Aan de slag (blijven) Vergrijzing en arbeidsmarkt

1. Aan de slag (blijven)Vergrijzing en arbeidsmarkt • Jan Smets • 5 september 2008 DS.08.08.339

2. De vergrijzing Gevolgen voor de begroting Uitdaging voor de werkgelegenheid De positie van ons land en gewest De problematiek van de kansengroepen Langer werken Besluit: een globale strategie

3. 1.1 Bevolking naar leeftijdsklasse (miljoenen personen) Bronnen: FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie (ADSEI); FPB.

4. 1.2 Bevolking op arbeidsleeftijd (15 tot 64 jaar) (indices 2005 = 100)

5. 1.3 Afhankelijkheidsgraad van ouderen (verhouding tussen de bevolking van 65 jaar of ouder en de bevolking op arbeidsleeftijd) Bronnen: FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie (ADSEI); FPB; NBB.

6. 2.1 Macro-economische en sociale beleidshypothesen in de projecties van de Studiecommissie voor de Vergrijzing • Macro-economische hypothesen1 • Bbp-groei naar volume: gemiddeld 1,9 pct. per jaar • => toename van de arbeidsproductiviteit: gemiddeld 1,75 pct. per jaar • => werkgelegenheidsevolutie: gemiddeld 0,2 pct. per jaar • Arbeidsmarkt • Sociaal beleid • Welvaartsaanpassing² • => pensioenen en niet-forfaitaire uitkeringen: 0,5 pct. per jaar • => forfaitaire uitkeringen: 1 pct. per jaar • => minimumrecht per loopbaanjaar en loongrens: 1,25 pct. per jaar • Gezondheidszorg • => impact van de demografie • => niet-demografische groei in functie van inkomen per hoofd Bron: SCvV. 1 Gemiddelden voor de periode 2013-2050. 2 Vanaf 2009. De huidige wetgeving is van toepassing voor 2007-2008.

7. 2.2 Budgettaire kosten van de vergrijzing (procentpunten bbp, veranderingen ten opzichte van 2007) Bron: SCvV. 1 Invaliditeitsuitkeringen en uitkeringen m.b.t. arbeidsongevallen, beroepsziekten, fondsen voor bestaanszekerheid en leefloon.

8. 2.3 Begrotingsstrategie op lange termijn,aanbevolen door de Hoge Raad van Financiën (procenten bbp) Bronnen: HRF, NBB.

9. 3.1 Werkgelegenheidsgraad¹ in België en in de EU15 (procenten van de bevolking op arbeidsleeftijd)

10. 3.2 Werkgelegenheidsgraad, 2007 (aantal werkenden in procenten van de bevolking op arbeidsleeftijd) Doelstelling EU = 70 pct. EU15-gemiddelde = 66,9 pct. Bronnen: ADSEI, EC.

11. 3.3 Arbeidsmarkt: werkgelegenheid, werkloosheid en inactiviteit (procenten van de overeenstemmende bevolking op arbeidsleeftijd (15-64-jarigen), 2007)

12. 3.4 Werkgelegenheidsgraad van kansengroepen, 2007 (procenten van de overeenstemmende bevolking op arbeidsleeftijd) Bronnen: ADSEI, EC.

13. 4.1 Werkgelegenheidsgraad van 55- tot 64-jarigen, 2007 (aantal werkende 55-64-jarigen in procenten van de overeenstemmende bevolking op arbeidsleeftijd) Doelstelling EU = 50 pct. EU15-gemiddelde = 46,6 pct. Bronnen: ADSEI, EC.

14. 4.2 Langdurige werkloosheid1 volgens leeftijdsgroep2(seizoengezuiverde gegevens, indexcijfers januari 2002 = 100) Bron: RVA. 1 Werkzoekende uitkeringsgerechtigde volledig werklozen met een werkloosheidsduur van meer dan twee jaar. 2 In oktober 2004 komt een reeksbreuk voor doordat PWA-werknemers vanaf dan beschikbaar moeten zijn voor de arbeidsmarkt.

15. 4.3 Leeftijdsverloop van de gemiddelde bruto maandlonen¹ (euro's, 2006) Bron: ADSEI, Enquête naar de structuur en de verdeling van de lonen. ¹ Voltijdse werknemers tewerkgesteld in lokale eenheden van ondernemingen met 10 of meer werknemers in de sectoren NACE-branches C tot en met K.

16. 4.4 Beroepsmobiliteit van de werkenden Beroepsmobiliteit en werkgelegenheidsgraad in 2006 Functie-anciënniteit van 55-64-jarigen in 2006(procenten van het totaal) DK ES FI UK IE NL SE AT DE FR BE PT GR IT LU Bron: EC.

17. 4.5 Opleiding van werkenden (procenten van de overeenstemmende bevolking) Toegang tot opleiding voor 25-64-jarigen in 2006, volgens leeftijdsgroep Toegang tot opleiding voor 55-64-jarigen in 2006, volgens scholingsniveau Bron: EC.

18. 4.6 Uittredingen uit de arbeidsmarkt van de 50- tot 64-jarigen(duizenden personen, jaargemiddelden, tenzij anders vermeld; tussen haakjes, procenten van de bevolking op overeenstemmende leeftijd) Bronnen: ADSEI, BGDA, FOREM, NBB, PDOS, RIZIV, RVA, RVP, VDAB. 1 Voor de pensioenen van de overheidssector en de invaliditeit hebben de gegevens betrekking op het jaar 2005. 2 Gemiddelde van de eerste 6 maanden. 3 Totaal van de personen met een rustpensioen van de particuliere sector (stelsel van de werknemers en/of stelsel van de zelfstandigen), met inbegrip van de personen die dat pensioen combineren met een pensioen van het stelsel van de overheidssector. Situatie op 1 januari. 4 Totaal van de personen met een rustpensioen van de particuliere sector (stelsel van de werknemers en/of stelsel van de zelfstandigen), met uitzondering van de personen die dat pensioen combineren met een pensioen van het stelsel van de overheidssector. Situatie op 1 januari. 5 Totaal van de personen met een rustpensioen van de overheidssector, met inbegrip van de personen die dat pensioen combineren met een pensioen van de particuliere sector. Deze laatste kunnen niet worden afgezonderd uit de beschikbare gegevens. Situatie op 1 juli. 6 Situatie op 31 december.

19. 4.7 Macro-economische impact van het generatiepact1(procentpunten, tenzij anders vermeld) Bron: SCvV. 1 Verschil tussen de projectie waarin de maatregelen van het generatiepact zijn opgenomen en de projectie waarin dat niet het geval is.

20. 5. Een globale strategie • De vergrijzing is een enorm maatschappelijk succes maar • legt grote druk op de overheidsuitgaven • remt het arbeidsaanbod en zo de economische groei Zij vereist daarom een dubbele strategie: Strategie voor werkgelegenheid en economische groei Begrotingsstrategie Traject om vergrijzing betaalbaar te maken (incl. beheersing vergrijzingsuitgaven) Herschikkingen die werkgelegenheid en economische groei stimuleren Dynamisch arbeidsmarktbeleid, vooral gericht op meer en beter arbeidsaanbod Versterking productiviteitsgroei