KIRMA-ELEME TESİSLERİNDE ÇEVRE SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ TÇMB – AGÜB – KİSAD

1. KIRMA-ELEME TESİSLERİNDE ÇEVRE SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ TÇMB – AGÜB – KİSAD 3 Haziran 2009, Ankara

2. TÜRKİYE’DE ÇİMENTO SEKTÖRÜ • Türkiye’de halen; - 45 entegre, - 17 öğütme-paketleme olmak üzere Toplam 62 tesiste üretim yapılmaktadır. • GSMH içindeki payı %1 civarında olan sektör, 14.000 kişiye istihdam olanağı sağlamakta, diğer hizmet sektörleriyle birlikte bu sayı 25.000 civarına ulaşmaktadır.

3. Kapasite,Üretim ve Satış / Milyon ton 57 milyon ton Klinker üretim kapasitesi ve 94 milyon tonÇimento öğütme kapasitesine karşılık 2008 yılında ; Olarak gerçekleşmiştir. Bu rakamlarla Türkiye Üretimde Dünya’da 12. ve İhracatta 3., Avrupa’da üretim ve ihracatta 1. durumdadır.

4. Türkiye ve Dünyada Agrega Sektörü • Dünya genelinde yapılan maden üretiminin ~% 58’lik bölümünü agrega üretimi oluşturur (UEPG verileri), • Türkiye’ de yapılan maden üretiminin ~% 66’ sı agrega üretimidir, • Pazar değeri petrol, doğalgaz ve kömürden sonra 4. sırada yer alır, • Dünyada agrega üretimi ~7 ton/kişi iken, Türkiye’de bu rakam ~4 ton/kişidir, • Çalışan işletme sayısı ~770, • Türkiye’ de yıllık agrega üretimi ~300 milyon ton, • Yıllık üretimin % 35’lik bölümü asfalt ve dolgu agregası olarak kullanılırken, % 65’lik bölümü ise hazır beton sektöründe kullanılmaktadır.

5. DÜNYA’DA VE TÜRKİYE’DE KİREÇ SEKTÖRÜ Türkiye’de halen; - 40 sanayi tesisi, - Soda, Şeker, bazı Demir Çelik tesislerinde kendi ihtiyacı için üretenler - Mevzuata uygun olmayan“70-100 Çalı ve yamaç tipi Ocak” olmak üzere Toplam 140 tesiste üretim yapılmaktadır.

6. Kapasite,Üretim ve Satış / Bin ton 5 milyon ton KİREÇ üretim kapasitesine karşılık 2008 yılında ; Olarak gerçekleşmiştir. Bu rakamlarla Türkiye Üretimde Dünya 5.sidurumdadır.

7. Kırma-Eleme Tesisleri • Agrega üretimi • Kireç hammaddesi üretimi • Endüstriyel hammadde üretimi • Alçıtaşı • Demir cevheri • Feldspat vb. Üretimler Özel Sektör ve Kamu tarafından yapılmaktadır.

8. HAMMADDE ÜRETİM İZİNİ VERİLEN KAMU KURULUŞLARI (MIGEM, 2007)

9. Kırma-eleme tesisleri Toz Emisyon kaynakları • Besleme • Kırma • Eleme • Konveyör bantlar

10. Daha etkin toz emisyonu kontrolü için; • Tesisteki her bir ünitenin(bunker, kırıcılar, elekler, bantlar)ayrı ayrıkapatılması • Kapatılan ünitelere toz indirgeme sistemi Kaynak: European Aggregates Association

11. Yurtdışı Uygulamalar- İngiltere Kaynak: Secretary of State's Guidance for Quarry Processes, 2004 İngiltere Çevre Gıda ve Kırsal Alanlar Departmanı Ocaklar için Kılavuz Doküman

12. Yurtdışı Uygulamalar- Almanya Almanya Hava Kalitesi Kontrolü Teknik Kılavuz- TA LUFT Katı maddeler ile Yükleme Yapma, Depolama ve Çalışma Sırasında Oluşan Toz Emisyonları

13. ÜNİTELERİN TOZ İNDİRGEME AMAÇLI KAPATILMASI • Tesisin bulunduğu bölgenin jeolojik yapısı, • Tesisin bulunduğu alanın fiziki durumu, • Tesiste bulunan makina ekipmanların yerleşimi, • Tesisin genel yerleşim planı İlgili parametreler;

18. Komple kapatmanın olumsuzlukları • Toz ve egsoz gazına bağlı potansiyel sorunlar • Etkisiz ilave önlem ve maliyet • Bakım-Onarım güçlükleri

19. Toz Emisyonu Toz İndirgeme Sistemleri Öncesi Toz İndirgeme Sistemleri Sonrası Kapatmalar Yapıldıktan Sonrası Kapatmalar Yapılmadan Öncesi

20. Örnek Kırma Eleme Tesisleri Ünite Bazında Kapatma Yapılmadan Önce Ünite Bazında Kapatma Yapıldıktan Sonra

21. Örnek Kırma Eleme Tesisleri

22. Sonuçlar Avrupa ülkelerinde de kullanılan Ünite bazlı kapatma ve toz indirgeme sistemleri; Toz emisyonu kontrolünde etkili ve yeterlidir, Görüntü disiplinini sağlamaktadır.

23. Öneriler • Kırma-eleme yapılan Özel ve Kamu’ya ait tüm madencilik faaliyetlerinde uygulanmalıdır • Mevcut tesisler geçiş süreci; • Kritik lokasyonlar için en az 5 yıl • Diğer tesisler için 10 yıl, olmalıdır • Idare’ce izleme ve denetim mutlaka yapılmalıdır.