PARA TEORİSİ VE POLİTİKASI

1. PARA TEORİSİ VE POLİTİKASI

2. Para nedir? Araçtır 1-Hesap Birimi: Mal vehizmetlerinfiyatlarınınbelirlenmesinde, borçlarındegerlerininbelirlenmesinde, muhasebeislemlerindehesapbirimiolarakkullanılır. 2-MübadeleAracı ( DegisimAracı): Mal vehizmetlerinalımvesatımındakullanılır. 3-DeğerSaklamaAracı: Para, tasarrufamaçlıolarak da kullanılabilir. Özellikleri: -Birimbasınauygunfiyat -Bölünebilme -Kolaytasınabilme -Kolaytaklitedilememe.

3. Paranın fonksiyonları • Değişim aracı • Kıymet ve değer taşıyıcısı • Değer ölçüsü • Tasarruf aracı • Geri ödeme aracı • Likit bir varlıktır • Ekonomi politikası aracıdır

4. Para sistemleri • Mal-para • Midye kabuğu, kurutulmuş balık, büyük taş parçaları • Fakat bu paralar aşağıdaki özellikleri taşımamaktadır: • Kolay taşınabilirlik, • Küçük parçalara bölünebilme • Dayanıklı, • Kolay tanınma • Standart olma • Miktarının kolay artırılamaz Mal-para bu özellikleri taşımadığı için insan oğlu yeni arayışlara girdi

5. Metal para sistemi • Aslında mal paradan bir farkı yoktur. • Altın, gümüş, demir, tunç, nikel

6. Çift Metal Para Sistemi Altın ve gümüş birlikte kullanılır. Avrupa ve ABD’de; 18. yy. ilk yarısından itibaren ortaya çıktı 19. yy’ın ilk çeyreğine kadar sürdü. (19 yy. başlarından itibaren altın para sistemi kabul edildi) Altınvegümüsünbirliktekullanılmasınınnedenialtınstoklarınınazolmasıdır. • Buradaamaçlikiditesorununuortadankaldırmaktır. Bu sistemdehemaltın, hemgümüspara stokunubelirler. Her ikimadendenyapılanparalararasındayasalbiroranbelirlenir. Geneldeküçükalısverisleriçingümüs,büyükalısverisleriçinisealtınkullanılır. Ancak ihtiyaçtan dolayı gümüş üretiminin artmasıyla, gümüşün piyasa değerindeki düşmüş ve sistem aksaklığa uğramıştır. (Bundan dolayı Aksak Metal Sistemi de denir) Bu sistemleilgiliifade edilen önemli problem şudur: Bu sistem, degerlimadeninpiyasadançekilmesineveülkedısınaçıkarılmasına zeminhazırlar. Bu sistemingeçerlioldugudönemde, altındahaazbulunduguiçin dahadegerli, gümüsdahaçokolduguiçindahaucuzdur. (Bir ülkede diğer ülkeye göre düşük değer ile tespit edilmiş olan metal o ülkede para olarak kullanılmış; o ülkede yüksek değer ile tespit edilen metal ise diğer ülkeye kaçmıştır) Bununsonucundabireyleraltınlaislemyapmakistemeyip, piyasadaaltınınazalmasınanedenoldular. Bu,Gresham Yasasıolarakadlandırılır.

7. Gresham Kanunu: (Sir Thomas Gresham, 1519-1579) kral müşaviri • Merkantilizmin (?) geçerli olduğu dönemler • «kötü para iyi parayı kovar» • Daha değersiz olan gümüş paranın, daha değerli olan altını tedavülden kaldırmasına denir. • 1 altın=3 gümüş olsun • Gümüş basımı artırılınca, değeri düşer. • Ve 1 altın=4 gümüş olur (gümüş değer kaybeder, altın değerlenir) • Elinde altın bulunduranlar bunu eritip külçe haline dönüştürüp, bunla gümüş elde etmeyi tercih ederler.

8. GreshamYasasındandolayıçift metal sistemininuygulanmasınakarsıçıkanlaroldu. Ancak19. yüzyılınbaslarındaaltınstandardınıbenimseyenülkelerdeortayaçıkanlikidite sorunu, altıntaleplerininkarsılanamamasınanedenoldu. Bu noktadaWalras’ınParasütKuramıdevreyegirer.

9. Parasütkuramı, çift metal standardınınkullanılmasıyoluylaikimadendenbirininarzındakiistikrarsızlıgıyavaslatmakiçindigerininparasütgöreviyapmasıdır. Walras, para arzınıtekbirmadenebaglamanınpiyasadaistikrarsızlıganedenolacagını, bunedenleçift metal sistemikullanılmasıgerektiginiilerisürdü. Onagörealtınstogundabirazalmaolursa, gümüskullanılmıyorsa, ekonomidesorunyasanır,paraarzıazalırdahaazislemyapılırveüretimdüser. Bu nedenleçift metal sistemikullanılarakaltınstogudüsükoldugundapara arzıgümüsleyenidenartırılabilir.

10. Tek metal para sistemi • 1)- Altın yada 2)-Gümüş kullanılır. (ikisinden biri) • 1-Gümüş Para Sistemi: • Orhan Gazi Bursa fethiyle kendi parasını bastırdı • 1 akçe=1,202 gr gümüş taşımaktadır • (bu paralara gümüşün renginden hareketle «akçe» denir) • Zamanla altın da dolaşım ihtiyaçlarını karşılayacak düzeye ulaşınca, altın para sistemine geçiş sağlandı

11. 2- Altın Para Sistemi • Gümüşün devamlı şekilde aksaması karşısında 19. yy başlarında Avrupa ve Amerika’da çift metal sis. terk edildi. • Altınstandardında, ülkedekipara arzıaltınstogutarafındanbelirlenir. • (Altın miktarı artarsa, piyasadaki para miktarı da artar) • Ülkedekibütünmallarınfiyatıyasalartarafındanaltıncinsindenbelirlenir.

12. Ülkeleraltınstandardınınedenkullanır? • Fiyatistikrarınısaglamak, • Uluslararasıfiyatdalgalanmalarınıönlemek, • Ticaretgelirlerininadildagılmasınısaglamak, • Uluslararasıticaretikolaylastırmak, • Ödemelerdengesikrizianındabukrizinçözümlenmesiiçinkullanılır.

13. Örnek 1: • Birülkedegenelfiyatdüzeyindebirartısvar

14. Birülkedeödemelerdengesiaçıgıvarsa: (BP<0)Bu ülkedenaltınçıkısıolurvealtınstoguazalır.

15. BP>0 olsun • Ülkede para arzı artar. Fiyatlar gen sev. artar. • X düşer, M artar. • Ve böylece BP fazlası azalır • BP=0 olur

16. altın para sistemi uygulama aşamaları: • 1-Altın sikke standardı • 2-Altın külçe standardı • 3-Altın kambiyo standardı

17. 1-Altın sikke standardı • Batı Avrupa’da ilk ülke İngiltere 1816 CoinageAct • Altın sikke ayarı 22 krat; ağırlık 7,988 gram • Osmanlı FSM. 1478 ilk altın sikke • (1879 yılına kadar Osmanlı’da çift metal sistemi uygulandı)

18. 2 –Altın Külçe Sistemi: • Külçe altınlar piyasada dolaşmaz. Bunların yerine bir kısım belgeler dolaşır: • Altın Sertifikası, banknot, • kaime (Osmanlı’daki kullanıldı) • Anında değiştirilir. • Piyasada altın dolaşmaz, bu paraların (belge, sertifika) altın karşılığı bulunur. • (Külçenin taşınmasındaki ve güvenliğindeki sıkıntılar)

19. Temsili Para Sistemi Altın yada gümüş karşılığı kullanılan belgeler. Bunlar Temsili Paradır. Banknot, Kaime, Sertifika Mal para sistemininkullanıldıgıdönemlerdeinsanlaraltınvegümüslerinisaklamalarıiçinsarraflaraemanetetmis, karsılıgındabunlarıtemsiledenmakbuzlaralmısveödemelerindebumakbuzlarıkullanmıslardır. Dahasonraaltınkarsılıgımakbuzvermeisinibankalaryapmayabaslamısvebankalarınaltınkarsılıgıçıkardıklarıkagıtparayabanknotadıverilmistir.

20. 3-Altın Kambiyo Standardı • Piyasada dolaşan paranın, belirli gram ve ayardaki altına sabitlenmiş bir başka yabancı paraya belli bir parite üzerinden bağlanması sözkonusudur. • Yani milli para belli bir kurdan yabancı paraya bağlanır. Yabancı para belli bir ayar ve ağırlıktaki altın ile temsil edilir. • Örnek: BrettonWoods sistemi • TL dolara sabitlendi (belli bir kurdan) • Dolar ise altına konvertible (1 ons=34,90 dolar) • Milli para önce dolara çevrilecek sonra da altına dönüştürülebilecek.

21. Kağıt Para sistemi Kâgıtpara sistemindekâgıtpara altınadönüstürülemez. Bu sistem, paranıntekelciüretiminigerektirir. Bu sistemegöre, paranınyapıldıgımadeninönemiyoktur, önemliolansözüedilenparanınfiyatıdır. Bu durumda, para kâgıttanda olabilir. Kagıdınmal olarakdegerineredeysesıfırdırancakbirmübadelearacıolarakkullanılmasıvekanuniödemearacıolarakkabuledilmesihükümettarafındanilanedildigiiçindegerlidir. Fiat money (fiat para) (itibari para) Çin MÖ 2500 ilk kağıt para Avrupa da ilk kağıt para İsveç 1661 Günümüzde kullanılan dolar 1863 ABD (altın ve gümüş karşılığı olarak piyasaya sürüldü) Osmanlı; Tanzimatla birlikte başlandı. 1840 (kaime-i mutebere-i nakdiyye)

22. Özetle kağıt para • Dolaşımdaki paranın taahhüt edilmiş bir karşılığı yoktur • (para değerini parayı basan kurumdan/yapıdan alır) • Sınırsız dolaşım hakkı var • Paranın değeri piyasa tarafından belirlenir

23. AtçalıKel Mehmet Efe (1780 - 1830; kısacaAtçalıKelMemet de denmektedir), Aydın'ınAtçakasabasında fakir biraileninçocuğuolarakdünyayagelmiş, vegençyaşındadağaçıkarakzeybekolmuş, dahasonra da 1829-1830 Aydın İhtilaliolarakanılanhareketeönderliketmiştir. (ihtilalterimininOsmanlıtarihlerindeyereldüzendeayaklanan, mevcutidarecilerikaçıranveyakarışıklığameydanverenleriçinkullanıldığınıburadabelirtmekgerekir.) • Aydınlılar, Kütahya, ManisaveDenizli’ninkimiilçelerionundüşüncelerinisevinçlekarşılayıponakapılarınıaçtılar. Onakarşı Aydın mütesellimiveadamlarınındışındakimsesilahkullanmamıştı. O veyaadamları, buyerlerebirerkurtarıcıolarakgirmişlerdi. Kel Mehmet, kendisiniAydın’avaliatamasınınardından ilk işolarakeskidüzenikökündenyıkmış, kötüidareciveayandankişilerikaçırmıştır. Halkıncanı, malı, ırzıteminataltınaalınmış, gezihürriyetinitesisetmiştir. Dahasonramültezimlerin, zabitlerinhalkakanundışıyüklediklerivergileriazaltmış, hattabazılarınıtümdenkaldırmıştır. İstanbul’abağlılığınıbildirerekyıllarcatahsiledilemeyenvergileritoplayarakgöndermiştir. Yönetimdenserbestticaretvetarımınkorunmasını, kanunlarındeğiştirilipdahaeşitlikçikanunlarınyapılmasını, askerliğinyeniesaslarabağlanmasınıistemiştir. Kendisine “Vali-iVilayet, Hademe-iDevletAtçalıKel Mehmet” ünvanınıvererekbuadlamühürve para dahibastırmıştır. • 1829’da Aydın devletgüçleritarafındangerialındı. NazillitaraflarınakaçanEfe, Nazilli’ninTepecikköyündedevletgüçleriylegirdiğibirçatışmasonucu 10 Haziran 1830’da yakalanaraköldürüldü. • AydınileNazilliarasındakiAtçakasabasındabugünAtçalı'nınanısınabir "AtçalıKel Mehmet Efe" heykelibulunmaktadır. MimarTamer Başoğlu'nunprojesinihazırladığıheykelintemeli8 Temmuz1969tarihindeatılmıştır. 82000 TL'yemaledilenheykel27 Eylül1970tarihindetamamlanmıştır. Heykelinkaidesinde, suelin, çeşmeelin, tekneAtçalıKel'inyazmaktadır

24. Para ikamesi • Yerli para yerine yabancı paranın kullanılması • İlk aşaması: Dolarizasyon • İleri aşaması: Resmi Dolarizasyon • Ekvator, Panama (ülkede ekonomik göstergeler çok olumsuzdur. Yüksek enf, yüksek faiz, yüksek kamu borcu) • Bu sebeplerden dolayı, günlük hayatta yabancı para kullanılır. Yerli para kullanımı yoktur. (Arjantin tarihte dolara geçmek için talepte bulunmuş. ABD kongresinde değerlendirilmiş ancak uygulamaya geçilmemiştir.) • Türkiye’de durum: 1989 sermaye ve döviz serbestliği getirildi. 1990 konvertible oldu. • 1993 döviz mev./GSYH>TL mevduat/GSYH

25. Para ikamesi • Para ikamesini belirleyen unsurlar: • yüksek enflasyon, (yerli para ve ulusal tahvil talebi düşer; yabancı varlık talebi artar) • Kurun yükselmesi • Kurun artacağı yönündeki bekleyişler • Kamu borcunun ve faizlerin yüksek olması • Sabit kur uygulamasıyla uyumlu olmayan para ve maliye politikaları. • 1. kuşak kriz modelleri: kamu borcunun yüksek olması ve Hazinenin TCMB’den borçlanarak bu açığı kapatması (1994 Türkiye) • Sabit kur uygulamasında, yerli paraya dönük spekülatif ataklar. (ERM krizi 1992, İngiltere) Türkiye’nin tarihsel durumu: 1994: Kamu borcu yüksek (% 150 artmış ), enflasyon yüksek (% 100 üzerinde), devalüasyon beklentisi var. (TL, 1987’e göre % 20 daha değerli.) Ocak 94 maaşlarıyla memurlar dolar alır. Ocak, Mart aylarında toplam 3 devalüasyon yapıldı. 2001 yılı örneği: Kamu borcu yüksek; faizler yüksek, TL değerli.

26. Para Arzı • Belli bir anda ekonomide dolaşımda olan para miktarına denir. • TCMB Para Arzı tanımları: • Likit olma (nakit olma veya kolay nakte dönüştürülebilme özelliğine göre sınıflandırmaya tabi tutulur) • M1: dolaşım + vadesiz mev (en likit) • M2: M1 + vadeli • Vadeli mev: Para benzeri denir • M3: M2+ Repo işlemlerinden sağlanan fonlar+ Para Piyasası Fonları (menkul kıymetler/ A tipi fonlar)

27. Para ArzıAktörleri • 1- MerkezBankası • 2- MevduatBankaları • 3- MevduatSahipleri • 4- BankalardanBorçlananlar

28. MerkezBankacılıgı Merkezbankasıniteliginitasıyanilk banka, 1694 yılındakurulanIngiltereBankası’dır. (BoE) Bu bankadansonrabirçokAvrupaülkesindemerkezbankasıkurulmustur. Dahaönceemisyonhakkınıelindetutanözelsermayelibankalarbuislevleriniveyetkilerinimerkezbankalarınadevretmislerdir. Merkezbankalarınıngelismesiözellikle20. yüzyıldabaslamıstır. 1920 yılındaBrüksel’detoplananUluslararasıMaliyeKonferansındapara vekredifaaliyetlerinidüzenlemeküzerebirçokülkedemerkezbankalarınınkurulmasınakararverilmistir. Merkezbankalarınınekonomideçokönemlibirtakımislevlerivardır. Bunlar: • Banknotihracı, • Paranın satın alma gücününkorunması, • Banknotlarınfizikikalitesininkorunması, • Kaydi para yaratımındaanahtarroloynama, • Devletinhesabınıtutması, • Devleteödünç para vermesi,

29. TCMB (açılımı nedir) • 1715 sayılıyasaile11 Haziran1930 tarihinde AŞ olarak kurulmustur. • 2001 krizi sonrası TCMB yasasında değişikliğe gidilmiştir. • 25 Nisan 2001 • Temelamacı, fiyatistikrarınısaglamaktır. Banka, fiyatistikrarınısaglamakiçinuygulayacagıpara politikasınıvekullanacagıpara politikasıaraçlarınıdogrudankendisibelirler. • Para politikasınıuygulamadatekbasınayetkilidirancaktemelamacıileçelismemekkaydıylahükümetinbüyümeveistihdampolitikalarını da destekler. • Buna esnek enflasyon hedeflemesi denir. (Yani enflasyonun yanında Y ve u’yu da dikkate alabilmektedir. Eğer sadece enflasyonu dikkate alsaydı, Katı enflasyon hedeflemesi olacaktı)

30. 25.04.2001 öncesi durum nasıldı? • Hazine TCMB’den KVA (?) alabilir • Kredi alabilir • TCMB, birincil piyasadan (?) DİBS (?) alabilirdi. • (Nisan ayında yasal düzenleme yapıldı. No more KVA. Ancak 5 ay boyunca istisna getirildi. Çünkü, kamu bankaları ve TMSF’ye devredilen bankaların vaziyeti çok kötüydü. • Kamu bankaları ve TMSF’ye devredilen bankalar durumu? • 2000 yılı TCMB NİV (?): 1,5 milyar; • 2001 yılı TCMB NİV: 19 milyar )

31. Öncesinde durum nasıldı? • 1989 da Hazine ile TCMB bir anlaşma yaptı. • MB’nin ekonomik bağımsızlığını (?) kazanmasına yard oldu. • KVA kullanımında daha temkinli (sınırlı) olunacak. Limitler zorlanmayacak. • Limit aşımı olursa, piyasa faiz haddinden geri ödeme yapılacaktı. • 1990 yılı TCMB ilk para programını yayınladı. NİV artışı olmadı. Başarılı bir yıl oldu. • 1991: Para programı yayınlanamadı. NİV limiti aşılmaya başlandı. (Körfez Savaşı) • 1992 NİV sınırı aşıldı. • 1993 te durum nasıldı?

32. 1993-94’te durum nasıldı • 1993 • KVA’nın sıfırlanması için girişimlerde bulunuldu. Kanun Meclisten geçti • TCMB başkanı Rüştü Saraçoğlu ve 2 yrd istifa etti. (ağustos 1993) • Aynı ay (Ağustos 1993), Mecliste alına kararla Hazinenin TCMB’ye borçları sıfırlandı.

33. Yeni durum nasıl oldu? • TCMB Hazineye • Kredi veremez • KVA veremez • TCMB, birincil piyasadan DİBS alamaz. Sadece ikincil piyasada (?-örnek: ticari bankalardan ) DİBS alabilir. • Yani BIST Repo-Ters Repo Pazarında veya kendi bünyesindeki APİ’lerle (?) ikincil piyasadan DİBS alabilir.

34. TCMB’ninTemelGörevleri • Açıkpiyasaislemleriyapmak. • HükümetlebirlikteTürkLirasınıniçvedıs degerinikorumakiçingereklitedbirlerialmakvekurrejiminibelirlemek. • Zorunlukarsılıklarilgiliusulveesaslarıbelirlemek. • Disponibilite (kaldırıldı-2005)ileilgiliusulveesaslarıbelirlemek. • Reeskontveavansislemleriyapmak. • Ülkealtınvedövizrezervleriniyönetmek, • S: TCMB, neden döviz ve altın rezervine sahiptir. • Ödemevemenkulkıymettransferivemutabakatsistemlerikurmakvebunlarınkesintisizislemelerinisaglamak, • Finansalsistemdeistikrarısaglayıcıve para vedövizpiyasalarıileilgilidüzenleyicitedbirlerialmak (ROM, ort.fonlama maliyeti) • Malipiyasalarıizlemektir.

35. TCMB’nin görevleri • Hükümete karşı görevleri • Hazineye karşı görevleri • Piyasalar açısından görevleri • Bankalar açısından görevleri

36. Hükümete karşı görevleri • Temel yetkiler: • Banknot ihraç etme imtiyazı ile para ve kredi konularında karar alma ve hükümete öneride bulunma yetkisine sahiptir. • S: Madeni parayı kim basar, Pul nedir? • Müşavirlik görevi: • para ve kredi konularına ilişkin tedbirlerin alınması hususunda hükümete görüş bildirir. • Enflasyon hedefini hükümetle birlikte belirler • S: Enflasyon hedefi nasıl/hangi yolla kamuya ilan edilir?

37. C: OVP ile ilan edilir. • 2-Hazineye Karşı olan Görevler: • Hazinenin (Yani devletin) Veznedarı olmak: • Devletin ülke içinde ve dışındaki tüm ödemelerini, bütün hazine işlemlerini (yurtiçi+dışı havale, para nakil) ücretsiz olarak yapar. • TCMB bilançosunda, • Varlıklar (Aktifler) • Altın (bir kısmı Hazineye aittir) • Rezerv Dilimi Pozisyonu (Hazinenin kullanması için IMF’nin tahsis ettiği kredi/her an kullanıma hazır&altın ve yabancı para olarak ödenen kısım.) • Kaynaklar (Pasifler) • Kamu mevduatı (Hazinenin, Genel bütçe, Özel bütçeli idareler, KİK, İDT, Belediye, Özel İdare)

38. 3-Piyasalar Karşı olan Görevler: • a)-APİ: TCMB bünyesinde yada BIST Repo-Ters Repo Pazarında yapılır • Repo (Geri satım vaadiyle alım) • Ters Repo (Geri alım vaadiyle satım) • Doğrudan Alım • Doğrudan Satım b)-Döviz ve Efektif Piyasaları: TCMB aracılık yapabilir. (2002’de bırakmıştı; 2008 tekrar başladı) S: Neden 2002’de bıraktı ve 2008’de tekrar başladı? Efektif nedir? Birülkedövizkurunundigerülkedövizkurlarındakidegismelerinortalamasınagöreifadeedilmesidir.

39. 3-Bankalara Karşı olan Görevler: a)-Depo Alma/Depo Satış işlemleri de vardır. BPP(?) (bankalararası para piyasasında gerçekleşir) (detayları gelecek bölümlerde)

40. TCMB OrganlarveTeskilat • GenelKurul • Para PolitikasıKurulu 1-GenelKurul • Bankanınpay sahipleridefterindeyazılıbulunanhissedarlar, BankanınGenelKurulunuteskilederler.

41. 2-Para PolitikasıKurulu Para PolitikasıKurulu, • Baskan(Guvernör)’ın baskanlıgıaltında, • Baskan(Guvernör)Yardımcıları, (4 yrd.) • Banka Meclisinceüyeleriarasındanseçilecekbirüye • veBaskan(Guvernör)’ın önerisiüzerinemüsterekkararlaatanacakbirüyedenolusur. • HazineMüstesarıveyabelirleyecegiMüstesarYardımcısıtoplantılaraoyhakkıolmaksızınkatılabilir.

43. 2008 krizi sonrası fiyat istikrarının yanında finansal istikrar da dahil edildi S: Neden sadece fiyat istikrarı değil? • Çünkü, 2008 krizi öncesi fiyat istikrarı sağlanınca finansal ist sağlanır algısı vardır. • Ama bu böyle olmadı. • Kriz öncesi fiyat ist. sağlanmasına karşın finansal ist. sağlanmadı . • Bundan dolayı TCMB, finansal istikrarı da gündemine aldı. • «Banka ayrıca, finansalsistemdeistikrarınsağlanmasıve para vedövizpiyasalarıileilgilidüzenleyicitedbirlerialmakla da görevlendirilmiştir. MerkezBankası, özellikleküreseldengesizliklerdenkaynaklananmakrofinansalrisklerikontrolaltındatutmayıamaçlamaktadır. Bu doğrultuda, finansalistikrarMerkezBankasıiçindestekleyiciamaçniteliğindedir» www.tcmb.gov.tr • Temel amaç: fiy. istk • Destekleyici amaç: finist • Maksat, • 1-Kredi büyüme hızının kontrol edilmesi • 2-TL’nin değerinden aşırı oynaklıkları (volatilite) (değer kaybı&değer kazancı) engellemek. • Soru 1: Kredi büyüme hızı ve TL’nin değerindeki aşırı oynaklığın nedeni neydi? Ek soru: TCMB, kurdaki aşırı değer kaybı ve aşırı değerlenmeyi neden sevmez? • Soru 2: Bu amaçlara ulaşmak için geliştirilen ki önemli yeni araç geliştirildi.

44. Soru 1: kredi büyüme hızı ve TL’nin değerindeki aşırı oynaklığın nedeni neydi? • 2007 krizi sonrası Türkiye’ye giren ve çıkan aşırı miktarda sermaye (dolar) • Örnek: TCMB’nin net döviz alımları: • 2008 7 milyar dolar • 2009 3 milyar dolar • 2010 14,8 milyar dolar • 2011 -4,1 milyar dolar • Ek soru: Değer kaybı olursa, maliyet enflasyonu olur; aşırı değerlenmede ise ithalat artar. BP dengesizliği ortaya çıkar • Soru 2: Bu amaçlara ulaşmak için geliştirilen ki önemli yeni araç geliştirildi. • ROM, • Ortalama fonlama maliyeti (ilerleyen bölümlerde detaylandırılacak)

45. ayrıca • 8 Haziran 2011 KHK ile Finansal İstikrar Komitesi kuruldu • Hazineden sorumlu devlet bakanı başkanlığında, • TCMB, SPK, TMSF, BDDK Başkanları ve Hazine müsteşarından oluşur.

46. TCMB’ninTemelYetkileri • Hükümetlebirlikteenflasyonhedefinitespitetmek, bunauyumluolarakparapolitikasınıbelirlemek. • Kanundabelirtilenpara politikasıaraçlarınıkullanmak, uygunbulacagıdigerpara politikasıaraçlarını da dogrudanbelirlemekveuygulamak. • Nihaikredimerciiolarakbankalarakredivermek. • Malipiyasalarıizlemekamacıylabankalarvedigermalikurumlardanvedigerkuruluslardangereklibilgileriistemekveistatistikibilgitoplamak. (EVDS)

47. TCMB Bilançosu ve anlamı • TCMB Vaziyeti: Aktif ve Pasifler vardır. • Bu tablodan istifade edilerek Analitik Bilanço hazırlanır.