290 likes | 755 Views
Bronş Düz Kası Farmakolojisi Ongun Onaran Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Ab.D. Bronş düz kası işlevlerini etkileyen ilaç gurupları. 2 -reseptör agonistleri PDE inhibitörleri Antikolinerjikler Lökotrien antagonistleri Kortikosteroidler Kromoglikat benzerleri
E N D
Bronş Düz Kası Farmakolojisi Ongun Onaran Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Ab.D
Bronş düz kası işlevlerini etkileyen ilaç gurupları • 2-reseptör agonistleri • PDE inhibitörleri • Antikolinerjikler • Lökotrien antagonistleri • Kortikosteroidler • Kromoglikat benzerleri • Deneysel ilaç gurupları
Bronş düz kası işlevleri ile ilgili hedefler • Tonus kontrolü • Sekresyon kontrolü • Afferent stimulusların kontrolü • İnflamasyonun kontrolü
Bronş düz kasında Farmakolojik hedefler • G proteinlerine kenetli reseptörler ve onların efektör sistemleri • Nörotransmitter, Nöromodülatör ve İnflamasyon medyatörleri
Hedef Etken Etki Ligandla çalışan iyon kanalları 5-HT3 reseptör 5-HT, fenilbiguanid P2X reseptör ATP Nikotinik reseptör Nikotin, asetilkolin VR1Kapsaisin, reziniferatoksin, asitler GPCR HistaminH1Histamin Bradikinin B2Bradikinin Adenozin A1Adenozin Prostanoid PGE 2 , PGD 2 , PGF 2a , TXA 2 , PGI 2 Opioid m Endorfinler, DAMGO¯ Cys-LT1Sisteinil leukotrienler NK1, NK2P maddesi, neurokinin A Voltajla çalışan iyon kanalları Sodyum Tetrodotoksin¯ Lidokaine¯ Veratridin Amilorid¯ Potasyum 4-Aminopiridin -Dendrotoksin NS1619¯ Iberiotoksin
G proteinlerine kenetli efektörler • Adenilat siklaz (AS) • Fosfolipaz C (PLC) • Çeşitli iyon kanalları • İyon değiştiriciler • Diğer enzimler (PLA2, PLD, vb.)
G proteinleri Gs AS cAMP iyon kanalları - Gi AS cAMP iyon kanalları - Gq PLC Ca Go AS cAMP iyon kanalları -
Agonist R AS G a GTP G bg GDP AS G a PDE GTP ATP cAMP AMP R AS G a GDP G bg
CREBP Çeşitli genlerin ifadelerinde değişiklik PKA MLC-fosfataz düz kas gevşemesi İyon kanalları düz kas gevşemesi Hücre içi Ca azalması Sekresyon azalması MAPK Hücrenin bölünme ve büyüme özelliklerinde değişiklik Protein fosforilasyonu cAMP
PIP2 PLC Gq bg Ca CAM DAG IP3 PKC Protein Fosf. IPR ER Ca
Bronş düz kasında G proteinlerine kenetli reseptörler Adrenerjik a1(a,b,d) a2(a,b,c)b (1,2,3) Histamin H1 H2 H3 Asetilkolin M1 M2 M3M4 M5 PGs – LTs Tüm reseptörleri NKA NK1 NK2NK3 SP SP1 SP2 VIP VP1 VP2 Bradikinin B1 B2 B3
Bronş düz kasında G proteinlerine kenetli reseptörler Adrenerjikb (1,2,3)Gs HistaminH1Gq AsetilkolinM3Gq PGs – LTsreseptörlerin çoğuGq NKA NK2Gq SP VIPVP1 VP2Gs Bradikinin
GS’e kenetli önemli broşiyal reseptörler 2-AR VIP
b-AR agonistleri Etki süresi (saat) Seçicilik Isoproterenol0.5 – 20 Metaproterenol3 – 40 Isoetharine0.5 – 2+ Terbutaline4 – 6+ + + Albuterol4 – 6+ + + Bitolterol6 – 8+ + + + Salmeterol8 – 12+ + + +
2-AR agonistlerinin kronik uygulamasıyla ortaya çıkan sorunlar • Reseptör Duyarsızlaşması ve taşiflaksi • H1, NK2 gibi reseptörlerin ifadesinde artış ( yalnız 2-agonistlerine özgü değil ) • Bronş düzkasında duyarlılık artışı
pERK / tERK cAMP (pmol / dak / MTT) Boş Sotalol Pindolol Timolol Adrenalin Cimaterol ICI 89406 Terbutalin Alprenolol Procaterol Pronethalol Propranolol Clenbuterol ICI 118,551 İsoproternol Dobutamine Cyanopindolol
Procaterol Clenbuterol Cimaterol Terbutalin Adrenalin Isoproterenol Dobutamin Pronethalol ICI-89406 Pindolol Cyanopindolol Alprenolol Propranolol Sotalol Timolol ICI-118551 Süspansiyon %90 Konflüent 1 1 0 -0.6 1 -0.6 0 1
R sekestrasyon BARK + ATP Arestin ADP Arestin Çevrim, Lizozom Klatrin P P P Reseptör duyarsızlaşması
2-AR polimorfizmleri R Q V H T L G Y Liggett SBAm J Respir Crit Care Med 1997;156:S156–S162. L
2-AR polimorfizmlerinin Türkiye’deki dağılımı 16 27 164 Aynacıoğlu AS et al. Br J Clin Pharmacol 1999;48:761–764.
Duyarsızlaşmaya yatkın 2-AR polimorfizmi: Arg-16-Gly Hücre Dışı Hücre İçi
Alburetol (salbutamol)’un beklenmedik bir özelliği: Muskarinik reseptör agonizması
PDE’inhibitörleri Teofilin ve benzerleri
25 20 mg/ml) 15 İlaç Derişimi ( 10 5 0 0 5 10 15 20 25 30 35 Saat
25 mg/ml) 20 15 10 İlaç Derişimi ( 5 0 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 Saat 25 mg/ml) 20 15 10 İlaç Derişimi ( 5 0 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90
25 20 mg/ml) 15 İlaç Derişimi ( 10 5 0 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 Saat
Bronş düz kasında Farmakolojik hedefler • Aferent stimulusların kontrolü • Dolaylı olarak bronş düz kası tonusunu belirler
Bronş düz kasında Farmakolojik hedefler • G proteinlerine kenetli reseptörler ve onların efektör sistemleri • Stimulusun kaynağı ne olursa olsun bronş düz kas işlevlerinin bilinen en önemli belirleyicileridir