1 / 58

TÜRKİYE

TÜRKİYE. ve. Hazırlayan: Mehmet YANAR Danışman: Yrd.Doç.Dr. İsmail VAROL. 1. Sunum içeriği:. Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) ( Crimean-Congo hemorrhagic fever virus, CCHV) ( veya Kırım-Kongo Hemorajik Ateşi, KKHA); Nedir? Etkeni ve epidemiyolojisi Bulaşma Hastalığın taşıyıcısı

montana-wilkerson
Download Presentation

TÜRKİYE

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. TÜRKİYE ve Hazırlayan: Mehmet YANAR Danışman: Yrd.Doç.Dr. İsmail VAROL 1

  2. Sunum içeriği: Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) (Crimean-Congo hemorrhagic fever virus, CCHV) ( veya Kırım-Kongo Hemorajik Ateşi, KKHA); • Nedir? • Etkeni ve epidemiyolojisi • Bulaşma • Hastalığın taşıyıcısı • Hastalığın belirtileri • Hastalık seyri • Tedavi • Türkiye'de ilk vakalar • Türkiye KKKA istatistikleri • Risk grupları • Bu konuda devlet politikaları • Korunma yolları 2

  3. ÖNSÖZ • Viral hemorajik ateş; • genellikle virusların yol açtığı, bulaşıcı, hızlı başlangıçlı ateş, kanama bozuklukları ve çok ve yüksek fatalite ile giden bir hastalık grubudur. Farklı viruslar viral hemorajik ateşe yol açabilir. Bunların en önemlilerinden biri olan kkka virüsü, bunyavirus ailesine ait Nairovirus grubundan bir RNA virusu olup, ateş ve yaygın kanamalarla seyirli bir viral enfeksiyona yol açar.

  4. Kırım-Kongo kanamalı ateşi nedir? • Kırım-Kongo kanamalı ateşi (KKKA), Nairovirüslerin neden olduğu; ateş, cilt içi ve diğer alanlarda kanama gibi bulgular ile seyreden kene kaynaklı bir enfeksiyondur. 4

  5. Hastalığın etkeni Bunyaviridae ailesine bağlı Nairovirus soyundan zarflı bir RNA virüsüdür. Nairoviruslar dış ortama dayanıksızdır, konakçı dışında yaşayamazlar. 56ºC’de 30 dakikada ve ultraviyole ışınları ile hızla inaktive olurlar. %1 hipoklorit ve %2 gluteraldehite duyarlıdırlar. NAIROVIRUS 5

  6. EPİDEMİYOLOJİ-1 6

  7. İlk olarak 1944 yılında Kırım’da görülmüş ve ‘Kırım Kanamalı Ateşi’ adı konulmuştur. Aralarında Sovyet askerleri de olan 200’ den fazla kişiyi etkilemiştir. Daha sonra aynı belirtilerle 1956 yılında Kongo’da görülen hastalığa ‘Kongo Ateşi’ adı verilmiştir.1969 yılında her iki hastalığın da aynı olduğunun anlaşılması üzerine hastalık ‘Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi’ adıyla anılmaya başlamıştır.

  8. EPİDEMİYOLOJİ-II Halen Afrika, Asya, Ortadoğu ve Balkanlar’da endemiktir. Ülkemizde ilk kez 2002 yılında görülen ve 2003 yılında tanımlanan hastalık, her yıl Nisan-Ekim ayları arasında görülmekte ve Haziran-Temmuz aylarında pik yapmaktadır. İlk kez Tokat yöresinde görülen hastalık ağırlıklı olarak İç Anadolu Bölgesinin kuzeyi, Karadeniz Bölgesinin güneyi ve Doğu Anadolu Bölgesinin kuzeyinde görülmektedir. 8

  9. KKKA NASIL BULAŞIR? Henüz ergin olmamış Hylomma soyuna ait keneler, küçük omurgalılardan kan emerken virüsleri alır, gelişme evrelerinde muhafaza eder; ergin kene olduğunda da hayvanlardan ve insanlardan kan emerken bulaştırır. 9

  10. Bulaşma KKKA insanlara esas olarak Hyalomma marginatum cinsi kenelerin tutunması ile bulaşır. Virüs hayvanlarda asemptomatik enfeksiyon oluşturmasına rağmen, insanlarda hastalığa neden olmaktadır. KKKA virüsünün insanlara başlıca bulaş yolları aşağıda sıralanmıştır: 10

  11. Bulaşma Yolları • Enfekte kene tutunması • Enfekte kenelerin çıplak el ile ezilmesi • Viremik hayvanların kan, doku ve sekresyonları ile temas • KKKA hastalarının kan ve diğer vücut sıvıları ile temas • Kan içeren damlacık yolu ile bulaş 11

  12. HASTALIĞIN EN ÖNEMLİ VEKTÖRLERİ KENELER Dünyada bilinen 866 kene türü mevcuttur. Türkiye'de 46 çeşit kene türü yaşıyor. Bunlardan 38'i KKKA virüsü taşıyor.

  13. 13

  14. Erkek erişkin Hyalomma Dişi erişkin Hyalomma Dişi erişkin Hyalomma kan emmiş Nimf (deriye yapışmış) 14

  15. 4-20 GÜN (110-120 GÜN) 14-26 GÜN BIOTOPE (DOĞAL ODAK) 9-14 GÜN TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ZOONOTİK HASTALIKLAR DAİRE BAŞKANLIĞI 30-90 GÜN

  16. 4-20 GÜN (110-120 GÜN) 14-26 GÜN BIOTOPE (DOĞAL ODAK) 9-14 GÜN TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ZOONOTİK HASTALIKLAR DAİRE BAŞKANLIĞI 30-90 GÜN

  17. Virüs; sığır, koyun, keçi, yabani tavşan ve tilki gibi hayvanlarda tespit edilmiştir. Güneydoğu Avrupa ile Güney Afrika arasında göç eden göçmen kuşlar üzerinde bulunabildiği gösterilmiştir. Buna karşılık hayvanlar hastalığın yayılmasında aracı rol oynamaktadırlar. • VİRÜS HAYVANLARDA BELİRGİN HASTALIK YAPMAMAKTADIR, 17

  18. KENELERİ DOĞAL HAYATTAN YOK ETMEK MÜMKÜN DEĞİLDİR, Hastalığın bulaşmasına neden olan keneleri doğal hayattan yok etmek mümkün değildir. Çünkü dişi bir kene 3 bin-7 bin arasında yumurta bırakabilir. Ancak çiftlik hayvanlarında düzenli ilaçlama ile biyolojik üreme zinciri kırılmak suretiyle kabul edilebilir düzeyde azaltılabilir. 18

  19. KKKA Hastalığının Belirtileri • Ateş, üşüme, titreme • Kırıklık, Yorgunluk, • Yaygın kas ağrıları • Baş ağrısı • Halsizlik • Bulantı-kusma, ishal

  20. Hastalıgın Seyri (Prognoz) • Hafif ve orta derecede klinik seyir gösterenler yaklaşık 9-10 günde iyileşir • Mortalite oranı ortalama %30 (%8-80) • İyileşen olgularda kalıcı hasar görülmez • Ölüm klinik bulguların 2. haftasında görülür • Ölümler genellikle karaciğer, böbrek ve akciğer yetmezlikleri nedeni ile olmaktadır. 21

  21. (DNA kopya ve çoğaltılması) Şekil : Kırım Kongo Kanamalı Ateşinin Seyri 22

  22. LABORATUVAR BULGULARI • Lökosit sayısı > 10000 / L • Trombosit sayısı < 20000 / L • AST > 700 IU / L • ALT > 900 IU / L • aPTT > 60 sn • Fibrinojen düzeyi < 110mg / dl • Melena ve bilinç değişiklikleri • Hastalığın ilk 5 gününde herhangi biri varsa %90’ın üzerinde fatal seyire işaret eder. 23

  23. Tedavi • Ribavirin • Destek tedavi : • Trombosit • TDP • Eritrosit • Tam kan • Iv sıvı desteği • Organ yetmezliğine yönelik destek 24

  24. Türkiye’de ilk vakalar • Ülkemizde bugüne kadar saptanan tek viral kanamalı ateş (VKA), Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA)’dir ve ilk kez 2003 yılında varlığı kanıtlanmış olmakla birlikte, 2001 yılında benzer olguların görüldüğü ifade edilmiştir. • Bugüne kadar, 2010 yılı itibariyle yaklaşık 5000 olgu kanıtlanmış KKKA enfeksiyonu bildirilmiştir ve olgu fatalite oranı yaklaşık olarak % 5-10 dolayındadır. 25

  25. TÜRKİYE KENE HARİTASI Yoğun olarak görüldüğü iller: Erzurum, Erzincan, Gümüşhane, Bayburt, Tokat, Yozgat, Sivas, Amasya, Çorum,Çankırı, Bolu, Kastamonu ve Karabük 26

  26. KKKA VAK’ALARININ GÖRÜLDÜĞÜ AYLAR 27

  27. Yaş Gruplarına Göre KKKA Seropozitifliği (Antikor Durumu) 29

  28. RİSK GRUPLARI • Endemik bölgede yaşayan tarım ve hayvancılık ile uğraşan çiftçiler, çobanlar, mezbaha çalışanları • Veteriner hekimler • Veteriner sağlık teknisyenleri • Enfekte hastalarla temas eden sağlık personeli • Laboratuar çalışanları • Askerler • Kamp yapanlar • Hastaların yakınları 30

  29. KKKA İÇİN DEVLET POLİTİKALARI 31

  30. 33

  31. 34

  32. 35

  33. "Kene Avcıları" Doğaya Bırakıldı Orman ve Su İşleri Bakanlığı'nın yaban hayvanı yerleştirme projesi kapsamında üretimi sağlanan bin kınalı keklik, Çorum'un çeşitli bölgelerinde doğaya bırakıldı. Kenelerin Azalmasında Katkı Sağlıyorlar

  34. Kene yiyen bitki • Kenenin en yoğun olarak yaşadığı illerden biri olan Tokat'ta kene yiyen ’Dionaga muscipula’ venüs bitkisi üretilmeye başladı.

  35. Kırım-Kongo Kanamalı Ateşinden Korunma Hastalığın bulaşmasında keneler önemli bir yer tutmaktadır. Bu nedenle kene mücadelesi önemlidir fakat oldukça da zordur. 1. İnsanlar kenelerden uzak tutulabilir ise bulaş önlenebilir. Bu nedenle de mümkün olduğu kadarkenelerin bulunduğu alanlardan kaçınmak gerekir. 38

  36. Kırım-Kongo Kanamalı Ateşinden Korunma 2. Kenelerin yoğun olabileceği çalı, çırpı ve gür ot bulunan alanlardan uzak durulmalı, bu gibialanlaraçıplak ayak yada kısa giysiler ile gidilmemelidir. 3.Bu alanlara gidenlerinlastik çizmegiymeleri,pantolonlarının paçalarını çorap içinealmaları, 39

  37. Kırım-Kongo Kanamalı Ateşinden Korunma 4. Ayrıca uzaklaştırıcı olarak WHO (Dünya Sağlık Örgütü) tarafında da önerilen DEET, dimetil ftellat, benzil benzoat ve indanol içeren uzaklaştırıcıları açık yerlere ve kıyafetlere uygulanması, 5.Bu kenelerle sıklıkla karşılaşılabilecek ortamda çalışması gerekenlerin kıyafetlerine WHO tarafından önerilen ilaçları uygulaması, önerebilinir. 40

  38. Kırım-Kongo Kanamalı Ateşinden Korunma 6.Diğer canlılara ve çevreye zarar vermeden, haşere ilacı (insektisit) ile uygulamanın uygun görüldüğü durumlarda  çevre ilaçlanması yapılabilinir. 7. Kenelerin bulunduğu alanlara gidildiği zaman vücut belli aralıklarla kene için taranmalıdır. 41

  39. Kırım-Kongo Kanamalı Ateşinden Korunma 8. Vücuda yapışmış keneler uygun bir şekilde  kene ezilmeden, ağızdan veya başından tutularak bir cımbız veya pens yardımıyla sağa sola oynatarak alınmalıdır. Isırılan yer alkolle temizlenmelidir. Mümkünse kenenin tanı için alkolde saklanması uygun olur. 42

  40. KENE KOVUCU İLAÇLAR Park ve mesire yerleri gibi dar alanlarda ise çok yoğun kene olması durumunda, çevreye ve halk sağlığına yönelik etkileri iyi bilinen insektisit ilaçların uzmanların kontrolünde yapılması faydalı olabilir. 43

  41. KENE KOVUCU İLAÇLAR • Giysilere, çadır, uyku tulumu, koltuk, kanepe, halı, kilim perde, duvar gibi kenenin uzak tutulması istenen alanlara uygulanır. Uzun süreli koruma sağlar. • Giysilere giymeden önce uygulanıp kuruduktan sonra giyilir. Ken-Kov Aeresol (TAMAY) Anti-Kene Sprey (PCI) • Sivrisinekler için piyasada mevcut olan direkt vücuda sürülen ilaçlar kenelere karşı da kullanılabilir. Kısa süreli koruma sağlar. OF, KOV, SİN-KOV vb. 44

  42. Sağlık Kuruluşlarında Korunma Önlemleri • Hastanın izolasyonu • Temas izolasyon önlemleri • Damlacık izolasyonu • Kontamine alet, ekipman ve yüzey dezenfeksiyonu • Tıbbi atıkların dezenfeksiyonu • Cenazenin güvenli hazırlanması • Hastane personeli ve hasta yakınlarının eğitilmesi 45

  43. İzolasyon Önlemleri • Koruyucu önlük • Eldiven Kontamine materyal elle tutulacaksa çift eldiven • Cerrahi maske Hastada öksürük, kanama, kusma, ishal varsa ya da bronkoskobi, endoskobi, resüsitasyon, entübasyon, otopsi gibi invazif işlemler yapılacaksa N95 maske • Gözlük • Bone • Galoş Yerde enfekte materyal varsa 46

  44. İzolasyon Önlemlerini Kimler Uygulamalı ? • Hastaya bakım veren tüm sağlık personeli • Temizlik personeli • Laboratuvar çalışanları • Tıbbi atık personeli • Çamaşırhanede çalışanlar • Cenaze ile uğraşanlar • Hasta yakınları 47

  45. KİŞİSEL KORUYUCU ÖNLEMLER • Uygun giyim • Riskli alanlarda yaşayanlar/bulunanlar günlük olarak vücutlarını kene yönünden kontrol etmelidirler • Vücuda tutunan kene deriye yapıştığı yerden bez, peçete yardımıyla elin direkt teması önlenerek elle veya pens benzeri malzeme yardımıyla tutularak çıkarılmalıdır. Ezilmemelidir. 48 48

  46. KENE ÇIKARILMASI • Keneler virüsü, vücuda yapıştıktan hemen sonra vermeyip, bunun için belirli bir süre gerektiğinden kenenin en kısa sürede çıkarılması çok önemlidir. • Keneler kesinlikle ezilmeden ve kenenin ağız kısmı koparılmadan bir cımbız veya pens yardımıyla kenenin vücuda yapıştığı yerden tutularak, sağa solaoynatılarak çıkartılmalıdır. 49

  47. KENE ÇIKARILMASI • Kene üzerine herhangi bir kimyasal madde kesinlikle dökülmemeli ve keneler sigara veya kibrit gibi fiziksel yöntemlerle uzaklaştırılmaya çalışılmamalıdır. Çünkü bu durumda keneler kusmakta ve mikrobu vücuda verebilmektedir. • Mecbur kalınırsa (deri içinde kenenin başının kalması vb.) kenelerin cerrahi yöntemle çıkarılması gerekmektedir. 50

More Related