Charakterystyka Systemów operacyjnych dla PC

1. Charakterystyka Systemów operacyjnych dla PC

2. Co to jest system operacyjny? System operacyjny (skrót OSOperating System) – oprogramowanie zarzadzajace sprzetem komputerowym, tworzace srodowisko do uruchamiania i kontroli zadan uzytkownika.

3. W celu uruchamiania i kontroli zadan uzytkownika system operacyjny zajmuje sie: • planowaniem oraz przydzialem czasu procesora poszczególnym zadaniom, • kontrola i przydziałem pamieci operacyjnej dla uruchomionych zadan, • dostarcza mechanizmy do synchronizacji zadan i komunikacji pomiedzy zadaniami, • obsługuje sprzet oraz zapewnienia równolegle wykonywanym zadaniom jednolity i szybki dostep do sprzetu .

4. Budowa systemu operacyjnego: • jadro systemu wykonujace i kontrolujace wyzej wymienione zadania. • powloka – specjalny program komunikujacy uzytkownika z systemem operacyjnym, • system plikow – sposób zapisu struktury danych na nosniku.

5. System operacyjny jako interfejs pomiędzy maszyna a czlowiekiem • Aby mozna było mówic, ze system operacyjny tworzy srodowisko niezbedne do uruchamiania i kontroli zadan musi on udostepniać interfejs pozwalajacy na wykonanie pewnych operacji. Przykładowo musi dostarczać metody pozwalajace na uruchomienie lub zatrzymanie wskazanego zadania.

6. Zasoby sprzetowe zarzadzane przez system operacyjny: • Procesor – przydział czasu procesora, • Pamiec • alokacja przestrzeni adresowej dla procesów, • transformacja adresów, • Urzadzenia zewnetrzne • udostepnianie i sterowanie urzadzeniami pamieci masowej np. dysk twardy, • alokacja przestrzeni dyskowej, • udostepnianie i sterowanie drukarkami, skanerami, aparatami itp. • Informacja (system plikow) • organizacja i udostepnianie informacji, • ochrona i autoryzacja dostepu do informacji.

7. Systemy Operacyjne

8. Amiga • Amiga OS • AROS Research Operating System (AROS) • Morph OS

9. Apple • Apple DOS, ProDOS • Darwin • GS/OS • iPhone OS • Mac OS • Mac OS X, Mac OS X Server • A/UX • Lisa OS

10. IBM • OS/2 • AIX • OS/400 • OS/390 • VM/CMS • DOS/VSE • DOS/360 • OS/360 • MFT • MVT • PC-DOS • SVS • MVS • TPF • ALCS • z/OS

11. Microsoft • MS-DOS • PC-DOS, DR-DOS, FreeDOS, DOS, QDOS • Microsoft Windows: 1.0, 2.0, 3.x, 95/98/Me, CE i Mobile, NT/2000/XP/2003/FLP/Vista/2008/7 • PetrOS, ReactOS

12. AIX BSD, FreeBSD, NetBSD, OpenBSD, DragonFly BSD, DesktopBSD, PC-BSD bada Darwin Digital UNIX HP-UX IRIX Mac OS X Minix OSF/1 SCO UNIX Oracle Solaris (dawniej Sun Solaris, SunOS) Oracle OpenSolaris (dawniej Sun OpenSolaris) OpenIndiana Unix Wersja 7 QNX Ultrix Venix Xenix GNU/Linux (system GNU z jądrem Linux) GNU/Hurd (system GNU z jądrem Hurd), Linux Palm webOS UNIX

13. Be • BeOS • BeIA • NewOS/Haiku • yellowTAB Zeta

14. Najbardziej znani producenci systemow operacyjnych: • Microsoft • (Wielu producentow) Linux

15. MS DOS • MS-DOS (ang. Microsoft Disk Operating System ) to system operacyjny stworzony przez firme Microsoft na podstawie nabytego przez nia kodu zródłowego systemu QDOS (ang. Quick and Dirty Operating System- napisany szybko i na brudno system operacyjny) stworzonego przez Seattle Computers. Jest to wersja systemu operacyjnego DOS przeznaczona dla komputerów IBM-PC. • MS-DOS sam w sobie jest srodowiskiem tekstowy, lecz role graficznej nakladki dzialajacej na nim spelniac miał DOS Shell oraz wczesne wydania MS Windows. Lecz bardziej popularny okazal się Norton Commander (menadzer plikow) który nie był stworzony przez Microsoft. • Firma Microsoft w 1994r zaprzestala rozwijania DOSu jako samodzielnego systemu operacyjnego. Ostatnia wersja była wersja 6.22. Pozniejsze wersje tj. 7.7 i 8.0 były jedynie baza na ktorej były zbudowane systemy Windows 9x i ME • Mimo wycofania DOSa z „obiegu” to w pozniejszych wersjach Windows’a nadal można kozystac z wiersza polecen MS-DOS

16. Wersje MS-DOS

17. Wersje MS-DOS

18. Wersje MS-DOS

19. Wyglad DOSu

20. Microsoft Windows • Microsoft Windows – rodzina kilku systemów operacyjnych wyprodukowanych przez firme Microsoft. Systemy rodziny Windows dzialaja na serwerach, systemach wbudowanych oraz na komputerach osobistych, z którymi sa najczesciej kojarzone.

21. Windows 1.0 • Windows 1.0 to 16-bitowe graficzne srodowisko operacyjne. Powstal w 1985 roku, w rzeczywistosci Windows 1.0 nie byl systemem operacyjnym, lecz nakladka na MS-DOS’a. Umozliwial on prace na systemie o graficznym interfejsie. Windows 1.0 zawierał własne sterowniki kart graficznych, myszy, klawiatur, drukarek i portów komunikacji szeregowej. Windows 1.0 czesto uznawano za "fronton" dla systemu operacyjnego MS-DOS – okreslenie to dotyczyło równiez pózniejszych wersji programu.

22. Windows 1.0

23. Wymagania sprzetowe

24. Windows 2.0 • Windows 2.0 to czesc rodziny graficznych interfejsów uzytkownika firmy Microsoft, nastepca edycji Windows 1.0. Produkt na rynku pojawił sie 1 listopada 1987, pozwalajac oknom zachodzic na siebie nawzajem, co było znaczaca zmiana od poprzednika. Wprowadzono równiez opcje minimalizacji i maksymalizacji otwieranych okien. W Windows 2.0 mozna bylo uruchomic pierwsze wersje MS Word i MS Excel. • Windows 2.1 powstal w maju 1988. Wersja ta mogla wykorzystywac potencjal drzemiacy w procesorach Intel (80286 i 80386) • Windows 2.11 wydany w marcu 1989r, w którym zmieniono nieznacznie kwestie zarzadzania pamiecia, szybkoscia drukowania

25. Windows 2.0

26. Windows 3.0 • Seria Windows 3.0 zostala wydana 22 maja 1990. Zawarto w niej znacznie odswiezony interfejs uzytkownika oraz ulepszenia techniczne w celu lepszego wykorzystania mechanizmów zarzadzania pamiecia udostepnianych przez procesory Intela: 80286 i 80386. Dodano oparty na ikonach program zarzadzajacy innymi programami. Windows 3.0 byl ostatnim systemem mogacym pracowac w trybie rzeczywistym procesora i ostatnim, który był w pełni zgodny z programami dla starszych wersji. • Windows 3.1 ukazal sie 18 marca 1992r. został poszerzony o podstawowa obsługe multimediów (nagrywanie dzwieku, odtwarzacz muzyki z CD) oraz o standard czcionek TrueType, co sprawiło, ze system ten stał sie powazna platforma do tworzenia publikacji. • Windows 3.1 byl pierwszym systemem operacyjnym firmy Microsoft przetłumaczonym na jezyk polski. • Wersja 3.x zyskała duza popularnosc, dzieki czemu Microsoft mógł wreszcie konkurowac na rynku GUI z firmami Apple, Atari i Commodore.

27. Windows 3.0 i 3.1

28. Windows 95 • Microsoft Windows 95 (nazwa robocza Chicago) – system operacyjny wyprodukowany przez Microsoft Corporation, którego oficjalna premiera miała miejsce 24 sierpnia 1995. Windows 95 jest połaczeniem interfejsu uzytkownika wywodzacego sie z Windows 3.11 oraz systemu operacyjnego MS-DOS. W systemie Windows 95 pojawiło sie kilka elementów interfejsu, które stały sie charakterystyczne dla Windows do dzisiaj: m.in. przycisk Start, pasek zadan i ikona Mój komputer. Od wersji OSR1 Windows 95 był dostarczany z mozliwa do odinstalowania przegladarka internetowa Internet Explorer. Do wersji OSR 2.5 na oddzielnym nosniku dołaczano Internet Explorera 4.0, który dawal mozliwosc integracji przegladarki z systemem.

29. Wersje Windows 95

30. Windows 95 • Nowosci w Windows 95 • ulepszony interfejs użytkownika • 32-bitowe API • wielozadaniowość z wywłaszczeniem • wielowątkowość • rejestr systemowy przejmuje rolę plików INI • obsługa długich nazw plików za pomocą VFAT • Plug and Play • nowy system plików FAT32 w wersji Windows 95 OSR 2.x

31. Wymagania Windows 95

32. Windows 98 • Windows 98 - 32-bitowy system operacyjny z graficznym interfejsem uyytkownika firmy Microsoft. Jego premiera miała miejsce 25 czerwca 1998. System w duyej mierze opiera sie na Windows 95, ale zawiera poprawiona obsługe standardów takich jak USB, MMX i AGP. Windows 98 obsługuje system plików FAT32, wprowadzony juy w wersji 95 OSR2. Dodano obsługe wielu monitorów, WebTV. Dodatkowa nowoscia jest wieksze zintegrowanie przegladarki internetowej Internet Explorer z interfejsem uyytkownika, tzn. Active Deskop • Microsoft po raz pierwszy dla Windows 98 udostepnił darmowa usługe Windows Update, słuzaca do aktualizacji systemu.

33. Windows 98 • Wydane zostaly dwie wersje systemu: • Windows 98 (wersja -4.10.1998) 25 czerwca 1998 z IE 4.0 • Windows 98 Second Edition (wersja- 4.10.2222A) 5 maja 1999 z IE 5.0

34. Wymagania Windows 98

35. Windows ME • Windows Me - 16/32-bitowy system operacyjny z graficznym interfejsem użytkownika, wyprodukowany przez firme Microsoft. Jego premiera miała miejsce 14 wrzesnia 2000 roku. Windows Me to kontynuacja linii 95/98. Zmiany w stosunku do poprzednich wersji Windows polegaja m.in. na dołaczeniu programu Internet Explorer i Outlook Express w wersji 5.5 oraz pakietu Windows Media, w którego skład wchodzą: Windows Media Player 7 , Windows Movie Maker i Windows DVD Player .Najwieksza i najbardziej kontrowersyjna zmiana w stosunku do poprzednich wersji było ukrycie dostepu do DOS-u w trybie rzeczywistym (brak opcji "Tylko wiersz polecen" w menu startowym). Dopiero za pomoca nieoficjalnych łatek dostepnych w Internecie mozna było przywrócic ten dostep. Miało to swiadczyc o dojrzewaniu systemu Windows, uwazanego przez wielu sceptyków za prymitywna nakładke graficzna na system DOS i jednoczesnie scalic system.

36. Windows ME • Nowy system odziedziczył po Windows 98 program Windows Update, lecz rozszerzono go o przydatna dla poczatkujacych uzytkowników funkcje - Aktualizacje Automatyczne.W Panelu Sterowania pojawiła sie ikona ustawien aktualizacji, gdzie uzytkownik wybierał czy aktualizacje krytyczne maja byc pobierane w tle. Rozszerzono takze obsługe skanerów i aparatów fotograficznych. Nowy system zawierał takze nowy mechanizm zarzadzania energia - narzedzie Rozwiazywania problemów z zarzadzaniem energią (pmres.exe) • Jedna z wad systemu Windows Me, była słaba mozliwosc na rozdział kont, brak grup uzytkowników takich jak administratorzy i z ograniczeniami (funkcja wprowadzona juz w Windows 2000), mozna było jedynie narzedziami administracyjnymi tworzyc typy kont i tworzyc do nich hasła, lecz specjalnych uprawnien to nie dawało.

37. Windows ME • Millennium to takze pierwszy system Microsoftu posiadajacy opcje Przywracanie systemu, dzieki czemu system mozna było odtworzyc do poprzedniego stanu. Mechanizm ten tworzył punkty kontrolne systemu, zawierajace kopie zapasowa niektórych plików systemu. Kopie były zapisywane w katalogu C:\_RESTORE. Niektórzy uzytkownicy narzekali na "znikajace" miejsce na dysku, zajmowane przez te pliki. Zdarzało sie tez, ze pliki w folderze _RESTORE były rozpoznawane przez oprogramowanie antywirusowe jako wirusy.

38. Windows ME

39. Wymagania Windows ME

40. Windows XP • Windows XP w wersji Home jest oficjalnym nastepca systemu Windows ME, w wersji Professional jest nastepca Windows 2000. Nazwa XP pochodzi od angielskiego słowa eXPerience, czyli doswiadczenie, doznanie. Wydana zostala oficjalnie 25 pazdziernika 2001r. Windows XP jest udana próba stworzenia jednolitej linii systemów Windows. Wczesniej Microsoft rozwijał dwie linie produktów: jedna dla uzytkowników domowych, a druga do zastosowan zaawansowanych (linia NT). System opiera sie na kodzie NT z dodanym nowym GUI Luna zawierajacym wiele nowosci i usprawnien w stosunku do GUI uzytego w poprzednich wersjach. Ponadto, zawiera zintegrowana zapore sieciowa. Windows XP obsługuje systemy plików NTFS i FAT32 oraz exFAT po zainstalowaniu aktualizacji

41. Windows XP i aktywacja • Po raz pierwszy w historii systemów Microsoft Windows została wprowadzona do systemu aktywacja majaca zapobiegac piractwu. Jezeli uzytkownik nie aktywuje produktu w 30-dniowym okresie, przy kazdym nastepnym zalogowaniu jedyna dopuszczalna operacja, na jaka system pozwoli bedzie aktywacja produktu. Po dokonaniu aktywacji przywrócona zostanie pełna funkcjonalnosc systemu Windows XP. Zabezpieczenie to zostało jednak szybko złamane przez piratów.

42. Nowe funkcje systemu • Mozliwosc nagrywania płyt CD za pomoca zintegrowanego z Windows Explorerem programu do nagrywania płyt • Grupowanie programów na pasku zadan • Wygładzanie czcionek na ekranach LCD przy pomocy ClearType • Wyswietlanie w Menu Start najczesciej uzywanych programów • Oczyszczanie pulpitu ze skrótów nieuzywanych przez liczbe dni ustawiona przez uzytkownika (domyslnie 60) • Monitorowanie stanu baterii laptopa i hibernacja systemu w przypadku, kiedy stan baterii jest niski. • Mozliwosc szybkiego przełaczania użytkowników.

43. Dodatki • Istnieja dwie główne wersje: • Home Edition – wersja dla uzytkowników domowych • Professional – wersja dla firm i komputerów przenosnych, zawierajaca m.in. obsługe wielu procesorów oraz mechanizm uwierzytelnienia sieciowego. • Do obydwu wersji systemu zostaly wydane aktualizacje pod nazwami Service Pack 1, Service Pack 2 i Service Pack 3

44. Service Pack 1 • Service Pack 1 dla Windows XP został wydany 9 wrzesnia 2002 roku. Najbardziej oczekiwanymi zmianami była obsługa USB 2.0 oraz dodanie mozliwosci ustawiania dostepu dla programów • Obsługa dysków twardych została poprawiona poprzez dodanie obsługi standardu LBA-48, co pozwoliło na zwiekszenie obsługiwanej pojemnosci dysków twardych do ponad 128 GB. • Nastepnie Microsoft wydał Service Pack 1a, aby usunac wirtualna maszyne Java, z powodu przegranej sprawy ssdowej z firma Sun Microsystems. Oprócz jej usuniecia nie wprowadzono zadnych zmian w porównaniu z pierwsza wersa pakietu. • Service Pack 1 pozwalał takze na instalacje dysków Serial-ATA juz podczas instalacji systemu z krazka oraz zablokował dwa najczesciej uzywane numery seryjne uzywane w Windows XP Professional do ominiecia aktywacji systemu.

45. Service Pack 2 • Service Pack 2 został wydany 6 sierpnia 2004 roku i wniósł do Windowsa XP wiele zmian. Sa to m.in.: • Centrum zabezpieczen systemu Windows – nowe okno w systemie zbierajace informacje na temat bezpieczenstwa komputera, czyli sprawnosc zapory internetowej, stan Aktualizacji Automatycznych oraz Programu antywirusowego. • Funkcja blokowania wyskakujacych okienek – funkcja pozwalajaca na blokowanie wyskakujacych okien w programie Internet Explorer. • Nowa zapora systemu Windows – inteligentnie blokuje potencjalnie niebezpieczne formanty ActiveX, niebezpieczne programy komunikujace sie z internetem oraz inne niebezpieczne dla komputera elementy.

46. Service Pack 3 • W nowym dodatku aktualizujacym dodano kilka interesujacych elementów, m.in.: uaktualnienie konsoli przystawek MMC 3.0, nowy sposób aktywacji systemu, dostep do nowych sterowników, oraz zwiekszenie wydajnosci systemu.. Jest to ostatni taki zbiór poprawek dla majacej juz 6 lat tej edycji systemu operacyjnego Windows. Service Pack 3 ukazał sie dnia 29.04.2008.

47. Wymagania Windows XP

48. Windows XP

49. Windows Vista • Microsoft Windows Vista– edycja systemu Windows firmy Microsoft (do 22 lipca 2005 znany był jedynie pod nazwa kodowa Longhorn). Nastepca systemu Windows XP. Oficjalna polska premiera systemu odbyła sie 7 marca 2007 roku. • Microsoft wprowadzil tym razem szereg wielkich zmian a w tym całkowicie nowy wyglad, bazujacy na silniku Aero. Została dodana obsługa nagrywania płyt DVD. Do graficznych nowosci nalezy tez nowy wyglad przycisku "Start", który wyglada jak trójwymiarowa kula zawierajaca logo Windows Vista, ale bez napisu start. Do systemu dołaczony został równiez program chroniacy przed programami szpiegujacymi (dostepny jako darmowy dodatek dla legalnych kopii systemów XP i Server 2003) o nazwie Windows Defender.

50. Windows Vista • Kolejna nowa funkcjonalnoscia jest wbudowane w edycje Ultimate rozwiazanie BitLocker pozwalajace na szyfrowanie całych partycji. • Aplikacje ładuja pliki 15% szybciej niz w Windows XP. • Windows Vista posiada nowy instalator, który umozliwia zainstalowanie systemu w około 15 minut (Windows XP instalował sie 20-45 min). • Zmodyfikowana funkcja Przywracania systemu, w której tworzonych jest mniej koniecznych punktów przywracania • Usprawniona wyszukiwarka plików; potrafi wyszukiwać wszelkie pliki użytkownika według słów kluczowych • Wprowadzono narzędzia umożliwiające sprawowanie kontroli rodzicielskiej. • Wprowadzono równiez uaktualnienie poprzednich wersji programow jak: Windows Meda Player, IE, Widnows Defenter, Windows Movie maker itp. Itd.