390 likes | 1.04k Views
OTEL İŞLETMELERİNDE YÖNETİM ve SON DÖNEMDEKİ YÖNETİM TEORİLERİ ZEYNEP ASLAN.
E N D
OTEL İŞLETMELERİNDE YÖNETİM ve SON DÖNEMDEKİ YÖNETİM TEORİLERİZEYNEP ASLAN
Yönetim Nedir? (Klasik Yönetim Modern Yönetim) Yönetici Nedir? Yönetici Lider Yönetici Lider
Yönetim Nedir? Önceden belirlenmiş amaç ve hedefleri gerçekleştirmek için elde bulunan kaynakları (insan, para, makine, malzeme, bilgi vb.) anlamlı bir şekilde bir araya getirilerek planlama, örgütleme, yöneltme ve denetleme faaliyetlerinin yürütülmesine yönetim denir.
Otel işletmeleri açısından yönetimin özellikleri • Yönetim amaca yönelik bir faaliyettir. • Yönetim bir grup faaliyetidir. • Yönetim insanlara yönelik bir faaliyettir. • Yönetim iş bölümü ve uzmanlaşma faaliyetidir. • Yönetim bir koordinasyon faaliyetidir • Yönetim yetki ve sorumluluk faaliyetidir
Liderlik • Liderlik belli şartlar altında kişisel veya örgütsel amaçları gerçekleştirmek üzere bir kimsinin başkalarının faaliyetlerini etkilemesi yönlendirmesi olarak tanımlanabilir. • Liderlik, liderin yaptığı şeylerle ilgili bir süreçtir. • Lider ise başkalarını belli amaçlar doğrultusunda davranışa sevk eden kişidir. Liderliğin temelinde başkalarını etkileme vardır
Lider Yöneticilik • Lider yöneticiler (Yönetici Koçlar) ise; bir örgütün faaliyetlerini başkaları adına yürütse bile, bir liderde bulunması gereken yetenek ve öngörüye sahip, önceden belirlenen veya kendi belirlediği amaçlar doğrultusunda örgüt üyelerini etkileyen ve davranışa sevk eden kişidir.
YÖNETİM TEORİLERİ • KLASİK YÖNETİM TEORİSİ • NEO-KLASİK YÖNETİM TEORİSİ • MODERN YÖNETİM TEORİSİ
KLASİK YÖNETİM TEORİSİ • Yönetim bilimi içerisinde Frederick W. Taylor, Henri Fayol ve Max Weber tarafından geliştirilen yönetim teorileri genel olarak “klasik yönetim teorileri” olarak bilinmektedir. Her üç teorinin belirgin özelliği, organizasyon ve yönetimde insan boyutunun yeterince dikkate alınmamış olmasıdır.
TAYLORİZM • Taylorizm, bir organizasyonda mühendis ve uzmanların teknik standartları ve iş standartlarını formüle etmesini önerir. İşçilerin yapması gereken sadece kendilerine verilen görevleri yapmak ve konulan teknik ve iş standartlarını izlemektir. İnsana makine gibi davranıldığı iddiasıyla eleştirilmiştir
Taylor’un ‘bilimsel yönetim’ de ilkeleri • Organizasyonda işbölümü ve uzmanlaşma şarttır. • İşe uygun eleman seçimine önem verilmelidir. • Eğitime gereken önem verilmelidir. • Görev ve sorumluluk alanı önceden belirlenmeli ve çalışanlar bu çerçevede hareket etmelidirler. • Organizasyonda disiplin için hiyerarşik bir örgütlenme gerekmektedir.
Henri Fayol • Fayol daha büyük ve kompleks organizasyon yapılarında yönetimin nasıl olması gerektiği ile ilgilenmiştir. Fayol yönetimde; planlama, organize etme, koordinasyon ve kontrol fonksiyonlarının önemi üzerinde durmuştur
Henri Fayol yönetim ile ilgili başlıca ilkeleri • İşbölümü ve uzmanlaşmaya dayalı organizasyon ve yönetim yapısı. • Otorite ve sorumluluk: Yönetimin otorite ve sorumluluğa sahip olması. • Disiplin. • Emir Ünitesi: Çalışanların bir kişiden emir almaları ve o çerçevede çalışmalarını sürdürmeleri. • Yön Ünitesi: Organizasyonda birimlerin tek bir amaç ve planının mevcut olması. • Organizasyonun çıkarlarının herşeyin üstünde tutulması. • Çalışanlara adil bir ücret ödemesi yapılması. • Merkeziyetçilik: Organizasyonda kararların merkezden alınması (Merkezi yönetim). • Düzen: Organizasyonda herşeyin yerli yerinde ve düzen içinde yapılması. • Çalışanlara adalet ve eşitlik ilkeleri çerçevesinde davranılması • Personelin istihdamında ve yönetiminde istikrarlı olunması; sık sık işten çıkarmaların sözkonusu olmaması. • Çalışanların teşebbüs gücü ve yaratıcılığının ön plana çıkarılması.
Max Weber • Weber’ in yönetim modelinde de “insan” boyutunun günümüzdeki anlayıştan çok farklı olarak ele alındığını söylenebilir. Weber’ in yönetim ilkelerine göre özellikle organizasyonda yazılı kuralların oluşturulması, yönetici ve çalışanların bu kurallar çerçevesinde hareket etmesi öngörülüyordu. Yine bugün genel kabul gören insan kaynakları yönetimi felsefesinden farklı olarak Weberyen yönetim felsefesinde alt-üst ilişkilerinin hakim olduğu bir hiyerarşik-bürokratik model öngörülüyordu.
NEOKLASİK YÖNETİM TEORİSİ • Neoklasik dönemin özelliği, klasik dönemin eksik bıraktığı insan unsurunu incelemesidir. • Sadece yapı üzerinde duran klasik teorinin insan unsurunu pasif saymasına karşılık, neo- klasik teori bir örgüt yapısının etkinliğini belirleyen unsurun insan olduğunu göstermiştir. • Bu dönemde dikkati çeken; organizasyonun bir sosyal sistem olduğu ve insanın bu sistemin en önemli unsuru olduğunun ortaya konulmasıdır
Neo-klasik yönetim teorisi • X ve Y teorisi teorisi olarak genelde iki grupta incelenir
X Teorisi Çalışan Profili Yaklaşımı • İnsan doğası gereği çalışmayı sevmez ve mümkün mertebe işten kaçar • Bu nedenle onun çalışmasını motive etmek, ödüllendirmek, kontrol etmek ve gerektiğinde de cezalandırmak gerekir • İnsanlar sorumluluktan kaçma eğilimindedirler ve yönetmek yerine yönetilmeyi tercih ederler • Birey, işinde özellikle ve öncelikle iş güvencesi arar
Y Teorisi Çalışan Profili Yaklaşımı • İnsan için çalışma isteği; dinlenmek ve eğlenmek kadar doğal bir istektir ve çalışmak başlı başına birey için tatmin kaynağı olabilir • Sadece kontrol etmek ve cezalandırmak kişiyi, organizasyonun amaçlarını gerçekleştirmeye yöneltmeyebiİnsan için çalışma isteği; dinlenmek ve eğlenmek kadar doğal bir istektir ve çalışmak başlı başına birey için tatmin kaynağı olabilir • Sadece kontrol etmek ve cezalandırmak kişiyi, organizasyonun amaçlarını gerçekleştirmeye yöneltmeyebilir. İnsan, kendi kendini yöneterek ve denetleyerek de bu amaçlara ulaşabilir • İnsan sadece sorumluluk yüklenmeyi değil, uygun şartlar oluştuğunda sorumluluk aramayı öğrenebilir. Sorumluluktan kaçmak insanın doğasında olan bir özellik değildir • lir. İnsan, kendi kendini yöneterek ve denetleyerek de bu amaçlara ulaşabilir • İnsan sadece sorumluluk yüklenmeyi değil, uygun şartlar oluştuğunda sorumluluk aramayı öğrenebilir. Sorumluluktan kaçmak insanın doğasında olan bir özellik değildir İnsan için çalışma isteği; dinlenmek ve eğlenmek kadar doğal bir istektir ve çalışmak başlı başına birey için tatmin kaynağı olabilir • Sadece kontrol etmek ve cezalandırmak kişiyi, organizasyonun amaçlarını gerçekleştirmeye yöneltmeyebilir. İnsan, kendi kendini yöneterek ve denetleyerek de bu amaçlara ulaşabilir • İnsan sadece sorumluluk yüklenmeyi değil, uygun şartlar oluştuğunda sorumluluk aramayı öğrenebilir. Sorumluluktan kaçmak insanın doğasında olan bir özellik değildir
X ve Y Teorisinin Kıyaslanması • X ve Y Teorilerinin özünde, bir organizasyondaki insan ilişkilerinin önemi bulunmaktadır. • X Teorisi; Klasik Yönetim anlayışını temsil eder. Otoriter yapıdadır ve çalışanlara güvenmek yerine onları denetlemeyi öngörür. • Y Teorisi; Neo-Klasik Yönetim anlayışını temsil eder. Daha katılımcı ve çalışanlara önem atfeden bir yapıdadır. • İletişime, motivasyon ve ödüllendirmeye, yetki ve sorumluluk devrine önem veren Y Teorisi Yaklaşımının benimsenmesi organizasyon performansının arttırılmasında etkinliği sağlamaktadır.
MODERN YÖNETİM YAKLAŞIMI • Yönetim ve organizasyon konusundaki modernizasyon yaklaşımları, 1950 - 1960 yılları arasında Modern Yönetim Düşüncesinde neoklasik yaklaşıma paralel olarak başlatılmıştır. İşte bu yaklaşımın temelini oluşturan akımlar Sistem Yaklaşımı ve Durumsallık Yaklaşımı’dır.
Modern yönetim yaklaşımı • Klasik ve neo – klasik yönetim kuramlarının örgütü birer kapalı sistem olarak ele almalarına karşılık, modern yönetim kuramı, örgütü çevresiyle etkileşim içinde olan bir açık sistem olarak ele almıştır. Modern yönetim kuramını diğer kuramlardan kesin çizgilerle ayırmak mümkün değildir. Çünkü bu kuram önceki kuramların temel ilke ve esaslarını yeni ve değişik bir açıdan ele alıp yorumlamış ve bir senteze ulaşmaya çalışmıştır. Klasik yönetim kuramı insanı “rasyo – ekonomik” olarak ele alırken, neo – klasik kuram “sosyal insan” kavramını ortaya koymuştur.
Modern yönetim yaklaşımı • Sistem yaklaşımı • Durumsallık yaklaşımı • Toplam kalite yönetimi • Sinerjik yönetim • Amaçlarına göre yönetim
Sistem Yaklaşımı • Sistem, belirli parçalardan oluşan, bu parçalar arasında belirli ilişkiler olan, bu parçaların aynı zamanda dış çevre ile ilişkisi olan, birleşik bir yapı, olay veya faaliyet” olarak tanımlanmaktadır.
Sistem Nedir? Çevre Koşulları GİRDİ ÇIKTI Dönüşüm Süreci Geri Besleme
Sistem, • Belirli parçalardan (alt birimlerden, alt sistemlerden) oluşan, • Bu parçalar arasında belirli ilişkiler olan, • Bu parçaların aynı zamanda dış çevre ile ilişkisi olan, bir bütün olarak tanımlamak mümkündür.
Sistem’in Özellikleri • Bir sistem açık veya kapalı olabilir. • Açık sistem yaşamak için dış çevreyle ilişki kurmalıdır: Bu, sistemin dinamik bir denge sağlaması için gereklidir. • Her sistemde bir amaç ve amaçlar vardır: Her sosyal sistem belirli bir amaca ulaşmak için kurulmuştur ve sisteme hüviyetini kazandıran da budur. • Sistemler çevre ile ilişki kurarlar. • Sistemde geribildirim ilişkisi vardır: Sistem bu sayede eksikliklerini ve aksaklıklarını öğrenebilir. • Sistemin kesin sınırları yoktur. Ancak, bir sistemin varlığından bahsedebilmek için onu dış çevreden ayıran sınırlarının olması gerekir. Organizasyon dış çevreden ayırt edilmelidir. • Sistemin alt sistemleri vardır. • Sistemde olumlu ve olumsuz “entropi” görülür: Bir sistemde faaliyetlerin bozulması, dengenin kaybolması ve sonunda sistemin durması yönünde bir eğilim vardır. Entropi, bu eğilimi ifade eder. Kapalı sistemler, entropinin etkisinde kalır. Enerji kaybındaki artış sonuçta sistemin ölümüne neden olur. Açık sistemler, bunun üstesinden gelebilme yeteneğine sahiptir.
DURUMSALLIK YAKLAŞIMI • Organizasyonlarda tek bir en iyi yol yoktur. • Organizasyonda kullanılan her bir yolun etki ve verimliliği farklıdır. • Organizasyonun oluşturulması, içinde bulunduğu çevre koşullarına bağlıdır.
DURUMSALLIK YAKLAŞIMI • Örgütün kendi koşulları, çevresel koşullar, kullanılan teknoloji, bireyin sosyo – kültürel özellikleri ve bireyin örgütteki tecrübesi bireyin istek ve ihtiyaçlarının değişmesine yol açmaktadır. İnsanların değişik koşullar altında değişik ihtiyaç ve davranışlarının olması insan motivasyonunun tek yönlü olmadığını çok boyutlu ya da çok yönlü olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla, insanların motive olabilmesi için ekonomik, sosyal ve daha üst düzeydeki ihtiyaçlarını değişik koşullarda algılayabilen ve değerlendirebilen bir yönetim ya da yöneticiye ihtiyaç vardır. İnsanlar istek ve ihtiyaçları giderildiği sürece motive olurlar.
TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ • Yönetimde kalite; • Sonuçlara odaklı denetimlerle değil, süreçlerin sürekli sorgulanarak geliştirilmesiyle oluşur.
SÜREÇ YÖNETİMİ-Deming Çarkı Planla Önlem al Uygula Kontrol et
TOPLA KALİTE YÖNETİMİ • LİDERLİK • MÜŞTERİ ODAKLILIK • HERKESİN KATILIMI ve İLETİŞİM • SÜREKLİ İYİLEŞTİRME “KAIZEN” • HEDEFLERLE VE VERİLERLE YÖNETİM • SÜREÇ YÖNETİMİ • ÖNLEMEYE DÖNÜK YAKLAŞIM • SÜREKLİ EĞİTİM ve ÖĞRENEN ORGANİZASYON
TKY’ de Süreç Nedir? İşlemler Katma Değer Girdiler Sonuç Çıktı • Süreç : • “Belirli bir dizi girdiyi, müşterileri için belirli bir dizi faydalı çıktıya dönüştüren; tanımlanabilen, yenilenebilen, ölçülebilen ve birbirine bağlı değer yaratan faaliyetler dizisidir.”
Sinerjik yönetim anlayışı • Kaynakların daha iyi kullanım sonucu ortaya çıkmıştır.fiziksel varlıklar; üretim imkanları,görünmeyen varlık, marka, müşteri bilgisi, teknolojik uzmanlık, şirket kültürü gibi. Firma bu varlıklarını daha iyi kullanarak benzersiz kaynaklar ortaya çıkarabiliyorsa sinerji etkisini sağlıyor demektir.
Sinerjik yönetimin uygulama prosedürü • Hedeflerin belirlenmesi • Kritik faktörlerin belirlenmesi • Faktörleri etkileyen hususların belirlenmesi • Uygulanacak planın belirlenmesi ve uygulamanın değerlendirilmesi
Sinerjinin organizasyonlar da sağladığı fayda Enerji İşbirliği Güven Şevk Yenilik İsrafın azalması Üretkenlik Değişim için kaldıraç oluşturma Moral Destek Katılım Koordinasyon Bütünleşme Sorumluluk bilinci
Amaçlara göre yönetim • İlk defa 1954 yılında uygulanmaya başlanmıştır • Bir organizasyonda üst ve astların amaçlarını birlikte belirledikleri sorumluluk alanlarını ve ulaşacakları sonuçları birlikte kararlaştırdıkları ve belirli dönemlerde bu amaçların ve sonuçların gerçekleşip gerçekleşmediğini birlikte inceledikleri bir süreçtir