Hasta G venligi Hastane Infeksiyon Kontrol

1. Hasta Güvenligi Hastane Infeksiyon Kontrolü 19 Mayis Üniversitesi Infeksiyon Kontrol Komitesi Mualla SAHIN

2. “Institue of Medicine”in son raporlarindan birisinde saglik hizmetinde kalite açisindan öncelikli seçilen 20 alandan üçü hasta güvenligi ile ilgilidir.Rapora göre; Hastaneye yatan hastalarda yapilan iki çalismada,yan etki veya tibbi bakim sirasinda bir hata görülme sikligi %2.9 ve %3.7 bulunmustur. Bunlarin %58 ve %53 önlenebilir tibbi hatalar olarak tanimlanmistir Bu veriler kullanilarak 1997 yilinda ABD`de hastaneye yatan 33.6 milyon hasta esas alinarak yapilan varsayimda tibbi hatalar nedeniyle her yil en az 44.000.belkide 98.000 hastanin öldügü öngörülmektedir. Tibbi hatalarin maliyetinin 37.6 milyar ila 50 milyar dolar arasinda olabilecegi tahmin edilmektedir.Önlenebilir hatalarin maliyeti ise 17-29 milyar dolar arasindadir.

3. Tibbi hatalar nedenlerine göre üç baslik altinda toplanabilir. Bumlar: Isleme bagli hatalar:Yanlis islemi yapma Ihmale bagli hatalar:Dogru islemi yapmama Uygulamaya bagli hatalar: Dogru islemi yanlis uygulama Tibbi hatalar saglik hizmetinin her evresinde ortaya çikabilir

4. Tibbi Hatalar Medikasyon hatalari:Ilaçlarin hastaya uygulanmasi ile ilgilidir. Cerrahi hatalar: Her 50 hastanin birinde görülmektedir. Sistem yetersizliklerine bagli hatalar. Diger:Hastane Infeksiyonlari, yanlis kan transfüzyonu vb.

5. Hastanede Enfeksiyon Kontrolü

6. Hastane Infeksiyonlari Kontrolü “Centers for Disease Control and Prevention”(CDC) El Hijyeni KurallarinaUyulmasini Önermektedir. Eller eger protenio-kazeöz bir mataryelle gözle görülür sekilde kirlenmisse su ve antimikrobiyal madde içeren veya içermeyen sabun ile yikanmalidir. (IA) Eller gözle görünür kirlenme olmadiginda alkol bazli el aqntiseptikleri ile temizlenmelidir.Altarnetif olarak antimikrobiyal madde içeren sabunla yikama yapilabilir.(IA) Hastanin saglam derisi ile temas sonrasinda bile(nabiz.TA ölçümü vb.) dekontamine edilmelidir.(IB) Vücut sivilari ve çikartilari ile,mukoz membranlar ile,bütünlügü bozulmus deri ile temas veya yara pansumani sonrasinda ellerde gözle görünür kirlenme olmasada dekontaminasyon yakilmalidir.(IA)

7. Hasta bakimi sirasinda eller kirli bölgeye temastan sonra temiz bölgeye tasinacaksa dekontamine edilmelidir.(II) Hastanin yakin çevresindeki cansiz objelere dokunuldugunda eller dekontamine edilmelidir (II) Santral katater takmadan önce eller dekontamine edilmeli,sonra steril eldivenler giyilmelidir..(IB) Cerrahi islem gerektirmeyen invaziv alet yerlestirmeleri ve sonda takmadan önce eller dekontamine edilmelidir.(IB) Eldivenler giyilmeden önce ve çikartildiktan sonra eller dedontamine edilmelidir.(IB) Yemek yemeden önce ve tuvaletten sonra eller anmikrobiyal sabun içeren veya içermeyen sabun ve su ile yikanmalidir.(IB) Özellikle is yükünüm veya hasta sayisinin yogun oldugu ünitelerde alkol bazli el antiseptikleri odalarin girisine veya hasta baslarina kolay ulasilacak sekilde yerlestirilmelidir. (IA)

8. Eller ile kontaminasyon

9. Tablo 1. Su ve Sabun ile Y›kamayla, KontamineEdilmis Ellerden Uzaklatirilan Bakteri Oran›*. Süre Ortalama log10 azalma 15 saniye 0.6-1.1 30 saniye 1.8-2.8 1 dakika 2.7-3.0 2 dakika 3.3 4 dakika 3.7 * 98 no’lu kaynaktan uyarlanm›flt›r.

10. El Hijyeninde Kullanilan Çesitli Ürünlerin Kalici El Florasi Üzerine Etkileri*. Deterjan Konsantrasyon Ortalam Log10 azalma Povidon iyot 0.75 -3.5 Klorheksidin glukonat 4.0 -3.1 Triklosan 0.1- 2.8 2-Bifenilol 2.0 -2.6 Oktenidin 0.5 -2.5 Sivi sabun 20.0 -2.7 * 98 no’lu kaynaktan uyarlanm›flt›r.

11. Izolasyon Yöntemler Standart Önlemler:Kan vücut sivilariyla bulasabilecek etkenler yönelik önlemleri kapsar.Hastanedeki tüm hastalara tanisina bakilmaksizin uygulanmasi gereken önlemlerdir.(eldiven.maske,önlük) Bulasma yoluna Önlemler: Hava Yolu önlemleri:Hava yolu yada havalandirma araciligi ile duyarli konak infekte olur.Uzak mesafedeki hastalar infekte olabilir. Özel havalavdirma gerekmektedir.(kizamik.su çiçegi,tüberküloz.)Negatif basinçli oda ve oda kapisi kapali tutlmali. Damlacik Önlemleri:Özel hava degisimi gerekmektedir(pnömokok,Bogmaca influenza vb Temas Önlemleri:Direk temas infekte hasta ile duyarli kisi arasinda deri-temasi,genellikle elleer araciligi ile olur. Indirek temas ilede bulasir.(dirençli bakterilerle infeksiyon,enterik infeksiyonlarvb)

12. Katater Enfeksiyonlarinin önlenmesi Katater ancak endikasyonlari varsa takilmali ihtiyaç ortadan kalktiginda çikarilmalidir Sürveyans uygulamalari mutlaka yapilmalidir.Katater giris/çokis yerinin düzenli olarak kontrolü yapilmalidir. Tüm nazokomiyal enfeksiyonlarda oldugu gibi katater kullanilmasi ve bakimi sirasinda el hijyenine mutlaka uyulmalidir. Katater seçilirken en az lümene sahip kataterler tercih edilmelidir.Risk faktörlerinin ortadan kaldirilmasi korumada etkili olcaktir Katater takilmasinda aseptik teknige mutlaka uyulmalidir.SVK takilma sürecinde steril set kullanilmalidir.PVK,lerde temiz eldiven yeterli iken PAK takilirken steril eldiven önerilir. SVK için ilk tercih subklaviyan vene takilmasi önerilmektedir. Giris/çikis antisepsisinde klorheksidin (%2) son yillarda daha basarili bulunmaktadir.Povidon iyot %70 etil/izopropil alkol diger kullanilabilecek antiseptiklerdir.Bebeklerde (<2 ay) klorheksidin uygulanmasi ile ilgili konu henüz netlesmemistir.

13. Egitimli bir personel tarafindan kataterin takilmasi ,bakimi en önemli asamalardan birisidir.Hastanelerde ‘’ Katater Ekibi’’ kurulmasi uygun bir yaklasim olqacaktir. Katater kaldigi sürede giris/çikis yeri örtüsü olarak steril kuru gazli bez ya da özel m seffaf örtüler lullanilabilir.Örtüler islandiginda bütünlügü bozuldugunda kilendiginde degistirilmelidir.Gazli bez iki günde bir seffaf örtü yedi günde bir degistirilmelidir. Tünelli implate katater örtüleri takilma bölgesi iyilesene kadar haftada bir degistirilmelidir. PVK tercihen eriskinde üst ekstremitelere uygulanmali,alt ekstremiyeye uygulananlar kisa sürede çikarilmalidir.Çocuiklarda saçli deri,el sirti,ayak sirti bir çok bölgeye takilabilmektedir. Acil takilanlar en kisa sürede,digerleri önetilen degistime sürelerimde degistirilmelidir.Setler en erken 72 saatte,kan,lipit infizyonlari varsa 24 saatte degisimi önerilmektedir.Propofol uygulanan setler 6-12 saatte degistirilmelidir.Kapaklar ,ignesiz sistemler setlerle birlikte degistirilmelidir.Enjeksiyon portlarinin kullanim öncesi ve sonrasi %70 alkol ile antisepsi uygundur Damar içi kullanim için hazirlanacak solisyonlarin özel alanda laminer hava akimi olan yerlerde hazirlanmasi önerilmektedir.Tek dozluk ampül ve flakonlar tercih edilmeli,multi doz flakonlar üretici firma önerilerine göre saklanmali kullanmadan önce %70 lik alkolle antisepsi saglanmalidir.

14. Katater enfeksiyonlarini önlemek için rutin olarak filtre kullanimi, antibiyotik ‘’lock’’uygulamalari.sistemik antibiyotik profilaksisi kullanilmamalidir. Son yillarda klorheksidin/gümüs sülfodiazin,minosiklin/rifampisin,gümüs/platin ile kapli kataterler kullanima sokulmus ve enfeksiyonlari önledigi gösterilmistir.Fakat maliyetleri,direnç olasiligi ve temel önlemler alinmadiginda fayda saglayamama riskleri nedeni ile su an kullanima girmeleri mümkün görülmemektedir. Hemodiyaliz kateterlerinde uzun süreli uygulamanin riskli oldugu bilinmektedir.Kalici Hemodiyaliz için fistül/greft tercih edilmelidir. Umbulikal katater yenidogan döneminde uygulanan girisimlerdir takilma asamasinda aseptik olarak tedürdiyot disi iyotlu bilesikler,alkol kullanilabilir.Klorheksidin özellikle prematüre bebeklerde sorun olusturabilecegi belirtilmelidir.Umblikal arter katater 5 gün venöz kataterler 14 güne kadar kalabilir. Kataterler ihtiyaç ortadan kalktiginda hemen çikartilmalidir.Ayrica acil sartlarda takilan asepsi kosullarindan süphe duyulan kataterler en kisa zamanda çikartilmalidir.Bunun disinde SVK.PAK degisimi önerilmez.PVK yetiskinlerde 72-96 saat sonra degistirilmesi,çocuklarda ise yakin takip altinda uzun süre kulanilabilecegi belirtilmektedir.

15. Sürveyans Kateter giris bölgesi düzenli olarak kontrol edilmeli (1B) Seffaf örtü Gazli bez Hastalar kateter giris yeri ile ilgili yakinmalarini bildirmeli (II) Kateter bilgi formu (II) Kateter ucundan rutin kültür gönderilmemeli (II)

16. Bariyer Önlemleri El yikama Steril eldiven Steril gömlek Steril örtü Maske Kep

17. Kateter Çikis Yeri Infeksiyonu

18. Nazokomiyal Pnömonileri Önleme ve Kontrol CDC Önerileri Akciger test ekipmanlari:Tekrar kullanilabilir agiz parcalari,tüpler ve baglayicilar farkli hastalar arasinda kullanim öncesi steril edilmeli ya da sivi kimyasallarla yüksek düzey dezenfeksiyon veya pasterizasyon yapilmali ya da üretici firmalarin önerilerini dikkate alinmalidir.(IB) Solunum sistemleri veya hasa devreleri:Solunum sistemlerinin tekrar kulanilabilir kisimlari temizleme sonrasinda sterilize edilmeli veya yüksek düzey kimyasal dezenfeksiyon pasterizasyon uygulanmalidir;sistemin diger parçalarinin nasil temizlenecegini yayinlanmis rehberler veya üretici firmanin önerilerine göre yapilmalidir.Tüplerde biriken yogunlasmayi periyodik olarak bosaltip atilmali,hastaya geri gitmesine engel olunmalidir.(IB) Anestesi makinalari:Içkisimlari rutin olarak sterilize ve dezenfekte edilmemelidir.(IA) Trakeostomi bakimi:Trakeostomi steril sakilde uygulanmali,tüpü degistiginde aseptik teknik uygulanmalidir.Steril veya yüksek düzey dezenfeksiyon uygulanan yeni bir tüple degistirilmelideir.

19. YBÜ’de Nozokomiyal pnömoni

20. Mekanik ventilatörler:Iç kisimlari rutin olarak dezenfekte veya sterilize edilmemelidir.(IA) Ventilatör devrelerinin degisimi:Solunum devresi (valvler,nemlendirici gibi) 48 saatte birden daha sik degistirilmemneli(IA) Emiciler (aspiratörler):Eger kataterler ayni hastanin alt solunum yoluna kullanulacak ise emici kataterden sekresyonu uzaklastirmaya steril su kullaninilmali farkli hastalar arasinda kullanimda emici toplama borusu degistirilmeli Farkli hastalar arasinda kullanimda emici toplama kutulari degistirilmeli(IB) Ambu Kaplar:Farkli hastalar arasinda kullanimda sterilize edilmeli veye tekrar kullanilabilir el destekli resüstasyon çantalaria yüksek düzey dezenfeksiyon uygulanmali(IA) Diger solunum tedavi araçlari:Portabl respirometrikler,oksijen sensorlari,diger araçlari farkli hastalar arasinda kullanimda sterilize edilmeli ya da yüksek düzey dezenfeksiyon uygulanmali.(IB)

21. Hasta basi yüksekligi

22. Katater Iliskili Üriner Sistem Enfeksiyonlarin Önlenmesi Olabildigince kateterizisyondan kaçinmak:Alternatif drenaj yöntemler tercih edilebiklir. Katerizasyondan kaçilamiyorsa kateteri aseptik kosullarda takilmalidir.takilacak kataterin seçiminde,en az travmaya yol açan idrar serbest akisini saglayacak en küçük katateri seçilmesi önerilmektedir.Kisa süreli uygulamada plastik kataterler uygulanabilirsede 3haftaya kadar uygulamalarda lateks yada teflon kataterlerr,3 haftadan uzun uygulamalarda slikon kataterler tercih edilir.Er,skimler için genelde 12-14 ölçüsünde kataterler kuillanilior. Kapali drenaj sistemi korunmalidir:Idrar toplama torbasi mesaneden asagida olmali ve torba yere temas etmemelidir.Idrar toplama torbalari rutin olarak degistirilmemelidir,idrar bosaltimi mümkün olam en az siklikla yapilmalidir.Mikrobiyolojik olarak idrar örnegi mutlaka kataterden,vaersa örnek alma bölümünden yoksa kateterin son bölümünden aseptik teknige uyularak alinmalidir.Kateterlerin belirli araliklarla degistirilmesi önerilmez.Torbalar bosaltilirken steril olmayan eldiven giyilmeli wel hijyenine dikkat edilmelidir.

23. Sonda flasterle tespit edilmeli

24. Alttan musluklu torba

25. Idrar örnegi alma

26. CAE ÖNLENMESI Amaliyat öncesi döneme ait risk faktörleri(Ekzojen) CDC gerekli hastalarda en az bir gece önce antiseptikli banyo yapilmasini önermektedir ( klorheksidin povidom/iyot vb.) Amaliyat bölgesinim trasi:Bir engel olusturmuyorsa ameliyat bölgesinin tras edilmemesi gerekli ise ameliyattan hemen önce tras edilmelidir. Cilt antisepsi,si:%70 lik alkol,Klorheksitin(%4 yada %2 lik alkol içinde),povidin iyot %1.%7 veya %10 ,luk sulandirma)kullanilmalidir.Antiseptik tatbiki 4-5 kez her defasinda yenilenen tamponlarla tekrarlanmalidir. Ameliyat öncesi cerahi el yikamaya dikkat edilmelidir. Enfekte kolonize personel bulasici bir hastaliga sahipse iyilesene kadar uzaklastirilmalidir. Anmikrobiyal profilafsi kurallarina uyulmalidir.

27. Amaliyat sirasindaki risk faktörleri Amaliyathanenin havalandirilmasi:Oda kapisi ameliyat esnasinda kapali tutulmalidir.Pozitif basinçli havalandirma olmali saatte en az üçü temiz hava olmak kosulu ile 15 kez hava degisimi saglanmalidir.Hava akimi tavandan verilip tabandan odayi terk etmelidir.Özellikle ortopedi implant operasyonlarinin yapildigi odalarda laminar hava akimi önerilmektedir.Oda sicakligi 20-23C derece nem orani %30-60 arasinda olmalidir. Çevre temizligi:Kontamine olan yüzey çevre Amerikan Çevre Koruma Ajansi (EPA)’nin önerdigi sekilde,yeni ameliyattan önce silinmelidir(CDC IB)Islak vqakum yöntemi ile zemin temizlgi önerilmektedir. Cerrahi aletler steril edilmelidir.(basincli buhar,kuru isi.etilenoksit vb) Cerahi giysi ve örtüler:Odada hertkesin maske bonesi olmalidir.tbc olanlar N-95 maske kullanmalidir. Hastanin üzeri steril örtülerle örtülmelidi cilt temizligi yapildiktan sonra Anestezi ekibi asepsi cerrahi teknik kurallarina uyulmalidir.

28. Ameliyat sonrasindaki risk faktörü Kesi yeri 24-48 saat süre ile steril pansuman kapali tutulur Pansumandan önce ve sonra cerrah asepsi el hihijyeni ve steriliteye dikkat etmalidir. Kaynak :I.Ü Cerrah Pasa Tip Fakultesi Sürekli Tip Egitimi Etkinlikleri

29. “Institue of Medicine” 21.yüzyil için saglik sisteminde iyilestirilmesi amaçlanan konulari su sekilde siralamistir Güvenli bir saglik hizmeti(hasta güvenligi): Hastalara yardim ederken zarar vermeden kaçinma. Etkili bir saglik hizmeti:Bilimsel bilgiler ve kanita dayali tip uygulamalarina dayali hizmet sunumu,saglik hizmetinin az veya gereksiz kullanimin önlenmesi.

30. Hasta-odakli saglik hizmeti:Hastanin ihtiyaç,deger yargilari ve tercihleri dogrultusunda ve klinik karar verme mekanizmalarina ortak edilerek sunulan bir saglik hizmeti. Zamaninda verilen saglik hizmeti: Bekletilmelerin sagliga zarar vermesinin önlendigi bir sistem (sagliga ulasilabilirlik) Verimli sunulan saglik hizmeti:Israfin önlendigi,maliyet-etkin bir saglik hizmeti sunumu

31. Esit dagilim:Sunulan saglik hizmetinin kalitesinin irk,cinsiyet,renk,cografya ve sosyo ekonomik farkliliklara bakilmaksizin esit olmasi Verimli sunulan saglik hizmeti:israfin önlendigi, maliyet- etkin bir saglik hizmeti sunumu

32. OMÜ 2004-2006 verileri Hastanin tipi Ortalama kalis süresi Ekstra kalis süresi NI olmayan hasta 5,9 gün - KDI olan hasta 15,6 gün 9,7 gün PNEU’li hasta 20,9 gün 14,9 gün ÜSI’li hasta 15,3 gün 9,3 gün

33. OMÜ 2004-2006 verileri Hasta tipi Ölüm orani Ekstra Mortalite Hastane enfeksiyonu olmayan hasta % 29,3 - KDI olan hasta % 33,3 % 4,0 PNÖMONI olan hasta % 44,8 % 15,5 USI olan hasta % 36,4 % 7,1 Diger hastane enf olan % 30,4 % 1,1