Mevlana Celaleddin Rumi

1. Mevlana Celaleddin Rumi

2. Amaç • Mevlana’nın hayatı hakkında bilgi verme • Mevlana’nın düşüncelerini anlatmak. • Mevlana’nın tasavvufunu öğretmek. • Mevlana’nın ilminden bahsetmek. • Mevlana’nın eserlerini tanıtmak.

3. Mevlana’nın Hayatı • 30 Eylül 1207’de Belh şehrinde doğdu. • Babasının adı Bahaeddin Veled’dir. • Moğol istilasıyla Belh’ten ayrıldılar. • Babasıyla hacca gitmiştir. • Hacdan sonra Karaman’a yerleştiler. • Karaman’da Gevher Hatun ile evlendi.

4. Alaeddin Keykubat babasını Konya’ya davet etti. • 3 Mayıs 1228’de Konya’ya göçtüler. • Babası 12 Ocak 1231’de vefat etti. • Mevlana babasının varisi oldu. • İplikçi Medresesi’nde vaazlar verdi. • Şems Tebrizi ile dostluk kurdu.

5. Yaşamını “Hamdım, piştim, yandım” sözleriyle özetlemiştir. • 17 Aralık 1273’te vefat etti. • Cenaze namazını Kadı Sıraceddin kıldırdı • Ölüm gününe “Şeb-i Arus” demiştir. • Şeb-i Arus, düğün günü demektir.

6. Mevlana’nın Tasavvufu • Tasavvufu hayali bir idealizm değildir. • Onun tasavvufu olgunlaşmadır. • Tasavvufunda gaye, kulluk ve yokluktur. • Tasavvufunda yaratılışın manası aşktır. • Tasavvufunda esas, gönül sahibine ulaşmaktır. • O, hayattan el etek çekmemiştir.

7. Mevlana’da İlim • Ona göre tahsil insanlığın yararına kullanılmalıdır. • Bilgi, faydalı oldukça iyidir. • Faydasız bilgi sahibine yüktür. • Faydalı bilgiler küçümsenemez. • Bilgi gaye değil, vasıta olmalıdır.

8. Mevlana’da Ahlak • Onun ahlakı Kur’an ve hadis esaslarına dayanmaktadır. • Nefsini yenerek Allah sevgisine ulaşmaya çalışır. • Mevlana, manevi eğitimin rolünü önemser. • Ona göre “edep” her şeyin üstündedir.

9. Mevlana’da Adalet • Mevlana Kur’an adaletini över. • Ona göre kadı “Tanrı terazisi”dir. • Eserlerinde adalet ile ilgili sözler söylemiştir. • Adalet dedikoduları keser.

10. Mevlana’da İnsan • Ona göre insan her varlıktan yücedir. • İnsanın büyüklüğü ruh varlığı sebebiyledir. • Onun hümanizmi İslam’ın özündeki insan sevgisidir. • Meclislerine her dinden insan gelirdi. • İnsan nefsini aşarsa melekten üstündür.

11. Mevlana’da Millet Fikri • O,Türklüğü iftiharla ve açıkça söyler. • Türk olduğu kadar insanlığa malolmuş. • Eserlerinde insanlığa hitap etmektedir. • Müslüman Doğu’nun tam bir sözcüsüdür • Milletten ziyade, ümmet mensubudur. • Eserlerinde Türk boylarından bahseder.

12. Eserlerinde Türklerin üstünlüğünü söyler • Kültür milliyetçisi olarak Türk milletini yüceltir. • Mevlana Türk karakter ve mizacının özelliklerini taşır. • Mevlevilik dahi geleneği ile Türk’tür.

13. Mevlana’da Devlet Fikri • Devleti, Allah’ın verdiğini belirtir. • Devletin reisi hükümdardır. • Hükümdar adaletle hüküm veren kişidir. • Hükümdar ve halk görevlerini bilmelidir. • Halk hükümdarlara itaat etmelidir. • Hükümdar, halka iyi ve adil olmalıdır.

14. Vezirin devlet hayatındaki yerini söyler. • Mevlana halkı “doğan”a benzetmiştir. • Hükümdar halkın refahı için çalışmıştır. • Halk, hükümdarı ve maiyetini ikaz eder. • Halka eziyet edenin “nikris”(damla) hastalığına müptela olacağını söyler.

15. Mevlana’da Akıl ve Kıyas • Mevlana, dinlerin, felsefelerin, ahlakın insanı mutlu edeceğinden bahseder. • Asıl olan, gerçeğe giden yolu bulmaktı. • Yolların en doğrusu aşktır. • Ona göre aşk anlatılmaz, yaşanır. • Kişi, fena dünyadan kurtulmalıdır.

16. Kişi, Tanrı diyarına ulaşmalıdır. • Ona göre çokluktan kurtulmalıdır. • Mutlak nura akılla değil, gönül aracılığıyla ulaşılır. • Mevlana eserlerinde aklı küçümsemekte. • Eserlerinde gönlü ve aşkı yüceltir.

17. Mevlana “kıyas” ile de alay etmektedir. • Aklı, akl-ı küll ve akl-ı cüz diye ayırır. • Mevlana akl-ı küll’ü över. • Akıl, bu yokluk alemin kandilidir. • Hoş huylu, adaletli olan Sultandır. • Ama, hakiki aleme varışta yetersizdir.

18. Mevlana’nın Eserleri1)Mesnevi • Mesnevi denince akla Mevlana Mesnevisi gelir. • Beyitlerini genelde Meram’da yazmıştır. • Dili Farsça, beyit sayısı 25618’dir. • Altı büyük ciltten oluşmaktadır. • Tasavvufi fikir ve düşüncelerini açıklar. • En eski nüshası Mevlana Müzesi’ndedir.

19. 2)Divan-ı Kebir • “Büyük defter” manasına gelir. • Mevlana’nın çeşitli şiirleri yer alır. • Genellikle Farsça kelimeler bulunur. • 21 küçük divan ile rubai divanından oluşur. • Beyit adeti kırk bini aşmaktadır. • Vezin ve kafiye düzeni vardır.

20. 3)Mektubat • Devrin ileri gelenlerine ve hükümdara yazılmıştır. • Kendisine sorulan soruları cevaplamıştır. • 147 adet mektuptan oluşur. • Konuşma dili ile yazılmıştır. • Bazı mektupları nasihat için yazılmıştır.

21. 4)Fihi Ma Fih • “Onun içindeki içindedir.” manasındadır. • Mevlana’nın yaptığı sohbetlerden oluşur. • Sohbetler oğlu tarafından toplanmıştır. • Eserde siyasi olaylardan da söz eder. • Eserde değişik konular işlenmiştir. • Tarihi kaynak olarak da kabul edilir.

22. 5)Mecalis-i Seb’a (Yedi Meclis) • Mevlana’nın yedi vaazından oluşur. • Vaazlar oğlu tarafından kayıt edilmiştir. • Her bölüme “Hamdü sena” ve ”münacat” ile başlamıştır. • Eserdeki yedi konu şunlardır: • 1)Toplumların doğru yola nasıl ulaşacağı

23. 2)Suçtan kurtuluş, gafletten uyanış, • 3)İnançtaki kudret, • 4)Tövbe edip doğru yolu bulanlar, • 5)Bilginin değeri, • 6)Gaflete dalış, • 7)Aklın önemi.

24. Mevlana Müzesi • Mevlana dergahı müze olarak kullanılır. • Burası önceden sarayın gül bahçesiydi. • Mevlana’nın babası buraya defnedilmiş. • Bu defin, gül bahçesindeki ilk defindir. • Mevlana’da buraya defnedilmiştir. • Oğlu türbe yaptırılmasına izin vermiştir.

25. Bu türbeye “Kubbe-i Hadra” denilmiştir. • 130.000 dirheme mimar Tebrizli’ye yaptırılmıştır. • Daha sonra inşa faaliyetleri sürmüştür. • Türbe, “Konya Asar-ı Atika Müzesi”olur. • 1954’te adı Mevlana Müzesi olmuştur.

26. Müze alanı 18.000 metrekaredir. • Müzeye “Dervişan Kapısı”ndan girilir. • Kuzey ve batısında derviş hücreleri var. • Güneyinde matbah ve Hürrem Paşa türbesi vardır. • Müze “Hamuşan Kapısı” ile son bulur. • Doğusunda ana bina yer alır.

27. Ana binada semahane ve mescid ile Mevlana’nın aile fertlerinin mezarı vardır • Avluda şadırvan ile “Şeb-i Arus” havuzu vardır. • Kuzeyinde “Selsebil” adında çeşme var. • Bütün bunlar müzeye ayrı bir renk katar

28. Müzedeki Bölümler1)Tilavet Odası • Tilavet Kuran’ı güzel okuma demektir. • Geçmişte bu odada Kuran okunduğu için Tilavet odası denilmiştir. • Halen hat dairesi olarak kullanılmaktadır • Odada devrin meşhur hattatlarının levhaları bulunur.

29. 2)Huzur-ı Pir (Türbe) • Türbeye gümüş kapıdan girilir. • Türbe salonunu üç küçük kubbe örter. • Doğuda, güneyde ve kuzeyde yüksekçe bir set ile çevrilidir. • Kuzeyde altı sanduka yer alır. • İki levhada Mevlana’nın sözleri yazılıdır.

30. 3)Semahane • Kanuni tarafından yaptırılmıştır. • Burada semalar bina müze oluncaya kadar sürmüştür. • Duvarlarında tarihi halılar vardır. • İçinde madeni ve ahşap eserler vardır. • Mevlevilik musikisinin aletleri sergilenir.

31. Semadan Görünüm

32. 4)Mescid • Mescide “Çerağ Kapısı”ndan girilir. • Güney duvarı halı ile kaplıdır. • Cilt ve hat numuneleri burada sergilenir. • “Müezzin Mahfili” ve “Mesnevihan Kürsüsü” orijinal halindedir.

33. 5)Derviş Hücreleri • Müzede on yedi hücre bulunmaktadır. • Üçüncü Murat tarafından dervişlerin ikametleri için yaptırılmıştır. • Girişteki dört hücre, gişe ve idare binası olarak kullanılmaktadır. • Sondan iki hücreye kütüphane yapılmış. • Koridorlarda tarihi halılar sergilenmekte.

34. 6)Matbah Bölümü • Müzenin kuzeybatı köşesinde yer alır. • 1584’te Üçüncü Murat yaptırmıştır. • 1926’da dergah müze oluncaya kadar yemek ihtiyacı burada karşılanıyordu. • 1990’da onarımla teşhire sunulur. • Burada mankenlerle “Somat Sofrası” canlandırılmıştır.

35. Somat Sofrası

36. Mevlana’nın Sözlerinden Örnekler • “Ya olduğun gibi görün, • Ya göründüğün gibi ol.” • “Ya üst ol, ya bir üstünü ara; ya görüş sahibi ol, ya bir görüş sahibini ara.” • “İnsanı sevmek, Allah’ı sevmektir.” • “Birleşin! Ben, bölmeye değil, birleştirmeye geldim.”