Snel Internet Oost-Groningen

1. Snel Internet Oost-Groningen Kennis voor Krimp congres over demografische transitie Amersfoort 3-10-2012 Prof. dr. Dirk Strijker Koen Salemink MSc Mansholtleerstoel voor Plattelandsontwikkeling KKNN - Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland

2. Aanleiding • Veelsignalendatgebrekaansnel internet ontwikkeling van plattelandtegenhoudt • Cottage industries • Andere bedrijven • w.o.landbouw • Internet-intensieve huishoudens • Zorg

3. Betrokkenheid RuG-FRW • Interreg-project iTRACT • Openbaar vervoer op het platteland en de mogelijkheden van ICT • Middelen voor ondersteuning • Reservefonds Leefbaarheid Krimpgebieden Provincie Groningen

4. Jargon • Passieve infrastructuur: mantelbuis waarin glasvezel kabels geblazen worden, of glasvezel direct begraven; • Actieve infrastructuur, apparatuur die aangesloten wordt op de vezels en die licht versturen en ontvangen • De diensten die over de infrastructuur worden geleverd: Internet, televisie, telefoon, camera bewaking, lokale omroep

5. Over breedband • Breedband gaat over Internet, Telefoon en Televisie; • EU: breedband minimaal 100Mbit/sec = 100.000.000 bit (bit = 1 of 0) • Een foto is 40.000.000 bits. Bij 100Mb/sec dus 2,5 foto per seconde • KPN levert verbindingen waarbij ontvangen sneller is dan versturen Assymetrisch (DSL) • Breedband kan over glas, coax en straalverbinding • over telefoon koperleidingen is niet breedband

6. De kennislacunes • Vraagontwikkeling en capaciteitsbehoefte in verschillendesectoren • Huidigedatatransmissieinfrastructuur • Huidigewerking van de markt • Besteaanpak

7. Werkdefinitie • Basis breedband -> Next Generation Access • Breedbandnetwerken zijn toekomstbestendige next generation access netwerken die verbindingen ondersteunen met een minimumcapaciteit van 30 mbit/s symmetrisch, waarbij hogere capaciteiten tegen geringe kosten realiseerbaar zijn. • EU: 100 mBit

8. Vraagbepalende aspecten (1) • eHealth • Met name care -> oudworden in eigenhuis • Dit wordt wellicht het grootste capaciteitsbeslag • Continue beeldgestuurde monitoring • Toepassingenvragenveeldatacapaciteit • Vooral upload capaciteit

9. Vraagbepalende aspecten (2)

10. Vraagbepalende aspecten (3) • Triple Play • Niet sector- of doelgroepgebonden, algemene ontwikkeling • Hogere kwaliteit (HD) en meer toepassingen tegelijk actief in een huishouden -> meer databehoefte • Cottage Industries en Virtual Farmers • Data intensieve dienstverlening, thuiskantoor • Vooral ‘beeldvraag’ is bepalend • Omvang ‘industries’ verschilt per gebied

11. Breedband in het buitengebied • KPN is doorgaans de enige aanbieder, met Ziggo als concurrent binnen de bebouwde kom, en soms Reggefiber • Bij KPN is de snelheid afhankelijk van de afstand;

12. Snelheidsmeting

13. Voorbeeld superslecht internet Telefooncentrale Dorp en school Jonkervaart Afstand = 4km Telefooncentrale

14. Huidige datatransmissie infrastructuur (1) • xDSL (koper) • Snelheidsverval over afstand, niet symmetrisch • Kabel (coax) • Snelheidsverval bij overboeking, niet symmetrisch • Glasvezel • Geen/nauwelijks snelheidsverval, symmetrisch • Draadloos • 3G en in zeer beperkte mate 4G • Opkomst tablet pc’s • Sterk afhankelijk van signaalsterkte en dekking

15. Ernstig snelheidsverval in de Provincie Groningen

16. ‘Rode gebieden’ 2 km

17. ‘’Rode gebieden’ 3 km

18. Huidige datatransmissie infrastructuur (2) • Buitengebieden zijn onrendabel • Probleemgebieden met huidige verbindingen • Witte vlekken in glasvezelmarkt (en coax) • Ook bij nieuwe ontwikkelingen zijn ‘dunne’ gebieden’ het laatst aan de beurt • Achterstand blijft • Stapeling: ze worden ook bij andere diensten het laatst aangesloten • Lange aanrijtijden • Slechte infrastructuur, etc.

19. De aanbieders • KPN, ZIGGO: niet open access • Zij bepalen de content • Reggefiber: passief open netwerk • Reggefiber sluit contract voor actief netwerk • Open net/open access • Geen eigen netwerk • Zorgt dat de dienst geleverd wordt • Aanleg etc. bij voorkeur door lokale gemeenschap • Ook goed voor leefbaarheid/social cohesion

21. Over geld • Aanleg van de glasvezel kost € 20,- tot € 30,- per meter • Er moeten distributiepunten (POPkasten met apparatuur) komen. Minimaal 1 per dorp (ong.€ 50.000) • Het gebied moet ontsloten worden naar de buitenwereld Minimaal paar honderd euro per maand • Het signaal moet ingekocht worden: Televisie signaal, Telefoon of Internet connectiviteit

22. Over regelgeving • KPN is de enige aanbieder in het buitengebied en moet andere dienstenleveranciers zoals Tele2, InterNL, Vodafone etc. toelaten tegen een door de Opta bepaalde vergoeding; • Gemeenten mogen niet participeren in breedband • Gemeenten mogen wel initiëren en stimuleren

23. Over buitengebied • KPN is heer en meester in het buitengebied; • Investeren in aanleg glas in het buitengebied is kapitaal intensief; • KPN kan het bestaande kopernetwerk nog iets upgraden (kabelkasten) maar kiest voor hoge bevolkingsdichtheid • Sommige percelen liggen zo afgelegendat de enige oplossing een straalverbinding is Monopolie

24. 6. Overheden • Drie strategieën: reguleren, faciliteren, financieren • Reguleren en faciliteren: met name door gemeente en provincie • Financieren: met name Europese fondsen beschikbaar • Structuurfondsen: Cohesiefonds, EFRO, ESF, Interreg • Competitiveness and Innovation Framework (CIP) • Europese Investeringsbank

25. Verandering oriëntatie • Grotererol EU bijbreedband • Burgers: gemeente is nietmeer financier en besluitnemer • Gemeente en provincie: • Go of no go beslissingniet in eigen hand • Risico’svoorafaanbeslissing • Geentoetsing project via juridischeweg (bijv. Appingedam), maar via fondsen

26. Conclusies • DatacapaciteitHuidigeproblemen -> buitengebieden • Witte vlekkenglasvezelmarkt -> buitengebieden • Asymmetrie: uploadsnelheid wordt knelpunt • Rol van EU binnen Next Generation netwerkenwordtgroter • EU-DigitaleAgendaMaterieel -> sociaal -> materieel • Open access wordt belangrijker • Conclusie: glasvezel aanleg in communityverband, open access netwerk lijkt de beste garantie voor snelle, toekomstbestendige internettoegang

27. Discussiepunten • Herkenbaar? Wie in de zaal heeft smalband? • Andere voorbeelden? • Is glasvezel echt de enige optie? • Hoe start je een vraagbundelingstraject? • Financieel model? • Wat heeft men er voor over? • Organisatievorm? • Rol van de overheid (of juist niet)

28. KKNN – Literatuur • Haartsen/v. Wissen - Causes and consequences of regional population decline for primary schools, TESG 2012 • Thissen/Fortuijn/Strijker/Haartsen - Migration intentions of rural youth, Journal of Rural Studies 2010 • Bijker/Haartsen - Migration to popular and less-popular rural areas in the Netherlands, People, Space & Place 2012 • Bijker/Haarten/Strijker - Migration to less-popular rural areas in the Netherlands: Exploring the motivations, Journal of Rural Studies 2012 • Van Dam/van Wissen/de Roo/van Dijk/Strijker/Veenstra –Regionale bevolkingskrimp en de stad Groningen, RuG-FRW 2009 • Haartsen/Venhorst - Planning for decline: Anticipating on population decline in the Netherlands, TESG 2010 • Galjaard/Van Wissen/Van Dam - European regional population decline and policy responses, Built Environment 2012