ÜÇ FAZLI SİSTEMLER

1. ÜÇ FAZLI SİSTEMLER

2. DENGELİ ÜÇ FAZLI TEK DEVRE HATTININ ENDÜKTANSI • Bu tür yapılarda genellikle birim uzunluk başına oluşan gerilim düşümü göz önüne alınır. • Bu Faraday yasasının bir sonucudur. • Üç fazlı sistemlerde: • Üzerinden akım geçen iletkenin öz endüktansı:

3. DENGELİ ÜÇ FAZLI TEK DEVRE HATTININ ENDÜKTANSI • Her bir endüktas üzerinde Düşen gerilim değeri Dengeli üç fazlı sistem İçin akımlar arası İlişkiler kullanılarak Yazılacak olursa: Eşkenar mesafeli bu Yapı DELTA yapı Olarak bilinir.

4. DENGELİ ÜÇ FAZLI TEK DEVRE HATTININ ENDÜKTANSI • Yukarıdaki ifadelerde ve şekilde: • H-TİPİ yapı düşünülecek olursa:

5. AKTARMALI (Kaydırmalı) İLETEKEN SİSTEMLERİ • Bu yapının kullanımının sebebi etkileşim (mutual) endüktansını azaltmaktır.

6. AKTARMALI (Kaydırmalı) İLETEKEN SİSTEMLERİ • Aktarma işlemi fiziksel olarak yer değiştirme işlemidir. Yer değiştirme işleminin sıralı yapılması önemlidir. • Yani: a-b-c, b-c-a, c-b-a gibi. • Eğer hat üç eşit parçaya bölünür ve bu aktarma işlemi gerçeklenirse bu yapıya “tam aktarılmış” veya ”tam yer değiştirilmiş” sistem denir.

7. AKTARMALI (Kaydırmalı) İLETEKEN SİSTEMLERİ • Tam aktarılmış bir sistem için: • Olacağı açıktır. Buradan:

8. ÖRNEK • Şekilde verilen üç fazlı katı bir iletken hattı kullanan ve iletken çapları 5 cm ve faz iletkenleri arasındaki mesafesi D1 8 m olan ve tam aktarılmış yapının faz başına endüktans değerini hesaplayınız.

9. ÇOK İLETKENLİ ÜÇ FAZLI SİSTEMLERİN ENDÜKTANSI • Eğer alt iletkenlerin Her birisinden eşit Akım geçiyorsa ve tam aktarılmış bir yapı ise:

10. ÖRNEK • Üç fazlı delta düzeninde 8 alt iletkenden oluşan bundle tipi bir hatın bundle çapı 42 inçtir. Alt iletkenler ACSR 84/19 tipinde olup (Chukar) r’=0.0534 ft GMR ye sahiptir. Faz iletkenleri arasındaki yatay mesafe 72 ft, dikey mesafe ise 60 ft dir. Faz başına hattın endüktif reaktans değerini ohm cinsinden hesaplayınız.

11. ÇÖZÜM

12. HAT KAPASİTANS DEĞERİ • Önceki bölümlerde hat direnci ve hat endüktansı incelendi. • Doğaldır ki, hat endüktansı enerji iletim kapasitesi üzerinde seri dirençten daha etkilidir. • Yüksek gerilim ve uzun iletim hatlarında hatta ait kapasitans değeri de önemlidir. • Kapasitif suseptans b=wC değeri ile ölçülür. • Hattın kapasitansı AC hat akımı için kaçak bir yolun oluşundan dolayı ortaya çıkar

13. HAT KAPASİTANSI • Kapasitans değeri iletkenlerin kendi aralarındaki ve toprağa göre aralarındaki potensiyel farktan dolayı oluşur. • C=Q/V ifadesinde olduğu gibi bir iletim hattındaki yük yoğunluğunun artış veya azalışı ile değişir. • Yükteki zamanla değişim hat şarj akımlarını oluşturur.

14. TEK FAZ İLETİM HATTININ KAPASİTANSI • Tek faz iki iletkenli r1 ve r2 yarıçaplı, sonsuz uzun ve aralarındaki mesafe D olan aşağıdaki yapı göz önüne alınsın. • Keyfi bir P noktası A ve B den ra ve rb kadar uzakta ise buradaki potansiyel fark:

15. TEK FAZ İLETİM HATTININ KAPASİTANSI • A iletkenindeki potansiyel değeri VA ise ra=r1 ve rb=D alınarak: • Burada CAB faz-faz arası kapasite değeridir. Faz-nötr arası kapasite değeri ise:

16. TOPRAK ETKİSİ • Eğer iletkenler yer seviyesinden yeteri kadar yüksekte değilse toprağın etkisi gö önüne alınmalıdır. • Bu olaya AYNALAMA ETKİSİ denip ANTEN DERSİNDE daha DETAYLI olarak incelenecektir. (UD,OD ve KD radyo antenlerinin temel mantığı) • Ayna etkisi yüklerin görüntülerinin hesaba katılması prensibine dayanır. • Burada görüntüsü alınan yük esas yük ile aynı genlikte fakat zıt işaretlidir.

17. ÇOK İLETKENLİ YAPI • n adet paralel ve çok uzun bir iletim sisteminde q1, q2, …, qn gibi yükler bulunsun. r1, r2, …, rn uzaklığındaki her hangi bir P noktasındaki potansiyel ifadesi:

18. ÇOK İLETKENLİ YAPI • Eğer toprak etkisi göz önüne alınacak olursa bu durumda n adet de negatif yüklü aynadaki yansıması alınmış yük dağılımı olacaktır. Aynı P noktasındaki potansiyel değeri: • BU KONU HAKKINDA DAHA DETAYLI BİLGİ KUTSAL KİTAPTA VEYA 2. KUTSAL KİTAPTA BULUNABİLİR.

19. İKİ KAPILI AĞLAR (YAPILAR)