ÖRGÜT VE ÇEVRESİ

1. ÖRGÜT VE ÇEVRESİ RAQİF QASIMOV

2. ÇEVRENİN TANIMLANMASI • BİR ÖRGÜTÜN ÇEVRESİ, ÖRGÜTÜN PERFORMANSIN ETKİLEYEN İÇ VE DIŞ FAKTÖRLERİN TOPLAMINDAN OLUŞUR.

3. Genel/Makro çevre Politik çevre Yasal çevre Ekonomik çevre Teknolojik çevre Sosyokültürel çevre Demografik çevre Uluslararası çevre Sektör/İş çevresi Rakipler Tedarikçiler İkame ürünler Müşteriler Tüketiciler İşletmenin Dış Çevresi İşletmenin İç Çevresi Çalışanlar Kurum Kültürü Yönetim yapı ve sistemleri Davranış, ilişkiler ve dinamikler ©2004 S.K.Mirze

4. Politik Tüketiciler Rakipler Yasal Uluslararası Çalışanlar Kurum Kültürü Yönetim Yapısı Sistemler Davranış, İlişkiler, Dinamikler Demografik İşletme İçi Çevre Ekonomik Tedarikçiler Müşteriler Sektörel çevre Teknolojik Sosyokültürel Genel Çevre

5. Dış Çevre: Genel/Makro Çevre ve Endüstri/İş Çevresi Genel/Makro Çevre Ekonomi Teknoloji Hukuk Tedarikçiler İkameler İşletme Rakipler Alıcılar Muhtemel Rakipler Sosyal Yapı Siyasi  Sektör/İş Çevresi

6. Çevresel Belirsizlik • Değişen faktörlerin sayısı • Faktörlerin değişme hızı Yüksek Belirsizlik Y Değişme Hızı Düşük Belirsizlik D D Faktör Sayısı Y

7. Genel Çevresel Unsurların Konumlandırılması Y Ekonomik Teknolojik Politik Uluslararası Değişim Hızı Yasal Sosyokültürel Demografik D D Faktör Sayısı Y

8. Genel Çevre Analizi • Örgütün dış çevresinde yer alan faktörlerin incelenmesinde geliştirilen analiz yöntemlerinden bir tanesi PEST (Politik, Ekonomik, Sosyal, Teknolojik) analizidir. • POLİTİK ÇEVRE • YASAL ÇEVRE • EKONOMİK ÇEVRE • SOSYO KÜLTÜREL ÇEVRE • DEMOGRAFİK ÇEVRE • TEKNOLOJİK ÇEVRE • ULUSLAR ARASI ÇEVRE

9. POLİTİK ÇEVRE • “ İŞLETMENİN FAALİYETTE BULUNDUĞU ÜLKEDE,MERKEZİ VE YEREL RESMİ MAKAMLARINVE BUNLARINBAĞLI KURULUŞLARININSİYASİ OTORİTESİNİSAĞLADIĞI VE KULLANDIĞIORTAM”

10. REJİMLER • İKTİDAR-MUHALEFET İLİŞKİLERİ • GÜÇ DENGELERİ • POLİTİK İSTİKRAR • POLİTİK SAYGINLIK • İŞ HAYATINA MÜDAHALE • ÖZELLİŞTİRME EĞİLİMLERİ …. vb.

11. YASAL ÇEVRE • “POLİTİK ÇEVRE UNSURLARININ SOMUT KURALLAR HALİNE DÖNÜŞMÜŞ ŞEKLİ” • KAMU HUKUKU • CEZA HUKUKU • İDARE HUKUK VB. • ÖZEL HUKUK • MEDENİ HUKUK • TİCARET HUKUKU • BORÇLAR HUKUKU VB.

12. EKONOMİK ÇEVRE • MAL ve HİZMETLERİN sınırlı kaynaklarla üretildiği, tüketildiği • Kaynakların, • Mal ve hizmetlerin, • Gelirin bölüşüldüğü ortam.

13. Ekonomik çevre unsurları: • GSMH • enflasyon • verimlilik oranları • işsizlik • ödemeler dengesi • faiz oranları • vergi oranları • müşterilerin gelir, borçlanma, harcama göstergeleri • Ekonomik konjoktör devreleri • Kriz dönemi • Canlanma dönemi • Refah dönemi • Gerileme dönemi

14. SOSYO KÜLTÜREL ÇEVRE • İnsanların değer yargılarını, • Tutum ve davranışlarını, • Kültürel alışkanlıklarını, • Yaşam biçimlerini oluşturan ve etkileyen unsurların bulunduğu çevre.

15. DEMOGRAFİK ÇEVRE • Nüfusun yapısı • Özellikleri, • Trendleri

16. TEKNOLOJİK ÇEVRE • Yeni ürünler • Süreçler • Yeni yaşam biçimleri.. • Bankacılık.. İletişim • Gen teknolojisi..fırsat / tehdit ? • İş hayatı.. rekabet avantajı • Teknolojik gelişme.. Diğer çevresel unsurlarda değişim …

17. ULUSLAR ARASI ÇEVRE • Ülke dışındaki fırsat ve tehditleri barındıran politik, yasal, ekonomik ve sektörel olaylar ve oyuncuları kapsar. • Savaş olasılıkları • Ülkeler arası birleşme / ayrılmalar • Serbest ticaret bölgeleri • Gümrük birliği antlaşmaları • Ortak Pazar antlaşmaları • Globalleşme eğilimleri • Ambargolar ve kotalar

18. SEKTÖR/İŞ ÇEVRESİ ANALİZİ • “işletmeningirdilerinitemin ettiği,üretim faaliyetinde bulunarakürettiğimal ve hizmetleri müşterilerinesattığıve benzer mal üretenrakipleriile mücadele ettiği çevredir”

19. Sektör/İş çevre analizi 1. Ana Pazar İncelemesi • Pazarın yapısı; firma sayısı,rekabet durumu, pazara giriş zorluk derecesi • Pazarın sınırları; ürün yapısının özelliği, coğrafi konum … misyonda yer alır. • Pazarın gelişme hızı ve Pazar hayat evresi;

20. 2. Rekabet Analizi (5 Güç Faktörü) • Olası rakiplerin tehdidi • İkame ürünlerin tehdidi • Tedarikçilerin gücü • Müşterilerin gücü • Rakipler arası rekabetin şiddeti

21. 3. Rakip Firma Analizi • Esas rakip (rakipler).. Coca cola – Pepsi ,Kodak-Fuji ,Nike –Adidas,Ülker– Eti, İçim Süt – Pınar Süt … • Misyonları, amaçları • Vizyonları • Stratejileri • Yetenekleri

22. 5 güç faktörüne göre cazip sektör • Sektöre yeni firma girişlerinin zor olduğu • İkame sektörlerin önemli alternatif olmadığı • Tedarikçilerin ve • Müşterilerin pazarlık gücünün düşük olduğu • Rakipler arası rekabetin şiddetli olmadığı sektörlerdir.

23. Örnek: Freşa’nın Yakın Çevresi Rakipler Akmina Anatolia Alıcılar İkame Ürünler • Kolalar • Ayran • Su • Sodalar • Meyve suları Bireyler Toptancılar Zincir mağazalar Bayiler Freşa Potansiyel Rakipler Tedarikçiler Sabancı Ülker Coca Cola Pepsi Sodacılar Meyve aroması Şişe cam Metal kapak Etiket Ambalaj İç Çevre Endüstri Çevresi

24. İŞLETME ……… DIŞ ÇEVRE • REAKTİF / UYUMCUL YAKLAŞIM (İŞLETME ……… DIŞ ÇEVREYE UYUM) • PROAKTİF / DÜZENLEYİCİ YAKLAŞIM • GERÇEK DIŞ ÇEVRE • ALGILANAN DIŞ ÇEVRE

25. İÇ ÇEVRE • Örgütün iç çevresinin analizi ile üstünlüklerin ve zayıflıkların belirlenmesi mümkün olur. Etkin strateji oluşturmak için yönetici örgütü tanımak zorundadır. • İç çevre faktörleri örgütün bünyesinde yer alan ve örgütün performansını yakından etkileyen güçlerdir. İç çevre analizinin yapılması ile örgütün hem güçlendirilmesi gereken yönleri, hem de öz yetkinlikleri (rakiplerine karşı üstün olduğu alanlar) belirlenir.

26. Örnek İç Çevre Faktörleri

27. DIŞ ÇEVRE ANALİZİNDE YARARLANILAN TEKNİKLER • Varsayım / tahmin • Sayısal olmayan – kalitatif • Sayısal • Yaratıcı tahmin teknikleri • Senaryo Planlaması • FÜTZ (SWOT) ANALİZİ

28. SWOT ANALİZİ

29. Rekabet Üstünlüğü FIRSATLAR ÜSTÜNLÜKLER TEHDİTLER ZAYIFLIKLAR Faaliyetlerin Terki…

30. STRATEJİK KARARLAR FIRSATLAR DIŞ ÇEVRE TEHDİTLER DIŞ ÇEVRE VEPAZAR

31. DIŞ ÇEVRE STRATEJİK KARARLAR ÜSTÜNLÜKLER ZAYIFLIKLAR İŞLETMENİN KAYNAKLARI

32. YARARLI OLMASI DİLEĞİYLE…..