Παγκόσμια οικονομική ύφεση The Great Depression

1. Παγκόσμια οικονομική ύφεση The Great Depression 1929 - 1932

3. Κατάσταση διεθνούς οικονομικής ύφεσης που διήρκησε από ένα μέχρι δέκα χρόνια σε διάφορες χώρες του κόσμου. • Επρόκειτο για τη μεγαλύτερη οικονομική ύφεση της σύγχρονης ιστορίας και χρησιμοποιείται τον 21ο αιώνα ως παράδειγμα για το πόσο οδυνηρή μπορεί να είναι μια οικονομική καταστροφή. • Η "Μεγάλη Ύφεση", όπως χαρακτηρίστηκε στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τους αναλυτές προκλήθηκε μετά από τοχρηματιστηριακό κραχ στις 29 Οκτωβρίου του 1929, γνωστό ως η Μαύρη Τρίτη. • Το τέρμα της κρίσης στις ΗΠΑ ταυτίστηκε με το έναυσμα της πολεμικής οικονομίας του 2ου παγκοσμίου πολέμου, γύρω στο 1939.

4. ΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟΥ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ

5. Το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1920 ήταν μια περίοδος εντυπωσιακής οικονομικής προόδου, με τις Ηνωμένες Πολιτείεςνα δρέπουν τους καρπούς της μεταπολεμικής ανάκαμψης και της τεχνολογικής ανάπτυξης. Μεταξύ 1919 και 1929 ο αριθμός των αυτοκινήτων στους αμερικανικούς δρόμους υπερτριπλασιάστηκε, οι πωλήσεις των ραδιοφώνων αυξήθηκαν από 60.000.000 δολ. και το 1922 σε 843.000.000 δολ. επτά χρόνια αργότερα. Η ανάπτυξη φαινόταν να μη σχετίζεται με τη δημιουργία κάποιας φούσκας. Αντίθετα, μερίδα ιστορικών υποστήριζε πως οι βιομηχανίες βοηθούσαν η μία την άλλη να δημιουργήσουν αυθεντική οικονομική ανάπτυξη: οι πωλήσεις αυτοκινήτων ενίσχυαν τους παραγωγούς ελαστικών, τους κατασκευαστές οδών και τους εργαζόμενους στη μεταλλουργία. Όλα ήταν μια δημιουργική αλυσίδα. Την περίοδο του κραχ η Νέα Υόρκη είχε αναδειχθεί σε σημαντική χρηματοοικονομική μητρόπολη.

8. Τα Αίτια της Κρίσης • Ο υπερβολικός δανεισμός θεωρείται μία από τις αιτίες της μεγάλης κρίσης (η χαλαρή πίστωση με την υπερχρέωση προλείανε το έδαφος για κερδοσκοπικά παιχνίδια και επενδυτικές φούσκες.  • Οι τράπεζες άρχισαν να καταρρέουν καθώς οι δανειολήπτες αδυνατούσαν να ανταποκριθούν στις συμβατικές τους υποχρεώσεις • Καταθέτες σήκωναν τα χρήματά τους μαζικά από τους λογαριασμούς τους, σχηματίζοντας τραπεζικές ουρές.

9. Οι καταρρεύσεις πήραν μορφή χιονοστιβάδας καθώς απελπισμένοι τραπεζίτες απέσυραν δάνεια, τα οποία δεν είχαν χρόνο ή χρήματα οι δανειολήπτες να αποπληρώσουν. • Η επένδυση κεφαλαίων και οι κατασκευές περιορίστηκαν ή πάγωσαν τελείως. • Οι διασωθείσες τράπεζες περιόρισαν τις χορηγήσεις δανείων. Άρχισαν να "κτίζουν" κεφαλαιακά αποθέματα και να περικόπτουν τα δάνεια, εντείνοντας την υποτίμηση του χρήματος. 

10. . Η υπερπαραγωγή πρώτων υλών και γεωργικών προϊόντων οδήγησε στην πτώση των τιμών και τη μείωση της αγοραστικής δύναμης των αγροτών. • Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τις υπεραισιόδοξες βιομηχανικές επενδύσεις στους αναδυόμενους τεχνολογικούς τομείς, είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μία προσφορά που ξεπερνούσε τη ζήτηση στην αγορά.

11. Αυτό που ακολούθησε δεν είχε προηγούμενο. Η Wall Street κατέρρευσε, με τους επενδυτές να χάνουν συνολικά 40 δισ. δολάρια.

12. Οι επιπτώσεις του «Κραχ» του ΄ 29 στις ΗΠΑ σε αριθμούς: • 12.000.000 έμειναν άνεργοι. • 12.000 έχαναν τη δουλειά τους κάθε μέρα.20.000 επιχειρήσεις κήρυξαν πτώχευση.  • 1616 τράπεζες πτώχευσαν.  • 1 στους 20 γεωργούς ξεσπιτώθηκαν.  • 23.000 αυτοκτονίες σημειώθηκαν σ' ένα χρόνο, αριθμός ρεκόρ. 

13. Η κατάρρευση (κραχ) του αμερικανικού χρηματιστηρίου της το 1929, • είχε αλυσιδωτές αντιδράσεις • στις οικονομίες των κρατών της Ευρώπης • και κυρίως σ’ αυτές των ασθενέστερων κρατών, • όπως η Ελλάδα. • Ήδη από το 1930, άρχισαν να φαίνονται τα πρώτα σημάδια της κρίσης • και στην Ελλάδα. • Οι εξαγωγές άρχισαν να μειώνονται, • Μειώθηκαν οι χρηματοδοτήσεις από το εξωτερικό, για δημοσια έργα. …

14. Ένας φαύλος κύκλος σχηματίστηκε, ενώ ακολούθησε και η οικονομική κατρακύλα που μετέτρεψε την οικονομική ύφεση του 1930 σε μια μεγάλη οικονομική εξαθλίωση μέχρι το 1933.

15. Η υποχώρηση της αμερικανικής οικονομίας ήταν ο παράγοντας που συμπαρέσυρε και τις υπόλοιπες χώρες αρχικά, ενώ αργότερα η εσωτερική κατάσταση στις οικονομίες της κάθε χώρας καθόρισαν τις συνθήκες σε εθνικό επίπεδο.

16. Διεθνώς επικρατούσε ένα ευάλωτο κλίμα. Οι οικονομίες όλων των χωρών ήταν ήδη εξασθενημένες από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το γερμανικό και το βρετανικό εμπόριο είχαν σημειώσει σημαντική πτώση, ενώ ο αμερικανικός προστατευτισμός και η εμμονή στην αποπληρωμή των δανείων από τις ευρωπαϊκές χώρες επιδείνωσαν περισσότερο το πρόβλημα. Η Γερμανία και η Αυστρία επλήγησαν πρώτες. Στη συνέχεια, ο πανικός εξαπλώθηκε σε όλους τους χρηματιστηριακούς κύκλους της Ευρώπης. Επιχειρήσεις και τράπεζες κατέρρευσαν αλυσιδωτά και επήλθε μία παγκόσμια οικονομική ύφεση. Ο αριθμός των ανέργων εκτοξεύθηκε στα 30 εκατομμύρια.

17. Η κρίση είχε καταστροφικές επιπτώσεις τόσο στον ανεπτυγμένο, όσο και στον αναπτυσσόμενο κόσμο. • Επηρεάστηκε το διεθνές εμπόριο, καθώς επίσης και τα προσωπικά εισοδήματα, τα έσοδα από φόρους, οι τιμές και τα κέρδη. • Η οικονομία πόλεων ανά τον κόσμο επλήγη, ιδίως εκείνων που εξαρτώνταν άμεσα από τη βαρειά βιομηχανία. • Οι κατασκευές πάγωσαν, οι αγροτο-κτηνοτροφικές εργασίες υποχώρησαν λόγω πτώσης των τιμών στις σοδειές κατά 40% με 60%. • Με υψηλά επίπεδα ζήτησης, σε συνδυασμό με την έλλειψη εναλλακτικών εργασιών, περιοχές που εξαρτώνταν από τον πρωτογενή τομέα όπως εκμετάλλευση γης, ορυχείων και ξύλου υπέφεραν ακόμη περισσότερο.

19. Την άνοιξη του 1931, η κατάσταση είχε χειροτερέψει για τις οικονομίες των ευρωπαϊκών κρατών, τα περισσότερα από τα οποία αδυνατούσαν να εξοφλήσουν τα χρέη τους προς την Αμερική. • Η Γερμανία αδυνατούσε να συνεχίσει τις πληρωμές -αποζημειώσεις και δάνεια- προς το εξωτερικό. • Βρισκόταν σε εξέλιξη μια κοινωνική κρίση, καθώς η ανεργία αυξανόταν ραγδαία. Την περίοδο 1925-1929 οι άνεργοι ήταν ένα εκατομμύριο. Τον χειμώνα του 1930 οι άνεργοι της ήταν 6.000.000.

20. Η μεγάλη κρίση τερματίστηκε σε διαφορετικό χρόνο ανά χώρα. Οι περισσότερες χώρες εφάρμοσαν προγράμματα ανακούφισης και η πολιτική τους ζωή πέρασε αναταραχές, εξωθώντας την ιδεολογία στα άκρα. • Στη Γερμανία η Μεγάλη Ύφεση αντιμετωπίστηκε με μεγαλύτερη ταχύτητα και αποτελεσματικότητα από οπουδήποτε αλλού. Το τίμημα όμως ήταν πολύ μεγάλο: η εξάλειψη της ανεργίας οδήγησε στη δημιουργία μιας πολεμικής οικονομίας που δεν θα μπορούσε να βρει διέξοδο αλλού παρά μόνο στην προετοιμασία ενός νέου παγκοσμίου πολέμο.

21. Όταν η αμερικανική οικονομική κρίση μεταδόθηκε στη Βρετανία ως νομισματική κρίση, το επίπεδο των τιμών έπεσε κατά 18% • η ανεργία αυξήθηκε. • Οι επανειλημμένες μειώσεις των δημοσίων δαπανών και οι αυξήσεις των φόρων ήταν τα μόνα μέτρα που λήφθηκαν.

22. Σχηματίστηκε εθνική κυβέρνηση στις 24 Αυγούστου και στις 21 Σεπτεμβρίου η λίρα Αγγλίας εγκατέλειψε τη χρυσή βάση (πράγμα που έκανε και η Αμερική πολύ αργότερα, στις 19-4-1933), δηλαδή έπαψε να μετατρέπεται σε χρυσό. • Αυτό επέφερε την άμεση και κατά 30% υποτίμησή της μέσα σ’ ένα τρίμηνο.

23. Μέχρι το τέλος του 1932, το ίδιο παράδειγμα ακολούθησαν ακόμα άλλες είκοσι τέσσερις χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα • Στις 27 Απριλίου η Ελλάδα εγκατέλειψε επίσημα τον κανόνα του χρυσού. Αυτή ήταν η τέταρτη πτώχευση της Ελλάδας από το 1821. Η πρώτη συνέβη το 1827 (μετά τα δάνεια που συνήφθησαν το 1824 και το 1825), η δεύτερη το 1843 (μετά το δάνειο των 60 εκατομμυρίων φράγκων που έλαβε ο Όθωνας), η τρίτη το 1893 (μετά το δάνειο του 1890), η τέταρτη το 1932 και η πέμπτη…

25. “New Deal” Το “Νιου Ντιλ” ήταν ένα μεγάλο οικονομικό πείραμα , εξαιρετικά τολμηρό και ρηξικέλευθο για την εποχή του, που περιλάμβανε μια σειρά από μέτρα, που από την μια είχαν σκοπό να αντιμετωπίσουν τα τρέχοντα οικονομικά προβλήματα, και από την άλλη στόχευαν σε μια μεταρρύθμιση με μακροχρόνια προοπτική,τέτοια ώστε να μην υπάρχουν παρόμοιες κρίσεις στο μέλλον.

26. “ΤΟ ΜΟΝΟ ΠΟΥ ΕΧΟΥΜΕ ΝΑ ΦΟΒΟΜΑΣΤΕ ΕΙΝΑΙ Ο ΙΔΙΟΣ Ο ΦΟΒΟΣ” “ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΔΟΥΛΕΨΟΥΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ” ΦΡΑΝΓΚΛΙΝΟΣ ΡΟΥΣΒΕΛΤ

27. Η “Work Projects Administration” (Διοίκηση Σχεδίων εργασίας), (WPA) από το 1935 μέχρι το 1943 απασχόλησε 8,5 εκατομμύρια ανθρώπους σε 1,4 εκατομμύρια σχέδια • Δρόμοι, δημόσια κτίρια, αεροδρόμια, γέφυρες, πάρκα και δάση, είναι μερικά από τα έργα που ολοκληρώθηκαν στα πλαίσια της WPA. • Χιλιάδες καλλιτέχνες και άλλοι εργαζόμενοι απασχολήθηκαν στον τομέα του πολιτισμού, παράγοντας μουσική, θέατρο, έργα γλυπτικής και ζωγραφικής και άλλα.

28. Με το Νιου Ντιλ, ο έλεγχος της ομοσπονδιακής κυβέρνησης επί της οικονομίας και της προσφοράς χρήματος αυξήθηκε, όπως και οι παρεμβάσεις στον βιομηχανικό τομέα, καθώς και στον έλεγχο των τιμών και της αγροτικής παραγωγής. • Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση εξελίχθηκε σε «διαιτητή» στον ανταγωνισμό των διαφορετικών στοιχείων της αμερικανικής κοινωνίας. • Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του '30 οι επιχειρήσεις θα συναγωνίζονταν για επιρροή ένα ολοένα ισχυρότερο συνδικαλιστικό κίνημα. • Η Υφεση συνέχισε μειούμενη μέχρι και την είσοδο των ΗΠΑ στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1941

30. Η οικονομική κρίση 1929 - 1933 ήταν σοβαρή αιτία, για να πολλαπλασιαστούν οι δικτατορίες στην Ευρώπη και η πιο σκληρή απ' αυτές ήταν η δικτατορία του Χίτλερ με το ναζιστικό κόμμα (Εθνικοσοσιαλισμός). • Η οικονομική κρίση του 1929 συνέβαλε στην επικράτηση ή στερέωση απολυταρχικών καθεστώτων όχι μόνο στη Γερμανία, αλλά και την Ιταλία και την Ιαπωνία, την ισπανία, την Ελλάδα…

31. ΟΙ ΝΕΟΙ ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΕΣ ; ΕΥΡΩΠΗ

32. ΙΣΤΟΓΡΑΦΙΑ • http://el.wikipedia.org/wiki • http://www.rnews.gr/el/news.php?n=854 • http://www.isfm.ch/oikonomiki_krisi.htm • http://dostria.blogspot.com/2008/10/1929-2008.html

33. www.worldofteaching.com • http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_2_02/05/2010_399521