İNTİHAR DAVRANIŞI VE ERGENLİKTE İNTİHAR EĞİLİMİ

1. İNTİHAR DAVRANIŞI VE ERGENLİKTE İNTİHAR EĞİLİMİ Hazırlayan Psik. Dan. Derya ATÇEKEN

2. İçerik • İntihar Davranışı Tanımı • İntiharların Ortak Özellikleri • İntihar Hakkında Yanlış Bilinenler • İntihar Süreci • Türkiye’ de İntiharlar • Ergenlikte Risk Etmenleri • Önleme ve Müdahale Çalışmaları

3. İNTİHAR • Tüm Dünyada önemli bir Halk Sağlığı • Problemidir. • Her yıl 1 Milyon kişi intihar sonucu hayatını kaybediyor. • 20 milyondan fazla kişi ise İntihar Girişiminde bulunuyor. • Herhangi bir girişimde bulunmamış olmasına rağmen İntihar düşüncesine sahip kişilerin sayısı gittikçe artıyor. • İntihar oranlarının artış hızı son 45 yılda %60

4. İNTİHAR DAVRANIŞI İntihar davranışı bir süreci ifade eder. İntihar Davranışının Temel Unsurları; • Tamamlanmış İntiharlar: Niyet+Eylem+Güdü • İntihar Girişimi • İntihar Düşüncesi • Eylem • Niyet • Güdü

5. İntiharların Ortak Özellikleri • Ortak uyaran dayanılmaz bir ruh acısıdır. • Ortak amaç bir çözüm arayışıdır. • Ortak hedef bilinci sonlandırmadır. • Ortak etken doyurulamamış psikolojik ihtiyaçlardır. • Ortak duygu çaresizlik-umutsuzluktur. • Ortak içsel tutum ambivalanstır. • Ortak bilişsel durum daralmadır. • Ortak tepki kaçmadır. • Ortak kişilerarası tepki, kendini öldürme isteğinin iletimidir. • İntiharlar bireyin yaşam boyu baş etme çabalarıyla büyük bir tutarlılık gösterir.

6. İNTİHAR HAKKINDA YANLIŞ BİLİNENLER • İnsanlar genelde herhangi bir uyarıda bulunmaksızın intihar ederler. • Sadece belli tip insanlar intihar eder • Kendini öldürmekten bahseden ve tehditte bulunanlar intihar etmez

7. Depresyonlu biriyle intihar konusunu konuşmak kişiyi intihara yöneltir. • Kararlı bir kişiyi hiç bir şey intihardan vazgeçiremez • Sadece akıl hastalığı olan kişiler intihar eder • İntihar davranışı soya çekimle geçer

8. İNTİHAR SÜRECİ MODELİ İntiharın Kültürel Anlamı Yardım Aramaya Karşı Tutum YatkınlaştırıcıEtmenler Ruhsal Acı Eşiği İNTİHAR Risk Etmenleri Koruyucu Etmenler Koruyucu Etmenler Tetikleyici Etmenler Tetikleyici Etmenler Çevrenin İntihara Karşı Tutumu Temel Kültürel Yapı

9. Türkiye’ de İntihar Davranışının Yaygınlığı • Yıllara göre İntihardan ölüm sayısı • Yıllara göre Kaba İntihar Hızı • Nedene göre İntiharlar • Şekline göre İntiharlar • Eğitim durumuna göre İntiharlar • Yaş grubuna göre İntiharlar

10. Yıllara Göre İntihardan Ölüm Sayısı ve Kaba İntihar Hızı Not: İntihar oranı 100,000 kişi başına düşen intihar olgularına göre hesaplanmıştır.

14. Yaşa Göre İntiharlar, 2011 Yaşa Göre İntihar Oranları, 2011

15. ERGENLİKTE RİSK ETMENLERİ *Psikolojik Etmenler *Ailesel Etmenler *Toplumsal Etmenler Her İntiharın Birden Çok Sebebi Vardır!!!

16. Psikolojik Etmenler 1- Cinsiyetin Etkisi 2- Psikiyatrik Belirtilerin varlığı 3- Bilişsel Yatkınlık 4- Cinsel Kimlik Sorunları 5- İlaç ve Alkol Kullanımı Ailesel Etmenler 1- Boşanma, Ayrı yaşama durumu 2- aile içi şiddet ve anlaşmazlıklar. 3- Ailede psikiyatrik öykü. 4- Düşük aile desteği

17. Toplumsal Etmenler 1- Çevre Baskısı 2- Yetersiz Sosyal İlişki 3- Yetersiz Sosyal Destek 4- İşsizlik 5- Model alma 6- Sınırlı Toplumsal Kaynak

18. NELER YAPILABİLİR A- İntihar düşüncesine sahip bireye yönelik çalışmalar; 1. İntihar riski taşıyan bireylerin belirlenmesi. 2. Önleyici çalışmalar B- Ölümle sonuçlanan intihar girişiminden etkilenmiş olan bireylere yönelik çalışmalar.

19. İNTİHAR RİSKİ DEĞERLENDİRİLMESİ • Kişideki İntihar Eğilimleri • Ruhsal sorunlar • Psikolojik özellikler • Ailevi etmenler • İntihar için gerekli malzemelere ulaşılabilirlik • Bireyin insanlar arası ilişkileri • Bireyde gözlenen davranış değişiklikleri Risk Değerlendirmesi Yapabilmek İçin Önce Bilgi Toplanmalıdır!!!

20. Kendini öldürme hakkında konuşur • Yeme ve uyku düzeni bozulur • Davranışları aşırı derecede değişir • Arkadaş ve sosyal etkinliklerden kendini çeker • Hobilerine, okula ve benzeri şeylere olan ilgisini kaybeder Bireyde Gözlenen Davranış Değişiklikleri

21. 6. Ölüme hazırlık için ve ölüm sonrası için hazırlıklar yapar. 7. Değerli özel eşyalarını başkalarına verir. 8. Kendini öldürme girişimlerinde bulunur. 9. Gereksiz riskler alır. 10. Ölümle aşırı ilgilenir. 11. Kişisel bakımına önem vermez 12. Madde kullanımında artış olur.

22. ÖNLEME ÇALIŞMALARI • Yetkililerin Bilgilendirilmesi ve Profesyonel Destek • Temel sorunun belirlenip çözüm yollarının araştırılması. • Koruyucu etmenler devreye sokulması: • Empatikve zorlayıcı olmayan bir yaklaşımla düzenli görüşmelerin yapılması • Geleceğe/Sorunların çözümüne yönelik umut verme. • İntihar etmede kullanılabilecek malzemelerin ortadan kaldırılması

23. Etkilenmiş Olan Bireylere Yönelik Çalışmalar • Okul ortamında kaosun oluşmasına izin vermeden doğru ve yeterli bilgilendirme yapma • İntihar eden öğrencinin yakın arkadaşlarıyla özel görüşmeler yapmak • İntihar etmiş olan öğrenciyi suçlayıcı konuşmalardan kaçınmak. • İntihar davranışının özendirilmesinden kaçınmak • Etkilenme ihtimali olan öğretmenlerle görüşmek

24. Yararlanılan Kaynaklar • Atlı, Z(2007). İntihar Olasılığı Ölçeği (İoö)’nin Klinik Örneklemdeki Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması • Eskin, M(2012). İntihar; Açıklama, Değerlendirme, Tedavi ve Önleme • Sayıl, I(2000). Kriz ve Krize Müdahale • TÜİK İntihar İstatistikleri, 2011