- OPIS DZIAŁAŃ PRAKTYCZNYCH -

1. PORADNIA PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNA PLACÓWKĄ WSPIERAJĄCĄ SZKOŁĘW PRACY Z UCZNIAMI SZCEGÓLNIE UZDOLNIONYMI - OPIS DZIAŁAŃ PRAKTYCZNYCH -

2. Poradnia Psychologiczno-Pedagogicznaw Konstantynowie Łódzkim mgr MARIUSZ WIELEBSKI dyrektor poradni mgr GRZEGORZ GWIS psycholog, doradca zawodowy

3. INFORMACJA O PORADNI • PORADNIA PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNA W KONSTANTYNOWIE ŁÓDZKIM PROWADZONA JEST PRZEZ POWIAT PABIANICKI • PORADNIA OPIEKUJE SIĘ DZIECMI I MŁODZIEŻĄ ORAZ WSPIERA PLACÓWKI OŚWIATOWE Z GMINY KONSTANTYNÓW I LUTOMIERSK • PORADNIA ZATRUDNIA 3 PSYCHOLOGÓW, 2 PEDAGOGÓW, 1 LOGOPEDĘ • POD OPIEKĄ PORADNI ZNAJDUJĄ SIĘ: 2 PRZEDSZKOLA 6 SZKÓŁ PODSTAWOWYCH 2 GIMNAZJA 2 LICEA /OGÓLNOKSZTAŁCĄCE I MUZYCZNE SALEZJAŃSKIE/ ZESPÓŁ SZKÓŁ SPECJALNYCH PAŃSTWOWY DOM DZIECKA • W PLACÓWKACH TYCH UCZY SIĘ ŁĄCZNIE - OK. 4000 DZIECI I MŁODZIEŻY

4. ZAŁOŻENIA PROGRAMU: • Program powinien zawierać kompleksową ofertę opieki /diagnoza potencjałów rozwojowych, planowanie ścieżki edukacyjnej i zawodowej, pomoc uczniom z problemami emocjonalnymi i w funkcjonowaniu społecznym, poradnictwo dla rodziców, wsparcie nauczycieli ucznia szczególnie uzdolnionego/. • Program powinien nawiązywać do dostępnej w literaturze wiedzy dotyczącej problematyki uzdolnień, twórczości, dziecka i ucznia zdolnego oraz uwzględniać wiedzę zawodową i doświadczenie w pracy z dziećmi i młodzieżą wszystkich pracowników poradni /w zakresie diagnozy, terapii, treningów umiejętności psychologicznych, poradnictwa zawodowego/. • Program powinien stanowić stałą ofertę pracy poradni, ewaluowaną i modyfikowaną w zależności od potrzeb w cyklu rocznym. • W realizacji programu wykorzystane zostaną w zależności od konkretnych potrzeb wszystkie znajdujące się na wyposażeniu poradni metody diagnostyczne, programy terapeutyczne, programy komputerowe i inne zasoby /materialne/.

5. CELEM PROGRAMU jest objęcie opieką psychologiczną uczniów szczególnie uzdolnionych z terenu działania poradni. Program kierowany jest do dzieci i młodzieży /przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja, licea/, ich rodziców, nauczycieli-wychowawców i pedagogów szkolnych. Program powstał w oparciu o analizę regulacji prawnych dotyczących ucznia zdolnego oraz zadań poradni psychologiczno-pedagogicznych w zakresie opieki nad uczniem zdolnym.

6. PODSTAWY TEORETYCZNE PROGRAMU- PREDYKTORY SUKCESU -

7. PODSTAWY EMPIRYCZNE PROGRAMU- WYNIKI ANKIETY /dane za rok szkolny 2004/2005/ - • Nauczyciele /respondenci ankiety/ wskazali jako szczególnie uzdolnionych 136 uczniów /w tym 72 chłopców i 64 dziewczynki/. • Najwięcej, bo ok. 6,4% populacji stanowią uczniowie szczególnie uzdolnieni w szkołach podstawowych /klasy 0 – VI/. W gimnazjum i liceum stanowią oni ok. 2,6% całej populacji uczniów. • W badanej populacji 10 uczniów wymagało wsparcia w ramach poradnictwa zawodowego, 10 opieki poradni z powodu zaburzeń w funkcjonowaniu emocjonalno-społecznym; u 4 uczniów występowały problemy natury rodzinnej /głównie nadmierne wymagania stawiane przez rodziców/. • Najczęstsze problemy psychologiczne obserwowane w populacji uczniów szczególnie uzdolnionych to: niska samoocena, nieśmiałość, brak pewności siebie, nadmierna koncentracja na sobie, skłonność do reakcji impulsywnych, brak odporności na stres, trudności w adaptacji do grupy rówieśniczej.

8. Diagnoza potencjałów i uzdolnień uczniów w oparciu o nowoczesne techniki diagnostyczne. Wspieranie uczniów w zakresie kształcenia inteligencji emocjonalnej, umiejętności interpersonalnych, budowania korzystnej samooceny, zarządzania czasem i radzenia sobie ze stresem egzaminacyjnym /konkursy, olimpiady/. Pomoc w rozpoznawaniu własnych zainteresowań i preferencji zawodowych niezbędnych przy wyborze dalszej drogi kształcenia i planowaniu kariery zawodowej. Pomoc w formowaniu prawidłowych relacji w rodzinie ucznia. Konsultacje z nauczycielami, wychowawcami i pedagogami szkolnymi w zakresie pracy z uczniem zdolnym. Wzbogacanie wiedzy nauczycieli w zakresie problematyki dotyczącej uzdolnień, talentów oraz pracy z uczniem szczególnie uzdolnionym /w ramach WDN/. CELE OPERACYJNE /MODUŁY PROGRAMU/

9. METODY PRACY • Indywidualna pomoc bezpośrednia – praca z uczniem i jego rodzicami: • diagnoza psychologiczna /wywiad diagnostyczny, testy psychologiczne/ • terapia /rozmowa psychologiczna, stosowanie technik terapeutycznych/ • poradnictwo dla rodziców /rozmowa psychologiczna/ • Konsultacje indywidualne dla nauczycieli, wychowawców i pedagogów: • rozmowa psychologiczna • analiza programów indywidualnych dla poszczególnych uczniów opracowanych przez szkoły • Konsultacje zbiorowe – szkoleniowe rady pedagogiczne w szkołach: • wykład • dyskusja • ankieta Nabór uczestników odbywa się na zasadzie dobrowolności, na wniosek rodziców ucznia. Warunkiem objęcia opieką ucznia szczególnie uzdolnionego jest wypełnienie przez szkołę specjalnie przygotowanego arkusza „Informacja o uczniu szczególnie uzdolnionym”.

10. SZCZEGÓŁOWE INFORMACJE NA TEMAT POSZCZEGÓLNYCH MODUŁÓW PROGRAMU ZNAJDZIECIE PAŃSTWO NA STRONIE INTERNETOWEJ NASZEJ PORADNI www.pppkonst. webd.pl KAŻDY MODUŁ PROGRAMU ZAWIERA NASTĘPUJĄCE ELEMENTY:UZASADNIENIE TEORETYCZNECELEMETODY PRACYSTOSOWANE NARZĘDZIAKRYTERIA SKUTECZNOŚCILITERATURA

11. SZCZEGÓŁÓWE CELE MODUŁÓW PROGRAMUKRYTERIA SKUTECZNOŚCI PODEJMOWANYCH DZIAŁAŃ

12. MODUŁ 1. DIAGNOZA POTENCJAŁÓW I UZDOLNIEŃ UCZNIA W OPARCIU O NOWOCZESNE TECHNIKI DIAGNOSTYCZNE. • Nauczyciele, wychowawcy i pedagog szkolny posiadają dokładną wiedzę o potencjale intelektualnym ucznia oraz o strukturze i poziomie jego uzdolnień. • Uczeń rozpoznany jako szczególnie uzdolniony realizuje indywidualny tok i program nauki lub rozpoczyna realizację obowiązku szkolnego z wyprzedzeniem adekwatnym do tempa jego rozwoju. • Uczeń, jego rodzice i nauczyciele posiadają informacje istotne z punktu widzenia planowania aktywności pozalekcyjnej i pozaszkolnej, zgodnej z kierunkami i poziomem rozwoju uzdolnień. • Rodzice i nauczyciele posiadają informację o instytucjach i fundacjach działających na rzecz ucznia zdolnego.

13. MODUŁ 2. WSPIERANIE UCZNIÓW W ZAKRESIE KSZTAŁCENIA INTELIGENCJI EMOCJONALNEJ, UMIEJĘTNOŚCI INTERPERSONALNYCH, BUDOWANIA KORZYSTNEJ SAMOOCENY, ZARZĄDZANIA CZASEM I RADZENIA SOBIE ZE STRESEM EGZAMINACYJNYM /KONKURSY, OLIMPIADY/. • Uczeń potrafi dokonywać samoobserwacji oraz samooceny, potrafi określić swoje mocne i słabe strony, potrafi dostrzec jak jego zachowanie wpływa na zachowanie innych ludzi, potrafi realistycznie ocenić jak jest spostrzegany przez innych, lepiej rozumie zachowania innych ludzi. • Uczeń potrafi asertywnie zachowywać się w grupie rówieśniczej. • Uczeń potrafi nawiązywać relacje z rówieśnikami oparte na wzajemnym szacunku, uznaniu odrębności i różnorodności, bez cech niezdrowej rywalizacji, dominowania i wywyższania się oraz bez nadmiernej lękliwości, podległości i wycofywania się. Wzrasta pozycja socjometryczna ucznia w grupie. Czuje się bardziej akceptowany. • Uczeń potrafi skutecznie działać w warunkach stresu, rozumie, że przeciwności mogą stanowić źródło pozytywnych doświadczeń. Nie zniechęca się i nie wycofuje pod wpływem stresu. Stawia sobie realistyczne cele i wymagania, uwzględniając wiedzę o sobie samym oraz o warunkach zewnętrznych podejmowanych działań. • Uczeń potrafi skutecznie zaprezentować siebie i swoje umiejętności w sytuacji oceny, bez doświadczania nadmiernego stresu.

14. MODUŁ 3. POMOC UCZNIM W ROZPOZNAWANIU WŁASNYCH ZAINTERESOWAŃ ZAWODOWYCH I PREFERENCJI ZAWODOWYCH NIEZBĘDNYCH PRZY WYBORZE DALSZEJ DROGI KSZTAŁCENIA. • Uczeń potrafi zdefiniować pojecie sukcesu i kariery zawodowej oraz rozumie, na poziomie adekwatnym do stadium rozwoju zawodowego na którym się znajduje, jaką wartość dla niego mają te pojęcia. • Uczeń ma świadomość multipotencjalności zawodowej człowieka oraz uwzględnia przy planowaniu własnej kariery edukacyjno-zawodowej szerokie spektrum karier /w tym możliwość samozatrudnienia/. • Uczeń zna swoje zainteresowania i preferencje zawodowe oraz potrafi wybrać szkoły i zawody umożliwiające ich realizację. • Uczeń posiada podstawową umiejętność poszukiwania informacji o szkołach i zawodach oraz o sytuacji na lokalnym rynku pracy. Orientuje się w tendencjach na europejskim rynku pracy.

15. MODUŁ 4. POMOC W FORMOWANIU PRAWIDŁOWYCH RELACJI W RODZINIE UCZNIA SZCZEGÓLNIE UZDOLNIONEGO. • Rodzice ucznia zdolnego lepiej rozumieją swoje dziecko – jego specyficzne potrzeby rozwojowe. Potrafią efektywnie komunikować się z dzieckiem. Potrafią wspierać i stymulować dziecko w rozwoju jego uzdolnień i realizacji zainteresowań. • Potrafią unikać błędów typu: - niedostrzeganie potrzeb dziecka i hamowanie jego aktywności /traktowanie jako „kłopotliwego”, brak cierpliwości/, - stawianie nadmiernych wymagań, domaganie się wysokich osiągnięć we wszystkich dziedzinach szkolnych /np. tzw. akceptacja warunkowa/, - nakłanianie do realizacji wybranej przez siebie ścieżki kariery zawodowej nie uwzględniającej zainteresowań i preferencji zawodowych dziecka, - stawianie dziecka za wzór innym dzieciom w rodzinie, co może niekorzystnie wpłynąć na relacje z rodzeństwem i innymi członkami rodziny, - powierzanie dziecku zadań i obowiązków rodzinnych przekraczających jego możliwości emocjonalne i społeczne /np. czynienie odpowiedzialnym za naukę rodzeństwa/.

16. MODUŁ 5.KONSULTACJE Z NAUCZYCIELAMI, WYCHOWAWCAMI I PEDAGOGAMI. WZBOGACANIE WIEDZY NAUCZYCIELI W ZAKRESIE PROBLEMATYKI DOTYCZĄCEJ UZDOLNIEŃ, TALENTÓW ORAZ PRACY Z UCZNIEM SZCZEGÓLNIE UZDOLNIONYM. • Nauczyciele, wychowawcy i pedagodzy szkolni otrzymują wsparcie w postaci wiedzy psychologicznej przy tworzeniu indywidualnych programów pracy z uczniem szczególnie uzdolnionym. • Zwiększa się zakres wiedzy nauczycieli, wychowawców i pedagogów dotyczącej dziecka zdolnego oraz wzrasta poziom „uwrażliwienia” na problemy ucznia szczególnie uzdolnionego.

17. SPOSTRZEŻENIA WYNIKAJĄCE Z REALIZACJI PROGRAMU

18. Uczniowie starszych klas wykazali stosunkowo małe zainteresowanie ofertą dotyczącą diagnozy potencjałów i uzdolnień. Dominowała obawa, że wizyta w poradni przyczyni się do nałożenia na nich dodatkowych obowiązków szkolnych. Twierdzili, że są nadmiernie przeciążeni nauką. • Największe zainteresowanie wśród młodzieży, zwłaszcza gimnazjalnej, wzbudził moduł programu poradnictwa zawodowego. Uczniowie poszukiwali przede wszystkim informacji dotyczących samowiedzy (Jaka jest moja inteligencja? Jakie są moje uzdolnienia? Jaką mam osobowość?) W większości przypadków uczniowie prezentowali wyraźnie sprecyzowane plany i cele edukacyjno – zawodowe. • W grupie uczniów zgłoszonych przez szkoły z powodu trudności w funkcjonowaniu emocjonalno – społecznym nie było uczniów spełniających psychologiczne kryterium „Ucznia szczególnie uzdolnionego” (inteligencja + uzdolnienia + postawa twórcza). Przeważali tzw. „dobrzy uczniowie” o przeciętnym potencjale, wysokiej motywacji do nauki, rozbudzonych przez rodziców ambicjach. Często zgłaszali objawy psychosomatyczne.

19. W grupie rodziców uczniów szczególnie uzdolnionych obserwuje się tendencję do „narcyzowania dziecka” (przypisywania mu cech wyjątkowości). Dotyczy ona zwłaszcza matek. Interesujące byłoby przeprowadzenie badań nad osobowością rodziców dzieci szczególnie uzdolnionych. • Z uwagi na ograniczone środki finansowe większość szkół zmuszona jest do realizacji wyłącznie zadań standardowych, takich jak: zadawanie uczniom dodatkowych zadań dydaktycznych, proponowanie dodatkowej literatury, wykorzystywanie wiedzy i umiejętności ucznia podczas lekcji, prezentacja osiągnięć ucznia na forum klasy i szkoły, przygotowywanie uczniów do udziału w konkursach i olimpiadach, udział w zajęciach kół zainteresowań, trening aktywności twórczej wg. autorskiego programu /1 placówka/. • Naszym zdaniem celowe byłoby centralne zarządzenie dotyczące zabezpieczenia przez organy prowadzące szkoły środków na organizację zajęć pozalekcyjnych dla uczniów szczególnie uzdolnionych.

20. Dziękujemy za uwagę.Zapraszamy do wymiany poglądów i doświadczeń.Nasz adres: pppkonst@interia.plNasza strona: www.pppkonst.webd.pl