Özel durumlarda sigarayı bırakma Adolesan ve Yaşlılar

1. Özel durumlarda sigarayı bırakma Adolesan ve Yaşlılar Prof. Dr. Gamze ÇAN Karadeniz Teknik Üniversitesi Halk Sağlığı ABD 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

2. Yaşlılar için Sigara Bırakma 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

3. Yaşlı İçiciler • İleri yaş sigara içenlerin sayısı oldukça yüksektir • ABD’de 4.5 milyon 65 yaş üstü sigara içen kişi bulunmaktadır • 18 milyon kişi 45 yaş üstüdür • Tüm erişkin sigara içicilerinin %41’i demektir 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

4. 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

5. 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

6. Türkiye kentsel 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

7. Yaşlı İçiciler • Başka hastalıklar eşlik etmektedir • Kardiyak hastalıklar • Hipertansiyon, • Diabetes Mellitus • Solunum sistemi hastalıkları • Kanser 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

8. Yaşlı İçiciler • Bırakma istekleri azalabilir • Uzun süredir içip sorun yaşamayanlar • Benim için çok geç diyenler Sigarayı bırakmak için asla çok geç değildir 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

9. Şekil: Değişik yaş gruplarında sigara bırakmanın 75 yaşına kadar akciğer kanserinden ölüm riskleri üzerine etkisi Peto et. al. BMJ 2000;321. Peto et. al.Lancet 1992;339:1268­78. 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

10. Yaşlılar için Neler yapılabilir? Araştırmalar kısa görüşmelerin (5Ö) önemini vurgulamakta Öğren Öğütle Ölç Önderlik et Örgütle 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

11. “5 Ö” önerisi • ÖĞREN : Muayeneye gelen her bireyin sigara içme durumunu öğrenin • 2. ÖNER : Sigara içen her hastaya bırakma önerisinde bulunun • 3. ÖLÇ: Hastanın nikotin bağımlılık düzeyini ölçün • 4. ÖNDERLİK ET: Bırakma girişimindeki hastaya davranışsal ve/veya farmakolojik tedavi metotları ile yardım edin • 5. ÖRGÜTLE : Bir sonraki görüşmeyi planlayın 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

12. Neler yapılabilir? • Danışmanlık müdahaleleri • Hekim tavsiyesi • Akran, arkadaş, (ahbap) destek programları • Yaşa uyarlanmış kendi kendine yardım materyalleri • Telefon danışmanlığı • İlaç tedavileri 50 yaş ve üstünde tütün kullananların tedavisinde etkinliği gösterilmiş yöntemlerdir 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

13. Neler yapılabilir? • İlaç tedavileri • Nikotin ürünleri • Bupropion SR 150 • Varenicline • Clonidine* (kan basıncı kontrolü) • Nortriptyline • Rimonabant 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

14. Gençler için Sigara Bırakma 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

15. Gençler Sigara içimi genç yaşlarda başlar • Erişkinlerin %88’i 18 yaşından önce sigara içmeyi denemiştir • Günlük içicilerin %71’i 18 yaşından önce içici olmuştur Elders MJ, Perry C. Preventing tobacco use among youngpeople: A report of the Surgeon General. MMWR 1994;43:2–10. 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

16. Gençler • Gençler arasında sigara içimi oldukça yaygındır • ABD’de her gün 4000 civarında 18 yaş altı genç ilk sigarasını içmekte • 2006 yılı için 2.6 milyon sigara içen genç bulunmakta 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

17. Gençler • Türkiye’de; Küresel Tütün Araştırması’na göre • 13 – 15 yaş öğrenciler arasında sigara içme sıklığı % 6.9 dur • Her 10 öğrenciden 3ü sigara içmeyi denemiştir (26.3%) • Erkekler için %31.7 • Kızlar için %19.7 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

18. 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

19. Gençler • Sigara kullanımları düzensiz olabilir • Deneyenlerden bazıları düzenli içici olur • 4666 öğrenci • Trabzon’da lise dönemi gençler (15 – 19 Yaş) Journal of School Health March 2009, Vol. 79, No. 3 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

20. Sigara İçmeyi Deneyenlerin Düzenli İçiciliğe Geçişinde Etkili Faktörler 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

21. Neler yapılabilir? Gençlerde sigara bırakma tedavileri konusunda yeterli kanıta ulaşma • 1970’lerin ortasından bu yana çalışmalara rastlanmakta • 2006 ortasında yayınlanmış iki adet meta analiz bulunmakta • Grimshaw & Stanton 2006 • Susmann et al. 2006 • Deneysel çalışma sayısı 50 den az 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

22. Neler yapılabilir? Çalışmalarda; 1.Motivasyonu arttırıcı psikososyal görüşmeler 2. Davranış yönetimi 3. İlaç tedavileri Önerilmektedir Grimshaw & Stanton 2006 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

23. Neler yapılabilir? Adolesan içicilerde danışmanlık tedavisinin etkinliği gösterilmiştir Gençler için ilaç tedavilerinden daha çok davranışsal tedaviler uygulanmaktadır Davranışsal yaklaşımların içeriği erişkinler için hazırlanmış programların içeriğini yansıtmaktadır Gençlere yönelik ilaç tedavisi çalışmaları sınırlı sayıdadır 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

24. Neler yapılabilir? Tedaviler ile ilgili teoriler; • Sosyal etki stratejileri • Motivasyonu arttırma stratejileri • Bilişsel davranış stratejileri Susmann et al.2006 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

25. Sosyal Etki Stratejileri • Sosyal etkileşimler • Akran ilişkileri • Tütün endüstrisinin gençleri etkilemeye yönelik çabalarına karşı çıkan yaklaşımlar 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

26. Motivasyonu arttırma • Gençlerin sigara bırakma konusunda göze çarpan nedenlerine odaklanma • Bırakıp bırakmama konusundaki kararsızlığına odaklanma 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

27. Bilişsel Davranış Tedavisi • Primer problem çözme becerisini öğrenmeye odaklanır • Tütün kullanım paternlerini anlama ve bozma • Tütün kullanma isteğini değerlendirme • Tütün kullanımı ile ilgili sosyal baskı • Stresli durumlarla başa çıkma 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

28. İki yaygın görüş; Davranış müdahaleleri 1.Birey bırakma girişimi konusunda yeterince motive olmalıdır 2. Gerekli becerilere sahip olmalı, bırakma ve sürdürme konusunda desteklenmeli ve bunu algılamalıdır 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

29. Desteklenirken; Tütün kullanımından tamamen uzaklaşılması gerektiği konusunda güçlü mesajlar verilmeli 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

30. Motivasyonel Görüşmeler ve Beceri Eğitimi • Kişinin tütün kullanım risklerine odaklanırlar • Kendi kendine etkili problem çözme becerisi geliştirebilmek • Sosyal yardım desteği sağlamak 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

31. Motivasyonel Görüşmeler • Bırakma konusundaki kararsızlığı çözmek • Bırakma için isteğini arttırmaya konsantre olur • Bireylerin sigarayı bırakma nedenleri ve düşüncelerini rahatça ifade edebilmelerini sağlar 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

32. Motivasyonel Görüşmeler • Geri bildirim sağlamalıdır • Kişisel sorumluluğu geliştirmelidir • Tavsiye verilmelidir • Kendi kendine yeterliliği geliştirmelidir • Destek bağlamında olmalıdır 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

33. Beceri Eğitimleri • Bilişsel davranış tedavileri yaklaşımı kullanılır • Motivasyonel girişimlerden farklı olarak bırakma isteğini arttırmaya yönelik değil bireysel olarak aktif bırakma süreci ile ilgili beceri eğitimidir 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

34. Beceri Eğitimlerinin çekirdek Bileşenleri • Sigara kullanımı ile ilişkili yüksek riskli durumları tanıma ve başa çıkabilme eğitimi • Sigara içimi ile ilişkili sembol ve beklentileri bilerek değiştirme 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

35. Beceri Eğitimlerinin çekirdek Bileşenleri • Stres yönetimi becerilerini öğrenme • Genel yaşam tarzı aktivitelerini değiştirme 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

36. Beceri Eğitimleri Tüm bunları gerçekleştirmeye çalışırken adolesanın kendini düzenleyebilme konusundaki geçmişi göz önüne alınmalı 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

37. Başarılı bir davranış değişikliği için gerekli bilişsel beceriler • Kendi davranış paternlerini tanıma ve izleyebilme • Problem yaratacak durumları sezmek 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

38. Başarılı bir davranış değişikliği için gerekli bilişsel beceriler • Yüksek riskli durumlar için planlar hazırlamak ve geliştirme • Geleceğe yönelik aktivite ihtiyacını belirleyebilme ve bu aktiviteleri planlamayı hatırlama 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

39. Sonuçlar • Bilişsel davranış tedavileri • Motivasyonun arttırılması • Sosyal etki • Kontrol grubuna göre anlamlı olarak başarılılar • Program içeriği yoğun olanlar daha başarılı (En az 5görüşme) 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

40. İlaç Tedavileri • Erişkinlerden daha az başarılı çünkü; • İlaçların farmakokinetiği farklı • Bağımlılık paternleri farklı • Sigara içme paternleri farklı • Sosyal etki faktörleri daha önemli • Fiziksel bağımlılık ve çekilme 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

41. İlaç Tedavileri • Nikotin preparatları • Bupropion 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

42. İlaç Tedavileri • Davranış tedavilerine göre relapslar daha fazla • Sigara içme paternleri çok değişkenlik gösterdiği için nikotin bantları için doz ayarlama sorunu olabiliyor 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

43. Program önerileri • Programlar yoğun içerikli olmalı • Cep telefonu mesajları kullanılabilir • Bilgisayar ve internet kullanılabilir • Video teknolojisinden yararlanılabilir • Tedavi programına katılmayı teşvik edici yaratıcı yaklaşımlar olmalı 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

44. Gelecekte • Gençlerde sigara bırakma girişim planları ile sosyal ve bilişsel gelişim araştırmalarını nasıl daha iyi birleştirilebiliriz? • Gençlerin teknoloji ile olan bağlarını onların bırakma girişimlerinin etkisini ve zenginliğini yaygınlaştırmak için nasıl kullanabiliriz? 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

45. Gelecekte 3. Sigara bırakma girişimlerini gençlerin sigaraya başlama noktasındaki geçişe hedeflemek mümkün müdür? Örneğin nikotin bağımlılığı ile başlangıç denemesi arasındaki pencere dönemi 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

46. Gelecekte 4.Gençlerin bırakma tedavilerinde etkili mekanizmalar ve süreçler nelerdir ? Tedavi moderatörleri Sosyodemografik özellikleri Sosyal bağlamda beklentileri Tedavi mediatörleri Beklentilerdeki değişiklikler Motivasyon ve beceriler gibi 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

47. Gelecekte 5. Pazar araştırma esasları ve yöntemlerini gençlerin tedavi için daha fazla rağbetini canlandırmak için etkin bir şekilde uygulaya bilirmiyiz ? 8 - 12 Nisan 2009 Antalya

48. Teşekkür ederim 08 - 12 Nisan 2009, Antalya