Yasemin ŞAHiNLER BAYKARA Hukuk Müşaviri Türk Patent Enstitüsü

1. Türkiye'de Sınai Mülkiyet Hakları Uygulamaları Yasemin ŞAHiNLER BAYKARAHukuk Müşaviri Türk Patent Enstitüsü

2. Türkiye'de Sınai Mülkiyet Hakları Uygulamaları • SINAİ MÜLKİYET HAKLARI VE UYGULAMA KAVRAMI • BAŞVURUDAN VE TESCİLDEN DOĞAN HAKLAR • DAVA TÜRLERİ ve HAK SAHİBİNİN MAHKEMEDEN TALEPLERİ • HUKUKİ VE CEZAİ YAPTIRIMLAR • YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEMELER

3. FİKRİHAKLAR FİKİR VE SANAT ESERLERİ ÜZERİNDEKİ HAKLAR SINAİ HAKLAR MARKA PATENT FAYDALIMODEL KÜLTÜR BAKANLIĞI ENDÜSTRİYELTASARIM COĞRAFİ İŞARET ENTEGRE DEVRETOPOĞRAFYASI TÜRK PATENT ENSTİTÜSÜ

4. MARKA : BİR İŞLETMENİN İMALATINI VEYA TİCARETİNİ YAPTIĞI MALLARI VEYA SUNDUĞU HİZMETLERİ BAŞKA İŞLETMELERİN MAL VEYA HİZMETLERİNDEN AYIRAN İŞARETLERDİR. Koruma Süresi : 10 Yıl, Yenilenerek Sonsuz.

5. PATENT/ FAYDALI MODEL PATENT(Koruma Süresi 7 veya 20 yıl) • Dünya’da yeni • Tekniğin bilinen durumunu aşan (Buluş Basamağı) • Sanayiye uygulanabilir FAYDALI MODEL(Koruma Süresi 10 yıl) • Dünya’da yeni • Sanayiye uygulanabilir Buluşlara Sağlanan Koruma

6. ENDÜSTRİYEL TASARIM : Bir ürünün tümü, veya bir parçası veya üzerindeki süslemenin, çizgi, şekil, biçim, renk, doku, malzeme veya esneklik gibi insan duyuları ile algılanan çeşitli unsur veya özelliklerinin oluşturduğu bütünü ifade eder. (Koruma süresi : 5 yıl, Yenilenerek Toplam 25 yıl)

7. SINAİ HAK UYGULAMALARININ 4 TEMELUNSURU BULUNMAKTADIR • Türk Patent Enstitüsü (TPE) • Mevzuat • Patent ve Marka Vekilleri • İhtisas mahkemeleri

8. Patent ve Marka VekillerindeAranan Nitelikler 5000sayılı KANUNmadde 30 • Türk vatandaşı olmak • Fiil ehliyetine sahip bulunmak, • Türkiye’de ikamet etmek, • Yüz kızartıcı bir suçtan mahkumiyeti bulunmamak, • En az 4 yıllık yüksek öğrenim yapmış olmak, • TPE tarafından yapılan yeterlik sınavında başarılı olmak, • Mesleki sorumluluk sigortası yaptırmış olmak,

9. TESCİLLİ SINAİ HAK SAHİBİNİN HAKLARI Hak sahibinin izni olmadan tescil konusu ürün üçüncü kişiler tarafından; • üretilemez, • piyasaya sunulamaz, • satılamaz, • sözleşme yapmak için icapta bulunulamaz, • ithal edilemez, • Ticari amaçlı kullanılamaz veya bu amaçlarla elde bulundurulamaz Başvurunun yayınından veya tecavüz ettiği iddia edilen tarafın haberdar edilmesinden itibaren, BAŞVURU SAHİBİ haklarını kullanabilir.

10. UYGULAMA KAVRAMI Sınai Haklar Mevzuatı Başvurudan Doğan Haklar 3. Kişilere karşı Kullanılabilir Haklar Doğar Hukuki ve Cezai Yaptırımlar Uygulanabilir TTK Başvuru Yayın Tescil Mahkeme, Tescilin Yayınına kadar karar veremez TESCİLLİ SINAİ HAK SAHİBİNİN HAKLARI

11. SINAİ HAKLARDA DAVA TÜRLERİ • TPE YİDK Kararı İptali Davaları • Tescilli Hak için Hükümsüzlük Davaları • Tescilli Hakka Tecavüz Nedeniyle Hukuk Davaları • Ceza Davaları • Tecavüzün Olmadığına İlişkin Dava

12. (Başvuru 24, 25 ve 26. sınıflar için ) (Tescilli 24 ve 25.sınıflar için) Beril markasının sahibi, Belirx ibareli tescil başvurusuna ilişkin itirazının nihai olarak YİDK’ca reddi üzerine karar iptali talepli dava açıyor. Beril ibareli markayı 10.06.1994 tarihinde eşarp, tülbent vs. için tescil ettirdiğini ve piyasada tanınmış olduğunu ileri sürerek 556 sayılı KHK’nin 7/1-b ve 8/1-a,b md. gereğince başvurunun reddi gerektiğini belirtiyor. Mahkeme: Davacı markasının tanınmış marka olarak ele alınmasına ilişkin delil olmadığı, BERİL markasındaki 3. ve 5. harflerin yer değiştirerek ve sonuna X ibaresi eklenerek davalının oluşturduğu BELİRX markası arasında iltibas bulunmadığı, davacı markasının kişi ismi, davalı markasının ise anlamsız bir kelime olduğu gerekçesiyle davayı reddediyor. Mahkeme kararı Yargıtay’ca onanıyor.

13. Başvuru 556 sayılı KHK’nin 7/1-f md. gereğince red. (Mal veya hizmetin niteliği, kalitesi veya üretim yeri, coğrafi kaynağı gibi konularda halkı yanıltacak markalar) Karar: markanın üzerinde kullanılacağı kadın çorabı mallarında İtalya’nın yaygın üne sahip olmadığı, aynı alanda önceden tescilli “Parizien” ve “Vog” markalarının TR’de üretim ve satışının yapıldığı, bu markaların coğrafi kaynak gösterme özelliğini yitirdiği, Enstitü tarafından daha önce yer belirten markaların tescil edilmiş olması karşısında kadın çorapları sektöründe çokta ünlü olmayan İTALİANA ibaresini reddetmesinin 556 sayılı KHK’nin 7/1-f md. aykırı olduğu gerekçesiyle YİDK kararının iptaline karar veriliyor. Karar Yargıtay’ca onanıyor.

14. Başvuru 03. ve 05. sınıflar için. 556 sayılı KHK’nin 7/1-a,b,c md. gereğince 03. sınıftaki ürünler yönünden red. YİDK, itirazı 7/1-a,c bakımından kabul ediyor, “Şekil+VİPER”(03, 18, 25) ibareli marka nedeniyle 7/1-b md. uyarınca reddediyor. Mahkeme: Başvuruya konu markanın silici, silme aleti anlamında İngilizce bir sözcük olan “WIPER” ibaresi olduğu, “ULTRA” sözcüğünün niteleyici pekiştirici yan unsur özelliği taşıdığı, TR’de “W” harfi bulunmadığından anılan ibarenin okunuşunun davalı markası ile aynı olduğu, fonetik özdeşliğin yanında iki marka arasında görsel ve düşünsel anlamda da ayırt edilemeyecek derecede benzerlik bulunduğu, bu durumda daha önceden tescilli davalı markasının kapsadığı 03. sınıf ürünler yönünden tescil edilmemesinin yerinde olduğu gerekçesiyle davayı reddediyor. Karar Yargıtay’ca onanıyor.

15. Marka, 30. sınıfta tescilli. Marka sahibi davacı, davalının dondurma ve diğer gıda maddeleri satışıyla uğraştığını, markayı işyerinin tanıtım vasıtalarında kullandığını, marka hakkına tecavüz ettiğini iddia ederek marka hakkına tecavüzün önlenmesi ile markayı kullanmamasına karar verilmesini talep ediyor. Davalı, dava konusu ibareyi (46 Edem Tatlıcılık ve Gıda..) müvekkilinin daha önce ticaret unvanı olarak tescil ettirdiğini, ../../1996 tarihli Ticaret Sicil Gazetesinde yayınlandığını, davacı markası ile farklılıklar bulunduğunu savunarak davanın reddini, birleştirilen davasında da ticaret unvanının daha önce tescil edildiğini, davacının markasının aynı ibareyle daha sonra tescilinin gerçekleştiğini ileri sürerek markanın hükümsüzlüğünü ve tecavüzün önlenmesine karar verilmesini talep ediyor.

16. Mahkeme: asıl davada istemin sadece haksız rekabetin önlenmesine yönelik olduğu, davalının ticaret unvanının tescilli bulunduğu, haksız rekabet yaratan ibarelerin iptal ve terkini sağlanmaksızın haksız rekabetin önlenmesi davasının dinlenemeyeceği, ürünlerde markanın kullanılmasının ispat edilemediği, birleştirilen dava da, davacının davalı adına tescilli marka yönünden üstün hakkı olduğunu kanıtlayamadığı, hükümsüzlük nedeni ileri süremediği gerekçesiyle asıl ve birleşen davaların ayrı ayrı reddine karar veriyor.

17. “ARARAT” 33.sınıf için. Başvuru 556 sayılı KHK’nin 7/1-k md. gereğince red. Enstitü savunmasında 7/1-f md. dayanıyor. (Marka ürünün niteliği, üretim yeri ve coğrafi kaynağı gibi konularda tüketicileri yanıltıcı nitelikte) Mahkeme, YİDK kararında bahsi geçmemiş bir mutlak red nedeninin yargılama sırasında itiraz olarak gündeme getirilmesinde yanlışlık olmadığı, 7/1-k md. aykırı bir yön olmadığı, ancak ARARAT kelimesinin TR’de tüketicilerde Ağrı ilinin çevresini ve Ağrı Dağını hatırlattığı, hedef tüketicisinin markanın üzerinde bulunduğu ürün olan konyak ile TR arasında bir ilişki kuracağı, ürünün TR’de veya TR’nin katılımıyla üretilip pazarlandığı duygusuna kapılacağı, oysa ürünün ....’da üretildiği, markanın temsil ettiği ürünün kaynağı ve üretim yeri hakkında tüketiciyi yanılttığı, bu nedenle 7/1-f maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar veriyor. Yargıtay, Mutlak red nedenlerinin Enstitüce resen nazara alınarak incelenmesi gerektiği gibi uyuşmazlığın yargıya intikal etmesi halinde mahkemelerce de bu sebeplerin bir def’i değil itiraz niteliğinde olması nedeniyle kendiliğinden dikkate alınarak incelenmesinin gerektiği ve davalı Enstitünün mutlak red sebeplerini yargılama esnasında değiştirmesinin savunmanın genişletilmesi olarak kabulünün mümkün bulunmadığına, mahkeme kararının onananmasına karar veriyor.

18. Başvuru, 556 sayılı KHK’nin 7/1-c md. gereğince reddediliyor. “Kanepe, koltuk, puf, sehpa, yatak takımları, komodin, şifonyer,tuvalet masaları, yazı masaları, sekreteryemek masaları, makam koltukları, sandalyeler, yerden ayaklı, masa üstü, avize, aplik aydınlatma aletleri, koton, ipek, kadife, yün yastık, masa örtüleri, ahşaplı, varaklı aynalar, ahşaplı, varaklı, gümüş çerçeveler, pirinç kapı kolları, pirinç kapı kulpları, kapı zilleri, mobilya dekorasyon hizmetleri.”Karar: Başvurunun, birbirine bakan iki aslan figürü ve ortasında taç bulunan bir şekil ile alt kısmında “THE ENGLİSH HOUSE” ibaresinden oluştuğu, İNGİLİZ EVİ anlamına gelen ibarenin münhasıran ve esas unsur durumunda bulunmadığı ve bu ibarenin markanın kullanılacağı mal ve hizmetler ile bir bağlantısının olmadığı bu nedenle tescili talep olunan markanın 7/1-c kapsamında tescili yasaklanmış, mutlak reddedilecek markalardan olmadığı gerekçesiyle YİDK kararının iptaline karar veriliyor. Karar Yargıtay’ca onanıyor.

19. P PIERRE MARTIN PIERRE CARDIN Davacı, YİDK kararının iptaline, tescil halinde sicilden terkinine, haksız rekabetin tespitine ve önlenmesine karar verilmesini talep ve dava ediyor. Mahkeme, talep gibi karar veriyor. Yargıtay, markaların tescilli oldukları süre içindeki kullanımlarının mevzuat ile sağlanan koruma kapsamında olduğu, tescilli bir markann haksız kullanımından söz edilemeyeceği, markaların ancak hükümsüzlüğü yolunda verilen kararlar ile sicilden terkinleri sağlandıktan sonra korumalarının kalkacağı ve bu tarihten itibaren kullanımlarının haksız rekabet oluturacağı, bu durum karşısında mahkemece, haksız rekabetin tespitine ve önlenmesine yönelik davacı istemlerinin reddine karar verilmesi gerekeceği gerekçesiyle mahkeme kararının bozulmasına karar veriyor.

20. TECAVÜZ HALLERİ • Taklit etmek, • Taklit edildiğini bildiği veya bilmesi gerektiği halde bu ürünleri satmak, dağıtmak veya bir başka şekilde ticaret alanına çıkarmak veya bu amaçlar için ithal etmek veya ticari amaçla elde bulundurmak, • Lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya üçüncü kişilere devretmek, • İştirak, yardım veya bunları teşvik etmek veya hangi şekil ve şartlarda olursa olsun bu fiillerin yapılmasını kolaylaştırmak, • Kendisinde bulunan ve haksız üretilen veya ticaret alanına çıkarılan eşyanın nereden alındığını veya nasıl sağlandığını bildirmekten kaçınmak.

21. HAK SAHİBİNİN İHLAL YA DA TECAVÜZ HALLERİNDE YAPACAĞI HUKUKİ İŞLEMLER • NOTER ARACILIĞI İLE İHBARNAME YA DA İHTARNAME GÖNDERMEK • GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEMEDE HUKUK DAVASI AÇMAK • GÖREVLİ VE YETKİLİ CUMHURİYET SAVCILIĞINA SUÇ DUYURUSUNDA BULUNMAK

22. HUKUK DAVALARI • Tecavüz fiillerinin durdurulması, • Tecavüzün giderilmesi, • Kullanılan araçlara el konulması/mülkiyet hakkı tanınması veya imhası, • Mahkeme kararının kamuya ilan yoluyla duyurulması. • Tazminat (Maddi, Manevi, İtibar Tazminatı)

23. YOKSUN KALINAN KAZANÇ YOKSUN KALINAN KAZANCIN HESAPLANMASINDA; a)Tecavüz edenin rekabeti olmasaydı, hak sahibinin elde edebileceği muhtemel gelir, b) Tecavüz edenin tecavüz dolayısıyla elde ettiği gelir, c) Tecavüz edenin, sözkonusu hakkı bir lisans anlaşması ile kullanmış olması halinde, ödemesi gereken lisans bedeli, YÖNTEMLERİNDEN BİRİ, HAK SAHİBİNİN TALEBİNE GÖRE DİKKATE ALINIR.

24. DİĞER ÖNLEMLER a) Dellilerin tesbiti b) İhtiyati tedbir c) Gümrüklerde el konulması

25. CEZAİ HÜKÜMLER • GERÇEĞE AYKIRI BEYAN • HAK SAHİBİ OLMADIĞI HALDE İŞLEM YAPMA • TECAVÜZ • 2 - 3 yıl hapis, VEYA • 27– 46 milyar lira para cezası, VEYA • HER İKİSİNE • 2 - 4 Yıl Hapis, VEYA • 27– 46 milyar lira para cezası, VEYA • HER İKİSİNE, AYRICA • İşletmenin en az 1 yıl Kapatılması, VE • Aynı süre ticaretten men • 1 – 2 yıl hapis, VEYA • 14 – 27 milyar lira para cezası, VEYA • HER İKİSİNE

26. GÖREVLİVEYETKİLİ MAHKEMELER

27. HUKUK DAVALARINDA GÖREVLİ MAHKEMELER İstanbul, Ankara’da FİKRİ VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMELERİ Diğer Yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri CEZA DAVALARINDA GÖREVLİ MAHKEMELER İstanbul, Ankara ve İzmir’de FİKRİ VE SINAİ HAKLAR CEZA MAHKEMELERİ Diğer Yerlerde Asliye 3. Ceza, Yoksa Asliye Ceza Mahkemeleri

28. YETKİLİ MAHKEMELER • Hak sahibi tarafından üçüncü kişiler aleyhine açılacak hukuk davalarında yetkili mahkeme, davacının ikametgahının olduğu veya suçun işlendiği veya tecavüz fiilinin etkilerinin görüldüğü yerdeki mahkeme, • Davacının Türkiye’de ikamet etmemesi halinde, yetkili mahkeme, vekilinin iş yerinin bulunduğu yerdeki Mahkeme, eğer vekillik kaydı silinmiş ise, Enstitü merkezinin bulunduğu yerdeki (Ankara’daki) mahkeme, • Hak sahibi aleyhine açılacak davalarda yetkili mahkeme, davalının (Hak sahibinin) bulunduğu yerdeki mahkeme, • Birden fazla mahkemenin yetkili olduğu durumda, yetkili mahkeme, ilk davanın açıldığı mahkeme, • TPE Aleyhine Açılacak Davalarda Ankara İhitisas Mahkemeleri

29. Adalet Bakanlığının web sitesinden edinilen istatiksel bilgilere göre; 1997; 551 s.KHK:49, 554 s.KHK:3, 556 s. KHK:889 1998; 551 s.KHK:31, 554 s.KHK:80, 556 s. KHK:1550 1999; 551 s. KHK:8, 554 s. KHK:0 556 s. KHK:1199 2000; 551 s.KHK:109, 554 s.KHK:0, 556 s.KHK:1642 2001; 551 s. KHK:61, 554 s. KHK:7, 556 s. KHK:1211 2002; 551 s. KHK:6, 554 s. KHK:2, 556 s. KHK:1564 2003; 551 s. KHK:5, 554 s. KHK:86, 556 s. KHK:1093 dava açılmıştır.

30. 1/1/2003-31/12/2003 arasında; 556 s. KHK’ya muhalefetten açılan 1093 davada sanıkların hepsi 18 yaş üstüdür.Bunların(1358), 1310’u erkek, 48’i kadındır. 554 s. KHK’ya muhalefetten açılan 86 davada sanıkların hepsi 18 yaş üstüdür.Bunların(108), hepsi erkektir. 551 s. KHK’ya muhalefetten açılan 5 davada sanıkların hepsi 18 yaş üstüdür.Bunların(7), hepsi erkektir.

31. 1/1/2003-31/12/2003 arasında; 556 s. KHK ile ilgili olarak karara çıkan 2069 davada toplam 2671 sanıktan 1104’ü hakkında mahkumiyet kararı verilmiştir. 554 s. KHK ile ilgili olarak karara çıkan 11 davada toplam 19 sanıktan 1’i hakkında mahkumiyet kararı verilmiştir. 551 s. KHK ile ilgili olarak karara çıkan 7 davada toplam 8 sanıktan hiç biri hakkında mahkumiyet kararı verilmemiştir.

32. Yasemin ŞAHiNLER BAYKARAHukuk Müşaviri Türk Patent Enstitüsü