DENETLEYİCİ ve DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER

1. DENETLEYİCİ ve DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER Vücut sistemleri arasındaki ilişkileri düzenleyen ve bu organların birbirleriyle uyumlu çalışmasını sağlayan ,yönetici organlara denetleyici ve düzenleyici sistemler denir. Vücudumuzun denetleyici ve düzenleyici sistemleri sinir sistemi ve iç salgıbezleridir.

2. SİNİR SİSTEMİ • Vücudumuzdaki organların ve sistemlerin düzenli ve uyum içerisinde çalışmasını sağlayan ve yöneten sisteme sinirsistemi denir. • Sinir sistemi vücudumuzu bir ağ gibi sarmıştır. • Bağlı olduğu organlara uyarıların iletimini sağlar.Böylece organlar ,daha hızlı ve güçlü bir şekilde yönetilirler.

3. Sinir sistemi farklı görevlerin yapılması için özelleşmiş hücrelerden oluşur.Bu hücrelere sinir hücresi(nöron) denir.

4. Sinir sistemi 2 temel kısımda incelenir. • Merkezi Sinir Sistemi • Endokrin(Hormanal =iç salgı bezleri) sistemi

5. MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ 4 kısımdan oluşur. • Beyin • Beyincik • Omurilik soğanı • Omurilik

6. BEYİN • Vücudumuzun öğrenme ,hafıza ,düşünme ve yönetim merkezidir. • Duyu organlarından gelen bilgileri değerlendirir. • Acıkma ,susama,uyku ve uyanıklık gibi olayları düzenler. • Kan basıncımızı ve vücut sıcaklığımızı ayarlar. • Konuşma ,okuma gibi etkinlikleri düzenler. • Merkezi sinir sistemindeki diğer organların yardımıyla organlarımızın ve sistemlerimizin çalışmasını düzenler. • Vücudumuzda bilinçli olarak yapılan yaşamsal olayları düzenler.

7. BEYİNCİK • Vücudumuzun hareket ve denge merkezidir. • Kol ve bacaklarımızdaki kaslarımızın birbirleriyle uyumlu çalışmasını sağlayarak hareketlerimizin daha dengeli olmasını sağlar.

8. OMURİLİK SOĞANI • Beyin ile omurilik arasında bulunur. • İsteğimiz dışında çalışan iç organlarımızın kontrolünü sağlar. • Solunum ,boşaltım ve sindirim sistemimizin çalışmasını düzenler. • Öksürme,hapşırma,çiğneme ,yutkunma ,kusma gibi olayları düzenler. • Beyin ile omurilik arasında sinirsel uyarıların iletimini sağlar.

9. OMURİLİK • Omurilik soğanından başlayıp ,kuyruk sokumuna kadar devam eden omurga içerisinde bulunan sinir dokusudur. • Beyinle diğer organların arasındaki bilgi iletimini sağlar. • Refleks davranışlarını gerçekleştirir.

10. ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ • Merkezi sinir sistemi dışında yer alan yer alan milyonlarca sinir hücresi ,Çevresel sinir sistemini oluşturur. • ÇSS ,MSS ile organların arasındaki iletişimi sağlar. • Canlıyı etkileyen ses,ışık , koku,tat gibi iç ve dışdeğişmelereuyarı denir. • Duyu organlarında bulunan duyu nöronları,bu yapıları MSS’ne taşırlar. • Sinir hücrelerinde taşınan bu sinirsel bilgilere iseuyartı denir. • Uyartılar beyinde değerlendirilerek ,gelen uyartıya karşı bir cevap oluşturulur. • Oluşan cevap ,yine sinir hücreleri yardımıyla organ yada yapılara iletilir. • Organ ve yapılarda uyarıya karşı davranış gösterir.Budavranışlara tepkidenir.

11. REFLEKS • Duyu organlarına yapılan ani,hızlı ve güçlü uyarılara karşı,hızla tepki gösterilmesine refleks denir. • Refleks hareketlerimiz omurilik tarafından gerçekleştirilir ancak kontrolü beynimiz tarafından olur. • 2 tür refleks vardır. • Doğuştan kazanılan (şartsız) refleksler • Öğrenme sonucu sonradan kazanılan(şartlı) refleksler

12. Yeni doğan çocukların emme davranışı • Diz kapağına vurunca ayağın hareket etmesi • Üşüyünce kılların dikleşmesi • Yüksek ışıkta göz bebeğinin küçülmesi v.b refleksler ,doğuştan kazanılan ve hayat boyu devam eden reflekslerdir. • Dans etme, • yüzme, • örgü örme , • araba kullanma • Limon görünce ağzın sulanması • Zil sesini duyan köpeklerde ağızda salya oluşumu v.b reflekslerde, öğrenme sonucu sonradan kazanılan reflekslerdir.