzić podane pojęcie lub szukany ciąg znaków w wyszukiwarce np. Google, Yahoo, szukaj.onet.pl i odczytać wynik poszukiwań

5. Poznanie nowych faktów • BHP przy komputerze: usytuowanie monitora, klawiatury … • Podstawowe pojęcia z informatyki: hardware, software, główne zastosowania informatyki • Systemy liczenia, jednostki informacji: bit, bajt, Kilobajt, Magabajt, Gigabajt, Terabajt • Typy komputerów: PC – stacjonarne, laptopy, netbooki, podręczne (palmptopy) - PDA, tablety; mainframe (serwery), superkomputery, wbudowane • Podstawowe elementy komputera: jednostka systemowa – płyta główna, procesor, pamięć, karty rozszerzeń (np. grafiki) , porty, zasilacz, obudowa; dysk twardy, stacje FD i CD/DVD; urządzenia zewnętrzne: klawiatura, mysz, drukarka… • Do czego służą komputery: ekploracja sieci WEB (wiadomości, słowniki, encyklopedie, zakupy, aukcje), poczta e-mail, wiadomości błyskawiczne, obrazki, muzyka, radio, telewizja, filmy…

6. BHP przy komputerze • BHP (bezpieczeństwo i higiena pracy) to termin określający zasady wykonywania pracy w warunkach, które nie zagrażają zdrowiu i życiu człowieka. • Przestrzeganie przepisów bhp jest także podstawą bezpiecznego użytkowania komputera i jego urządzeń. Na przykład monitor, podobnie jak każde inne urządzenie elektryczne, jest źródłem promieniowania elektromagnetycznego, na które organizm człowieka nie pozostaje obojętny. • Długotrwała praca przy monitorze powoduje zmęczenie wzroku, z kolei długie przebywanie w pozycji siedzącej wywołuje zmęczenie mięśni pleców, rąk i nóg. • Poprawnie zorganizowane stanowisko pracy to nie tylko stolik komputerowy o właściwych wymiarach czy krzesło. O komforcie pracy przy komputerze, a tym samym o odpowiedniej postawie podczas zajęć, decyduje także właściwy kąt patrzenia na monitor czy położenie klawiatury. • O idealnym ustawieniu stanowiska z komputerem, przy którym pracujesz, można mówić wtedy, gdy kierunek patrzenia na monitor jest równoległy do linii źródeł światła sztucznego i naturalnego. • Nie należy siedzieć przodem do okna — światło dzienne będzie go wtedy oślepiać. • Nie można także siedzieć tyłem do okna, ponieważ wówczas światło będzie się odbijało od monitora. • odległość użytkownika od ekranu powinna wynosić około 70 cm (minimalna odległość wynosi od 40 do 50cm). • Podstawowe wymiary poprawnie zorganizowanego stanowiska komputerowego oraz wymagania, jakie powinno ono spełniać, przedstawia rysunek

7. Organizacja stanowiska komputerowego

8. Blat stołu • Przednie krawędzie blatu stołu powinny być zaokrąglone. • Wymiary blatu stołu powinny być tak dobrane, aby zapewnić: • wystarczającą powierzchnię do łatwego posługiwania się elementami wyposażenia stanowiska i wykonywania czynności związanych z rodzajem pracy • możliwośćustawienia klawiatury w odległości nie mniejszej niż 100 mm od przedniej krawędzi stołu • Powierzchnia blatu stołu powinna być matowa, najlepiej jasnej barwy.

9. Krzesło Krzesło do komputera powinno mieć: • dostateczną stabilność, przez wyposażenie go w podstawę co najmniej pięciopodporową z kółkami jezdnymi • wymiary oparcia i siedziska zapewniające wygodną pozycję ciała i swobodę ruchów • regulację wysokości płyty siedziska w zakresie co najmniej 40-50 cm od podłoża • regulację wysokości oparcia oraz regulację pochylenia oparcia w zakresie 5° do przodu i 30° do tyłu • wyprofilowania płyty siedziska i oparcia odpowiednie do naturalnego wygięcia kręgosłupa i odcinka udowego kończyn dolnych • możliwość obrotu wokół osi pionowej o 360° • podłokietniki.

10. Podstawowe pojęcia informatyczne • Informatyka: dziedzina nauki zajmująca się przetwarzaniem informacji przy pomocy komputera • Komputer to elektroniczna maszyna cyfrowa stosowana do przetwarzania, gromadzenia i wyszukiwania informacji za pomocą odpowiedniego oprogramowania. • Hardware: Sprzęt - komputer(computer, ordinateur) z urządzeniami peryferyjnymi • Software: Oprogramowanie (zbiór programów zainstalowanych na dysku) • Sprzęt i oprogramowanie są nierozłączne • System komputerowy = Hardware + Software • Oprogramowanie to zbiór programów, które pozwalają na wykonanie przez komputer pewnych zadań • Program - algorytm zapisany w języku zrozumiałym dla komputera. • System operacyjny to oprogramowanie, które zarządza komputerem i podłączonymi do niego urządzeniami. Najbardziej popularnymi systemami operacyjnymi są Windows i Macintosh, Linux, Android.

11. Systemy liczenia • System dziesiętny c=0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 (10 cyfr) L = ∑ci * 10i • System dwójkowy c = 0, 1 (2 cyfry) – stosowany w komputerachL = ∑ci * 2i • System 16-wy c= 0, 1, ..9, A, B, C, D, E, F (16 cyfr): L = ∑ci * 16i • System 8-wy c= 0, 1, .. 7 (8 cyfr): L = ∑ci * 8i

12. Zapis dużych i małych liczb w informatyce Przedrostki Standardowow terminologii komputerowej kilo 10^3=1000Kilo 2^10 = 1024(np. 1 KB = 1024 bajtów) mega 10^6=1000000Mega 2^10 Kilo = 2^20 = 1048576 giga 10^9=1000000000 Giga 2^10 Mega = 2^30 = 1073741824 Jednostki informacji w informatyce Bitb - najmniejsza ilość informacji - 0 lub 1. Bajt - B (Byte) - 8 bitów - np. do zapisu znaku z klawiatury (liter, cyfry) Przykładowe jednostki informacji w komputerze1 KB -KiloBajt = 1024 Bajty = 210 B = 1024 B 1 MB - MegaBajt = 1024 KB = 1048576 B = 220 B1 GB – GigaBajt = 1073741824 B = 230 B1 TB - TeraBajt = 1024^4 B = 240 B

13. Główne obszary zastosowań informatyki Programowanie, tworzenie kompilatorów (np. C++, Visual Basic), programowanie systemów operacyjnych np. Unix, DOS, Linux, Windows, tworzenie języków zorientowanych problemowo np. Access, dBase, Delphi. Wspomaganie pracy biurowej (pakiety oprogramowania np. Ms-Office ) Edycja tekstu; programykalkulacyjne (do obliczeń na tablicach liczbowych, np. MS EXCEL) Bazy danych - gromadzenie i obsługa informacji powiązanych ze sobą w odpowiedni sposóbnp. MS Access, MS SQL, INFORMIX, ORACLE, IBM DB2, Sybase, MySQL, PostgreSQL, MySQL Edytory graficzne (grafika bitmapowa, wektorowa, 2D, 3D), np. Paint, CorelDraw Przekazywanie informacji, programy komunikacyjne – połączenie komputerów w sieci w celu korzystania ze wspólnych zasobów: sieci lokalne LAN (np. Windows Server, sieci wielodostępne: Unix, Linux) sieci rozlegle WAN – Internet – przeglądarki i serwisy internetowe ; poczta elektroniczna (electronic mail) Programy komunikacyjne (czat, wideokonferencje, telefonia internetowa…) Pakiety zintegrowane (np. MS Office, MS Works) Wspomaganie pracy projektowej i wytwórczej: CAD, CAM, CAE Projektowanie wspomagane komputerem CAD (Computer Aided Design), np. AutoCAD, MicroStation, CATIA, SolidWorks Zarządzanie wspomagane komputerem CAM (Computer Aided Management) Konstruowanie wspomagane komputerem CAE (Computer Aided Engineering) Systemy DTP - opracowanie i drukowanie publikacji (np. Ventura Publishing, Cyfroset) Przetwarzanie informacji; obliczenia naukowo-techniczne, Programy edukacyjne (e-learning, Learning Management System), technika multimedialna (tekst, grafika, animacja, dźwięk) Systemy ekspertowe - do wspomagania podejmowania decyzji Komponowanie muzyki, tłumaczenie tekstów, rozpoznawanie tekstów (OCR) Wykorzystanie Internetu

14. Co to są komputery? Oprogramowanie, system operacyjny http://windows.microsoft.com/pl-PL/windows-vista/Introduction-to-computers • Komputery to urządzenia, które wykonują zadania lub obliczenia zgodnie z zestawem instrukcji lub zgodnie z programami. Pierwsze komputery w pełni wykorzystujące elektronikę komputery, powstały w latach 40. XX wieku i były wielkimi urządzeniami, które wymagały zespołu ludzi do obsługi. Komputery działają na zasadzie powiązania sprzętu i oprogramowania. • Sprzęt – hardware oznacza elementy komputera (które można zobaczyć i dotknąć), to znaczy obudowa i elementy wewnątrz. • Jednostka systemowa -komputer, zasadnicza część zestawu komputerowego zawierająca najważniejsze elementy składowe komputera, zawarte we wspólnej obudowie, stanowiąca zazwyczaj jednostkę handlową. W zależności od konstrukcji danego typu komputera, zawiera: zasilacz, płytę główną z procesorem, pamięcią operacyjną oraz porty do komunikacji z pozostałymi składnikami zestawu komputerowego. W skład jednostki centralnej mogą wchodzić również dalsze składniki jak dysk twardy, karty rozszerzeń, itd. Najważniejszym elementem sprzętu jest niewielki prostokątny mikroukład wewnątrz komputera nazywany mikroprocesorem. Jest to „mózg” komputera — element, który tłumaczy instrukcje i wykonuje obliczenia. • W kontekście ściśle informatycznym jednostka centralna (CPU) oznacza procesor wraz z pamięciąoperacyjnąElementy sprzętowe, takie jak monitor, klawiatura, mysz, drukarka i inne składniki, są nazywane urządzeniami. • Oprogramowanie – software oznacza instrukcje lub programy, które nakazują sprzętowi wykonanie określonych operacji. Np. edytor tekstów Word (do pisania na komputerze), arkusz kalkulacyjny Excel, program AutoCAD.System operacyjny to oprogramowanie, które zarządza komputerem i podłączonymi do niego urządzeniami. Najbardziej popularnymi systemami operacyjnymi są Windows i Macintosh, Linux, Android.

15. Do czego służą komputery? • W miejscu pracy wielu ludzi używa komputerów do przechowywania i analizowania danych, przeprowadzania badań i zarządzania projektami. W domu komputery mogą służyć do znajdowania informacji, przechowywania obrazów i plików muzycznych, śledzeniu informacji finansowych, grania oraz komunikowania się z innymi użytkownikami — to tylko niektóre z dostępnych możliwości. • Komputera można także używać do uzyskiwania połączenia z Internetem— siecią, która łączy ze sobą komputery na całym świecie. Dzięki dostępowi do Internetu można komunikować się z ludźmi na całym świecie, a także znajdować bardzo wiele informacji.

16. Zastosowanie komputerów, użytkownicy • Banki, zakłady pracy, szkoły, komunikacja, biura projektowe, redakcje, ośrodki naukowe, indywidualni użytkownicy (m.in. Internet) Podział użytkowników komputera na grupy: • programiści wykorzystujący języki programowania do tworzenia oprogramowania oraz informatycy • czynni użytkownicy gotowego oprogramowania • użytkownicy bierni korzystający z komputera okazjonalnie

17. Części składowe komputera klasy PC Z Wikipedii Elementy składowe komputera: jednostka systemowa (w obudowie), monitorklawiatura • Jednostka systemowa: płyta główna• procesor • pamięć stała ROM, pamięć operacyjnaRAM • zasilacz • obudowaprzewody (zasilające i logiczne) • Peryferia wewnętrzne: dysk twardy • stacja dyskietek• karta graficzna• napęd optyczny(nagrywarka • nagrywarka DVD • combo) • karta dźwiękowa • karta sieciowa • kontroler SCSI • karta telewizyjna • Peryferia zewnętrzne: mysz(lub trackball • trackpoint • touchpad) • klawiatura • monitor, tablet • genlock• ekran dotykowy • Slidepad • drukarka • ploter • skaner • mikrofon • modem • głośniki • słuchawki• dżojstik • gamepad • kierownica • manipulator 3D • zasilacz UPS• listwa przeciwprzepięciowa

18. Stacjonarny system komputerowy- elementy sprzętowe

19. Jednostka systemowa Jednostka systemowastanowi rdzeń systemu komputerowego. Zwykle ma postać prostopadłościennej skrzynki umieszczonej na biurku lub pod nim. Wewnątrz skrzynki znajduje się wiele składników przetwarzających informacje. Najważniejszym z tych składników jest jednostka centralna - - mikroprocesor , która stanowi „mózg” komputera. Kolejnym składnikiem jest pamięć RAM, która tymczasowo przechowuje informacje używane przez jednostkę centralną, gdy komputer jest włączony. Informacje przechowywane w pamięci RAMsą wymazywanepo wyłączeniu komputera. Prawie wszystkie pozostałe elementy komputera są podłączane do jednostki systemowej za pomocą kabli. Wtyczki kabli należy podłączyć do określonych portów (gniazd) znajdujących się zwykle z tyłu jednostki systemowej. Element sprzętu, który nie jest częścią jednostki systemowej, jest niekiedy nazywany urządzeniem peryferyjnym lub urządzeniem.

20. Stacje dysków - dysk twardy W komputerze jest zainstalowana co najmniej jedna stacja dysków — urządzenie, które przechowuje informacje na metalowym lub plastikowym dysku. Informacje są zachowywane na dysku, nawet gdy komputer jest wyłączony. Dysk twardy W stacji dysków twardych komputera informacje są przechowywane na dysku twardym(talerzu lub stosie talerzy o powierzchni magnetycznej). Ponieważ na dyskach twardych może znajdować się wiele informacji, zwykle służą one za podstawowy nośnik do magazynowania danych w komputerze i zawierają prawie wszystkie programy oraz pliki użytkownika. Dysk twardy znajduje się zwykle wewnątrz jednostki systemowej.

21. Stacje dysków CD i DVD • Prawie wszystkie komputery (oprócz netbooków i tabletów) są obecnie wyposażone w stacje dysków CD lub DVD, które zwykle znajdują się z przodu jednostki systemowej. • W stacjach dysków CD do odczytywania (pobierania) danych z dysku CD jest używana wiązkalaserowa. • Wiele stacji dysków CD oferuje także możliwość zapisywania danych na dyskach CD/DVD – nagrywarki . • Jeśli w komputerze jest zainstalowana stacja dysków CD/DVD z możliwością zapisu, można zapisywać kopie plików na pustych dyskach. • Korzystając ze stacji dysków CD, można także odtwarzać muzykę z dysków CD/DVD na komputerze. • Stacje dysków DVD oferują wszystkie możliwości stacji dysków CD, a dodatkowo umożliwiają odczytywanie dysków DVD. • Jeśli jest zainstalowana stacja dysków DVD, na komputerze można oglądać filmy. • Wiele stacji dysków DVD umożliwia zapisywanie danych na pustych dyskach DVD - nagrywarki.

22. Stacja dyskietek • Stacja dyskietek umożliwia zapisywanie informacji na dyskach elastycznych, nazywanych także dyskietkami. • W porównaniu z dyskami CD i DVD na dyskietkach można przechowywać tylko małe ilości danych. Dane są odczytywane dużo wolniej i dyskietki są bardziej podatne na uszkodzenia. Z tych powodów stacje dyskietek są mniej popularne niż kiedyś, chociaż nadal są instalowane w wielu komputerach. • Dlaczego dyskietki są „elastyczne”? Wykonana z twardego plastiku zewnętrzna część dyskietki jest tylko kopertą. Dysk wewnątrz koperty jest wykonany z cienkiego, elastycznego winylu.

23. Mysz • Mysz to niewielkie urządzenie używane do wskazywania i zaznaczania elementów na ekranie komputera. Chociaż myszy mogą mieć różne kształty, typowa mysz zwykle przypomina nieco prawdziwą mysz. Jest to niewielkie, podłużne urządzenie podłączane do jednostki systemowej przy użyciu kabla przypominającego ogon. Nowe modele myszy są bezprzewodowe. • Mysz ma zwykle dwa przyciski: przycisk podstawowy (zwykle lewy) oraz przycisk pomocniczy. W wielu modelach myszy między przyciskami znajduje się także kółko umożliwiające płynne przewijanie ekranów z informacjami. • Podczas przesuwania ręką myszy wskaźnik na ekranie porusza się w tym samym kierunku. Aby zaznaczyć element, należy wskazać ten element, a następnie kliknąć (nacisnąć i zwolnić przycisk podstawowy). Wskazywanie i klikanie myszą jest głównym sposobem współpracy użytkownika z komputerem.

24. Klawiatura • Klawiatura jest używana głównie do wpisywania tekstu na komputerze. Podobnie jak w maszynie do pisania na klawiaturze komputera znajdują się klawisze z literami i cyframi, ale są także klawisze specjalne: • Klawisze funkcyjnewgórnym rzędzie klawiszy umożliwiają wykonywanie różnych funkcji w zależności od miejsca użycia. • Klawiatura numeryczna, umieszczona po prawej stronie większości klawiatur, umożliwia szybkie wpisywanie cyfr. • Klawisze nawigacyjne, na przykład klawisze strzałek, umożliwiają zmianę pozycji w dokumencie lub na stronie sieci Web. • Za pomocą klawiaturymożna wykonywać wiele zadań realizowanych przy użyciu myszy.

25. Monitor • Na monitorzesą wyświetlane informacje w formie tekstu i grafiki. Część monitora, na której są wyświetlane informacje, jest nazywana ekranem. Na ekranie komputera mogą być wyświetlane obrazy nieruchome i ruchome. • Istnieją dwa podstawowe typy monitorów: CRT (kineskopowe) i LCD (ciekłokrystaliczne). Oba typy monitorów umożliwiają uzyskanie wyraźnych obrazów, ale monitory ciekłokrystaliczne mają tę zaletę, że są cieńsze i lżejsze. Monitory CRT są jednak tańsze.

26. Drukarka • Drukarka umożliwia przenoszenie danych z komputera na papier. Drukarka nie jest niezbędna do korzystania z komputera, ale mając ją w zestawie, można drukowaćpisma, wiadomości e‑mail, karty, zaproszenia, ogłoszenia i inne materiały. Wielu użytkowników chce także mieć możliwość drukowania fotografii w domu. • Dwa podstawowe typy drukarek to drukarki atramentowe i drukarki laserowe. Drukarki atramentowe są najbardziej popularnym typem drukarek do użytku domowego. Umożliwiają drukowanie w czerni i bieli lub w pełnej gamie kolorów, pozwalając uzyskać fotografie wysokiej jakości na specjalnym papierze. Drukarki laserowe są szybsze i ogólnie lepiej przystosowane do intensywnego użytkowania.

27. Urządzenie wielofunkcyjne • Urządzenie wielofunkcyjne (MFP – Multi FunctionProduct) – urządzenie będące najczęściej połączeniem drukarki, skanera i faksu, zazwyczaj współpracujące z komputerem, choć możliwa jest też praca niezależna – jako kopiarka lub faks • Drukarka wchodząca w skład urządzenia jest najczęściej atramentowa, droższe modele wyposażane są w urządzenie laserowe. • Przy zakupie drukarki lub urządzenia wielofunkcyjnego bardzo ważne są koszty eksploatacji – atrament lub toner. • Ważny jest sposób podłączenia urządzania: najczęściej USB, czasem przy pomocy kabla sieciowego, WiFi, dawniej przez port LPT (którego teraz nie ma np. w laptopach).

28. Instalowanie drukarki w sieci domowej • Typowym sposobem zainstalowania drukarki w sieci domowej jest zainstalowanie jej jako autonomicznego urządzenia sieciowego, a następnie dodanie połączenia z drukarką na wszystkich komputerach działających w sieci. • Kryteria podłaczenia: • Drukarka bezprzewodowa. Te drukarki mają wbudowaną bezprzewodową kartę sieciową i nie trzeba ich podłączać do sieci ani do komputera, tylko do zasilania. Po włączeniu drukarki należy skonfigurować połączenie bezprzewodowe z każdym komputerem w sieci domowej według instrukcji, które znajdują się w dokumentacji dostarczonej wraz z drukarką. Opcje zabezpieczeń dla wydruku bezprzewodowego są określane przez każdego producenta drukarek. • Drukarka podłączana bezpośrednio do sieci. Taką drukarkę trzeba podłączyć do koncentratora lub routera sieciowego. Sposób instalacji takiej drukarki zależy od tego, czy drukarka i urządzenie sieciowe korzystają z połączeń Ethernet, uniwersalnej magistrali szeregowej (USB) lub innych. Podczas instalacji należy korzystać z instrukcji i narzędzi dostarczanych przez producenta drukarki.

29. Głośniki, modem Głośniki Głośniki służą do odtwarzania dźwięku. Mogą być wbudowane w jednostkę systemową lub podłączone za pomocą kabli. Głośniki umożliwiają słuchanie muzyki i efektów dźwiękowych pochodzących z komputera. Modem (od ang. MOdulator-DEModulator) – urządzenieelektroniczne, którego zadaniem jest zamianadanychcyfrowych na analogowesygnałyelektryczne (modulacja) i na odwrót (demodulacja) tak, aby mogły być przesyłane i odbierane poprzez linię telefoniczną (a także łącze telewizji kablowej lub fale radiowe). Modemsłuży do podłączenia komputera do Internetu.Jest to urządzenie, które wysyła informacje z komputera i odbiera je za pośrednictwem linii telefonicznej lub kabla o dużej szybkości. Modemy są czasem wbudowane w jednostkę systemową, jednak modemyobsługujące sieci o dużej przepustowości są zwykle osobnymi urządzeniami. Modem może być: zewnętrzny, czyli występujący w postaci oddzielnego urządzenia, znajdującego się poza komputerem i połączony z nim (lub z innym odbiornikiem) przy użyciu przewodu (interfejs: RS-232, USB, LPT, ethernet) oraz charakteryzujący się pełną samodzielnością sprzętową. wewnętrzny, w postaci specjalnej karty rozszerzeń instalowanej wewnątrz komputera (PCI, ISA), zazwyczaj wykorzystującej w pewnym stopniu procesor komputera. Inną klasyfikację dokonuje się ze względu na medium. Wyróżniamy modemy: telefoniczne (klasyczne i xDSL), kablowe, radioweModemy: DSL, ADSL, SDSL Modemy zewnętrzne Modem kablowy DSL

30. Typy komputerów Komputery różnią się pod względem rozmiaru i funkcji. • Superkomputery — bardzo duże komputery zawierające tysiące połączonych ze sobą mikroprocesorów, które wykonują niezwykle złożone obliczenia. • Mainframe – też często o większych rozmiarach, do przetwarzania dużych ilości danych funkcja serwerów itp. • Komputery osobisteużywane zazwyczaj przez pojedyncze osoby • komputery domowe - były poprzednikami komputerów osobistych (np. Atari, Amstrad, Amiga, Commodore, Sinclair, Timex) • Komputery wbudowane – najmniejsze np. samochodowe, telefony komórkowe, smartfony telewizory, wieże stereo, kalkulatory itp. lub podzespoły komputera. Takie komputery są przeznaczone do wykonywania ograniczonej liczby zadań. Komputer osobisty, nazywany także komputerem PC, może być używany w danym momencie przez jedną osobę. Są różne rodzaje komputerów osobistych: komputery stacjonarne, komputery przenośne: laptop (notebook), ultrabook, netbookkomputery podręczne – PDAkomputery typu Tablet

31. Komputery stacjonarne Komputery stacjonarnesą zwykle umieszczane na biurku lub stole. Są zazwyczaj większe i wydajniejsze od innych typów komputerów osobistych. Komputery stacjonarne składają się z osobnych elementów. Główny element, nazywany jednostką systemową, to zwykle prostokątna obudowa umieszczona na biurku lub pod nim. Inne elementy, takie jak monitor, mysz i klawiatura, są podłączane do jednostki systemowej.Opcjonalnie drukarka, głośniki, słuachawki itp.

32. Komputery przenośne Komputery przenośne to lekkie, przenośne komputery PC z cienkim ekranem. Są często nazywane komputerami typu notebook(z ang. notatnik) ze względu na ich niewielkie rozmiary. Komputery przenośne mogą być zasilane przy użyciu baterii, co umożliwia ich przenoszenie. W komputerach przenośnych jednostka centralna, ekran i klawiatura są umieszczone w jednej obudowie. Ekran można złożyć i położyć na klawiaturze, gdy komputer nie jest używany. Netbook– mały, przenośny komputer osobisty, zazwyczaj tańszy i lżejszy od tradycyjnego laptopa, przeznaczony do przeglądania Internetu, Ultrabook– odmiana notebooka. Niewielka waga, grubość, długa wydajność baterii, atrakcyjny wygląd

33. Komputery podręczne i tablety Komputery podręczne, nazywane także pomocnikami cyfrowymi (PDA, personal digital assistant), to komputery zasilane z baterii o rozmiarach umożliwiających korzystanie z nich niemal wszędzie. Chociaż nie są tak wydajne jak komputery stacjonarne czy przenośne, są bardzo przydatne do planowania spotkań, przechowywania adresów i numerów telefonów oraz do grania, programów GPS. Niektóre z nich mają bardziej zaawansowane funkcje, na przykład nawiązywanie połączeń telefonicznych czy internetowych. W komputerach podręcznych zamiast klawiatury są stosowane ekrany dotykowe obsługiwane za pomocą palca lub pióra(urządzenia wskazującego w kształcie pióra). Komputery typu Tablet to przenośne komputery PC, które łączą w sobie funkcje i cechy komputerów przenośnych i komputerów podręcznych. Podobnie jak komputery przenośne są one wydajne i mają wbudowany ekran. Podobnie jak komputery podręczne umożliwiają wpisywanie notatek lub rysowanie na ekranie, zwykle za pomocą pióra cyfrowego zamiast pióra. Mogą też konwertować pismo ręczne na tekst wprowadzany za pomocą klawiatury. Niektóre komputery typu Tablet są „składane” — mają obracany i otwierany ekran, pod którym znajduje się klawiatura.

34. Obrazy, muzyka i filmy. Gry • Obrazy, muzyka , radio, telewizja, filmyMożna przenieść zdjęcia i filmy z aparatu do komputera. Następnie można je wydrukować, utworzyć z nich pokaz slajdów lub udostępnić je innym osobom za pośrednictwem poczty e‑mail lub umieszczając je w witrynie sieci Web. Na komputerze można także słuchać muzyki, importując pliki muzyczne z dysku CD audio lub kupując je w witrynie sieci Web z muzyką. Można także odbierać wiele stacji radiowych emitujących program w Internecie, oglądać telewizję, materiały wideo, filmy – np. z YouTube. • GryDostępne są tysiące gier komputerowych we wszystkich możliwych kategoriach. Wiele gier umożliwia współzawodnictwo z innymi graczami na całym świecie za pośrednictwem Internetu.

35. Korzystanie z klawiatury Klawisze na klawiaturze można podzielić na kilka grup w zależności od ich funkcji: • Klawiatura alfanumeryczna. Na tych klawiszach znajdują się takie same litery, cyfry, znaki interpunkcyjne i symbole, jak na tradycyjnej maszynie do pisania. • Klawisze kontrolne. Te klawisze są używane osobno lub w połączeniu z innymi klawiszami w celu wykonywania określonych akcji. Najczęściej używanymi klawiszami kontrolnymi są klawisze CTRL, ALT, Logo Windows, ESC. • Klawisze funkcyjne. Klawisze funkcyjne służą do wykonywania określonych zadań. Są oznaczone symbolami F1, F2, F3 — aż do F12. Funkcje tych klawiszy różnią się w zależności od programu. • Klawisze nawigacyjne. Te klawisze służą do poruszania się po dokumentach lub stronach sieci Web oraz do edytowania tekstu. Do tej grupy należą: klawisze strzałek, a także klawisze HOME, END, PAGE UP, PAGE DOWN, DELETE oraz INSERT. • Klawiatura numeryczna. Klawiatura numeryczna jest przydatna do szybkiego wpisywania cyfr. Klawisze są pogrupowane w postaci bloku, tak jak w konwencjonalnym kalkulatorze lub urządzeniach obliczeniowych.Włączenie: NumLock

36. Sposób rozmieszczenia klawiszy na typowej klawiaturze Oprócz liter, cyfr, znaków interpunkcyjnych i symboli na klawiaturze alfanumerycznej znajdują się także klawiszeSHIFT, CTRL, ALT, CAPSLOCK, TAB, ENTER, SPACJAi BACKSPACE.

37. Nazwa klawisza Zastosowanie SHIFT: Naciśnij klawisz SHIFT w połączeniu z literą, aby wpisać wielką literę. Naciśnij klawisz SHIFT w połączeniu z innym klawiszem, aby wpisać symbol pokazany w górnej części tego klawisza. CAPS LOCK: Naciśnij klawisz CAPS LOCK, aby wszystkie wpisywane litery były wielkimi literami. Naciśnij klawisz CAPS LOCK ponownie, aby wyłączyć tę funkcję. Na klawiaturze może znajdować się dioda wskazująca, czy klawisz CAPS LOCK jest włączony. TAB: Naciśnij klawisz TAB, aby przesunąć kursor o kilka spacji do przodu. Klawisz TAB można także nacisnąć w celu przejścia do następnego pola tekstowego w formularzu. ENTER: Naciśnij klawisz ENTER, aby przenieść kursor do początku następnego wiersza. Naciśnięcie klawisza ENTER w oknie dialogowym powoduje wybranie wyróżnionego przycisku. SPACJA: Naciśnij klawisz SPACJA, aby przesunąć kursor o jedną spację do przodu. BACKSPACE: Naciśnij klawisz BACKSPACE, aby usunąć znak znajdujący się przed kursorem lub zaznaczony tekst.

38. Korzystanie z klawiszy nawigacyjnych Klawisze nawigacyjne umożliwiają przenoszenie kursora, nawigowanie w dokumentach lub na stronach sieci Web oraz edytowanie tekstu. W poniższej tabeli przedstawiono niektóre typowe funkcje tych klawiszy. Klawisze Funkcja STRZAŁKAW LEWO, STRZAŁKA W PRAWO, STRZAŁKA W GÓRĘ lub STRZAŁKA W DÓŁPrzeniesienie kursora lub zaznaczenia o jedną spację lub wiersz w kierunku wskazywanym przez strzałkę bądź przewinięcie strony sieci Web w kierunku wskazywanym przez strzałkę. HOMEPrzeniesienie kursora do początku wiersza lub przejście do góry strony Web. END Przeniesienie kursora do końca wiersza lub przejście na dół strony sieci Web.  CTRL+HOME Przejście do początku dokumentu.  CTRL+END Przejście do końca dokumentu. PAGE UPPrzeniesienie kursora lub przejście o jedną stronę w górę.  PAGE DOWN Przeniesienie kursora lub przejście o jedną stronę w dół. DELETEUsunięcie znaku znajdującego się za kursorem lub zaznaczonego tekstu; w systemie Windowsusunięcie zaznaczonego elementu i przeniesienie go do Kosza. INSERTWłączenie lub wyłączenie trybu wstawiania. Gdy tryb wstawiania jest wyłączony, wpisywany tekst jest wstawiany w punkcie umieszczenia kursora. Gdy tryb wstawiania jest włączony, wpisywany tekst zastępuje istniejące znaki.

39. Inne dodatkowe klawisze • PRINT SCREEN ( PRT SC) • Dawniej ten klawisz służył do przesyłania do drukarki tekstu wyświetlanego aktualnie na ekranie. Dzisiaj naciśnięcie klawisza PRINT SCREEN powoduje przechwycenie całego ekranu („zrzut ekranu”) i skopiowanie go do Schowka w pamięci komputera. Taki obraz można następnie wkleić (CTRL+V) do programu Microsoft Paint lub innego programu, a następnie wydrukować go. • Polecenie SYS RQ, które na niektórych klawiaturach znajduje się na tym samym klawiszu co polecenie PRINT SCREEN. Polecenie SYS RQ miało odpowiadać kiedyś za „żądanie systemowe”, ale to polecenie jest nieaktywne w systemie Windows. • Porada:  Aby przechwycić obraz tylko w aktywnym oknie zamiast na całym ekranie, należy nacisnąć klawisze ALT+PRINT SCREEN. • SCROLL LOCK (lub SCR LK) • W większości programów naciśnięcie klawisza SCROLL LOCK nie ma wpływu na system. W kilku programach naciśnięcie klawisza SCROLL LOCK powoduje zmianę zachowania klawiszy strzałek oraz klawiszy PAGE UP i PAGE DOWN. Naciśnięcie tych klawiszy powoduje, że dokument jest przewijany bez zmiany pozycji kursora lub zaznaczenia. Na klawiaturze może znajdować się dioda wskazująca, że klawisz SCROLL LOCK jest włączony. • PAUSE/BREAK •  Ten klawisz jest używany rzadko. W niektórych starszych programach naciśnięcie tego klawisza powodowało wstrzymanie działania programu, a w połączeniu z klawiszem CTRL — zatrzymanie działania tego programu. • Inne klawisze Niektóre nowoczesne klawiatury zawierają „klawisze dostępu” lub klawisze umożliwiające uzyskanie dostępu do programów, plików lub poleceń za pomocą pojedynczego naciśnięcia klawisza. Inne modele zawierają elementy do regulacji głośności, kółka przewijania, kółka powiększania oraz inne gadżety. Aby uzyskać szczegółowe informacje o tych funkcjach, należy zapoznać się z informacjami dostarczonymi razem z klawiaturą lub komputerem albo przejść do witryny sieci Web producenta

40. Porady dotyczące bezpiecznego używania klawiatury • Prawidłowe korzystanie z klawiatury może pomóc w uniknięciu bólu w nadgarstkach, dłoniach i ramionach lub ich uszkodzenia, szczególnie podczas długotrwałego korzystania z komputera. Porady ułatwiające uniknięcie problemów: • Umieść klawiaturę na poziomie łokci. Ramiona powinny spoczywać rozluźnione wzdłuż boków ciała. • Umieść klawiaturę naprzeciw siebie. Jeśli klawiatura ma blok numeryczny, za punkt środkowania może posłużyć klawisz spacji. • Rozpocznij wpisywanie znaków, trzymając dłonie i nadgarstki nad klawiaturą, tak aby najbardziej oddalone klawisze znalazły się w zasięgu przedramienia i nie trzeba było rozciągać palców. • Staraj się nie opierać dłoni ani nadgarstków na żadnej powierzchni podczas pisania. Jeśli klawiatura jest wyposażona w podpórkę na dłonie, używaj jej tylko w trakcie przerw w pisaniu. • Pisząc, naciskaj lekko klawisze i trzymaj nadgarstki wyprostowane. • W czasie przerw w pisaniu rozluźnij ramiona i dłonie. • Podczas pracy z komputerem rób krótkie przerwy co 15 do 20 minut.

41. Klawisze Funkcja KlawiszLogo Windows Otwarcie menu Start. ALT+TAB Przełączanie między otwartymi programami lub oknami. ALT+F4 Zamknięcie aktywnego elementu lub aktywnego programu. CTRL+S Zapisanie bieżącego pliku lub dokumentu (działa w większości programów). CTRL+C Kopiowanie zaznaczonego elementu. CTRL+X Wycięcie zaznaczonego elementu. CTRL+V Wklejenie zaznaczonego elementu. CTRL+Z Cofnięcie akcji. CTRL+AZaznaczenie wszystkich elementów w dokumencie lub oknie.  F1 Wyświetlenie Pomocy programu lub systemu Windows. Klawisz Logo Windows +F1Wyświetlenie Pomocy i obsługi techn. Windows. ESC Anulowanie bieżącego zadania. Klawisz aplikacji - Otwarcie menu poleceń powiązanych z wyborem w programie. Odpowiednik kliknięcia prawym przyciskiem myszy wybranego elementu. Polskie litery w standardzie QWERTY: prawy ALT + litera, np. Alt a.

42. Typy i rodzaje złącz w komputerach • USBUniversal Serial Bus (uniwersalna magistrala szeregowa) – rodzaj sprzętowego portu komunikacyjnego komputerów,zastępującego stare porty szeregowe i porty równoległe • HDMI (High Definition Multimedia Interface) – interfejs służący do przesyłania cyfrowego, nieskompresowanego sygnału audio i wideo. • Rj-45 (LAN, Ethernet)– Podstawowe złącze do budowy przewodowych sieci komputerowych w standardzie Ethernet. • VGA (D-SUB) • DVI • S-Video • DisplayPort • FireWire • eSATA • Rj-11 • Kensington Lock • wejścia audio • czytnik kart pamięci • ExpressCard

43. USB • USB – najpopularniejszy rodzaj sprzętowego portu komunikacyjnego, pracującego z maksymalną prędkością 60 MB/s (wersja USB 2.0). Obecne notebooki posiadają zazwyczaj od dwóch do czterech portów komunikacyjnych USB. • USB Sleep-and-charge – port USB, który dodatkowo umożliwia ładownie podłączonych pod niego urządzeń. Można go odróżnić po oznaczeniu (symbol błyskawicy). Przykład zastosowania: Pory USB używa się do podłączania szerokiej gamy urządzeń: myszek, klawiatur, aparatów, kamer internetowych oraz cyfrowych, itd.

44. HDMI • HDMI – cyfrowy interfejs zdolny do przesyłania pełnego sygnału audio/wideo bez utraty jakości. Obecnie interfejs HDMI wypiera starsze standardy (DVI, D-Sub) i pojawia się w coraz liczniejszej grupie notebooków. Kupując laptopa warto zwrócić uwagę na to, czy został wyposażony w port HDMI. Przykład zastosowania: Za pomocą portu HDMI możemy podłączyć notebooka do telewizora połączonego z zestawem kina domowego. Na laptopie wystarczy uruchomić teraz film w jakości HD i bez utraty jakości oglądać go na ekranie telewizora z dźwiękiem odtwarzanym przez zestaw kina domowego.

45. Złącza RJ-45 i RJ-11 • RJ-45 (LAN, Ethernet) – Podstawowe złącze do budowy przewodowych sieci komputerowych w standardzie Ethernet. Przykład zastosowania: Poprzez złącze Ethernet, możemy podłączyć kabel internetowy RJ-11 – złącze modemowe, służące do połączenia modemu i linii telefonicznej.

46. VGA (D-Sub) • VGA (D-Sub) - analogowy interfejs do przesyłania sygnału wideo. • Obecnie jest już mało popularny, jednak możemy spotkać go jeszcze w starszych modelach notebooków. • Wyjściowy obraz przesyłany przez interfejs VGA jest dość słabej jakości Przykład zastosowania: Port VGA możemy wykorzystać do podłączenia zewnętrznego monitora.

47. S-video, FireWire (port 1394) S-Video (TV Out) – analogowy interfejs do przesyłania sygnału wideo. Przykład zastosowania: Port może posłużyć do wyprowadzenia sygnału wideo do zewnętrznego urządzenia np. telewizora. FireWire (IEEE 1394) – standard stosowany najczęściej do podłączania cyfrowych urządzeń optycznych. Najbardziej rozwijany przez firmę Apple. Istnieją dwie odmiany interfejsu FireWire – 400 Mb/s oraz 800 Mb/s. Druga z nich spotykana jest jednak bardzo rzadko, najczęściej w notebookach firmy Apple. Przykład zastosowania: FireWire najczęściej wykorzystywany jest do podłączenia kamery cyfrowej lub aparatu fotograficznego.

48. eSATA eSATA –port Serial ATA II, który wykorzystuje się do podłączania zewnętrznych dysków twardych. Jest kilkakrotnie szybszy niż port USB. Występuje również jako combo z portem USB. Na zdjęciu przedstawiona jest wersja combo (eSATA/USB Sleep-and charge) Przykład zastosowania: Port eSATA wykorzystuje się do podłączania zewnętrznych dysków twardych.

49. Wejście słuchawkowe/mikrofonowe – możemy do nich podłączyć słuchawki/głośniki lub mikrofon. Czytnik kart pamięci– slot służący do podłączenia kart pamięci wykorzystywanych w różnego rodzaju urządzeniach mobilnych. Wyróżniamy różne rodzaje czytników, różniące się ilością i rodzajem obsługiwanych kart. W czytniku możemy umieści kartę pamięci z aparatu cyfrowego i tym samym skopiować znajdujące się na niej zdjęcia/filmy na dysk twardy notebooka.

50. ExpressCard • ExpressCard – następca standardu PCMCIA umożliwiający rozbudowę notebooka. • Przez złącze ExpressCard można podłączyć adaptery eSATA, USB i FireWire, kartę sieciową, tuner telewizyjny lub czytnik kart pamięci. Tuner TV, wykorzystujący standard złącza ExpressCard.