Umowy międzynarodowe - podstawowe procedury rządowe w Polsce

1. Umowy międzynarodowe - podstawowe procedury rządowe w Polsce (zawieranie, związanie, ogłaszanie, wypowiedzenie i zmiana umów międzynarodowych) Katarzyna Glabisz Departament Prawa Gospodarczego Rządowe Centrum Legislacji 22 kwietnia 2013 r. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

2. Źródła prawa Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Ustawa z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych(Dz.U. Nr 39, poz. 443, z późn. zm), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 sierpnia 2000 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o umowach międzynarodowych (Dz.U. Nr 79, poz. 891), Ustawa z dnia 7 października 1997 r. o języku polskim – art. 6 (Dz.U. z 2011 r. Nr 43, poz. 224), Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym (Dz.U. Nr 57, poz. 507) 5. Konwencja Wiedeńska o Prawie Traktatów, sporządzona w Wiedniu dnia 23 maja 1969 r. (Dz.U. z 1990 r. Nr 74, poz. 439) Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

3. Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. Art. 9 - Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego. Art. 87 ust. 1 – ratyfikowana umowa międzynarodowa w zamkniętym katalogu źródeł prawa powszechnie obowiązującego Art. 88 ust. 3 – wymóg ogłoszenia umowy międzynarodowej ratyfikowanej za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie (tzw. „duża” ratyfikacja) w trybie wymaganym dla ustaw. Zasady ogłaszania innych umów międzynarodowych – materia ustawowa art. 89 ust. 1 – przesłanki ratyfikacji umowy międzynarodowej za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie – 5 okoliczności przesądzających o wyborze trybu dużej ratyfikacji w przypadku gdy umowa dotyczy: pokoju, sojuszy, układów politycznych lub wojskowych, wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji, członkostwa RP w organizacji międzynarodowej, znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym, spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

4. Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. • Art. 89 ust. 2 - obowiązek Prezesa Rady Ministrów w kwestii zawiadomienia Sejmu o zamiarze przedłożenia Prezydentowi do ratyfikacji umowy międzynarodowej, której ratyfikacja nie wymaga zgody parlamentu wyrażonej w ustawie (tzw. „mała” ratyfikacja) • Art. 90 - możliwość przekazania organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencji organów władzy państwowej w niektórych sprawach uwarunkowana szczególnym trybem uchwalenia zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej: • ustawa uchwalana przez Sejm i Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów i senatorów, albo • wyrażenie zgody przez uchwalenie w referendum ogólnokrajowym • Uchwała Sejmu w kwestii wyboru trybu wyrażenia zgody – bezwzględna większość głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

5. Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. Art. 91 ust. 1 - ratyfikowana umowa międzynarodowa po jej ogłoszeniu w Dzienniku ustaw RP inkorporowana w ten sposób do krajowego porządku prawnego i bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie zależy od wydania ustawy ust. 2 - pierwszeństwo umowy międzynarodowej ratyfikowanej za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie w przypadku kolizji z ustawą ust. 3 - jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez RP umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio i ma pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

6. Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. Art. 133 ust. 1 - Prezydent RP jako reprezentant państwa w stosunkach zewnętrznych ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe ust. 2 - prawo wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego o ocenę zgodności umowy z Konstytucją przed dokonaniem ratyfikacji ust. 3 - współdziałanie Prezydenta RP w zakresie polityki zagranicznej z Prezesem Rady Ministrów i właściwym ministrem Art. 144 – ratyfikacja jako akt urzędowy Prezydenta RP wymaga dla swej ważności podpisu Prezesa Rady Ministrów, akt zarządzenia ogłoszenia umowy międzynarodowej w Dzienniku Ustaw – bez wymogu kontrasygnaty Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

7. Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. • Art. 146 ust. 1 - Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną RP. • ust. 4 pkt 9 i 10 - w zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji RP: • sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi, • zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada inne umowy międzynarodowe. • Art. 188 - Trybunał Konstytucyjny orzeka o zgodności: • umów międzynarodowych z Konstytucją, • ustaw z umowami ratyfikowanymi za zgodą wyrażoną w ustawie • przepisów prawa wydawanych przez centralne organy państwowe z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

8. Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. Art. 241 ust. 1 -umowy międzynarodowe ratyfikowane przed wejściem w życie Konstytucji na podstawie obowiązujących w czasie ich ratyfikacji przepisów konstytucyjnych i ogłoszone w Dzienniku Ustaw uznaje się za umowy ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie i stosuje się do nich przepisy art. 91 Konstytucji, jeżeli z treści umowy międzynarodowej wynika, że dotyczą spraw wymienionych w art. 89 ust. 1 Konstytucji. ust. 2 – Rada Ministrów zobowiązana, w ciągu 2 lat od wejścia w życie Konstytucji, do przedstawienia Sejmowi wykazu umów międzynarodowych zawierających postanowienia niezgodne z Konstytucją. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

9. Ustawa z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych Art. 2 pkt 1 - umowa międzynarodowa - porozumienie między Rzecząpospolitą Polską a innym podmiotem lub podmiotami prawa międzynarodowego, regulowane przez prawo międzynarodowe, niezależnie od tego czy jest ujęte w jednym dokumencie czy w większej liczbie dokumentów, bez względu na jego nazwę oraz bez względu na to, czy jest zawierane w imieniu państwa, rządu czy ministra kierującego działem administracji rządowej właściwego do spraw, których dotyczy umowa międzynarodowa ustawy. Pod względem podmiotowym szersze rozumienie pojęcia traktat niż w Konwencji Wiedeńskiej o Prawie Traktatów, sporządzonej w Wiedniu dnia 23 maja 1969 r., ustawa odnosi się również do umów zawieranych z innymi niż państwa podmiotami prawa międzynarodowego. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

10. Ustawa z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych Kryteria przesądzające o stosowaniu ustawy do określonej umowy: podmiotowe – stronami umowy są wyłącznie podmioty prawa międzynarodowego (tj. państwa, organizacje międzynarodowe lub inne podmioty traktowane jak podmioty tego prawa), 2) regulacyjne – właściwym prawem regulującym prawa i obowiązki określone umową jest prawo międzynarodowe, a nie prawo krajowe lub jakiekolwiek inne normy niebędące prawem międzynarodowym. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

11. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

12. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

13. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

14. Ustawa z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych Wyłączenie przedmiotowe – ustawy nie stosuje się do umów poręczenia i gwarancji zawieranych między RP a innym podmiotem lub podmiotami prawa międzynarodowego (art. 4a). Podstawa prawna działań związanych z zawarciem ww. umów - ustawa z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne, które stanowią (w tym uchwał podejmowanych przez Radę Ministrów). W niektórych przypadkach w odniesieniu do specyficznych umów gwarancji zastosowanie znajduje ustawa o umowach międzynarodowych. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

15. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

16. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

17. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

18. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

19. Ustawa z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych Ustanawia szczególną procedurę legislacyjną, która znajduje zastosowanie do poszczególnych czynności składających się na proces zawierania umowy międzynarodowej (tj. rozpoczęcia i prowadzenia negocjacji, przyjęcia tekstu umowy, wyrażenia zgody na podpisanie jeżeli jego skutkiem nie jest związanie RP umową - art. 2 pkt 2 ustawy). Wyjaśnia pojęcie związania umową międzynarodową - obejmuje wszelkie czynności przewidziane w prawie międzynarodowym, a w szczególności w Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów, w wyniku których RP staje się stroną tej umowy – art. 2 pkt 3 ustawy. Procedury krajowe zawierania i związania RP umową międzynarodową służą zapewnieniu zgodności czynności podejmowanych na płaszczyźnie międzynarodowej z prawem wewnętrznym. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

20. minister właściwy do spraw zagranicznych • główny podmiot odpowiedzialny za dokonywanie czynności w stosunkach międzynarodowych dotyczących zawierania umów międzynarodowych, związania RP umową, obowiązywania i wypowiadania tych umów • w procedurze krajowej koordynuje wykonywanie czynności służących związaniu RP umową międzynarodową: • uzgodnieniu z nim podlegają projekty dokumentów opracowywanych w związku z zawarciem umowy, • udziela pełnomocnictw do prowadzenia negocjacji oraz przyjęcia tekstu umowy międzynarodowej • za jego pośrednictwem składane są Radzie Ministrów wnioski o ratyfikację, zatwierdzenie, wypowiedzenie i zmianę zakresu obowiązywania umowy międzynarodowej • przedkłada Prezydentowi RP umowę międzynarodową do ratyfikacji Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

21. minister właściwy do spraw zagranicznych • inicjuje procedurę ogłoszenia umowy międzynarodowej w Dzienniku Ustaw • prostuje błędy w umowie międzynarodowej i oświadczeniach rządowych ogłoszonych w Dzienniku Ustaw • gromadzi, rejestruje i przechowuje oraz udostępnia teksty umów międzynarodowych (internetowa baza traktatowa) • udostępnia informacje dotyczące umów międzynarodowych i o stanie stosunków traktatowych RP Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

22. minister kierujący działem administracji rządowej • opracowuje dokumenty z wiązane z zawarciem umowy międzynarodowej i uzgadnia je z innymi podmiotami • składa wnioski inicjujące poszczególne etapy postępowania z umową (rozpoczęcie negocjacji, podpisanie, związanie, złożenie sprzeciwu, wypowiedzenie, zmiana zakresu obowiązywania) • prowadzi negocjacje • jest odpowiedzialny za wykonywanie praw i obowiązków wynikających z umowy • kieruje wnioski o ogłoszenie zatwierdzonej umowy w Monitorze Polskim Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

23. Prezes Rady Ministrów • udziela zgody na rozpoczęcie negocjacji umowy międzynarodowej • zatwierdza instrukcje negocjacyjne (wyznacza organ właściwy do prowadzenia negocjacji, określa zakres jego upoważnienia) • udziela pełnomocnictw do podpisania umowy • zawiadamia Sejm o zamiarze przedłożenia umowy do ratyfikacji bez uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, • zarządza ogłoszenie zatwierdzonej umowy w dzienniku urzędowym • podejmuje decyzje w przedmiocie odstąpienia od obowiązku ogłoszenia zatwierdzonej umowy Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

24. Rada Ministrów • w ramach kompetencji zawierania umów międzynarodowych oraz zatwierdzania i wypowiadania niektórych umów: • udziela zgody na podpisanie umowy oraz związanie RP umową w trybie prostym, • podejmuje decyzje o przedłożeniu umowy do ratyfikacji albo o jej zatwierdzeniu • wypowiada zatwierdzoną umowę międzynarodową i podejmuje decyzje o zmianie zakresu obowiązywania takiej umowy • zapewnia wykonanie ustawy o umowach międzynarodowych Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

25. Prezes RCL (RCL) • ogólne zadania wynikające z ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów: • zapewnia koordynację działalności legislacyjnej Rządu, Prezesa Rady Ministrów i innych organów administracji rządowej, • zapewnia obsługę prawną Rady Ministrów, w tym wykonuje zadania określone w odrębnych przepisach lub wskazane przez Prezesa Rady Ministrów • rola w procedurze zawierania umowy międzynarodowej formalnie regulowana jedynie na poziomie rozporządzenia RM (§ 3 ust. 1) i wyłącznie w odniesieniu do początkowego etapu tej procedury • praktyka uczestnictwa Prezesa RCL we wszystkich stadiach procedury rządowej Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

26. ustawa z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych • Konstytucyjnie uwarunkowany dychotomiczny tryb wyrażania zgody na związanie RP umową międzynarodową – ratyfikacja umowy przez Prezydenta RP (za zgodą albo bez zgody wyrażonej w ustawie) i zatwierdzenie umowy przez Radę Ministrów. • Ratyfikacja – akt urzędowy głowy państwa bezwzględnie konieczny w przypadku umów, o których mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90 Konstytucji RP, w pozostałych przypadkach – jeżeli umowa przewiduje wymóg ratyfikacji lub ją dopuszcza, a szczególne okoliczności ją uzasadniają (art. 12 ust. 2 ustawy). • Za wyborem trybu związania w drodze ratyfikacji często przemawia potrzeba bezpośredniego stosowania umowy międzynarodowej. • Ustawowy wymóg ratyfikacji aktów prawa Unii Europejskiej (UE) wymienionych w art. 12 ust. 2a ustawy oraz w przypadku decyzji o wystąpieniu z UE - art. 22a ustawy (duża ratyfikacja) . Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

27. ustawa o umowach międzynarodowych Zatwierdzenie – podlegają mu umowy międzynarodowe niewymagające ratyfikacji, wyłączna konstytucyjną kompetencja Rady Ministrów, która podejmuje decyzję w przedmiocie związania RP umową. Zatwierdzenie może nastąpić (i co do zasady powinno) z zastosowaniem procedury uproszczonej (tzw. tryb prosty) – o ile sama umowa nie przewiduje trybu złożonego (przede wszystkim ratyfikacji) oraz brak innych szczególnych okoliczności. Udzielenie zgody na związanie się umową w trybie prostym - na etapie podpisywania umowy albo zawarcia w jej inny równoważny sposób (np. w drodze wymiany not lub listów). Często określane jako „zatwierdzenie uprzednie”. Art. 13 ust. 2 ustawy - rożne okoliczności, w których może znaleźć zastosowanie zatwierdzenie w trybie prostym, bezwzględnie wykluczone w sytuacji spełnienia przesłanek określonych w art. 89 ust. 1 lub art. 90 Konstytucji RP. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

28. ustawa o umowach międzynarodowych • Zatwierdzenie w trybie prostym wymaga odpowiedniej modyfikacji stosowanych w procedurze związania umową dokumentów: • wniosek „o wyrażenie zgody na związanie umową międzynarodową przez podpisanie albo wymianę not, listów” – zmiana formuły redakcyjnej względem wzoru właściwego dla wniosku dotyczącego zgody na podpisanie umowy • podstawa prawna uchwały Rady Ministrów - art. 6 ust. 3 (albo art. 6 ust. 3 i 4) w związku z art. 13 ust. 1 ustawy Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

29. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

30. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

31. ustawa z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych • Zatwierdzenie w trybie złożonym - czynność następcza względem podpisania umowy międzynarodowej (ewentualnie zawarcia jej w inny sposób), na które Rada Ministrów wyraziła uprzednio zgodę (tzw. zatwierdzenie „następne” lub „następcze”). • Akt podejmowany przez Radę Ministrów w przedmiocie zatwierdzenia umowy międzynarodowej (w trybie prostym i złożonym) kończy formalnie procedurę krajową związania RP umową międzynarodową. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

32. ogólny schemat procedury związania RP umową międzynarodową tryby złożone tryb prosty związanie przez podpisanie umowy albo w innej formie zatwierdzenie przez Radę Ministrów zatwierdzenie „następcze” ratyfikacja duża ratyfikacja za zgodą wyrażoną w ustawie (uchwaloną zwykłą większością głosów albo większością kwalifikowaną, o której mowa w art. 90 ust. 2 Konstytucji RP,) albo za zgodą wyrażoną w drodze referendum ogólnonarodowego mała ratyfikacja nie jest wymagana zgoda parlamentu (Sejm wyraża opinię co do zasadności wyboru trybu ratyfikacji) Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

33. opracowanie projektu umowy chyba, że podstawą negocjacji będzie obcy projekt umowy • uzgodnienie projektu umowy • (wraz z uzasadnieniem i instrukcją • negocjacyjną) • z ministrem właściwym do spraw zagranicznych, innymi zainteresowanymi ministrami i Prezesem RCL • co najmniej 14 dni • (skrócenie tylko w wyjątkowych przypadkach i wymaga szczegółowego uzasadnienia) • taki sam tryb uzgadniania stanowiska wobec obcego projektu umowy • instrukcja negocjacyjna • wytyczne: • o charakterze wiążącym • o charakterze zaleceń • co do rangi umowy • i trybu związania nią • uzasadnienie • wyjaśnienie i wskazanie: • potrzeby i celu związaniaRP umową, • różnic między dotychczasowym i projektowanym stanem prawnym • przewidywanych skutków społecznych, gospodarczych, finansowych, politycznych i prawnych, związanych z wejściem w życie umowy, • określenie źródeł finansowania Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

34. wniosek o udzielenie zgody na rozpoczęcie negocjacji • art. 5 ustawy • składany po uzgodnieniu projektu umowy i pozostałych dokumentów, sporządzany według określonego wzoru (załącznik nr 1 do rozporządzenia RM) • wskazuje organ proponowany do prowadzenia negocjacji oraz organy i instytucje uczestniczące w negocjacjach • wymienia ministrów (podmioty), z którymi projekt uzgodniono i omawia istotne uwagi zgłoszone do projektu, których nie uwzględniono • załączniki stanowią projekt umowy, podpisana instrukcja negocjacyjna i uzasadnienie Prezes Rady Ministrów udzielenie zgody na rozpoczęcie negocjacji negocjacje przez adnotację „zgoda” na wniosku i zatwierdzenie instrukcji negocjacyjnej powiadomienie właściwego organu przez KPRM Odstąpienie od wytycznych o charakterze wiążącym – konieczna zgoda Prezesa RM w trybie właściwym dla uzgodnienia pierwotnego brzmienia instrukcji Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

35. wniosek o udzielenie zgody na podpisanie umowy udzielenie zgody uchwała Rady Ministrów art. 6 ust. 3 ustawy • przygotowywany przez organ właściwy do prowadzenia negocjacji po ich zakończeniu według określonego wzoru • załącznik nr 2 do rozporządzenia RM • projekt wniosku podlega uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw zagranicznych oraz innymi właściwymi ministrami (uzgodnienia obejmują również Prezesa RCL) • do projektu wniosku dołącza się dokumenty wymagane jako załączniki do ostatecznego wniosku: • projekt uchwały RM • polski tekst umowy albo tekst jej tłumaczenia na język polski, uwierzytelniony klauzulą „za zgodność tłumaczenia z oryginałem” • tekst umowy przynajmniej w jednym z języków obcych ,w których ją sporządzono • tekst zastrzeżeń, deklaracji lub sprzeciwów, które zamierza złożyć strona polska (w języku polskim i przynajmniej w jednym języku obcym) • tekst zastrzeżeń, deklaracji lub sprzeciwów innej umawiającej się strony przynajmniej w jednym języku obcym oraz uwierzytelniony tekst ich tłumaczenia na język polski • uzasadnienie • opinia o zgodności umowy międzynarodowej z prawem UE Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

36. uzasadnienie do wniosku o udzielenie zgody na podpisanie umowy • wymóg uzupełnienia o wyjaśnienie wyboru trybu związania RP umową i określenie: • podmiotów prawa krajowego, których dotyczy umowa (w tym zakres, w jakim dotyczy osób fizycznych i prawnych) • sposobu, w jaki umowa dotyczy spraw regulowanych w prawie wewnętrznym • środków prawnych, jakie powinny zostać przyjęte w celu wykonania umowy międzynarodowej. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

37. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

38. zastrzeżenia i sprzeciwy • zastrzeżenie - jednostronne oświadczenie strony składane przy wyrażaniu zgody na związanie się umową, mocą którego strona ta zmierza do wykluczenia bądź modyfikacji niektórych postanowień umowy względem siebie (element zgody na podpisanie umowy – jeżeli tryb złożony zawierania umowy) • sprzeciw - reakcja na zastrzeżenie, umowa wchodzi w życie między stroną, która złożyła zastrzeżenie i stroną sprzeciwiającą się w zmienionym kształcie (tj. z wyłączeniem przepisów objętych zastrzeżeniem); • może być złożone poza momentem podpisywania, ratyfikacji lub zatwierdzenia umowy • oddzielna podstawa do podjęcia uchwały przez Radę Ministrów w sprawie sprzeciwu wobec zastrzeżenia innej umawiającej się strony złożonego do umowy wielostronnej • wycofanie zastrzeżenia i sprzeciwu – zachowanie wymogów dotyczących zmiany zakresu obowiązywania umowy – art. 23 i 25 ustawy. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

39. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

40. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

41. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

42. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

43. sprzeciwy składane po podpisaniu umowy wielostronnej wniosek organu właściwego do prowadzenia negocjacji § 6 rozporządzenia RM załącznik nr 3 uchwała Rady Ministrów art. 7 ustawy • projekt uchwały Rady Ministrów • tekst proponowanego sprzeciwu strony polskiej, w języku polskim i w języku obcym • polski tekst umowy albo uwierzytelniony tekst tłumaczenia na język polski • tekst umowy w języku obcym, w którym ją sporządzono • tekst zastrzeżenia, do którego ma być złożony sprzeciw, w języku obcym, oraz uwierzytelniony tekst tłumaczenia na język polski • teksty sprzeciwów wobec zastrzeżenia złożone przez inne strony, w języku obcym oraz uwierzytelniony tekst ich tłumaczenia • uzasadnienie • (potrzeba i cel złożenia sprzeciwu, wskazanie różnic, przewidywane skutki społeczne, gospodarcze, finansowe, polityczne i prawne) Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

44. udzielanie pełnomocnictw w procedurze krajowej w przypadku gdy wymagane w stosunkach międzynarodowych do prowadzenia negocjacji, przyjęcia tekstu umowy art. 9 ustawy, § 7 rozporządzenia RM do podpisania umowy art. 10 ustawy, § 7 rozporządzenia RM • udzielane przez Prezesa Rady Ministrów • wniosek organu właściwego do prowadzenia negocjacji według określonego wzoru (załącznik nr 5 do rozporządzenia RM) • kierowany do Ministra Spraw Zagranicznych przez organ właściwy do prowadzenia negocjacji • co najmniej 14 dni przed zamierzonym podpisaniem umowy • składany Prezesowi Rady Ministrów w terminie 7 dni od otrzymania od właściwego organu • udzielane przez Ministra Spraw Zagranicznych • wniosek organu właściwego do prowadzenia negocjacji według określonego wzoru • (załącznik nr 4 do rozporządzenia RM) • składany co najmniej 14 dni przed rozpoczęciem negocjacji lub zamierzonym przyjęciem tekstu umowy kierowanie wniosków w terminach późniejszych tylko w wyjątkowych przypadkach, wymaga szczegółowego uzasadnienia Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

45. wspólne elementy procedury ratyfikacji i zatwierdzenia umowy art. 14 i 15 ustawy organ właściwy do prowadzenia negocjacji lub minister kierujący działem administracji rządowej właściwy do spraw, których dotyczy umowa w przypadku ratyfikacji aktu prawnego UE, o którym mowa w art. 12 ust. 2a ustawy – minister właściwy do spraw, których dotyczy ten akt projekt wniosku o ratyfikację lub zatwierdzenie uzgodnienie z zainteresowanymi ministrami Minister Spraw Zagranicznych Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

46. wniosek o ratyfikację lub zatwierdzenie umowy § 8 rozporządzenia RM załączniki • uzasadnienie (elementy jak na etapie zgody na podpisanie) • polski tekst umowy albo uwierzytelniony tekst tłumaczenia na język polski • tekst umowy przynajmniej w jednym z języków obcych, w którym ją sporządzono, • dokumenty uzupełniające do umowy oraz teksty zastrzeżeń, sprzeciwów i deklaracji (określone szczegółowo w § 8 ust. 2 pkt 5 – 7 rozporządzenia RM) • opinię o zgodności umowy z prawem UE • informację o wynikach postępowania uzgadniającego – po jego przeprowadzeniu • sporządzany według określonego wzoru (załącznik nr 6 ) • wskazuje: • przedmiot proponowanego rozstrzygnięcia • osobę, która podpisała umowę w imieniu strony polskiej • sygnatariuszy umowy • strony umowy Minister Spraw Zagranicznych • § 9 rozporządzenia RM • przygotowuje i dołącza do wniosku projekt: • uchwały Rady Ministrów • dokumentu ratyfikacyjnego (zawierający tekst zastrzeżeń, deklaracji, sprzeciwów) • ustawy wyrażającej zgodę na ratyfikację umowy (duża ratyfikacja) Rada Ministrów uchwała w sprawie przedłożenia do ratyfikacji zatwierdzenia art. 15 ust. 1 ustawy dotyczy ratyfikacji Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

47. mała ratyfikacja Prezes Rady Ministrów zawiadomienie o zamiarze przedłożenia umowy do ratyfikacji w proponowanym trybie Sejm RP negatywna opinia (w terminie 30 dni) brak opinii albo opinia pozytywna ponowne zajęcie stanowiska przez Radę Ministrów przedłożenie Prezydentowi RP umowy wraz z uzasadnieniem i projektem dokumentu ratyfikacyjnego Minister Spraw Zagranicznych Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

48. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

49. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

50. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego