360 likes | 527 Views
Zarządzanie logistyką. Wykład 2. Gospodarka zapasami. Zapas. to zgromadzona, większa niż potrzebna w danej chwili ilość czegoś, mająca wystarczyć na pewien czas. System magazynowania i obsługi zapasów.
E N D
Zarządzanie logistyką Wykład 2
Zapas • to zgromadzona, większa niż potrzebna w danej chwili ilość czegoś, mająca wystarczyć na pewien czas
System magazynowania i obsługi zapasów • skoordynowana w czasie i przestrzeni działalność, polegająca na gromadzeniu, przechowywaniu i obsłudze zapasów, a prowadzona z wykorzystaniem zbioru budynków i budowli magazynowych wraz z ich infrastrukturą
Gospodarka magazynowa • działalność techniczna, ekonomiczna i organizacyjna związana z magazynowaniem dóbr materialnych w celu zapewnienia właściwej działalności gospodarczej
Rodzaje usług magazynowych • magazyny do składowania długookresowego • magazyny ekspedycyjne do krótkookresowego składowania pośredniego • magazyny ruchome (kontenery, naczepy) • magazyny przeładunkowe w punktach węzłowych infrastruktury transportowej
Kontener • urządzenie trwałe, o wytrzymałości pozwalającej na jego wielokrotne wykorzystanie • zaprojektowany w sposób umożliwiający przewóz towarów jednym bądź wieloma środkami transportu bez przeładowywania towarów • wyposażony w środki do manipulacji, w tym zwłaszcza do przeładunku z jednego środka transportu na drugi • łatwy do napełniania i opróżniania • o pojemności większej od 1 m³
Rodzaje magazynów • otwarte, czyli wydzielone place • półotwarte, to jest budowle częściowo wydzielone z powierzchni za pomocą przegród osłonowych, do których zalicza się podcienia, zadaszenia, wiaty • zamknięte, pozwalające w pełni zabezpieczyć surowce i materiały przed szkodliwymi wpływami atmosferycznymi lub innymi szkodami materiałowymi; odpowiednia temperatura, wilgotność i wentylacja • specjalne, przystosowane do przechowywania materiałów tylko jednego rodzaju lub zbudowane według specjalnej konstrukcji i wyposażone w specjalne urządzenia; spichrze zbożowe, silosy do materiałów sypkich, zbiorniki do cieczy i gazów, chłodnie, itp.
Rodzaje zapasów ze względu na miejsce powstawania • Zapasy surowcowe • Zapasy dystrybucyjne • Zapasy produkcji w toku
Rodzaje zapasów surowcowych • Standardowe: wynikają z określonej cykliczności produkcji i związanych z nią dostaw • Bezpieczeństwa: specjalna rezerwa w przypadku zapotrzebowania ponadstandardowego, szczególnie w okresie realizacji zamówienia na dostawę oraz jako zabezpieczenie przed niepewnością wynikającą z braku informacji o dokładnych potrzebach materiałowych w przyszłych okresach, wielkościach dostaw, momentach wystąpienia zapotrzebowania, momentach dostawy, ubytkach magazynowych
Zapobiegawcze: gromadzone z wyprzedzeniem przed przewidywanym okresem istotnego wzrostu popytu lub przewidywaną zmianą cen, a także wynikające z chęci uzyskania upustu cenowego przy większym ilościowo zakupie • Wymuszone: powstają w czasie radykalnego zmniejszenia produkcji, po jej nieplanowym zatrzymaniu lub z konieczności przyjęcia dostaw cyklicznych (np. płody rolne)
Powody tworzenia zapasów dystrybucyjnych • wytworzenie zamówionych produktów przed przewidywanym terminem zapotrzebowania (np. ze względu na technologię lub ekonomikę produkcji) • nieodebranie zamówionych produktów przez klientów • wcześniejsze wytworzenie produktów na przewidywane zamówienia klientów na podstawie przyjętych założeń o gotowości realizacji dostawy w ramach określonej polityki obsługi klienta • produkcja z myślą o potencjalnych, przyszłych klientach (wynika ze strategii marketingowej)
Koszty tworzenia zapasów • koszty zamawiania (analiza rynku, ocena i wybór dostawcy, negocjacje, złożenie zamówienia, zapłata, fizyczne przyjęcie dostawy) • koszty przestawienia produkcji
Koszty utrzymywania zapasów • koszty pracy i koszty rzeczowe związane z magazynowaniem (przyjęcie do magazynu i wydanie, liczenie, ważenie, transport wewnętrzny, ewidencja, amortyzacja magazynów, zużycie energii, koszty pracy) • koszty zamrożenia środków obrotowych (koszty kredytu obrotowego, utracone przychody, utracone zyski) • koszty ubytków (ubytki naturalne i nadzwyczajne zmiany fizyko-chemiczne składowanych rzeczy, koszty kradzieży i ubezpieczenia zapasów, moralne zużycie zapasów, ewentualne koszty utylizacji)
Koszty wyczerpania zapasów • utracone zyski ze sprzedaży wyrobów gotowych • straty wywołane przestojami w produkcji • straty pośrednie – niezadowolenie klientów, utrata klientów, konieczność obniżki ceny
Przyczyny utrzymywania zapasów • poprawa obsługi klienta • wspieranie zarządzania produkcją • umożliwienie osiągnięcia korzyści skali w sferze zaopatrzenia i transportu • ochrona przed zmianami cen • ochrona przed niespodziewanymi zmianami popytu i czasu realizacji zamówienia • cykliczność w produkcji płodów rolnych • zabezpieczenie przed następstwami klęsk żywiołowych i innych niebezpieczeństw
Automatyczna identyfikacja towarów • jest znana od 1973 roku w Stanach Zjednoczonych i od 1976 w Europie • Europejski System Kodowania Towarów (European Article Numer – EAN) ustalił układ symboli EAN-13 i skróconą wersję EAN-8
Elementy systemu EAN • pierwsze trzy cyfry – prefix kraju • następne cztery cyfry (lub pięć w przypadku krajów mających prefixy dwucyfrowe) – numery jednostek kodujących, to jest producentów lub dystrybutorów krajowych • kolejnych pięć cyfr – numer indywidualny towaru, każdy wariant danego towaru musi mieć przyporządkowany osobny kod • ostatni trzynasty znak – komputerowa cyfra kontrolna, służąca do sprawdzania poprawności odczytania kodu przez skaner
Wyjątki • Książki – 978 (ISBN – International Standard Book Number) • Czasopisma – 977 (ISSN – International Standard Serial Number)
Zalety systemu EAN • jednoznaczna identyfikacja każdego oznakowanego artykułu, bez względu na jego pochodzenie czy przeznaczenie • usprawnienie ewidencjonowania ruchu wyrobów w obrocie handlowym, również ponad granicami • dokumentowanie transakcji handlowych • ułatwienie rozliczeń finansowych, analiz statystycznych i bieżącej inwentaryzacji
możliwość uzyskiwania od odbiorców sprzedawanych towarów bieżącej, szczegółowej informacji na temat zbytu, w celu dostosowania produkcji do rzeczywistych potrzeb rynku • przyspieszenie obrotu towarowego i zmniejszenie wydatków związanych z ruchem towarów • oszczędność czasu pracy przeznaczonego na inwentaryzację towarów • zwiększenie ochrony nabywców przez prawidłowe stosowanie cen
Transport • zespół czynności polegających na przemieszczaniu dóbr materialnych w czasie i przestrzeni przy użyciu odpowiednich środków technicznych
Elementy procesu transportowego • proces przewozowy – załadunek, przewóz, przeładunek i wyładunek • spedycja – poprzedza i kończy proces przewozowy; czynności: magazynowanie przejściowe, przygotowanie ładunku do transportu, organizacja transportu, czynności zdawczo-odbiorcze
Gałęzie transportu • transport kolejowy • transport samochodowy • transport rurociągowy • żegluga śródlądowa i morska • transport lotniczy
Transport kolejowy • Bezpieczny dla środowiska • Najtańszy • Wymaga zastosowania innych metod transportu dla zapewnienia kompleksowości obsługi • Niezbędna jest infrastruktura kolejowa (tory, trakcja, bocznice, urządzenia do załadunku i wyładunku)
Transport samochodowy • Umożliwia kompleksowość usługi • Korzysta z ogólnodostępnej infrastruktury drogowej • Duże zagrożenie dla środowiska naturalnego • Zagrożenie dla pozostałych użytkowników dróg • Rosnące koszty • Malejąca przepustowość dróg oraz rosnące restrykcje w ruchu ciężarówek
Transport rurociągowy • Wymaga stworzenia specjalistycznej infrastruktury • Bardzo niskie koszty eksploatacji • Brak zagrożeń dla środowiska i ludzi • Wąski zakres zastosowania
Żegluga śródlądowa • Stosunkowo tani środek transportu • Dostępny tylko na terenach spławnych rzek • Wymaga regulacji rzek – interwencja w naturę, zagrożenie powodziowe • Stosunkowo wolny
Żegluga morska • Najstarszy środek transportowy • Umożliwia przewóz bardzo dużych ładunków • Od czasu wynalezienia kontenera brak ograniczeń co do rodzaju transportowanych dóbr • Stosunkowo wolny • Bardzo tani – korzyści skali
Transport lotniczy • Najszybszy rodzaj transportu • Duże zagrożenie dla środowiska naturalnego • Bardzo wysokie koszty • Bariery rozwoju lotnisk
Korzyści z posiadania własnych pojazdów • Pojazdy mogą być przystosowane do przewozu konkretnego ładunku • Kierowca może pełnić rolę „ambasadora” firmy po odpowiednim przeszkoleniu • Kierowca może być motywowany również do sprzedaży towaru • Pojazdy ze znakami firmowymi stanowią reklamę firmy • Kierownictwo utrzymuje całkowitą kontrolę nad pojazdami i ich działaniami, choć wymaga to nakładów organizacyjnych i inwestycyjnych
Zalety korzystania z usług obcych przewoźników • Firmy mogą się przystosowywać do dużej sezonowości popytu • Możliwa jest łatwa obsługa zmiennych obciążeń i tras • Przewoźnik może zapewnić skuteczniejszy i wszechstronniejszy serwis • Z kierownictwa firmy zostaje zdjęta odpowiedzialność za administrowanie pojazdami i kierowcami • Zmniejszenie nakładów inwestycyjnych na transport • Łatwiejsze uzyskanie powiązań przemysłowych między uczestnikami systemu logistycznego