70 likes | 209 Views
NYNORSK. Elevane skal kunne gjere greie for eit utval av sentrale økonomiske, sosiale, politiske og kulturelle utviklingstrekk i mellomalderen - presentere eit emne frå mellomalderen ved å vise korleis utviklinga er prega av brot eller kontinuitet på eit eller fleire område.
E N D
NYNORSK • Elevane skal kunne • gjere greie for eit utval av sentrale økonomiske, sosiale, politiske og kulturelle utviklingstrekk i mellomalderen • - presentere eit emne frå mellomalderen ved å vise korleis utviklinga er prega av brot eller kontinuitet på eit eller fleire område Kapittel 11: Pest og tap av norsk sjølvstende
Sjukdommen - Spreidd via lopper som levde på rotter - Blåsvarte byllar - «svartedauden» - Lungepest
Folketapet - Vanskeleg å seie nøyaktig, men det var stort, opptil 2/3. - Verknader - for bøndene (ledig jord) - for adel og kyrkje (mista makt) - for staten (fattigare)
Aukande utanlandsk innverknad - Innvandra adel frå Sverige og Danmark - Hanseatane - tysk handelsforbund: Hansa-forbundet - eige tysk samfunn i Bergen
Inn i unionane - Med Sverige: Svenskekongen Magnus Eriksson arva den norske trona etter Håkon 5. Magnusson. - Med Danmark: Håkon 6. Magnusson fekk Noreg etter faren jamvel om han berre var nest eldst, og son hans, Olav, arva Noreg og blei vald til konge i Danmark. - Etter ein kort periode under Margrete blei Erik av Pommern vald til konge i alle dei tre rika: Kalmarunionen. - Noreg var den svake parten.
Krisa i 1536–37 - Reformasjonen - Borgarkrig i Danmark - Olav Engelbrektssons opprør i Noreg Det norske riksrådet blei oppløyst etter dette oppgjeret - Kristian 3. sigra
Seinmellomalderen – ei nedgangstid? - Folketapet - Utanlandsk påverknad - Svekking av den norske staten