ERK İSG-İK

1. ERK İSG-İK HOŞGELDİNİZ 0505 705 8046 – 0505 705 80 47 www.erkisg.com mail@erkisg.com

2. Erol KAMALAKİSG Uzmanı- AEm. Baş İş Müfettişi

3. YANGIN

4. Yanıcı maddenin, ısı ve oksijenle belirli oranlarda birleşmesi sonucu oluşan zincirleme kimyasal bir reaksiyondur. Yanmanın meydana gelmesi için; yanıcı madde, ısı ve oksijenin bir araya gelmesi gerekir ve bunlardan herhangi birinin ortadan kalkması durumunda yanma olayı sona erer. YANGIN YANMA YANICI MADDE OKSİJEN ISI

5. Yararlanmak amacıyla yakılan ateş dışında oluşan ve kontrol edilemeyen yanma olayına yangın denir. YANGIN YANGIN

6. Yanıcı madde; ısı karşısında yanıcı buhar veya gaz çıkartabilen yada kolaylıkla korlaşabilen maddelerdir. YANGIN YANICI MADDE

7. Kendi yanmayan ama yanmayı gerçekleştiren renksiz,kokusuz bir gazdır. Oksijenin hava içindeki oranı % 21 dir Bir ateşin varlığını sürdürebilmesi için en az %16 oranında oksijene ihtiyacı vardır. YANGIN OKSİJEN (O2) O2

8. Bir cismin sıcaklığının artmasına neden olan fiziksel etkidir ve bir enerjidir. Bir cismin ısısı arttıkça moleküllerin hareketleri de artar ve bu olay maddenin oksijenle birleşmesine imkân verir. YANGIN ISI

9. Oksijen kaynağı, mum veya kibrit alevi, yanıcı sıvı ve gaz borularından oluşan kaçakların tutuşması sonucu ortaya çıkan alevlerdir. YANGININ KAYNAKLARI AÇIK ALEVLER

10. YANGININ KAYNAKLARI ELEKTRİK • Elektrik tesisatları, jeneratörler, elektrikli ısıtıcılar ve elektrikli cihazlar yangını başlatmaya yeterli ısı açığa çıkarabilirler.

11. Sıcak işlemlerin yapıldığı yerlerde ısı kontrol sensorlarının görev yapmamaları sonucu ısının gereğinden fazla artmasıdır. YANGININ KAYNAKLARI AŞIRI ISI

12. Ergitme potaları, buhar boruları, kurutucular, fırınlar, bacalar YANGININ KAYNAKLARI KIZGIN YÜZEYLER

13. Maddelerin kendi bünyelerinde depoladıkları ısı enerjisi herhangi bir dış etki olmaksızın yangın başlatabilir. YANGININ KAYNAKLARI KENDİ KENDİNE TUTUŞMA

14. Madde yüzeyleri üzerinde sürtünme sonucu üretilen elektriksel yükten dolayı oluşur. Aşırı yüklenen maddelerin üzerindeki elektriksel yükün herhangi bir sebeple deşarjı esnasında oluşan kıvılcım yanmayı başlatabilir. YANGININ KAYNAKLARI STATİK ELEKTRİK

15. İki maddenin birbirine sürtünmesi suretiyle açığa çıkan ısı enerjisi yangına sebebiyet verir. YANGININ KAYNAKLARI SÜRTÜNME

17. En önemli yangın çıkış nedenidir. Yangın,elektrik kontağı, ısıtma sistemleri, LPG tüpleri, parlayıcı patlayıcı maddelerin yeterince korunmaya alınmamasından doğmaktadır. Elektrik enerjisi aksamının teknik koşullara göre yapılması, LPG tüplerinin doğru kullanılması, bacaların temizlenmesi ve parlayıcı patlayıcı maddeler için gerekli önlemlerin alınması halinde yangın afetinde büyük ölçüde azalma olacaktır. YANGININ NEDENLERİ Korunma Önlemlerinin Alınmaması:

18. Elektrikli aletlerin doğru kullanımını bilmemek, soba ve kalorifer sistemlerini yanlış yerleştirmek, tavan arasına ve çatıya kolay tutuşabilecek eşyalar koymak yangına davetiye çıkarır. YANGININ NEDENLERİ Bilgisizlik:

19. Söndürülmeden atılmış kibrit veya izmarit, kapatılması unutulan LPG tüpü, söndürülmemiş ocak, fişi prizde unutulan ütü ihmalinden de yangınlar çıkabilir. YANGININ NEDENLERİ İhmal:

20. İstem dışı olayların bazılarından yangın çıkabilir. Yangın konusunda yeterli bilgilenmek bu tür olaylarda nasıl hareket etmemiz gerektiği konusunda yardımcı olur. YANGININ NEDENLERİ Kazalar:

21. Kontrol altındaki bir ateşin, ihmal veya bilgisizlik sonucu yayılarak veya parlayıp-patlayarak sıçraması her zaman mümkündür. YANGININ NEDENLERİ Sıçrama:

22. Bazı insanlar, çeşitli amaç ve kazanç uğruna kasıtlı olarak yangın çıkarırlar. Bu tür olaylara karşı gerekli önlem alınmalıdır. YANGININ NEDENLERİ Sabotaj:

23. Rüzgârlı havalarda kuru dalların birbirine sürtmesi sonucu veya yıldırım düşmesi ve benzeri doğa olayları sonucu yangınlar çıkabilir. YANGININ NEDENLERİ Doğa olayları:

24. Tamamlanmamış bir yanma olayında açığa çıkan karbon ve katran taneciklerinin havada oluşturduğu bulut kütlesidir. Karbon monoksit, karbondioksit, kükürt ve azot oksitler ve su buharından oluşur. YANMA ÜRÜNLERİ VE SAĞLIĞA ETKİLERİ DUMAN:

25. Zehirli gazlar dumanın bileşiminde mevcuttur. Yangın sonucu ortama yayılan zehirli gazlar insan sağlığını tehdit etmektedir. Bu gazlar solunum ve deri yoluyla vücuda girmektedir. YANMA ÜRÜNLERİ VE SAĞLIĞA ETKİLERİ ZEHİRLİ GAZLAR:

26. Renksiz, kokusuz ve Toksik bir gazdır, kimyasal boğucu bir etkisi vardır ve ağız içi ve solunum yollarından doğrudan doğruya kana geçebilir. Karbon monoksit (CO) dokulara oksijen naklini önler. Dolayısıyla dokularda yeteri kadar oksijen alamayan kişi havasızlıktan ölür. % 0,7 CO miktarındaki havada dinlenme halinde bulunan bir kişi 5 saatte, yürüyen bir kişi 2,5 saatte, çalışan bir kişi ise 40 dakikada ölmektedir. YANMA ÜRÜNLERİ VE SAĞLIĞA ETKİLERİ Karbon monoksit (CO): :

27. SO2 (kükürt dioksit), NH3 (amonyak), HCN (hidrojen siyanür) YANMA ÜRÜNLERİ VE SAĞLIĞA ETKİLERİ Diğer zehirli gazlar:

28. Yangın başlangıcından itibaren yangın mahallinde sıcaklık çok süratli bir biçimde yükselir. İlk 5 dakikada hararet 500°C ye, 1 saat içinde 927°C ye yükselir. Bu yüzden yangınlarda ilk dakikalar hatta saniyeler çok önemlidir YANMA ÜRÜNLERİ VE SAĞLIĞA ETKİLERİ SICAKLIĞIN ETKİSİ:

29. Proteinler pıhtılaşmaya başlar Kan basıncının artmasıyla organlarda iç kanamalar oluşur Kalbin ritmik temposu bozulur Solunum sıklaşması ve zorluğu oluşur YANMA ÜRÜNLERİ VE SAĞLIĞA ETKİLERİ Yüksek hararette;

30. 80°C sıcaklığa sınırlı bir süre 120°C sıcaklığa 15 dakika 143°C sıcaklığa 5 dakika 177°C sıcaklığa 1 dakika dayanabilir YANMA ÜRÜNLERİ VE SAĞLIĞA ETKİLERİ İnsan vücudu ve solunum sistemleri;

31. susuzluk, solunum alanlarında yanma, kalp atışlarında artış meydana gelir. YANMA ÜRÜNLERİ VE SAĞLIĞA ETKİLERİ Yüksek sıcaklık nedeniyle;

32. Serbestçe yanan maddelerde alev normal olarak vardır. İnsan vücudunda yanıklara (1.Derece- 2.Derece- 3.Derece) neden olur. YANMA ÜRÜNLERİ VE SAĞLIĞA ETKİLERİ ALEV

33. Yangında çoğunlukla yanarak ölünmez ve yangına bağlı ölümlerin çoğu ise duman içerisinde bulunan zehirli gazlar ile yangın esnasında oluşan yüksek ısıdan meydana gelmektedir. YANMA ÜRÜNLERİ VE SAĞLIĞA ETKİLERİ SONUÇ :

34. Odun, kâğıt, kumaş gibi katı yanıcı madde yangınlarıdır. Su ve A Sınıfı Yangın söndürücüler bu yangınları söndürmede etkilidir. YANGIN TÜRLERİ: A SINIFI YANGINLAR

35. Sıvı yanıcı madde yangınlarıdır (solventler, yağlar, gres yağları, dizel, benzin, boyalar bu sınıfa girer) Özel bir takım kimyasallarla birlikte ya da çok ince sprey formunda olmadığı sürece bu yangınlarda kesinlikle su kullanılmaz. Kuru Kimyevi Tozlu, CO2 ve Köpük tipi söndürücüler bu yangınları söndürmede etkilidir. YANGIN TÜRLERİ: B SINIFI YANGINLAR

36. Gaz yanıcı madde yangınlarıdır. ( Metan, Propan, Bütan, LPG, asetilen, hidrojen bu sınıfa girer) Su, bu tip yangınlarda kullanılmamalıdır. Kuru Kimyevi Tozlu ve CO2 tipi yangın söndürücüler bu yangınlarda etkilidir. YANGIN TÜRLERİ: C SINIFI YANGINLAR

37. Alüminyum, fosfor, magnezyum, sodyum, potasyum, alüminyum, radyoaktif elementlerin yangınlarıdır. Bu yangınlarda kesinlikle su kullanılmaz ve kuru Kimyevi Tozlu, CO2 ve Köpük tipi söndürücüler bu yangınları söndürmede etkilidir. YANGIN TÜRLERİ: D SINIFI YANGINLAR

38. Çıkış kaynağı elektrik olan yangınlardır. Bu yangınlarda kesinlikle su kullanılmaz ve kuru Kimyevi Tozlu, CO2 ve Köpük tipi söndürücüler bu yangınları söndürmede etkilidir. YANGIN TÜRLERİ: E SINIFI YANGINLAR

39. Yanma olayını duraklatıp durdurma işlemine söndürme denir. Söndürme yangın üçgeninin bozulmasıdır. Söndürmede üç temel prensip vardır. SÖNDÜRME NEDİR SÖNDÜRME NEDİR YANICI MADDE OKSİJEN ISI(HAREKET)

40. Soğutarak söndürme prensipleri içinde en çok kullanılanıdır. A –SOĞUTARAK SÖNDÜRME SU İLE SOĞUTMA

41. Yanan maddenin dağıtılmasıyla yangın nedeni olan yüksek ısı bölünür, bölünen ısı düşer ve yangı yavaş yavaş söner. A –SOĞUTARAK SÖNDÜRME YANICI MADDEYİ DAĞITMA

42. Yanan madde üzerinde kuvvetli olarak üflenen hava alevin sönmesine ve yanan maddenin ısısının düşmesine neden olmaktadır. A –SOĞUTARAK SÖNDÜRME KUVVETLİ ÜFLEME

43. Katı maddeler (kum, toprak, halı, kilim vb) ve kimyasal bileşikler (köpük, klor, azot vb) kullanılarak yanan maddenin oksijen ile temasının kesilmesi ile yapılan söndürmedir. B- HAVAYI KESME ÖRTME

44. Yangının oksijenle temasının kesilmesi veya azaltılması amacıyla yapılan işlemdir. B- HAVAYI KESME BOĞMA

45. Yangının oksijenle temasının kesilmesi veya azaltılması amacıyla yapılan işlemdir. C-YANICI MADDENİN ORTADAN KALKMASI

46. Su, köpük, çok amaçlı kuru kimyevi tozlu söndürücüler kullanılır. Bu tür yangınlarda en tehlikeli mücadele aracı sudur. Pulverize sis haline getirilen su kullanılmalıdır. YANGIN TÜRLERİNE GÖRE KULLANILACAK YANGINSÖNDÜRME CİHAZLARI A SINIFI YANGINLAR:

47. Köpük, çok amaçlı kuru kimyevi tozlu söndürücüler, genel kuru kimyevi tozlu söndürücüler, karbondioksitli söndürücüler kullanılır. Bu tip yangınlarda kuru kimyevi tozlu söndürücüler ile yangın kolaylıkla söndürülebilir. YANGIN TÜRLERİNE GÖRE KULLANILACAK YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARI B SINIFI YANGINLAR:

48. Bu tür yangınlarda çok amaçlı kuru kimyevi tozlu söndürücüler, genel kuru kimyevi tozlu söndürücüler, karbondioksitli söndürücüler, su, köpük kullanılır. Gaz yangınlarının söndürülmesinde yangın hemen söndürülmeye çalışılmamalı, gaz akışı kesilene kadar izin verilmelidir. Yanan gazın ısısından etkilenerek yanacak maddeler yangın alanından uzaklaştırılmalıdır. YANGIN TÜRLERİNE GÖRE KULLANILACAK YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARI C SINIFI YANGINLAR:

49. Özel hazırlanmış kalsiyum veya sodyum klorür, susuz sodyum karbonat esaslı kuru kimyevi tozlu söndürücü kullanılır. Özel bir teknikle uygulanır. Bu tür yangınlarda su ve köpük kullanmak tehlikelidir. Patlamalara ve zehirli gazların çıkmasına neden olabilir. Bu yangınlar gerekirse kontrol altında yanmaya bırakılır. YANGIN TÜRLERİNE GÖRE KULLANILACAK YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARI D SINIFI YANGINLAR:

50. Kapasitesi 30kg, 12kg ve 5kg arasında değişmektedir. Bu tür yangın tüplerinin püskürtme hızı yaklaşık olarak 1,5m ile 4,5m arasındadır. Kontrolleri ise periyodik arlıklarla elle yapılır. YANGIN SÖNDÜRME CİHAZI ÇEŞİTLERİ: KURU KİMYEVİ TOZLU (KKT):