1.1k likes | 1.72k Views
KOLLOİD SOLÜSYONLAR. Dr. Can Canatan Dr. Yücel Mol Uzm. Dr. Bahattin Tuncalı. İNTRAVENÖZ SIVILAR. Kristalloidler (küçük moleküllü) Kolloidler (büyük moleküllü). Thomas Graham (1805-1859). KOLLOİD OZMOTİK BASINÇ ( ONKOTİK BASINÇ ).
E N D
KOLLOİD SOLÜSYONLAR Dr. Can Canatan Dr. Yücel Mol Uzm. Dr. Bahattin Tuncalı
İNTRAVENÖZ SIVILAR • Kristalloidler (küçük moleküllü) • Kolloidler (büyük moleküllü)
KOLLOİD OZMOTİK BASINÇ ( ONKOTİK BASINÇ ) • Membranlardan geçemeyen büyük moleküller suyu, bulundukları kompartmana çekme eğilimindedirler • Bu güç Kolloid Ozmotik Basınç (Onkotik basınç) olarak adlandırılır
KOLLOİD OZMOTİK BASINÇ ( ONKOTİK BASINÇ ) • Kolloid Ozmotik Basınç ne kadar büyük ise plazma genişletici etki de o kadar büyük olur
KOLLOİD SOLÜSYONLAR • Kolloidler plazmanın yerine geçebilen, plazma proteinlerinin bazı işlevlerini (en önemlisi onkotik basınç) üstlenebilen maddelerdir
KOLLOİD SOLÜSYONLAR Damar içinde kalabilme özelliği ve süresi • Ortalama molekül ağırlığı • Kolloid madde yoğunluğu • Biyolojik yıkım şekli ve süresi • Tonisite
İNTRAVENÖZ KOLLOİD SIVILARIN ÖZELLİKLERİ Sıvı Molekül Onkotik Plazma volüm Serum yarılanma ağırlığı (Dalton) basınç genişlemesi ömrü %5 Albumin 69.000 20 mmHg 0.7-1.3 16 saat %25 Albumin 69.000 70 mmHg4.0-5.0 16 saat %6 Hetastarch 69.000 30 mmHg 1.0-1.3 17 gün %10 Pentastarch 120.000 40 mmHg 1.5 10 saat %10 Dextran-40 26.000 40 mmHg 1.0-1.5 6 saat %6 Dextran-70 41.000 40 mmHg 0.8 12 saat
KOLLOİD SOLÜSYONLAR İdeal bir kolloid solüsyon • Uygun bir kolloid ozmotik basınca sahip olmalı,sadece intravasküler kompartmanda kalmalı • Stabil olmalı ve uzun süre saklanabilmeli, özel bir saklama ya da infüzyon aracı gerektirmemeli • Yarı ömrü uzun olmalı • Pirojen, antijen ve toksik maddelerden arındırılmış olmalı • Ucuz olmalı • Metabolizması ve vücuttan atılımı herhangi bir yan etki oluşturmamalı, vücutta birikmemeli
KOLLOİD SOLÜSYONLAR İdeal bir kolloid solüsyon • Tekrarlayan uygulamalarla dahi organ fonksiyonlarını bozmamalı • Koagülopati, hemoliz, eritrosit aglütinasyonu ve yanlış cross-matching gibi problemlere neden olmamalı • İmmun fonksiyonları etkilememeli • Plazma ile izo-onkotik olmalı • İzotonik olmalı • Enfeksiyona yol açmamalı
Doğal (Protein) Kolloidler Albumin Taze donmuş plazma Plazma protein fraksiyonu Sentetik (Nonprotein) Kolloidler Jelatin solüsyonları Dekstran solüsyonları Nişasta solüsyonları KOLLOİD SOLÜSYONLAR
KOLLOİD SOLÜSYONLAR Doğal (Protein) Kolloidler • Enfeksiyon riski vardır • Kaynakları sınırlıdır • Daha pahalıdır • Yan etkileri daha sıktır Yapay (Nonprotein) Kolloidler • Enfeksiyon riski yoktur • Kolay elde edilirler • Stabildir, daha ucuzdurlar • Yan etkileri nadirdir • Doğal kolloidler kadar etkindirler
KOLLOİD SOLÜSYONLAR Doğal (Protein) Kolloidler • İnsan Serum Albumini • Taze donmuş plazma • Plazma protein fraksiyonu
ALBUMİN • Karaciğerde sentezlenir • Sentez hızı 194 mg/kg/Gün (Erişkinde 15-25 g/Gün) Nutrisyonel Uygun Hormonal ortam gerekli Ozmotik
ALBUMİN • Yıkım Kas ve cilt (%40-60) Karaciğer (%15) Böbrekler (%10) Mide duvarına kaçak (%10) • Yıkım hızı 14 g/Gün
İNSAN SERUM ALBUMİNİ • Kaynak: İnsan • İnsan plazması ya da plasentasından elde edilir • Plazmanın aşamalı olarak fraksiyone edilmesiyle oluşan son ürünün pastörizasyonuyla hazırlanır
İNSAN SERUM ALBUMİNİ • Molekül ağırlığı 69.000 Dalton • Su bağlama kapasitesi 17 ml/g, yarı ömrü 16 saattir. • % 5 ve % 25’lik solüsyonlar halinde bulunur.
İNSAN SERUM ALBUMİNİ • %5 Albumin (50 g/L) onkotik basıncı 20 mmHg (Plazma onkotik basıncı ile aynı) • İnfüze edilen volümün yarısı vasküler alanda kalır. • Onkotik etki ~ 12-18 saat sürer.
İNSAN SERUM ALBUMİNİ • %25 Albumin (250 g/L) onkotik basıncı 70 mmHg • Plazma volümünü infüze edilen volümün 4-5 katı kadar genişletir.
İNSAN SERUM ALBUMİNİ • İntersitisyel alandan sıvı çekmesi nedeniyle %25 Albumin hipovolemi durumlarında volüm resusitasyonu amacıyla kullanılmamalıdır. • Hipoproteinemi durumunda intersitisyel alandan vasküler alana sıvı çekmek amacıyla kullanılır.
İNSAN SERUM ALBUMİNİ ENDİKASYONLARI • Akut hipovolemi • Yanıklar • Kardiyopulmoner bypass (Prime solüsyon)
İNSAN SERUM ALBUMİNİ ENDİKASYONLARI • Karaciğer hastalığına bağlı hipoproteinemi • Nefrotik hastalarda diüretiğe dirençli ödem tedavisi
İNSAN SERUM ALBUMİNİ KONTRENDİKASYONLARI • Albumine karşı allerji öyküsü (Mutlak) • Konjestif Kalp Yetmezliği • Böbrek yetmezliği • Gebelik Pregnancy Category C Dolaşım yüklenmesine dikkat
İNSAN SERUM ALBUMİNİKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR Viral bulaş riski Isıtılarak hazırlandığından bulaş riski çok azdır
İNSAN SERUM ALBUMİNİKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR Dolaşım yüklenmesi • Çoğu yoğun bakım hastasında kapiller permeabilite artmıştır. • Özellikle Albumin hızlı uygulandığında volüm retansiyonunu artırır. • Sıvı yükü (Pulmoner ödem) gelişebilir
İNSAN SERUM ALBUMİNİKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR Akciğer fonksiyonu (Bozulabilir) Yoğun bakım hastalarında pulmoner kapiller permeabilite değişmiştir. Albumin intersitisyel alana sızar (Bu alanın onkotik basıncını artırır) Mekanik ventilasyon gereksinimini artırabilir Daha yüksek fiO2 gereksinimine yol açabilir
İNSAN SERUM ALBUMİNİKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR Mikrosirkülasyon Albumin X HES Kardiyak indeks artışı Splanknik perfüzyon düzelmesi İnflamatuar yanıt üzerine olumlu etki HES daha etkin bulunmuş “The effects of albumin versus hydroxyethyl starch solution on cardiorespiratory and circulattory variables in critically ill patients” Anesth Analg 1996; 83: 254-61 DEĞERLENDİRİLMİŞ
İNSAN SERUM ALBUMİNİKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR Böbrek fonksiyonları (Bozulabilir) Plazma genişlemesi Renal kan akımı artışı X GFR
İNSAN SERUM ALBUMİNİKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR Olası mekanizmalar: • Yoğun bakım hastalarında önceden var olan böbrek fonksiyon bozukluğu nedeniyle albumin polimerlerinin klirensinde azalma
İNSAN SERUM ALBUMİNİKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR Olası mekanizmalar: • Albumin makroagregatlarının glomeruler filtrasyonu bozması • Albuminin peritübüler damarlarda onkotik basıncı artırarak sodyum ve su ekskresyonunu azaltması
İNSAN SERUM ALBUMİNİKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR İmmün sistem • Biyolojik ürünler saf değildir • İçerdiği Oligomerler/polimerler Endotoksinler Prekallikrein Bradikinin Albumine bağlanan diğer proteinler Anaflaksiye kadar gidebilen allerjik reaksiyonlar gelişebilir
İNSAN SERUM ALBUMİNİKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR İmmün sistem • Ürtiker, ateş, döküntü görülebilir • Albumin tedavisinin kanda immunoglobulin konsantrasyonunu azalttığı gösterilmiştir
İNSAN SERUM ALBUMİNİ DEZAVANTAJLARI • Serum Ca konsantrasyonu Dilüsyonel
İNSAN SERUM ALBUMİNİKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR Koagülasyon(Uzar) Olası nedenler Heparin benzeri etki Dilüsyonel etki
İNSAN SERUM ALBUMİNİKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR Maliyet Pahalı Yapay kolloidlere kıyasla ~ 10 kat
İNSAN SERUM ALBUMİNİKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR Mortalite Yayınların metaanalizi: Yoğun bakımlarda diğer kolloidlerle kıyaslandığında albumin kullanımı ile ölüm riski % 6 oranında daha yüksek bulunmuş “Human albumin administration in critically ill patients: systematic review of randomized controlled trials” Br Med J 1998; 317: 235-40
İNSAN SERUM ALBUMİNİKULLANIMI • 1995 yılında Paris’te düzenlenen konsensus konferansı kılavuzu %15’ten az yanıklarda albumin gereksiz %50’den daha büyük yanıklarda albumin gerekli “The role of albumin in critical illness” BJA 2000; 85: 599-610
İNSAN SERUM ALBUMİNİKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR • Yoğun bakım hastalarında volüm tedavisi amacıyla kullanılan albuminin yapay kolloidlere üstünlüğü olmadığı saptanmış “Colloid solutions in the critically ill. A randomised comparison of albumin and polygeline 1. Outcome and duration of stay in the intensive care unit“ Anaesthesia 1992; 47: 3-6 “Colloid solutions in the critically ill. A randomised comparison of albumin and polygeline 2. Serum albumin concentration and incidences of pulmonary oedema and acute renal failure” Anaesthesia 1992; 47: 7-9
İNSAN SERUM ALBUMİNİKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR • Yoğun bakım hastalarında albumin kullanımı bilimsel kanıtlarla desteklenmemektedir “Debate: Albumin administration should be avoided in the critically ill” Crit Care 2000; 4: 151-55
İNSAN SERUM ALBUMİNİKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR • Etkinlik ve maliyet açısından diğer kolloidlerle kıyaslandığında Albumin kullanımı giderek azalmaktadır “Use of albumin fell substantially when systematic review was published” Br Med J 1999; 318: 1214
İNSAN SERUM ALBUMİNİKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR • Albumin yoğun bakım hastalarında, endikasyonu dahilinde çok dikkatli kullanılmalı “The good, the bad, and the ugly: should we completely banish human albumin from our intensive care units?” Anesth Analg 2000; 91: 887-95
İNSAN SERUM ALBUMİNİKULLANIMI • CABG cerrahisi uygulanan hastalarda volüm genişletici olarak nonprotein kolloidlere karşı albumin uygulamasının mortalite üzerine etkisi incelenmiş. Albumin kullanımının mortaliteyi anlamlı şekilde (p=0.02) azalttığı bulunmuş ABD’de 1997’de 182 1998’de 116 Toplam 19.578 hasta “Volume expansion with albumin decreases mortality after coronary artery bypass graft surgery” Chest 2003; 123: 1853-57 Hastane kayıtları analiz edilmiş
TAZE DONMUŞ PLAZMA • Kaynak: İnsan • Antikoagülanlı tam kanın alındıktan hemen sonra veya +2, +6 oC’de bekletilip en geç 6 saat içinde şekilli elemanların soğutmalı santrifüj ile ayrılmasından sonra elde kalan kısmına TAZE PLAZMA denir.
TAZE DONMUŞ PLAZMA • Taze plazma, kan alındıktan sonra ilk 6 sat içinde dondurulursa TAZE DONMUŞ PLAZMA (TDP) adını alır.
TAZE DONMUŞ PLAZMA • TDP’da koagülasyon faktörlerinin aktiviteleri korunmuştur. • Dondurma şok durumda ve kuru buz ile yapılır. TDP’nın saklama süreleri -40 oC’nin altında 24 ay -30 oC, -40 oC 12 ay -25 oC, -30 oC 6 ay -18 oC, -25 oC 3 ay
TAZE DONMUŞ PLAZMA TRANSFÜZYONU ENDİKASYONLARI • İyi dökümante edilmiş pıhtılaşma faktörü eksiklikleri ve bu nedenle PT, aPTT normalin 1.5 katından fazla olan hastalar • Warfarin alan ve kanayan ya da acil operasyona gidecek hastalar (K vit. etkisi için 12 saat beklenemeyecekse)
TAZE DONMUŞ PLAZMA TRANSFÜZYONU ENDİKASYONLARI • Masif kan transfüzyonuna bağlı pıhtılaşma faktörü eksiklikleri • TTP • DIC • Ağır karaciğer hastalıklarına bağlı pıhtılaşma faktörü eksiklikleri • Protein C, Protein S, antitrombin III eksikliklerinin tedavisi
TAZE DONMUŞ PLAZMA TRANSFÜZYONU • Erişkinlerde 12-15 ml/kg doz verilir ve laboratuvar tetkikleri yapılır. • Cross-match yapmaya gerek yoktur. • ABO uyumu gereklidir. • 30-37 oC’de çözüldükten sonra 24 saat içinde uygulanmalıdır (1-6 oC’de saklamak koşuluyla).
PLAZMA PROTEİN FRAKSİYONU • Kaynak: İnsan • İnsan serum albuminine benzer şekilde hazırlanır. • % 85 albumin + %15 globulin içerir. • % 4-5’lik solüsyon halindedir.