3. Formalny opis języka naturalnego

1. 3. Formalny opis języka naturalnego Składnia. Gramatyki bezkontekstowe Zapis wymagań i modyfikatorów

2. Plan wykładu • Definicja składni i analizy składniowej • Najważniejsze typy fraz • Podstawowe problemy składniowe, m.in. • wymagania, modyfikacje • uzgodnienia • Formalna analiza składniowa • Gramatyki bezkontekstowe (CFG) • Zapis w CFG uzgodnień i wymagań

3. Cechy słów - kategoria składniowa • Słowanależące do danego języka naturalnego dzielą się na wiele (ok. kilkunastu) kategorii składniowych. Słowa z tej samej kategorii mogą występować w zdaniach w tym samym miejscu (pomijamy tu sensowność). • Najważniejsze kategorie składniowe to: • czasowniki (śpi, daje, ...)Verbs • rzeczowniki (przypadek, dom, szczęście,...) Nouns • przymiotniki (wesoły, ...)Adjectives • przysłówki (wesoło, ...)Adverbs • przyimki (na, pod, ...) Prepositions • liczebniki(dwa, sto pięć, ...) Numerals • spójniki podrzędne (który, ponieważ, ...) • spójniki współrzędne (i, lub, oraz, ...)... Conjunctions

4. Składnia wiedza o sposobie łączenia słów we frazy, a fraz w zdania Potrzeba informacji składniowych: • analiza i korekta gramatyczna, • analiza pytań do baz danych, • wyszukiwanie informacji, • generowanie wypowiedzi, tłumaczenie. Istniejące opisy formalne języka polskiego: Szpakowicz, S.: Formalny opis składniowy zdań polskich, UW, 1986 Świdziński, M.: Formalna gramatyka języka polskiego, UW, 1992 Przepiórkowski, A., A. Kupśc, M. Marciniak, A. Mykowiecka, Formalny opis języka polskiego w formalizmie HPSG, EXIT, 2000.

5. Składniki wyrażeń języka naturalnego - frazy • Frazy (phrases) to spójne składniowo i semantycznie ciągi słów/fraz (zdania, składające się z fraz, także są frazami). • Frazy zbudowane są na ogół wokół jednego słowa – elementu głównego, określającego cechy frazy widoczne na zewnątrz, (te cechy to na przykład rodzaj i przypadek) • podział fraz w zależności od typu elementu głównego: • rzeczownikowe • przymiotnikowe • przysłówkowe • przyimkowe • czasownikowe • liczebnikowe

6. Frazy rzeczownikowe, NP • dom • najstarszy dom w okolicy • dom, którego dach pomalowany był na niebiesko • największa ulewa od czasu, kiedy jego dziadek, zmuszony przez rodzinę żony, przeprowadził się do tego miasteczka • koordynacja (frazy rzeczownikowe współrzędnie złożone): • kobieta, dziecko i pies • ani wznoszenie błagalnych okrzyków ani bicie głową w mur

7. Frazy przyimkowe, PP • w domu • z [szybkim napastnikiem należącym do drużyny przeciwnej] • do [punktu, z którego już nie mógł się wycofać ] koordynacja (frazy przyimkowe współrzędnie złożone): • do smutku i żalu lub do czarnej rozpaczy • w góry lub nad morze

8. Frazy liczebnikowe, NumP • trzynaście • dwadzieścia tysięcy czterysta trzy i pół godziny • pierwsi dwaj chłopcy • albo pięciu albo tylko dwóch • liczebniki porządkowe (pierwszy, trzysta trzeci) są zwykle traktowane jako przymiotniki

9. Frazy przymiotnikowe, AdjP • biały • najbardziej zmęczony z całej drużyny • większy i bielszy niż przed rokiem koordynacja (frazy przymiotnikowe współrzędnie złożone): • zarówno pewny i głęboko przeświadczony o swej racji i w istocie najbardziej zacięty z nas wszystkich, jak też zaciekle walczący o swoje prawa

10. Frazy przysłówkowe, AdvP • szybko • szybciej niż ktokolwiek mógł przypuszczać koordynacja (frazy przysłówkowee współrzędnie złożone): • ładniej, a także bardziej elegancko wczoraj lub jeszcze dawniej • zarówno niewygodnie, jak też z całą pewnością

11. Frazy czasownikowe, VP • kupił obraz • wierzę, że o tym nie zapomnisz • wczoraj bez żadnego namawiania przewiózł fotel samochodem z mieszkania ciotki do pracowni za 200 zł koordynacja (frazy czasownikowe współrzędnie złożone): • kupił używany samochód, naprawił go i sprzedał za dwukrotnie wyższą cenę

12. Podstawowe problemy składniowe Uzgodnienia(~równość cech) • podmiot orzeczenie: (rodzaj, liczba, osoba) • Piotr idzie*idą ale: • Piotr i Maria idą. Idzie / idą Piotr i Maria. • Pięciu chłopców przyszło. Dwaj chłopcy przyszli. • rzeczownik przymiotnik: (przypadek, rodzaj, liczba) • białym krukiem (*kruka)

13. Problemy składniowe - wymagania Wymagania (dopełnienia) • czasownika: (typ frazy, przypadek frazy rzeczownikowej) • szukam miejsca (czego? fraza rzeczownikowa w dopełniaczu), • chcę spać (co? fraza czasownikowa bezokolicznikowa), • mówię o pogodzie; mówię, że pada • daję mu cukierki • przyimka: (przypadek) • w domu • na dom /na domu

14. Problemy składniowe, cd. Negacja • Jan chciał kupić książkę. • Jan nie chciał kupić książki / *książkę. • Jan nikogo nie oszukał. • *Jan nikogo oszukał. Koordynacja (struktury współrzędne) • frazy tego samego typu: koń i osioł; mały i zadziorny • frazy różnego typu: ufnie i bez strachu • frazy „niepełne”: złapał i ze złością odrzucił piłkę

15. Kolejne problemy Szyk (ew. „przesunięcia”) • Do niego Jan szedł po raz drugi. • I looked up his grade. I looked his grade up. Zależności odległe • Kogo chciałabyś, aby Piotr zaprosił? • to ten, którego musiałbyś poprosić o zgodę Nieciągłość fraz • Smutny czekał go koniec. Elipsy (brak wymaganych słów bądź fraz) • dialogi: Kogo widzisz? - Piotra [widzę]. • koordynacja różnego typu składników czy elipsa? Pittsburgh prowadzi 4:0 ale Detroit [prowadzi] tylko 3:1. • pro-drop (pominięcie zaimkowego podmiotu)(to dość proste do analizy) [Ja] Zdałam egzamin.

16. Składnia wiedza o sposobie łączenia słów we frazy, a fraz w zdania Analiza składniowa: rozpoznanie fraz i ich powiązań składniowych (zbudowanie rozbioru syntaktycznego) mała dziewczynka dała bukiet fiołków mamie -> (anal. morf.) -> anal. składniowa [[mała]mod dziewczynka]podmiot dać [bukiet [fiołków]mod ]dopełnienie [mama] dopełnienie

17. Analiza składniowa • rozpoznanie fraz i ich powiązań składniowych pozwala na ustalenie wartości cech gramatycznych dla generowanego tekstu, a więc rozstrzygnięcie wielu niejednoznaczności morfologicznych np. dał słonia mamie -> [dać] 3os,cz. przeszły [słoń]dopełniacz lub biernik [mama]celownik [dać] 3os,cz. przeszły [słoń]biernik [mama]celownik

18. Reprezentacja struktury syntaktycznej (składniowej) Drzewo (w sensie teorii grafów) odzwierciedlających zbudowane według jednej z dwóch strategii: • struktura frazowa (constituency structure) • struktura zależności funkcjonalnych (dependency structure) • zasadnicza relacja: head (governor) - dependent • powiązania (krawędzie) oznaczone nazwami funkcji syntaktycznych (Sb, Obj, ...) • struktura frazowa odzwierciedlona tylko pośrednio

19. Drzewo struktury frazowej ((DaimlerChrysler’s shares)NP (rose (three eights)NUMP (to 22)PP-NUM )VP )S

20. Drzewo zależności Daimler Chrysler’s shares rose three eights to 22

21. Formalny opis języka Alfabet - dowolny zbiór symboli (T). Słowo - skończony (także pusty-) ciąg symboli z alfabetu Słownik - zbiór wszystkich słów nad alfabetem T, (T*). Język L to dowolny podzbiór zbioru słów T*. Prosty przykład: Alfabet - {Ala, ma, Asa, As, Amadeusza, kota} Słowa: {Ala Asa ma, kota ma Asa, ma ma ma ....} Język L1= { Ala ma kota, Ala ma Asa, Ala ma Amadeusza}

22. Gramatyka <V,T,S,P > V- alfabet (skończony zbiór symboli), T- podzbiór V (symbole terminalne), (V-T symbole nieterminalne) S - element V-T (symbol początkowy wyróżniony nieterminalny), P - zbiór produkcji (reguł), czyli przyporządkowań z V* w V* • słowo w wynika bezpośrednio ze słowa v, jeżeli istnieje reguła gramatyki R, która zastosowana do w przekształca go w v. ( v -> w lub v ->R w) • słowo w wynika pośrednio z v, jeżeli istnieje ciąg reguł gramatyki R1 ... Rn, takich że v ->R1 v1 v1 ->R2 v2 ... vn-1 ->Rn vn, i vn=w ( v -> * w) • Jeżeli pierwsze słowo, od którego zaczniemy przekształcenia jest symbolem początkowym gramatyki (v=S) to ciąg reguł R1, .. Rn nazywamy wywodem w • Język L to dowolny podzbiór zbioru słów T* (  T  TT  TTT  ...) (Język to zbiór generowanych przez gramatykę słów zawierających wyłącznie symbole terminalne.)

23. Prosty przykład V ={Ala, ma, Asa, As, Amadeusza, kota, S, Nm, Nb, V} T ={Ala, ma, Asa, As, Amadeusza, kota} symbol początkowy - S produkcje: S -> Nm V Nb Nm -> Ala V -> ma Nb -> kota | Asa | Amadeusza

24. Analiza na składniki bezpośrednie, 1 • Wyróżnienie zdań. Przyjmiemy dla uproszczenia kryterium ortograficzne - zdanie to ciąg słów rozpoczynający się od wielkiej litery, kończący kropką (.!?) i zawierający jako element centralny formę finitywną czasownika lub składający się z kilku części, posiadających czasownikowy element centralny, np. • Jan idzie. • Kto to zrobił? • Podaj mi książkę albo się przesuń. • Gdybymchciał, to Piotr musiał by mnie wysłuchać.

25. Analiza na składniki bezpośrednie, 2 • Wyróżnienie frazy pomiotu i orzeczenia(to dla polskiego nie zawsze daje podział na dwie rozłączne spójne frazy, ale przyjmiemy to uproszczenie dla wygody) Mały brat Zosi podrzuca kolorową piłkę na ścieżce w parku [Mały brat Zosi] fraza podmiotu (rzeczownikowa) [podrzuca kolorową piłkę na ścieżce w parku] fraza orzeczenia (czasownikowa)

26. Analiza na składniki bezpośrednie, 3 • Podział fraz na frazy składowe Mały brat Zosi podrzuca kolorową piłkę na ścieżce w parku [Mały brat Zosi] [podrzuca kolorową piłkę na ścieżce w parku] [Mały brat] [ Zosi ] [podrzuca] [kolorową piłkę] [na ścieżce w parku] [Mały] [brat] [kolorową] [piłkę] [na] [ ścieżce w parku] [ścieżce] [w parku] [w] [parku]

27. Typy konstrukcji składniowych • Dla niektórych konstrukcji (fraz) możemy wyróżnić element, który może (w sensie składniowym) zastąpić całą frazę Mały brat Zosi ->bratfraza rzeczownikowa (bardzo) kolorową piłkę (w kropki) ->piłkęfraza rzeczownikowa bardzo kolorową ->kolorowąfraza przymiotnikowa • są też konstrukcje, których żaden element nie może być uznany za ich reprezentanta, np. na dłoni fraza przyimkowa że przyjdzie zdanie ze spójnikiem podrzędnym Jaś i Małgosia fraza rzeczownikowa współrzędna

28. Gramatyki bezkontekstowe (CFG - Context Free Grammars) Gramatyka CFG to <V, T, S, P>: P - zbiór produkcji A->  , gdzie A  NT= V-T,   V* S -> NP VP NP -> Det Nominal Nominal -> Noun VP -> V | V NP Det ->a | my Noun ->flight | friend| morning V ->left | prefers • Zapis składników i ich kolejności • Brak informacji o zależnościach funkcyjnych • Współczesne teorie opierają się o CFG, ale wykorzystują też dodatkowe elementy

29. CFG - wywód S -> NP VP NP -> Det Nominal Nominal -> Noun Nominal | Noun VP -> V NP Det -> a | my Noun ->flight|friend| morning V ->prefers S-> NP VP -> Det Nominal VP -> Det Noun VP-> Det Noun V NP-> -> Det Noun V Det Nominal -> Det Noun V Det Noun Nominal-> -> Det Noun V Det Noun Noun -> myNoun V Det Noun Noun ->* my friend prefers a morning flight (wybór symbolu do zamiany dowolny, może prowadzić do różnych wywodów)

30. Drzewo wywodu S -> NP VP NP -> Det Nominal Nominal -> Noun Nominal | Noun VP -> V NP Det -> a | my Noun ->flight|friend| morning V ->prefers S NP VP NP Nominal Nominal Det Noun V Det Noun Nominal Noun my friend prefers a morning flight

31. Wielość wywodów S -> NP VP NP -> N | NP PP VP -> V | V NP | VP | PP PP -> Prep NP Niejednoznaczności składniowe powodują, że jedno zdanie (fraza) może mieć wiele różnych rozbiorów składniowych – wiele drzew wywodu (ich liczba zależy od konkretnej gramatyki) S S NP VP NP VP Noun V NPNoun VP PP Jan kupiłNP PP Jan V NP Prep NP N Prep NP kupiłN na N Jan kupił dom na wsi. dom na N dom wsi wsi

32. Wielość wywodów Różne rozbiory syntaktyczne mogą mieć • różne znaczenia [Jan] kupił [dom na wsi] (dom jest na wsi) [Jan] kupił [dom] [na wsi](kupowanie odbywało się na wsi) • (prawie) takie samo znaczenie [Jan] ma [starą [książkę [do angielskiego]]] [Jan] ma [[starą książkę] [do angielskiego]] lub niektóre z nich mogą nie mieć żadnego sensownego znaczenia: Jan zobaczył [biuro] [w piątek.] Jan zobaczył [biuro w piątek.] ??

33. Uzgodnienia Cechy języków naturalnych, których opis w gramatykach bezkontekstowych jest trudny, a co najmniej uciążliwy, to przykładowo uzgodnienia i wymagania. • Jaki problem powstaje w wyniku zastosowania następujących reguł? S -> NP VP NP -> Det Nominal • Odpowiedź: nadmiarowość gramatyki generującej przykładowo następujące zdania i frazy: *They sleeps. czy *Oni śpi. *this dogs *ten psy.

34. Gramatyki CFG z atrybutami (features, attributes) • Potraktowanie symboli nieterminalnych jako symboli złożonych z przypisanymi własnościami (cechami, atrybutami). Pozwala to przykładowo na ograniczenie stosowania reguły: S -> NP VP tylko do sytuacji, gdy liczba, rodzaj i osoba frazy rzeczownikowej NP i czasownikowej VP są takie same (czyli reprezentację uzgodnieńpodmiot-orzeczenie) S -> NP(case-nom,Gender,Nb,Person) VP (Gender,Nb,Person) NP(Case,Gender,Number) -> Noun(Case,Gender,Number)

35. Uzgodnienia rzeczownik-przymiotnik • Rzeczownik i modyfikujący go przymiotnik muszą mieć taką samą liczbę, przypadek i rodzaj: NP(case-nom,Gender,Nb,Person) -> AdjP(Case, Gender,Nb) NP(Case,Gender,Nb,Person) NP(Case,Gender,Number, Person) -> Noun(Case,Gender,Number, Person) małego psa, ostatni film …

36. Elementy wymagane (dopełnienia) Niektóre słowa wymagają, by w skład tworzonej przez nie frazy wchodziła fraza (słowo) o ściśle określonych cechach morfo-syntaktycznych (morfologicznych lub syntaktycznych): • przyimekwymaga, by następowała po nim fraza rzeczownikowa w określonym przypadku (przypadkach), np. przyimek ‘na’ wymaga frazy rzeczownikowej w bierniku lub miejscowniku *na(brak frazy wymaganej) * na morzem(fraza rzeczownikowa w celowniku) *na wysoko(fraza przysłówkowa) na głębokim morzu(fraza rzeczownikowa w miejscowniku) na spokojne morze(fraza rzeczownikowa w miejscowniku) * oznacza wypowiedzenia niepoprawne

37. Elementy wymagane (dopełnienia), 2 • Czasownikiokreślają frazy, które są niezbędne do utworzenia poprawnego wyrażenia, przy czym ten sam czasownik może dopuszczać różne zestawy dopełnień), np.czasownik powiedzieć może łączyć się z frazą rzeczownikową w bierniku, ze zdaniem podrzędnym rozpoczynającym się od że, lub z dowolnym wypowiedzeniem stanowiącym cytat: *Ewa powiedziała(brak frazy wymaganej) *Ewa powiedziała na morzem(fraza przyimkowa) *Ewa powiedziała ładny(fraza przyimkowa) Ewa powiedziała wiersz(fraza rzeczownikowa w bierniku) Ewa powiedziała, że przyjdzie.(zdanie „że”) Ewa powiedziała „Dość!” (cytat – forma dowolna) * oznacza wypowiedzenia niepoprawne

38. Elementy opcjonalne (modyfikatory) Frazy można (teoretycznie) dowolnie rozszerzać o elementy opcjonalne, przy czym typ tych elementów zależy od typu frazy: • frazy rzeczownikowe mogą być modyfikowane frazami przymiotnikowymi: • mały biały pies • gładki szeroki skórzany pas • frazy czasownikowe i przymiotnikowe mogą być modyfikowane frazami przysłówkowymi: • spał niespokojnie • latał niebezpiecznie wysoko • przeraźliwie głośno • bardzo mało zabawny (nie rozważamy tu ograniczeń semantycznych)

39. Elementy opcjonalne (modyfikatory) 2 • frazy rzeczownikowe i czasownikowe mogą być modyfikowane frazami przyimkowymi: • bułka z masłem • czytał z uwagą • pojechał w piątek, po porannym spotkaniu, przed obiadem • sukienka ze sztruksu w niebieskie pasy z krótkimi rękawkami z białymi mankietami • frazy rzeczownikowe mogą być modyfikowane zdaniami względnymi: • człowiek, który wie wszystko • to, co zostało po wczorajszym przyjęciu

40. CFG - wymagania • Jaki problem powstaje w wyniku stosowania następujących reguł? VP -> V VP -> V NP PP -> Prep NP • Odpowiedź – nadmiarowość, czyli tworzenie rozbiorów konstrukcji niepopoprawnych: *He took. *He slept the cat. *On spał kota. *She disappeared the elephant. *na stołem *w worka

41. CFG z atrybutami, zapis wymagań przyimki • łączą się tylko z frazami rzeczownikowymi (nie musimy więc traktować typu frazy jak atrybutu), • narzucając im przypadek (który powinien być zatem atrybutem dla przyimka) • frazy przyimkowe są wymagane przez czasowniki i wtedy musimy znać zarówno przypadek jak i sam przyimek (np. prosić o coś, czyli przyimek ‘o’ i fraza w bierniku `o’+NPacc, ale nie prosić o czymś (‘o’ + NPloc) *prosić o bajce ani nie prosić z co (‘z’+NPacc) *prosić z bajkę • czyliprep (form, case), np. prep(‘o’, acc) -> ‘o’

42. CFG z atrybutami, zapis wymagań Przyimek zmoże łączyć się z frazami rzeczownikowymi w dopełniaczu lub narzędniku: PP (Form, Case) -> Prep (Form, Case) NP (Case,Gender, Number,Person) Prep (z, gen) -> z (gen czyli genetive czyli dopełniacz) Prep (z, ins) -> z (ins czyli instrumental czyli narzędnik) z domu, z domem, z moim domem ... * Wartości argumentów pisane od wielkiej litery – zmienne, zaczynające się od małej litery - stałe

43. CFG z atrybutami, zapis wymagań, I Wprowadzenie podziału na klasy, w zależności od typu i liczby wymagań: 1) czasowniki bez wymagań (tylko podmiot), np. iść, biec, stać VP(Gender,Num,Person,Tense) -> V1(Gender, Num,Person,Tense) V1(masc, sg,3rd,past) -> szedł 2) czasowniki z wymaganiem frazy rzeczownikowej w bierniku, np. widzieć VP(Gender,Num,Person,Tense) -> V2(Gender, Num,Person,Tense) NP(acc,Gender,Numb,Person) V2(fem, sg,3rd,past) -> widziała itd.

44. CFG z atrybutami, zapis wymagań II • Nie dzielimy czasowników na klasy, ale zapisujemy odpowiednie informacje w słowniku (leksykalizacja gramatyki) • ustalamy maksymalną liczbę wymagań (3-4), tu przyjmiemy 3 • ustalamy symbol dla pustego wymagania (null) VP (Gend,Num,Pers,tense) -> V (Gend, Num,Pers,Tense,W1,W2,W3) Arg (W1) Arg (W2) Arg (W3) {Arg - argument - dopełnienie/wymaganie} Arg(null) ->  V(masc, sg,3rd,past, null, null, null) -> szedł Arg(np-acc) -> NP(acc,Gend, Numb,Pers) V(fem, sg,3rd,past, np-acc, null, null) -> widziała

45. zapis wymagań II, cd • Aby wprowadzić nowy typ wymagań należy: • wprowadzić nazwę wymagania (wx) i użyć jej w definicji odpowiedniego czasownika • dopisać regule definiującą, co rozumiemy przez dane wymaganie, czyli regułę Arg(wx) -> …. Wymagnie będące frazą rzeczownikową w celowniku • Nazwa wymagania: np-dat użycie dla czasownika dać (dać kogo/co? komu/czemu?) V(fem, pl, 3, past, np-acc, np-dat, null) -> dały 2) Arg(np-dat) -> NP(dat, Gend, Num,Pers,)

46. zapis wymagań II, cd • Aby dopuścić swobodny szyk definiujemy dodatkowe reguły: a) VP(Gend,Num,Pers,Tense) -> V(gend, Num,Pers,Tense,W1,W2,W3) Arg(W2) Arg(W1)Arg(W3) b) VP(Gend,Num,Pers,Tense) -> Arg(W1) V(Gend, Num,Pers,Tense,W1,W2,W3) Arg(W2) Arg(W3) ... Jeśli V(masc, sg,3rd,past, np-acc, np-instr, null) -> wbił to reguła a) pozwala na analizę frazy: wbił młotkiem gwóźdź a reguła b) gwóźdź wbił młotkiem

47. zapis wymagań II, cd. Dla dopuszczenia podmiotu przeplecionego z dopełnieniami traktujemy podmiot także jako wymaganie (argument), które zapisujemy na pierwszej pozycji (tu jakonp-nom3fsg, bo wtedy trzeba też pamiętać o uzgodnieniu podmiotu i orzeczenia) VP(Gend,Num,Pers,Tense) -> V(Gend, Num,Pers,Tense,W1,W2,W3) Comp(W1) Comp(W2) Comp(W3) Comp(null) ->  V(masc, sg,3rd,past, np-nom3msg, null, null) -> szedł Comp(np-nom) -> NP(nom, Gend, Numb, Pers) Comp(np-acc) -> NP(acc, Gend, Numb, Pers) V(fem, sg,3rd,past, np-nom3fsg, np-acc, null) -> widziała

48. Elementy opcjonalne (modyfikatory) Frazy można rozszerzać o elementy opcjonalne, przy czym typ tych elementów zależy od typu frazy: • frazy rzeczownikowe mogą być modyfikowane frazami przymiotnikowymi: • mały biały pies • gładki szeroki skórzany pas • frazy czasownikowe i przymiotnikowe mogą być modyfikowane frazami przysłówkowymi: • spał niespokojnie • latał niebezpiecznie wysoko • przeraźliwie głośno • bardzo mało zabawny

49. Opis frazy przymiotnikowej AdjP -> Adj biały AdjP -> Adj AdjP białymały wesoły AdjP -> AdvP AdjP bardzo biały AdvP -> Adv | Adv AdvP AdjP -> Adj PP PP -> Prep NP biały z połyskiem AdjP -> AdjP Conj AdjP biały i ciemno niebieski AdjP -> AdjP Coma AdjP biały, zielony i brązowy Conj -> i | lub Coma -> ,

50. Opis frazy przymiotnikowej AdjP (C, G, N) -> Adj (C, G, N) biały AdjP (C, G, N) -> Adj (C, G, N) AdjP (C, G, N) AdjP (C, G, N) -> AdvP AdjP (C, G, N) bardzo biały AdvP -> Adv | Adv AdvP AdjP (C, G, N) -> Adj (C, G, N) PP (F,C1) biały z połyskiem AdjP (C, G,N) -> AdjP (C, G, N) Conj AdjP (C, G, N) AdjP(C,G,N) -> AdjP (C, G, N) Coma AdjP (C,G,N) biały i ciemno niebieski, biały, zielony i brązowy Conj -> i | lub Coma -> ,