1 / 30

Tema 0 9 : MONOPOLI

Lënda: Mikroekonomia I. Tema 0 9 : MONOPOLI. Dr. Florentina Xhelili Krasniqi. Çështjet që do të trajtohen:. Tiparet e monopolit Kurba e kërkesës dhe maksimizimi i fitimit në firmën monopol ; Minimizimi i humbjes në firmën monopol ; Efiçenca në kushtet e monopolit dhe kritika e tij

nantai
Download Presentation

Tema 0 9 : MONOPOLI

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Lënda: Mikroekonomia I Tema 09:MONOPOLI Dr.Florentina Xhelili Krasniqi

  2. Çështjet që do të trajtohen: • Tiparet e monopolit • Kurba e kërkesës dhe maksimizimi i fitimit në firmën monopol; • Minimizimi i humbjes në firmën monopol; • Efiçenca në kushtet e monopolit dhe kritika e tij (humbja neto); • Diskriminimi i çmimeve në kushtet e monopolit • Politikat shtetërore për kontrollin e monopolit.

  3. Format e tregut / Tiparet e monopolit

  4. Mungesa e zëvendësuesve të afërt (EAB=0) • Firmat monopol janë çmim-përcaktuese, pra mund të ndikojnë mbi çmimin e produkteve që ofron në treg. • Firma merr vendime lidhur me sasinë e prodhimit dhe zgjedh nivelin e prodhimit që maksimizon fitimin e saj. (MR=MC). • Pengesat e hyrjes: - Kontrolli mbi inputin bazë(psh. ALCOA – Aluminium Company of America) -Monopoli që mbështetet në pengesat ligjore (patenta, e drejta e autorit, liçenca) - Monopolet natyrore(Ekonomia e shkallës: energjia elektrike, uji, transporti lokal, etj.)

  5. Të ardhurat totale (TR), kostot totale (TC) dhe fitimi për firmën monopol (π) MR>MC MR MC MR=MC MR< MC Monopolisti maksimizon fitimin në nivelin e prodhimit Q= 4 milionnjësi,kur MR=MC. Për sasi më të vogla MR>MC, për sasi më të mëdha MR<MC .

  6. Çmimi Çmimi Konk.e plotë Monopoli 12$ 10 P0 C 7 A B B A Q Q+1 Niveli prodhimit 2 5 10 Niveli prodhimit Kurba e kërkesës për firmën monopol

  7. P D=AR Q Kurba e kërkesës që ndesh firma monopol Kurba e kërkesës në firmën monopol me pjerrësi zbritëse ndeshet me kufizimet që rrjedhin nga kurba e kërkesës.

  8. Kurba e kërkesës së firmës monopol dhe e ardhura margjinale • Kurba MR shtrihet poshtë kurbës së kërkesës. • Kurba MR ka të njejtën ndërprerje vertikale sikurse kurba e kërkesës, por pjerrësia e saj është dy herë më e madhe se pjerrësia e kurbës së kërkesës (gjysma e segmentit prej D)

  9. P E > 1 E = 1 E< 1 MR>0 D=AR MR=0 Q MR<0 TR TR = max TR = max Kurba e kërkesës së firmës monopol (D) dhe kurba e të ardhurës margjinale (MR) Q

  10. Maksimizimi i fitimit në firmën monopol MR=MC P>ATC P>MC Fitimi ekonomik OQ1BC – kostot mesatare OQ1AP1-Të ardhurat e monopolistit. P MC A P1 ATC B C MR=MC D=AR MR O Q1 Q

  11. P MC ATC B C1 AVC E P1 MR=MC E D=AR MR O Q1 Q Minimizimi i humbjes në firmën monopol Humbja minimale MR=MC Kurba ATC mbi kurbën e kërkesës P<ATC Firma vazhdon prodhimin(- π< AFC), P>AVC Humbja minimale OQ1EP1-të ardhurat e monopolistit OQ1BC1-kostot mesatare

  12. Për monopolistin nuk ka kurbë oferte Konkurrenca e plotë MR=MC MR = P MC = P Monopolisti MR=MC MR ≠ P sepse P përcaktohet nga kurba e kërkesës

  13. Efiçenca në kushtet e monopolit dhe kritika e tij • Në konkurrencë të plotë MR=MC P = MC Pareto efiçiente Firmat veprojnë në minimumin e ATC • Në monopol MR=MC P > MC Pareto jo efiçiente Firmat nuk veprojnë në minimumin e ATC

  14. Inefiçenca X –Firmat janë jo efiçiente në mungesë të konkurrencës Humbja neto – pakësim i mirëqenies shoqërore dhe objekt i kritikave ndaj monopolit

  15. Humbja neto dhe kritikat ndaj monopolit APcB - teprica konsumatore në konkurencë të plotë) APmC- teprica konsumatore në monopol) PmCEPc - fitimi ekonomik për monopolistin CEB – humbja neto A Humbja neto C Pm B S=ΣMC(konkurenca e plotë) ACm=MCm(monopol) Pc E MR D=AR Qm Qc

  16. Avantazhet e monopolit • Ekonomizimi i shkallës • Mundësia e nxitjes së progresit teknologjik (rritja e produktit total)

  17. Diskriminimi i çmimeve • Kriteri gjeografik; • Koha kur realizohet shitja; • Parandalimi i mundësisë së rishitjes, etj. Kur kërkesa është joelastike , çmimi që përcakton firma do të jetë më I lartë sepse reagimi i konsumatorëve ndaj ndryshimit në çmim është më I vogël,

  18. AC D 4.5 6 9 10 12 Q ( në 000 njësi) Monopoli natyror P Çdo nivel prodhimi më pak se 10.000 njësi mund të prodhohet më lirë nga një firmë e vetme. Psh. Një firmë prodhon 9000 njësi me AC prej 1$ për njësi. Dy firma që prodhojnë nga 4500 njësi do të kenë AC prej 1.20 $ për njësi. Dy firma do të prodhojnë edhe 12.000 njësi me kosto totale më të ulët, por nuk do të jetë profitabil sepse çmimi P12 me të cilin do të kërkohen 12.000 njësi është më i vogël se niveli minimal i AC. 1.2 1 P 12

  19. Politikat shtetërore për kontrollin e monopolit Ligjet anitrust (Akti Sherman 1890, Akti Clayton 1914) • Metoda e vendosjes së çmimit sipas kostos margjinale (MC) • Metoda e vendosjes së çmimit sipas kostos mesatare (AC) • Metoda e caktimit të çmimit sipas kostos margjinale (MC) plus subvencionimi shtetëror për humbjen që pëson firma.

  20. Indeksi Lerner • Indeksi Lerner ( sipas ekonomistit Abba Lerner) na mundëson që të shohim se si ndikon elasticiteti i çmimit të kërkesës në çmimin që e vendos monopolisti. • Indeksi Lerner (ose çmimi mbi kosto): raporti I diferencës mes çmimit dhe kostos margjinale, mbi çmimin ( P-MC)/P. • Sa më e madhe të jetë diferenca mes P dhe MC, aq më I madh është indeksi Lerner dhe aq më e madhe është aftësia e monopolit për të vendosur çmimin mbi MC. • Indeksi ka vlera prej 0 deri në 1. • Një firmë konkurruese ka indeks të barabartë me zero, sepse kurba e kërkesës është plotësisht elastike . • Monopolet që përballojnë kurba kërkese mëpak elastike vendosin çmime që janë shumëfish tëkostove margjinale dhe kanënjë indeks të barabartë me 1.

  21. Konkurrenca monopolistike

  22. Konkurrenca monopolistike: • Edward Chamberlin dhe Joan Robinson (vitet e 30-ta) • Dixit dhe Stiglitz (vitet e 70-ta)

  23. Konkurrenca monopolistike shtrihet kryesisht në tregtinë me pakicë, në industrinë e tekstilit, etj. Botimi i librave, veshjeve, mobilet e drurit, pikat e shpërndarjes së karburantit, dyqanet e shitjes ushqimoree të tjera, janë shembuj të konkurrencës monopolistike.

  24. Format e tregut / Tiparet e konkurrencës monopolistike

  25. Diferencimi i produkteve (vendosja, shërbimet,ndryshimet e cilësisë, imazhi i produktit) • Kontrolli i kufizuar i çmimit ( ekzistimi i zëvendësuesve të afërt & shpenzimet e diferencimit të produktit) • Lehtësia relative e hyrjes (shpenzimet e diferencimit të produktit) • Konkurrencë jo vetë përmes çmimeve (cilësinë e produktit, reklamën, shërbimet që shoqërojnë shitjen)

  26. Fitimi ekonomik P MC A P1 ATC B C MR=MC D=AR MR O Q1 Q Maksimizimi i fitimit në firmën në konkurrencë monopolistike në periudhë afatshkurtë MR=MC P>ATC P>MC Në periudhë afatshkurtë firmat kanë mundësi të marrin fitim ekonomik OQ1BC – kostot mesatare OQ1AP1-Të ardhurat e monopolistit. Kërkesa është me elasticitet të lartë në krahasim me monopolin por jo plotësisht elastike si në konkurrencë të plotë.

  27. Humbja minimale P MC ATC B C1 AVC E P1 MR=MC E D=AR MR O Q1 Q Minimizimi i humbjes së firmësnë konkurrencë monopolistike P<ATC Kurba ATC mbi kurbën e kërkesës P>AVC Firma vazhdon prodhimin (- π< AFC), OQ1EP1-të ardhurat e monopolistit OQ1BC1-kostot mesatare

  28. Maksimizimi i fitimit në periudhë afatgjatë P LMC LAC P1 A P=LAC MR=MC E DL=ARL MRL O Q1 Q

  29. Krahasim: Konkurrenca e plotë dhe konkurrenca monopolistike • Konkurrenca e plotë (P=ATC në minimumin e saj) • Konkurrenca monopolistike (P=ATC jo në minimumin e saj – shpenzimet e diferencimit të produktit)

  30. Tema në vazhdim: Oligopoli

More Related