ŚWIĘTOKRZYSKI STRÓJ LUDOWY

1. ŚWIĘTOKRZYSKI STRÓJ LUDOWY

2. Strój męski składał się z: • Koszuli • Kamizelki • Sukmany • Spodni • Butów • Czapki

4. Strój damski składał się z: • Koszuli • Gorsetu • Spódnicy • Zapaski • Zapaski naramiennej • Chusty • Butów • Korali

6. Charakterystyka stroju męskiego- koszula. • Szyte z bielonego samodziału. • Początkowe noszone na spodniach. • Były długie, nie miały kołnierza, związywano je tasiemką zwaną rzeszotką

7. Koszula. • Na początku XX wieku koszule skrócono. • Zaczęto je wpuszczać w spodnie. • Pojawiły się kołnierzyki, guziki i mankiety. • Zdobienia z haftu płaskiego urozmaicono haftem krzyżykowym.

8. Kamizelka- lejbik. • Zakładana bezpośrednio na koszulę. • Była krótka, wełniana. • Miała prosty krój, niewielkie wycięcie przy szyi. • Zapinana na guziki.

9. Sukmana. • Była szyta z grubego sukna samodziałowego. • Miała kontuszowy krój: wcięcie w pasie, rozkloszowany dół i stojący kołnierz. • Miała jedną skośną klapkę, nazywaną siekaczem.

10. Sukmana. • Klapka ozdobiona była czerwoną aplikacją i niebieskim sznurkiem. • Rzadziej noszono sukmany z dwiema klapkami. • Przody i mankiety zdobił szamerunek z ręcznie wyplatanych kolorowych sznurków. • Sukmanę nosili żonaci gospodarze.

11. Spodnie. • Latem noszono spodnie lniane, świąteczne . • Były farbowane na granatowo lub czarno. • Spodnie na zimę szyto z samodziału wełnianego. • Świąteczne były białe. • Codzienne z sukna, z którego szyto sukmany, brązowego lub czarnego. • Spodnie wpuszczano w buty z cholewami.

12. Buty. • Wyróżniały się sztywną cholewą i wysokim obcasem. • Karbowane w okolicy kostki w harmonijkę złożoną z kilku fałd . • Odświętne buty szyto z dobrej skóry • Były też wykonywane z miękkiej skóry bydlęcej zwanej juchtem.

13. Czapka. • W XIX wieku była nią rogatywka, szyta z czterech klinów sukna samodziałowego i otoczona czarnym barankiem. • Latem był to słomiany kapelusz przystrojony wstążką. • Od XX wieku jest to niska, okrągła czapka z lakierowanym daszkiem, nazywana maciejówką.

14. Charakterystyka stroju damskiego- koszula. • Biała, płócienna. • Pierwsze nie miały kołnierzyka, tylko oszewkę. • Z czasem pojawił się wykładany kołnierzyk i mankiety przy rękawach.

15. Koszula. • Koszule zdobiono haftem początkowo, białym angielskim, który nazywano na Kielecczyźnie okrągłym, później wprowadzono haft krzyżykowy, przeważnie czerwono-niebieski o motywach geometrycznych.

16. Gorset. • Był krótki, sięgał do pasa, tylko drobne zakładki baskinki przykrywały spódnicę. • Szyty z cienkiej wełenki w ciemnym kolorze. • Przód gorsetu zdobił haft oraz wstążka używana do sznurowania.

17. Spódnica. • Pasiaste lub jednokolorowe spódnice szyto początkowo z samodziałów . • Późniejsze z lekkiej wełenki. • Najczęściej były w kolorze czerwonym i czarnym.

18. Spódnica. • Układano je w drobne fałdki. • Dolną krawędź podszywano wełnianą taśmą zwaną szczoteczką i drobnym sznureczkiem kręconym z wełny.

19. Zapaska naramienna. • Była w odcieniach czerwieni z podłużnymi czarnymi prążkami o różnej szerokości i gęstości. • Zapaski pasiaste zakładano do spódnic samodziałowych w paski lub gładkich.

20. Zapaska. • Pełniła rolę fartucha. • Była biała, płócienna. • Bogato zdobiona rozszyciami z koronki, haftem ażurowym i białym haftem angielskim.

21. Chusta. • Wykonane były z wełny. • Czerwone lub zielone w kolorowe kwiaty, miały wszystkie boki wykończone plecioną siateczką i frędzlami. • Wiązano je do tyłu w luźny węzeł. • Panny po bokach przypinały dla ozdoby kwiaty, a mężatki zakładały pod chusty siatkowe czepce.

22. Buty. • Były to skórzane trzewiki z długą cholewą. • Miały kolor czarny lub brązowy. • Cholewa była sznurowana.

23. Korale. • Zazwyczaj noszono kilka sznurów, przywiązując do najdłuższego medalik, krzyżyk lub błyskotki. • Wykonane były z prawdziwych korali lub ich imitacji. • Miały kolor czerwony.

24. Źródła: • Leksykon stroju świętokrzyskiego- www.polalech.pl • www.polalech.pl

25. KONIEC