Teamontwikkelplannen in het MBO

1. Teamontwikkelplannen in het MBO Een methodische aanpak • Amersfoort • Kenniskring innovatiemanagers mbo • 17 november 2011

2. Agenda • Teamontwikkelplannen • Methodisch werken • Diagnose: Effectieve teams • Werken met redeneerketens en de CIMO logica • Tijdens project systematisch effecten onderzoeken • Casus: Analyse van een plan • Werken aan een eigen plan of Analyse van een plan II

3. 1. Teamontwikkelplannen in het MBO • Vertel

4. 2. Methodisch werken met OPERA • Ontwerpgericht Projecten Expliciteren met de Redeneerketen Aanpak (OPERA) • Bezint eer ge begint • Systematisch leren van projecten en activiteiten

5. OPERA • Ingrediënten uit ontwerpgericht onderzoek: • Oplossing ontwerpen op basis van een bestaande kennis en diagnose • Werken met redeneerketens en de CIMO logica • Tijdens project systematisch effecten onderzoeken • Resultaat: kennis over de opzet en werking van een oplossing die in de praktijk is toegepast

6. KENNISSTROOM KENNIS MOBILISEREN OPLOSSING ONTWERPEN KENNIS ONTWIKKELEN PRAKTIJKSTROOM Casus PROBLEMEN OPLOSSEN LEREN

7. A. Diagnose: wat maakt een team effectief? Voorwaarde 1: Organisatie structuur Teamprocessen Resultaten Voorwaarde 2: Persoonlijke bijdrage Bron: “Characteristics of effective teams: a literature review” van Sharon Mickan en Sylvia Rodger in Australian Health Review, Vol 23 • No 3, 2000.

8. Diagnose: wat maakt een team effectief? Voorwaarde 1 Organisatie structuur: 1. Helder doel 2. Juiste cultuur 3. Specifieke taak 4. Heldere rollen 5. Geschikt leiderschap 6. Relevante leden 7. Voldoende middelen Teamprocessen: 1. Afstemming 2. Goede communicatie 3. Sociale samenhang 4. Goede besluitvorming 5. Kan omgaan met conflicten 6. Voldoende sociale relaties 7. Krijgt feedback op resultaten Resultaten Voorwaarde 2 Persoonlijke bijdrage: 1. Zelf kennis 2. Vertrouwen 3. Toewijding 4. Flexibiliteit Bron: “Characteristics of effective teams: a literature review” van Sharon Mickan en Sylvia Rodger in Australian Health Review, Vol 23 • No 3, 2000.

9. Diagnose van uw team • Opdracht • Vul de vragenlijst in voor een team op uw school • Reken de scores uit • Welke categorie kenmerken scoort het laagste? • Welke kenmerken scoren het laagste? • Bespreek de resultaten • Welke doelen voor teamontwikkeling hebben prioriteit?

10. OPERA • Ingrediënten uit ontwerpgericht onderzoek: • Oplossing ontwerpen op basis van een bestaande kennis en diagnose • Werken met redeneerketens en de CIMO logica • Tijdens project systematisch effecten onderzoeken • Resultaat: kennis over de opzet en werking van een oplossing die in de praktijk is toegepast

11. B. Werken met redeneerketens en de CIMO logica Onderwijs-interventie Impact

12. Black box Studiekeuze-gesprekken Studie-rendement

13. Een complex aan factoren bepaalt impact Onderwijs-interventie Impact Andere factoren

14. Motivatie • Competenties • Studentkenmerken Studiekeuze-gesprekken Studie-rendement • Binding • Begeleiding & beoordeling • Kwaliteit / studeerbaarheid van de studie

15. Causale keten is lang Onderwijs-interventie Impact Andere factoren

16. Betere match met compe-tenties Hoger studie-rende-ment Beter inzicht in studie Studiekeuze-gesprekken Betere studie-keuze Hogere motivatie Betere match met interesses Andere factoren

17. Oplossingsrichting: de redeneerketen (CIMO) Mechanismen Interventie Outcome Context Denyer, D., Tranfield, D., & Van Aken, J. E. (2008). Developing Design Propositions through Research Synthesis. Organization Studies, 29, 393-413

18. Oplossingsrichting: korte redeneerketens M M M M I O/I O/I O/I O C C C C

19. Inschrijven kost meer tijd en inspanning waardoor niet serieuze aanmelders afhaken De opdracht geeft de kandidaat informatie over opleiding en beroep De opdracht levert de opleiding vooraf informatie op over beroepsbeeld en motivatie van de kandidaat Meer serieuze kandidaten tussen de inschrijvers Hogere kwaliteit studiekeuze Meer informatie over de kandidaat die straks kan worden gebruikt in het studiekeuze-gesprek Een opdracht toevoegen bij de online inschrijving als nieuwe student Hogeschool X

20. Analyse van een plan: ROC Nijmegen • Doelen in “Opzet TOP-traject”: • Welke doelen worden nagestreefd. • Zijn deze ook logisch te ordenen? Vaak liggen bepaalde doelen verder weg dan anderen. • Hoe sluiten de doelen aan bij het model van Mickan en Rodgers?

21. Mijn interpretatie van de doelen Ontwikkel-traject Vormgeven team-ontwikkel-plan Uitvoeren team-ontwikkel-plan Lerend team Teamvorming (h)erkenning van elkaars kwaliteiten Commitment aan elkaar en aan de afgesproken doelen

22. Diagnose: wat maakt een team effectief? Voorwaarde 1 Organisatie structuur: 1. Helder doel 2. Juiste cultuur 3. Specifieke taak 4. Heldere rollen 5. Geschikt leiderschap 6. Relevante leden 7. Voldoende middelen Teamprocessen: 1. Afstemming 2. Goede communicatie 3. Sociale samenhang 4. Goede besluitvorming 5. Kan omgaan met conflicten 6. Voldoende sociale relaties 7. Krijgt feedback op resultaten Resultaten Voorwaarde 2 Persoonlijke bijdrage: 1. Zelf kennis 2. Vertrouwen 3. Toewijding 4. Flexibiliteit Bron: “Characteristics of effective teams: a literature review” van Sharon Mickan en Sylvia Rodger in Australian Health Review, Vol 23 • No 3, 2000.

23. Analyse van een plan: ROC Nijmegen • Interventies in “De stappen naar het TOP”: • Welke concrete interventies vinden plaats om de doelen te realiseren? Wat zijn concrete handelingen?

24. Interventies bij ROC Nijmegen 0 1 2 Stap 0b: Informeren over nut en noodzaak Stap 0a: Informeren over beleid Stap 0c: Informeren investeringen en opbrengsten Stap 1a: Informeren over doelen organisatie en team Stap 1b: toewijzen eigenaar in PvA Stap 1c: beschrijven voorgenomen resultaten door eigenaren Stap 1d: Accorderen prestatiebrieven door manager en delen in team Stap 2a: Bepalen cruciale competenties Stap 2b: Bepalen succesvol gedrag

25. Interventies bij ROC Nijmegen 3 4 Stap 3b: Bepalen score van lid op teamcompetentie-profiel Stap 3a: Bepalen score van team op teamcompetentie-profiel Stap 3c: Bepalen waaraan gewerkt gaat worden komende jaar Stap 3d: Ondertekenen brief sterkten/zwakten en doelen Stap 4a: individueel werken aan POP Stap 4b: samen werken aan POP Stap 4c: samen bepalen TOP Stap 4d: opnemen POP in gesprekscyclus

26. Analyse van een plan: ROC Nijmegen • Samenhang: • Wat is de veronderstelde relatie tussen de interventies en de doelen? Maak hierbij eventueel een tekening met links de interventies en rechts de doelen. Trek pijlen als er een relatie wordt verondersteld.

27. WAAROM? Stap 1a: Informeren over doelen organisatie en team Lerend team Stap 1b: toewijzen eigenaar in PvA Teamvorming Stap 1c: beschrijven voorgenomen resultaten door eigenaren Commitment aan elkaar en aan de afgesproken doelen Stap 1d: Accorderen prestatiebrieven door manager en delen in team (h)erkenning van elkaars kwaliteiten

28. WAAROM? Lerend team Stap 2a: Bepalen cruciale competenties Teamvorming Stap 2b: Bepalen succesvol gedrag Commitment aan elkaar en aan de afgesproken doelen (h)erkenning van elkaars kwaliteiten

29. WAAROM? Stap 3a: Bepalen score van team op teamcompetentie-profiel Lerend team Stap 3b: Bepalen score van lid op teamcompetentie-profiel Teamvorming Stap 3c: Bepalen waaraan gewerkt gaat worden komende jaar Commitment aan elkaar en aan de afgesproken doelen Stap 3d: Ondertekenen brief sterkten/zwakten en doelen (h)erkenning van elkaars kwaliteiten

30. WAAROM? Stap 4a: individueel werken aan POP Lerend team Stap 4b: samen werken aan POP Teamvorming Stap 4c: samen bepalen TOP Commitment aan elkaar en aan de afgesproken doelen Stap 4d: opnemen POP in gesprekscyclus (h)erkenning van elkaars kwaliteiten

31. Analyse van een plan: ROC Nijmegen • Effectiviteit van de interventies: • Denk je dat met de interventies de doelen bereikt zullen worden? Waarom wel/niet? Ontbreken er interventies?

32. OPERA • Ingrediënten uit ontwerpgericht onderzoek: • Oplossing ontwerpen op basis van een bestaande kennis en diagnose • Werken met redeneerketens en de CIMO logica • Tijdens project systematisch effecten onderzoeken • Resultaat: kennis over de opzet en werking van een oplossing die in de praktijk is toegepast

33. C. Tijdens project systematisch effecten onderzoeken: een meetmodel

34. Inschrijven kost meer tijd en inspanning waardoor niet serieuze aanmelders afhaken De opdracht geeft de kandidaat informatie over opleiding en beroep De opdracht levert de opleiding vooraf informatie op over beroepsbeeld en motivatie van de kandidaat Meer serieuze kandidaten tussen de inschrijvers Hogere kwaliteit studiekeuze Meer informatie over de kandidaat die straks kan worden gebruikt in het studiekeuze-gesprek Een opdracht toevoegen bij de online inschrijving als nieuwe student Hogeschool X

35. Redeneerketen en effectmeting

36. Hoe zou ROC Nijmegen de effecten kunnen meten? Lerend team Teamvorming Commitment aan elkaar en aan de afgesproken doelen (h)erkenning van elkaars kwaliteiten

37. Suggestie: kritisch reflectief werkgedrag (Van Woerkom, 2004) • Reflectief werken • Feedback vragen • Kritische mening delen • Kennis delen • Uitdagen van groepsdenken • Experimenteren • Leren van fouten • Loopbaan bewustzijn

38. 4. Maken van een eigen plan • Op basis van de uitkomsten van de vragenlijst: welke doelen wilt u formuleren? • Welke interventies zouden daar mogelijk bij passen? • Waarom passen de interventies bij de doelen (mechanismen)? • Hoe zou u de effecten kunnen meten?

39. 4. Analyse Koning Willem I College • Doelen: • Welke doelen worden nagestreefd. Zijn deze ook logisch te ordenen? Vaak liggen bepaalde doelen verder weg dan anderen. • Interventies: • Welke concrete interventies vinden plaats om de doelen te realiseren? Wat zijn concrete handelingen?

40. 4. Analyse Koning Willem I College • Samenhang: • Wat is de veronderstelde relatie tussen de interventies en de doelen? Maak hierbij eventueel een tekening met links de interventies en rechts de doelen. Trek pijlen als er een relatie wordt verondersteld. • Effectiviteit van de interventies: • Denk je dat met de interventies de doelen bereikt zullen worden? Waarom wel/niet? Ontbreken er interventies?