860 likes | 1.23k Views
OP DR KENAN ERTOPÇU SB Ege Doğumevi ve Kadın Hastalıkları Eğitim Hastanesi Aile Planlaması Kliniği. Depot Medroxyprogesterone Acetate DMPA. SADECE PROGESTERON İÇEREN YÖNTEMLER. ÜLKEMİZDE YOK. ÜLKEMİZDE YOK. ÜLKEMİZDE YOK. ÜLKEMİZDE YOK. ÜLKEMİZDE YOK. ÜLKEMİZDE YOK.
E N D
OP DR KENAN ERTOPÇU SB Ege Doğumevi ve Kadın Hastalıkları Eğitim Hastanesi Aile Planlaması Kliniği Depot Medroxyprogesterone AcetateDMPA
SADECE PROGESTERON İÇEREN YÖNTEMLER ÜLKEMİZDE YOK ÜLKEMİZDE YOK ÜLKEMİZDE YOK ÜLKEMİZDE YOK ÜLKEMİZDE YOK ÜLKEMİZDE YOK ÜLKEMİZDE YOK ÜLKEMİZDE YOK
Kontraseptif spray • GÜNLÜK DERİDEN EMİLEREK KANA KARIŞAN SADECE PROGESTERON İÇEREN SPRAY • AVUSTRALYADA FAZ 1 KLİNİK ÇALIŞMALARI YÜRÜTÜLÜYOR Population Reports
SENTETİK PROGESTİNLER Testosteron türevleri Progesteron türevleri ESTRANES GONANES FİRST GENERATİONSECOND GENERATİON Norethindronedlnorgestrel NorethynodrelLevonorgestrel NorethindroneAcetateTHİRD GENERATİON EthynodiolDiacetateGestodene NorethindroneenanthateNorgestimate LynestrenolDesogestrel FOURTH GENERATİON Dienogest 17-OH PROGESTERONE 19-NORPROGESTERONE (PREGNANS) MedroxyprogesteroneacetateNomegestrol 17-Hydroxyprogesteroneacetate MegestrolacetateNestoroneeSiproteronacetate KlormadinonacetateTrimegestone DMPA DEPOPROVERA MİCROGYNON MİRENA MESİGYNA DESOLETT MYRALON IMPLANON NUVARİNG DİANE 35 GYNELLE BELARA GİNERA Spironolakton türevi Drospirenone YASMİN YAZZ
GİRİŞ • Enjektabl progestasyonel preparatlar ileri derecede etkili, güvenilir, kullanışlı ve reversibl doğum kontrol yöntemleridirler. • 1954 yılında Upjohn firmasınca geliştirilmiş DMPA en yaygın kullanılan ve en iyi araştırılmış enjekte edilen kontraseptifdir.
KANITA DAYALI TIP Yöntemler arası belirgin farklılık yok DMPA da amenore fazla
Yeni SubkutanDMPA SUBCUTAN DMPA DAHA DENGELİ VE YAVAŞ SALINIM SAĞLIYOR SADECE HAZIR DOLDURULMUŞ ENJEKTÖRDE ABD DE VE İNGİLTEREDE 2005 TE MARKETLERDE SIK VİZİTİ ENGELLEYEREK YÖNTEM DEVAMLILIĞINI ARTTIRMAK
dmpa subcutan uygulamaları etkin,güvenli ve iyi tolere edilebilir
DMPA TARİHÇE • DMPA ABD’de otuz yıldan uzun bir süredir inoperabl, rekürren ve metastatik endometrium ve renal kanserlerin adjuvan ve palyatif tedavisinde kullanılmaktadır. • DMPA 1959 yılından başlayarak endometriozis, abortus imminens, puberte prekoks, akromegali, hormona bağımlı tümörlerin tedavisinde kullanılmıştır.
DMPA TARİHÇE • FDA yirmi yıldan uzun süre ilacı inceledikten sonra, preparatın meme kanseri ile olan ilişkisi üzerindeki kuşkuları ortadan kaldıran verilerin yayınlanmasını takiben 1992’de DMPA’nın kontraseptif olarak kullanılmasını onaylamıştır.
DMPA’nınDünyadaYaygınlığı • 3o milyondan fazla kadın DMPA kullanmaktadır. Aralarında Almanya, İsveç, İngiltere, Fransa, ABD gibi gelişmiş ülkelerin bulunduğu 179’ ülkede kontraseptif olarak ruhsatlıdır.
ENJEKTABL YÖNTEMLER TÜM DÜNYADA 4. SIKLIKTA UYGULANIR
2007 GÜNEY AFRİKADA MODERN YÖNTEM KULLANAN KADINLARDA EN SIK ENJEKTABL YÖNTEMLER KULLANILMAKTADIR %38
1995-TEN 2005 E ÜREME ÇAĞINDA KADINLARDA ENJEKSİYON KULLANIMI İKİ KAT ARTMIŞTIR.
DÜNYADAENJEKSİYONLARDA BEKLENEN ARTIŞ • 2015 E KADAR 1995 TEKİ KULLANIMIN 3 KATINA KADAR (40 MİLYON ÜSTÜ) ARTIŞ BEKLENİYOR Source: Mauldin, 1994; Ross, 2005; United Nations, 2005
DMPA Etki Mekanizması • Temel etkisi ovulasyonu engellemesidir, FSH ve LH düzeyleri azalır, LH piki oluşmaz, • Yıllarca DMPA kullananlarda E2 düzeyleri erken folliküler dönemdeki gibidir. • Ayrıca servikal mukusu kalınlaştırarak spermin geçirgenliğini zorlaştırır • Endometriumu inceltir • Tubal motiliteyi azaltır .
DMPA Ne Kadar Etkilidir ? KANITA DAYALI TIP • Çok etkilidir , • Düzenli enjeksiyon aralıkları ile uygulayanlarda kullanımının birinci yılında yüz kadında 0.3 gebelik (333’te 1) görülür, • Enjeksiyonlar, 4 aylık arayı aştıklarında gebelik oranı artmaktadır.
Kontraseptif Yöntemlerin Birinci Yılda Kuramsal ve Gerçek Etkinlik Yüzdeleri Adapted from Trussell J. In Hatcher RA, et al. Contraceptive Technology: 18th revised ed, 2004.
WHO extends DMPA reinjection grace period to four weeks.Based on the recent analysis (166) and other evidence, the WHOExpert Working Group meeting in April 2008 changed the WHOguidance on late DMPA injections • DMPA nın tekrar enjeksiyonları • 4 hafta geciktirilebilir. STEINER, M.J., KWOK, C., STANBACK, J., BYAMUGISHA, J.K., CHIPATO, T., MAGWALI, T., MMIRO, F., RUGPAO, S., SRIPLIENCHAN, S., and MORRISON, C. Injectable contraception: What should the longest interval be for reinjections? Contraception: 1-16. 2008. (In Press)
DMPA UYGULANABİLİR • Geçirilmiştromboemboli • Geçirilmişhepatit • Diabet (eşlikedenvaskülerhastalıkyoksa) • Hafifbaşağrıları (migrendahil-fokalnörolojikbulgusuyoksa) • Hafifveyaortadüzeydehipertansiyon • Variközvenler • Kalpkapakhastalıkları • Tbc-Epilepsi (rifampisin-antikonvülsanilaçlar)
DMPA, RİA ve Levonorgestrel içeren RİA obesitede kategori 2’den 1’e indirildi
DMPAve Ağırlık • Randomize kontrollü çalışma ve 10 yıl süreli çalışma yok. • Çalışmalar belirgin kilo artışını belgelemiyor. • Kilo artışı değişikliklerinde bireysel faktörler • BMI fazla olanlarda kilo artışı fazla Westhoff C.Contraception 2003
Depo-Provera ve Kemik Sağlığı • Kasım 2004 “black box” uyarısı 18 yaş altı DMPA’nınuzun süre kullanımı kemik dansitesinde belirgin bir azalmaya neden olabilir. Kullanım süresi arttıkça kayıp artabilir. Yöntemi bırakınca kayıp tamamen geri dönmeyebilir. Bu nedenle DMPA’nın uzun süre kullanımı (2 yıldan daha fazla) ancak diğer yöntemleri kullanamıyorsa önerilebilir.
Depo-Provera ve Kemik Sağlığı farklı görüşler • Scholes D et al. Arch Pediatr Adolesc Med. 2005 Feb;159(2):139-44. • DMPA bırakıldıktan sonra 170 adölesanda kemik erimesi tamamen düzeldi.
DMPA VE OC DE ADOLESAN VE PREMENOPOZAL KEMİK DANSİTESİNDE ARTIŞ
DMPA Kemik Mineral Dansitesini azaltır,fakat yöntem bırakınca geri döner • 2008 çalışması • 30 aylık en uzun çalışma • Kemik Mineral Dansitesinde geri dönüş 24 hafta içinde başlar . KAUNITZ, A.M., ARIAS, R., and MCCLUNG, M. Bone density recovery after depot medroxyprogesterone acetate injectablecontraceptionuse. Contraception 77(2): 67-76. Feb. 2008.
KANITA DAYALI TIP Tüm steroidalkontraseptiflerde kemik kırıklarında artış yok
DMPA Uygulanabilecek Diğer Durumlar • Düzensiz menstrüel periyodlar • Malarya • Şistozomiyazis • Orak hücreli anemi • Tiroid hastalıkları • Uterin myomlar
SADECE PROGESTERON İÇEREN ENJEKSİYONLARLEAORAL KONTRASEPTİF LERİN KARŞILAŞTIRILMASI EMZİRENLER ( DOĞUMDAN 6 HAFTA SONRA) DMPA 1 OC 3 (WHO KATEGORİ) SİGARA KULLANIMI (35 YAŞ ÜSTÜ) 20 SİGARADAN AZ DMPA 1 OC 3 20 SİGARADAN FAZLA DMPA 1 OC 4 HİPERTANSİYON ÖYKÜSÜ DMPA 2 OC 3 DERİN VEN TROMBOZU/ PULMONER EMBOLİ DMPA 1 OC 4 KOMPLİKE KALP KAPAK HASTALIĞI DMPA 1 OC 4 ORAK HÜCRELİ ANEMİ DMPA 1 OC 3 FOKAL NÖROLOJİK SEMPTOMLU TEKRARLAYAN CİDDİ BAŞAĞRISI 2 - 4
DMPA UYGULAMAYIN • Angina pektoris, myokard enfarktüsü, arteriyel tıkanmalara bağlı kalp hastalıkları, şiddetli göğüs ağrısı (alışılmadık solunum sıkıntısıyla birlikte), şiddetli hipertansiyon, 20 yıldan uzun süren veya görme, böbrek veya sinir sistemi bozukluğu yapan diabet, sarılık, ağrılı ve büyümüş karaciğer, aktif viral hepatit, karaciğer tümörü.
DMPA Enjeksiyonlarına Başlangıç *MENSTRÜEL SİKLUSLU KADINLAR • Gebeliktenkuşkuduyulmayanherhangibirsiklusgünü ( Son menstrüelperiyoddanberikoitusolmadıysa ) • Menstrüelkanamanın ilk 7 günüiçindekanamadevamediyorsaekyöntemgerekmeden • İlk 7 güniçindekanamakesildiyseveya 8. gündenitibarenuygulamalarda ilk 48 saatekyöntemönerilmeli
Emziren Kadınlarda Sadece Progesteron İçeren Yöntemler 6 Hafta Sonra Başlanabilir • Sınırlı da olsa çalışmalar; sadece progesteron içeren kontraseptiflerin emzirende 6 haftadan önce başlansa da bebeğin büyüme gelişme ve sağlığını etkilemediğini göstermiştir. • Anne sütündeki progestinin, bebeğin beyin ve karaciğer gelişimiyle ilgili verileri yetersizdir. • WHO çalışma grubu, 6 haftalık kısıtlamayı 2003’te de kaldırmamıştır. EMZİREN KADINLAR Doğumdan 6 hafta sonra DMPA kullanabilr
DMPA ENJEKSİYONLARINA BAŞLANGIÇ *POSTPARTUM EMZİRMEYENLERDE • 6 haftadan sonra gebelik olmadığından emin olduğumuz herhangi bir gün *RAHİM TAHLİYESİ VEYA DÜŞÜK SONRASI • 1 veya 2. trimester düşüklerinden sonra ilk 7 gün içinde ESKİ YÖNTEM BIRAKILDIĞINDA HEMEN BAŞLANABİLİR!
Immediate start of hormonalcontraceptivesforcontraceptionLaureen M Lopez1, Sara J Newmann2, David A Grimes3, Kavita Nanda4, Kenneth F Schulz5 KANITA DAYALI TIP • Güçlü kanıt az ,fakatQuick start ile gebe kalma riski daha az ve yöntemi erken bırakan daha az • Quick start DMPA başlayanlarda diğer yöntemlere göre gebelik daha az gözlenmiştir.
DMPA UYGULAMALARI 1-DMPA’yı nasıl kullanacağını açıklayınız, 2-Enjeksiyonu uygulayınız, 3- 3 ay sonraki diğer enjeksiyonu planlayınız, 4-Yöntemle ilgili soru, problem ve yöntem değiştirme durumunda hastanın herhangi bir zaman başvurabileceğini belirtiniz. İYİ DANIŞMANLIK ÖNEMLİDİR!
DMPA KULLANIMINI AÇIKLAYINIZ • Sonraki enjeksiyon için zamanında (tam 12 hafta sonra) gelmesini öneriniz, • (ideal değildir), 2-4 hafta erken veya 4 hafta geç gelebilir • Sonraki enjeksiyon 4 haftadan geç uygulanacaksa ek yöntem önerilir, • Herhangi bir nedenle daha çok gecikecek ise gebeliği ekarte etmek için mutlaka gelmesi önerilmelidir.
DMPA’NIN BEKLENEN YAN ETKİLERİ BELİRTİLMELİ • Adet düzensizlikleri (aşırı ve uzun kanama, lekelenme) • Amenore • Hafif kilo artışı? • Memelerde duyarlılık • Baş ağrısı • Mizaç değişikliği
DMPA ENJEKSİYONLARI • GEREKEN DONANIM: • Tekdoz DMPA (150 mg.) • Antiseptikvepamuk tampon • 2 veya 5 ml.’likenjektörve 21-23 gauge IM iğne (EnjektörveiğnemümkünsesterilyoksaYüksekDüzeydeDezenfekteolmalıdır ).