340 likes | 698 Views
K lima Srbije. K lima Srbije. K lima Srbije. K lima Srbije. K lima Srbije. U mereno-kontinentalna klima sa manje ili više izraženim lokalnim karakteristikama
E N D
KlimaSrbije • Umereno-kontinentalna klima sa manje ili više izraženim lokalnim karakteristikama • Geografske odrednice koje karakterišu bitne sinoptičke situacije značajne za vreme i klimu Srbije: Alpi, Sredozemno more i Đenovski zaliv, Panonska nizija i dolina Morave, Karpati i Rodopske planine kao i brdovito planinski deo sa kotlinama i visoravnim • Prema Kepenovoj klasifikaciji: C i D tip klime • Tri uzroka koja najviše doprinose razlikama u temperaturnim karakteristikama Srbije su:razlike u geografkoj širini i dužini, nadmorskoj visini i udaljenosti od mora pojedinih oblasti • Prizemna vazdušna strujanja su u velikoj meri uslovljena orografijom. U toplijem delu godine preovlađuju vetrovi sa severozapada i zapada. Tokom hladnijeg dela godine dominira istočni i jugoistočni vetar–košava. U planinskim oblastima na jugozapadu Srbije preovlađuju vetrovi sa jugozapada. • Karakteristični vetrovi u Srbiji su: Košava i severozapadni vetar
KlimaSrbije • Temperaturni region u Srbiji koji ima srednju godišnju temperaturu između 11oC i 12 oCsu: ravnica na severu i severoistoku, Kosovo, Pomoravlje i oblasti sa nadmorskom visinom manjom od 500 m. • Prosečna godišnja amplituda kolebanja temperature u istočnoj i severoistočnoj Srbiji je 23-24°C. • Godišnje sume trajanja sijanja Sunca kreću se u intervalu od 1500 do 2200 sati godišnje • Prosečna godišnja temperatura vazduha za period 1961–1990. za područja sa nadmorskomvisinom: • do 300 m →10.9oC • od 300 do 500 m →10.0oC • preko 1000 m → oko 6.0oC
KlimaSrbije • Padavinski režim: kontinentalni i podunavski. • Kontinentalni režim padavina: veća količina padavina u toplijoj polovini godine (izuzev jugozapadnih krajeva gde se najviše padavina izmeri u jesen). • Najkišovitiji je juni (pozno proleće), kada u proseku padne 12 do 13% od ukupne godišnje sume padavina, a najmanje padavina imaju meseci februar i oktobar. • Godišnje sume padavina u proseku rastu sa nadmorskom visinom. • U nižim predelima godišnja visina padavina se kreće u intervalu od 540 do 820 mm. Područja sa nadmorskom visinom preko 1000 m prosečno imaju 700 do 1000 mm padavina, a neki planinski vrhovi na jugozapadu Srbije karakterišuobilnije padavine - do 1500 mm. • Količinu padavina do 600 mm imaju sledeći regioni: donji tok Velike Morave, dolina Južne Morave i centralni deo Kosova • Količinu padavina od 600 mmdo 1000 mm imaju sledeći regioni: Vojvodina, delovi centralne Srbije i Kosova • Količinu padavina od 1000 mm i više moguće je registrovati samo u uskom pojasu uz granicu sa Albanijom.
KlimaVojvodine • Nalazi se u oblasti umereno kontinentalne klime • Razmak između najsevernije i najjužnije tačke je manji od 2 o g.š. • Visinska ujednačenost terena • Opkoljena je planinskim masivima i relativno otvorena prema severu i severozapadu • Velika godišnja kolebanja temperature vazduha - kontinentalna klima • Jesen toplija od proleća, temperaturni prelaz od zime ka letu izraženiji od prelaza od leta ka zimi, tendencija pomeranja temperaturnog minimuma ka februaru, a maksimuma ka avgustu – umereno kontinentalna • Leti: Azorski anticiklon, zimi: ciklon sa Atlantskog okeana i Sredozemnog mora i Sibirski anticiklon
KlimaVojvodine • Prema Kepenovoj klasifikaciji: C i D tip klime. • Kepenova formula za Vojvodinu glasi Cfwax”: • C-umereno-topla kišna; • f- bez suvog perioda; w-suvi period u zimu; • a- sa veoma toplim letima, Tm najhladnijeg meseca ≥ -38°C, Tm najtoplijeg meseca >22°C, a period sa temperaturom Tm ≥ 10°C traje duže od 4 meseca godišnje; • x”- sekundarni maksimum padavina u jesen
KlimaVojvodine Temperaturni režim • Srednja godišnja temperatura vazduha u Vojvodini → 11,0 oC • Najveću srednju godišnju temperaturu ima jugoistočni deo Vojvodine • Gradijent srednje godišnje temperature raste od severozapada (Palić → 10,7 oC) ka jugoistoku (Vršac → 11,7 oC ) sa izuzetkom Fruške gore (10 oC) • Srednja januarska temperatura vazduha → -1,3 oC • Srednja julska temperatura vazduha → 21,4 oC • Prosečne godišnje temperature u • Sremu → 10,8 oC • Bačkoj → 10,9 oC • Banatu → 11,2 oC
KlimaVojvodine 1948-2006 1996-2006 Trend maksimalne godišnje temperature vazduha Temperaturni režim u Vojvodini u periodu
KlimaVojvodine 1948-2006 1996-2006 Trend minimalne godišnje temperature vazduha Temperaturni režim u Vojvodini u periodu
KlimaVojvodine 1948-2006 1996-2006 Trend srednje godišnje temperature vazduha Temperaturni režim u Vojvodini u periodu
KlimaVojvodine Temperaturni režim • Godišnja amplituda kolebanja temperature vazduha u Vojvodini je 22,7°C • Apsulutni maksimum Tmax =41,2 °C – Bački Petrovac.(podaci do 1999. godine) • Apsulutni minimum Tmin = -32,6 °C Vrbas i Vršac. • Srednja temperatura vazduha u Vojvodini u vegetacionom periodu je 17,9 °C. • Prosečan broj dana sa mrazom u Vojvodini je 87,9 dana • Prosečan broj toplih dana (Tmax≥25°C) u Vojvodini 92 dana • Prosečan broj vrelih dana (Tmax≥30°C) u Vojvodini 28,9 dana
KlimaVojvodine Slika 2. Promene letnjih i zimskih ekstremnih temperatura vazduha u Vojvodini u periodu 1948-2003. godina.
KlimaVojvodine Distribucija trenda maksimalnih letnjih (a) i minimalnih zimskih (b) temperatura vazduha u Vojvodini u periodu 1974-2003. godina.
KlimaVojvodine • Uvidom u podatke prikupljene tokom poslednjih 55 godina merenja temperature vazduha u Vojvodini može da se uoči da su najtoplija leta bila 1952. i 2003. godine, dok su najhladnije zime bile 1954. i 1985. godine. Poređenjem vremenskih serija ekstremnih temperatura vazduha zaključeno je sledeće: • maksimalne temperature tokom leta beleže značajan pozitivan trend u svim krajevima Vojvodine; • porast maksimalne temperature je mnogo veći od porasta minimalne temperature; • ekstremne temperature tokom zime veoma malo odstupaju od višegodišnjeg proseka.
KlimaVojvodine Oblačnost, osunčavanje • Najmanja oblačnost u Vojvodini je u avgustu i iznosi 37% • Najveća oblačnost u Vojvodini je u decembru i iznosi 75% • Prosečna godišnja suma osunčavanja je 2069 časova • U južnom Banatu, južnoj Bačkoj i oko predela Fruške Gore je najveći broj sunčanih sati tokom godine
KlimaVojvodine Padavinski režim • U Vojvodini vlada podunavski padavinski režim (pluviometrijski režim) koji je modifikovan tako da se sekundarni maksimum javlja u decembru, a ne u oktobru, a minimum u martu a ne u januaru ili februaru • Godišnja srednja količina padavina u Vojvodini iznosi 611 mm • U junu mesecu je najveća srednja količina padavina u Vojvodini (od 93 mm u Pančevu do 65 mm na Paliću) • U martu i oktobru mesecu je najmanja srednja količina padavina u Vojvodini (od 41 mm u Pančevu do 27 mm na Paliću) • Severni Srem, Jugoistočni Banat i oblast Fruške Gore (670 mm) imaju najveću srednju količinu padavina • Godišnja količina padavina u Vojvodinivarira od 1202 mm u Hrtkovcima do 244 mm u Hajdučici • Srednja količina padavina tokom vegetacionog perioda u Vojvodini iznosi 341 mm • Sa stanovišta poljoprivrede, za usvajanje vode od strane zemljišta najefikasnije su padavine malog intenziteta (do 1 mm/h)
KlimaVojvodine Padavinski režim u Vojvodini u periodu Figure 1 Monthly rainfall maps (March – June 2004, Vojvodina (Serbia)).
KlimaVojvodine 1948-2006 1996-2006 Trend srednje godišnje količine padavina Padavinski režim u Vojvodini u periodu
Faktori koji opredeljuju klimu nekog područja • Temperatura • Padavine
Rimski Šančevi • Sremska Mitrovica • Bečej • Palić
… dakle • … porast temperature vazduha u odnosu na normalne vrednosti ... • … sa izuzetkom Palića gde je porast temperature manje izražen ... • … velike oscilacije godišnjih količina padavina u odnosu na višegodišnji prosek... • … izražena tendencija porasta u periodu 1995.-1999.
… i pored oscilacija ... • … Kišni faktor Langa je ipak u intervalu od 20 do 60...
… drugim rečima... • … u svim oblastima klima ima obeležja endoreizma što podrazumeva da je moguće uspešno gajenje većine ratarskih i povrtarskih kultura ali da je upotreba sistema za navodnjavanje i veštačko kišenje neminovna
KlimaVojvodine Relativna vlažnost vazduha i isparavanje • Najmanja relativna vlažnost vazduha u Vojvodini je u periodu jul-avgust, 69% • Najveća relativna vlažnost vazduha u Vojvodini je u decembru (89%) • Izračunato Penmanovom formulom najmanje isparavanje je u decembru (0,3 mm) • Izračunato Penmanovom formulom najveće isparavanje je u julu i iznosi 172 mm • Godišnja suma isparavanja u Vojvodini 856 mm