560 likes | 985 Views
Salmonella Shigella. Dr Gökhan AYGÜN. Salmonella. Enterobactericeae Oksidaz (-) Glikoz fermentasyonu (+) Laktoz (-) H2S (+) Hareketli (peritrikoz kirpikler), (S.gallinarum/pullorum hariç) O, H , Vi antijenleri (+). Salmonella. S.typhi S.cholerasuis S.enteritidis (>2300 serotypes)
E N D
SalmonellaShigella Dr Gökhan AYGÜN
Salmonella • Enterobactericeae • Oksidaz (-) • Glikoz fermentasyonu (+) • Laktoz (-) • H2S (+) • Hareketli (peritrikoz kirpikler), (S.gallinarum/pullorum hariç) • O, H , Vi antijenleri (+)
Salmonella • S.typhi • S.cholerasuis • S.enteritidis (>2300 serotypes) Kauffmann-White şeması
Salmonella • Zenginleştirici besiyerleri: Tetrationat buyyon, GN buyyon, Selenit-F buyyon,... • Seçici / seçici-ayırtettirici besiyerleri: Mac Conkey, SS agar, Hectoen-Enteric agar, Bismuth sulfide agar,...
İshal olgusu? Kültürde Gram (-) Çomak üremesi (+) OKSİDAZ VİBRİO + - ENTEROBACTERİCEAE LAKTOZ ? - SALMONELLA(Hareket +, H2S+) SHİGELLA(Hareket (-), H2S (-)
İstanbul’da ishal 1992-1996 5919 akut ishalli olgu 1402 patajen saptandı (%23.6) • Shigella % 43.5 • Campylobacter % 10 • Salmonella % 12.5 • Aeromonas % 11.4 • EPEC % 1.2 Öztürk R et al., CMI 1997
Epidemiyoloji • Özellikle yaz ayı salgınları • ABD yılda 40.000 olgu, 600 ölüm • Çocuklarda daha sık ? • RİSK ↑↑↑ Küçük çocuklar, yaşlılar, immunsupresyon (+)
Tifo/ Epidemiyoloji A- Çevre sağlığı çok bozuk ise Çocukluk çağı hastalığı B- Kentleşme, şehire göç, yer yer iyi alt yapı Her yaşta tifo (+ salgınlar) C- Çevre şartlarında tamamen düzelme Tifo seyrek / yok
Epidemiyoloji • Çoğunlukla kontamine gıda kaynaklı salgınlar (yumurta, kümes hayvanları,...) • Sürüngenler ( yılan, kaplumbağa, kertenkele,....) • Kedi, köpek, kuşlar, atlar ve diğer çiftlik hayvanlarında salmonella (+) • Fareler (çiftlikler arasında yayılım?)
Yumurtalar nasıl kontamine oluyor? ***Dışkıda bulunan salmonella kontaminasyonu? *** Dezenfekte yumurtalar ??? **** Satışa sunulan sağlam yumurtalar (+) **** Yumurta overde salmonella infeksiyonu **** Kontamine sağlam yumurtalar
Klinik • Gastroenterit • Enterik ateş ...Typhoid fever (tifo) Paratyphoid fever (paratifo) • Bakteriyemi ve vasküler infeksiyonlar ( S. cholerasuis, S.dublin) • Lokalize infeksiyonlar • Kronik taşıyıcılık
Patogenez • S.typhi ... Hücre içi patojen (Vi ag) • Salmonella ... Patojenite adacıkları “pathogenicity island” SPI1, SPI2 • Enterositleri infekte eder • Barsak immun sistemini uyarır • Nötrofil infiltrasyonu (IL-8) • Toksin yapımı / etkisi?
Gastroenterit • İnkübasyon: 6-48 ssat • Sulu ishal, bulantı, kusma • Ateş (+) • Yeşil (bezelye ezmesi görüntüsü) • Dışkı tetkikinde bol lökosit • Genelde kendi kendine iyileşme(3-7 gün) • 4-5 hafta taşıyıcılık süreci
Enterik ateşler • TİFO (Typhoid fever (S.typhi)) • PARATİFO Paratyphoid fever ( S.paratyphi A,B,C)
S.typhi • İnsan ( paratyphi) • Sitrat (-) (Paratyphi A) • Vi ag (+)....(Citrobacter,paratyphi C) • Glikozdan gaz (-) • İshal yapmaz • TİFO (Typhoid fever)
İnkübasyon: 5-21 gün Ateş ( 40 C) Rölatif bradikardi (diskordans) Splenomegali “Rose spots” Kabızlık Nöropsikiyatrik bulgular Lökopeni Anemi (Nadiren lökositoz) TİFO
Bakteriyemi ve vasküler infeksiyonlar ( S. cholerasuis, S.dublin) • Aterosklerotik plaklar • Anevrizma • > 50 yaş !!! Riskli Grup
Lokalize infeksiyonlar • Septik artrit • Osteomiyelit (Orak hücre anemisi ) (Non-Typhi salmonella) • Menenjit • Abseler (Dalak, Karaciğer,...)
Kronik Taşıyıcı dönem • > 1 yıl dışkı/(idrar) salmonella çıkışı • S.typhi........................ ....... %1-4 • Non-Typhi salmonella..........%0.2-0.6 • ODAK : Safra kesesi Yaşlılarda, taşı olanlarda daha sık • İdrar / Mesane / Schistosoma) • Semptom yok
Tanı • Kültür: Dışkı, idrar, kan, “rose spots”, kemik iliği Dışkı kültürü ..........Selektif besiyeri TİFO: 1.hafta ....hemokültür ≥3.hafta....dışkı kültürü
Tanı • Seroloji (:Gruber-Widal) Anti-O ab Anti-H ab Anti-Vi (Taşıyıcı tanımı)
Tedavi • Gastroenterit: Replasman (Rehidrasyon) Risk grubu değil ise ANTİBİYOTİK VERME (immunsupresyon, bakteriyemi,...) Kinolonlar,ampisilin, Ko-trimoksazol
Tedavi • Sistemik/invaziv salmonella infeksiyonları... Kinolon Ampisilin, Ko-trimoksazol, kloramfenikol Seftriakson Azitromisin !!!!!!! 1.ve 2. kuşak sefalosporinler ve aminoglikozidler kullanılmamalıdır!!!!!!!!!!!!!!
Tedavi • Kronik taşıyıcı: Amoksisilin Kinolonlar Kolesistektomi ** Cerrahi + antibiyotik
Direnç artıyor • DT 104 faj tipi direçli bakteri artıyor !!!!!(Tüm dünyada) JAC, 2000 • Veteriner kullanımı ! “ Growth promoting” İngiltere kinolon direnci 1994 : % 1 1995 : % 6 Kinolon 1994 yılında veterinerlikte izin almış Lancet,1998 • 1998 Danimarka...11 hastane yatışı/2ölüm Ciprofloksasin tedavisi altında NEJM,1999
Amp : %16.6-82.3 • TR/Sul: % 1-3.7 • Cipro : % 0.3
Faj tedavisi ?? (Salmonella O-1 fajı) Tedavi (Gelecek)
Korunma • Besin kaynaklı salmonelloz (?) • Kişisel hijyen • Portör taraması ??? • Hayvan/Ev hayvanı !!! (riskli hastalar) • AŞI (:% 50-80 etkin. Rutin önerilmiyor) Ty21a ( Atenüe- oral) Vi CPS (polisakkarid-IM)
Olgu • 5 yaşında erkek hasta • Karın ağrısı, ateş, ishal yakınması • FM: dehidrate • Hastaneye geldiğinde konvülziyon geçiriyor Dışkı mik: Bol lökositler
Shigella • Enterobactericeae • Glikoz fermentatif, oksidaz(-) • Hareketsiz (H-ag yok) • Kapsül yok • H2S (-)
Shiga toksin • Enterotoksik etki : ince barsak reseptörüne adherans elektrolit, glikoz ve a.asid absorbsiyonu blokajı • Sitotoksik etki : ribozomal 60 S üniteye bağlanıp geri dönüşümsüz inaktivasyon: hücre ölümü, mikrovasküler hasar, hemoraji (dışkıda kan ve lökositler) • Nörotoksik etki : Ateş, karın krampları ( Konvulziyon, ansefalopati ?? Başka toksin ???)